Euskal Herriko sukaldaritza

1. Euskal herriko SUKALDARITZA
Goizane Canibe Quintana

2. ZER DA?
• Euskal Herriko sukaldaritza Euskal Herrian sortutako plater eta elikagaietan oinarritutako sukaldaritza da.
Euskal Herriko sukaldaritzaren osagai nagusiak parrillaz egindako okela eta
arraina, marmitako, bakailao, Baionako xingarra, Tolosako
babarrunak, Ezpeleta eta Lekeitioko piperrak, pintxoak, Idiazabalgo gazta, txakolina edo sagardoa dira.

3. PLATER NAGUSIAK (JANAURREKOAK)
• Pintxoak: janari ano txiki bat duen ogi-xerra da pintxoa. Izena janaria lotzeko erabiltzen ohi den zotzetik
datorkio (gaztelaniaz: pincho). Horrexegatik, erdaraz "banderilla" ere izena erabili da. Espainiako tapak ez
bezala, edariarekin emanak direnak, pintxoak bereiz eskatu behar dira. Normalean baso
bete ardoarekin (txikitoa) edo garagardoarekin (zuritoa) batera hartzen dira.
• Taloa: janaurrekoa baino areago, arto irinez eginiko ogi zapal mota bat da. Irinezko orea xafla biribila eratuz
zabalduta, txapan egosten da

4. HASIERAKO PLATERRAK
• Piperrada: tipula, tomate eta piper gorri eta berdez egindakoa
• Porrusalda: porru, azenario, patata, baratxuri eta tipulaz egindakoa.
• Pistoa: piper berde, tipula, kalabazin eta arrautzez egindakoa. Ospetsua da Pistoa Bilboko erara.
• Ttoroa: arrain zopa legatz, otarrainxka, txirla, baratxuri eta tipula puska batekin.

5. ARRAINAK
• Angulak: pipermin eta baratxuriz prestatuak.Ospetsuak dira Angulak Bilboko eran.
• Bakailaoa (bakailao idorra), era askotan prestatua: pil-pilean, bizkaitar erara, ajoarriero...
• Hegalaburra kaskarote eran: tomatez, pipermorroz, tipulaz eta piperrez egina.
• Bakailao edo legatz kokotxak.
• Lanpernak.
• Legatza saltsa berdean: zainzuriz, ilarrez, txirlaz eta arrautzez egina.
• Marmitakoa: hegalaburrez, piperrez, tomatez, baratxuriz, tipulaz eta patataz osatutako platera.
• Txangurrua: tipulaz, porruz eta azenarioz egina.
• Txipiroiak tintan.
• Txipiroiak Lohizuneko eran: tipulaz, tomatez, pipermorroz eta arrozez eginak.

6. OKELAK
• Axoa: idi gisatua, piperrez egina.
• Pantxeta: idi odolkiak.
• Vianako saltxitxak.
• Tripotxa: bildots odolkiak. Batzuetan baita idizkoarenak ere. Biriatukoak famatuak dira.
• Mondejua: odolkiaren antzeko hestebetea. Jatorria Goierrin dago, Zaldibian zehazki.
• Iruñeko txorizo.
• Txuleta: idiarena zein txahalarena.
• Txistorra: pipermorroz egindako hestebetea.
• Zikiroa: bildotsa lau zatitan banatua, babarrun zuriz, ozpinez, baratxuriz eta piperrez egina.
• Baionako xingarra.

7. AZKENBURUAK
• Mamia: esne gatzatua, batzuetan eztia edo fruitu lehorrekin.
• Pantxineta: arrautzez, irinez eta azukrez egindako kremaz betetako hostopila, arbendol txigortuz
estalia. Donostian (Gipuzkoa) sortu zen, 1915ean.
• Pettanmamia: lau zatitan ebakitako sagarra, gaztanbera eta gerezi gorrien marmeladarekin egosia.
• Turroia : Katalan Herrietatik ekarria, Eguberrietan jan ohi da.
• Txokolatea : Europan espainiarrek Amerikatik ekarria, XVIII.
mendean Inkisizioak jazarritako portugaldar juduek Baionara eraman zuten.

8. EDARIAK
• Txakolin.
• Irulegiko Arnoa.
• Sagardoa
• Patxaran, basaran eta patsez eginikoa.
• Izarra, Baionan egindako likorea.
• Pili, mandragoraz egindako likorea.
• Errioxako Ardoa, Arabako Errioxan eta Erriberan ere egindakoa.
• Nafarroako Ardoa
• Kalimotxo

9. NAZIOARTEKOEUSKAL SUKALDARITZA
• Euskal sukaldaritza sukaldaritza berriaren sukaldariei esker eragin handi izan du mundu mailan, batez
ere Frantzian eta Espainian non begirune asko dioten. Mundu mailan famatua den Ferran
Adrià sukaldari kataluniarrak euskal sukaldariek asmatutako tekniketan oinarritu du bere lana.

10. ESKERRIK ASKO ZUEN
HARRETAGATIK