In 1595 wordt Elizabeth Vlamyncx, een voorname burgeres uit Ninove, door een pachteres aangeklaagd wegens hekserij. Tijdens haar folteringen bekende zij dat zij in Pollare een danspartij van heksen en duivels bijwoonde waarop Marguerite Suenens, bijgenaamd Scosters, uit Aspelare aanwezig was. Marguerite Suenens werd in Aspelare aangehouden en onder tortuur ondervraagd. Zij beschuldigde op haar beurt Elizabeth Vlamyncx en werd daarom van Aspelare naar Gent overgebracht, waar zij op 7 november 1595 door de Raad van Vlaanderen werd ondervraagd. Marguerite vertelde dat zij in Aspelare in de Dender was geworpen en ... bleef drijven. Desondanks gaat ze blijkbaar vrijuit. Tijdens haar verhoor in Gent had Marguerite Suenens het ook over andere verdachten. Ze noemt Anna Goossens, die had haar in Ninove beschuldigd had van deelname aan een heksenfeest. Ook Adriaen de Blandere zat in de gevangenis in Aspelare opgesloten. omdat Marguerite Vlaminckx zijn been had verzorgd. Hij werd tweemaal aan een waterproef onderworpen. Gebonden aan handen en voeten zonk hij eerst zijdelings en vervolgens 'crockwijs'. Hij wordt vervolgens vrijgelaten. Elizabeth, de echtgenote van Pieter Pot uit Aspelare, bleef daarentegen drijven. Zij stierf in de gevangenis. Men vertelde dat de duivel haar nek brak

1. Heksenvervolging in Ninove:
Elisabeth Pot, De Heks van Aspelare,
Slachtoffer van Afgunst en Onverdraagzaamheid

2. De feiten:
In augustus 1595 werd in Ninove Anna Goossens, bijgenaamd Tanneken Jennis of
Genyns, aangehouden en in plaatselijke gevangenis opgesloten. Op bevel van de
plaatselijke schepenen werd zij aan een waterproef onderworpen en tweemaal onder
tortuur ondervraagd. Zij bekende een verbond met de duivel en wees Elizabeth van
Steenstraete en Elizabeth Vlamyncx, beiden uit Ninove, aan als haar medeplichtigen.
Anna Goossens werd nog in datzelfde jaar in Ninove verbrand.
Elizabeth van Steenstraete, echtgenote van bakker Laurens van Kyel, werd kort na
haar verklikking aangehouden, ondervraagd, volledig kaal geschoren en aan een
prikproef op duivelsmerken onderworpen. De beul vond een duivelsmerk.
Volledigheidshalve werd zij nog aan een waterproef onderworpen. Men bond haar aan
handen en voeten en zette haar in het water ... waarbij ze niet zonk. Op grond hiervan
werd zij ondervraagd en uiteindelijk onder tortuur verbrand .
De 61-jarige Elizabeth Vlamyncx kreeg aanvankelijk een betere behandeling. Zij stamde
uit een invloedrijke familie in Ninove. Haar ene broer, Meester Jan Vlamyncx, was
deken van Veume en haar andere broer, Meester Anthonis Vlamyncx, oud-officiaal van
Ieper. Haar zoon, Pieter Ghuens, was kanunnik van Sint-Pieters in Cassel. Haar
echtgenoot, Ghysbrecht Ghuens, was oud-ontvanger en eerste schepen van Ninove en
haar schoonzoon, Jan van Haute, was er luitenant-hoogbaljuw. Alhoewel Anna
Goossens tegen Elizabeth Vlamyncx dezelfde beschuldigingen had geuit als tegen
Elizabeth van Steenstraete, werd Elizabeth Vlamyncx niet aangehouden. Uit respect
voor hun collega-schepen Ghuens en luitenant-baljuw van Haute, besloten de
schepenen van Ninove dat Elizabeth mocht verblijven in het huis van haar schoonzoon
Jan van Haute, die haar voor de schepenbank moest brengen telkens die hem hierom
verzocht. Laurens van Kyel, echtgenoot van Elizabeth van Steenstraete, protesteerde
tegen die voorkeursbehandeling. Toen de schepenen van inove dit protest naast zich
legden, trok hij naar de Raad van Vlaanderen. Dit brak Elizabeth Vlamyncx zuur op.
Elizabeth probeerde zich nog aan haar lot te onttrekken door naar het begijnhof in
Gent en vervolgens naar Ieper te vluchten, waar de officiaal van het bisdom haar, uit
respect voor zijn voorganger Anthonis Vlamyncx, liet onderduiken. De Raad van
Vlaanderen was het echter niet eens met deze vriendjespolitiek. Hij liet Ghyselbrecht
Guens aanhouden en zelfs folteren om de verblijfplaats van zijn echtgenote te
verklappen. Uiteindelijk bekende Guens dat Elizabeth in Ieper was ... waar de
kerkelijke jurisdictie haar tegen de wereldlijke macht zou beschermen. Dit laatste was
een verkeerde inschatting. Onder druk van de procureur-generaal van de Raad van
Vlaanderen, die de bisschop van Ieper contacteerde, was de officiaal van Ieper
verplicht om Elisabeth uit te leveren. Op 25 oktober 1595 werd zij in het Gravensteen
in Gent opgesloten.

3. Tijdens haar folteringen bekende Elizabeth Vlamyncx dat zij in Pollare een danspartij
van heksen en duivels bijwoonde waarop Marguerite Suenens, bijgenaamd Scosters,
uit Aspelare aanwezig was. Marguerite Suenens werd in Aspelare aangehouden en
onder tortuur ondervraagd. Zij beschuldigde op haar beurt Elizabeth Vlamyncx en
werd daarom van Aspelare naar Gent overgebracht, waar zij op 7 november 1595 door
de Raad van Vlaanderen werd ondervraagd. Marguerite vertelde dat zij in Aspelare in
de Dender was geworpen en ... bleef drijven ('niet en sonck'). Het staat niet vast wat er
met haar gebeurde.
Tijdens haar verhoor in Gent had Marguerite Suenens het ook over andere
verdachten.
Anna Goossens had haar in Ninove beschuldigd van deelname aan een heksenfeest.
Adriaen de Blandere zat in de gevangenis in Aspelare opgesloten. Hij werd er
tweemaal aan een waterproef onderworpen. Gebonden aan handen en voeten zonk
hij eerst zijdelings en vervolgens 'crockwijs'.
Elizabeth, de echtgenote van Pieter Pot uit Aspelare, bleef daarentegen drijven. Zij
stierf in de gevangenis. Men vertelde dat de duivel haar nek brak

4. Heksenvervolging in Ninove:
Elisabeth Pot, De heks van Aspelare
Slachtoffer van Afgunst en Onverdraagzaamheid
Inhoudsopgave
1. Proloog: Vlaanderen, eind zestiende eeuw
o Beschrijving van de geschiedenis en van de tijdsgeest
2. Hoofdstuk 1: Het Leven op de Boerderij
o Inleiding tot het leven van Elisabeth Pot
o Haar jeugd, gezin, en dagelijkse werkzaamheden
3. Hoofdstuk 2: Een Vrije Geest
o Elisabeth’s persoonlijkheid: opgewekt, speels, en naïef
o Haar omgang met kruiden en de natuur
o Het gebrek aan formele opleiding
4. Hoofdstuk 3: De Tijdsgeest
o Beschrijving van de late 16e eeuw in Vlaanderen
o Religieuze spanningen en de heksenvervolging
o De rol van vrouwen en de kijk op hekserij
5. Hoofdstuk 4: Een Vrouw van de Natuur
o Elisabeth's affiniteit met de natuur en kruiden
o Feesten in het bos en haar relatie met leeftijdsgenoten
o Katholiek versus Protestant: Elisabeth's religieuze overtuigingen
6. Hoofdstuk 5: De Aangifte
o De achtergrond van de aangeefster
o Jaloezie en afgunst als motieven
o De beschuldigingen tegen Elisabeth
7. Hoofdstuk 6: Het Proces
o Het verhoor en de foltering
o Elisabeth's naïeve en goedgelovige houding
o De rol van de gerechtsdienaar en mogelijke corruptie
8. Hoofdstuk 7: De Geheime Afspraak
o De vermeende afspraak tussen de aangeefster en de gerechtsdienaar
o Het ontsnappen van de “goede dorpsgenote" en de veroordeling van Elisabeth
9. Hoofdstuk 8: Het Laatste Oordeel
o De laatste dagen van Elisabeth
o Haar dood
10. Epiloog: De Erfenis van Elisabeth
o Reflectie op de onrechtvaardigheid van de heksenvervolging
o Het verhaal van Elisabeth Pot in de geschiedenis

5. Uitgebreid Plot
Proloog: Het einde van de zestiende eeuw is een verschrikkelijke tijd in Vlaanderen. Nadat
in vele steden – ook in Ninove - tijdelijk de Calvinisten aan de macht kwamen, willen de
Spanjaarden absoluut het land Katholiek houden en negeren daarbij totaal de rechten van de
inwoners. Strijdende bendes zaaien dood en verderf. Mensen vluchten massaal naar
Nederland of sterven van armoede en ontbering. De kerk wil ten allen prijze haar kwijnende
macht herstellen. De inquisitie vervolgt alle andersgelovigen, de parochieregisters worden
ingevoerd om de geloofsbeleving in kaart te brengen.
Het is ondertussen 1595. De vlammen van onrust likken aan de randen van Ninove , het eens
zo vredige stadje. Geruchten over hekserij fluisteren door de smalle straatjes, zaaien angst en
wantrouwen onder de bewoners. In het hart van deze storm staat Elisabeth Pot, een vrouw
wiens leven op het punt staat onherroepelijk te veranderen.
Elisabeth, een jonge boerin afkomstig uit een eenvoudige familie, leidt een gerust bestaan in
het dorpje Aspelare, samen met haar man Pieter en hun kinderen. Maar wanneer haar
vriendin, Marguerite Suenens, de vrouw van de koster van Aspelare, zelf aangeklaagd wegens
deelneming aan heksenfeesten door Elizabeth Vlamynckx uit Ninove, haar onder foltering
beschuldigt van duivelse praktijken, stort haar wereld ineen. Marguerite’s beschuldigingen,
hoe ongegrond ze ook lijken, zijn genoeg om Elisabeth in het vizier van de heksenjagers te
brengen.
Hoofdstuk 1: Het Leven op de Boerderij Elisabeth Pot, een jonge, knappe boerenvrouw,
groeide op in het klein dorpje Aspelare. Ze was de dochter van een arme boer en kende een
leven vol harde arbeid, maar ondanks dit bleef ze altijd opgewekt en vol levenslust. Ze had
een natuurlijke schoonheid met lang, golvend kastanjebruin haar en heldere groene ogen die
spraken van onschuld en nieuwsgierigheid.
Hoofdstuk 2: Een Vrije Geest Elisabeth was een vrije geest, een beetje naïef en soms
onozel, maar altijd speels en opgewekt. Ze had nooit formeel onderwijs genoten en haar
kennis kwam voornamelijk uit de verhalen en wijsheden van de oudere vrouwen in het dorp.
Ze bracht veel tijd door in de natuur, verzamelde kruiden en maakte simpele remedies die ze
van haar grootmoeder had geleerd.
Hoofdstuk 3: De Tijdsgeest De late 16e eeuw was een periode van grote religieuze onrust in
Vlaanderen, met voortdurende spanningen tussen katholieken en protestanten. In deze tijd
werden vrouwen met een afwijkende levensstijl vaak snel verdacht van hekserij, vooral als ze
zoals Elisabeth met kruiden bezig waren of een wat excentrieke persoonlijkheid hadden.
Hoofdstuk 4: Een Vrouw van de Natuur Elisabeth voelde zich sterk verbonden met de
natuur en geloofde in de kracht van kruiden en planten. Ze genoot van feesten in het bos met
haar leeftijdsgenoten, waar ze danste en soms dronk, maar haar levensstijl was verre van
satanisch. Ze was diep gelovig, maar daarnaast ook zeer natuurgericht. Ze was van nature
speels en flirterig, maar niet promiscue. Ze bracht zowel het hoofd van menig man op hol en
werd door jaloerse en preutse vrouwen gemeden. Haar goedgelovigheid maakte haar
bovendien een makkelijk doelwit voor valse beschuldigingen.
Hoofdstuk 5: De Aangifte De aangeefster was Marguerite Suenens, vrouw van de koster van
Aspelare, die zelf aan een veroordeling als heks ontsnapte door Elisabeth aan te wijzen als “de

6. echte heks”. De aangeefster was jaloers op Elisabeths natuurlijke charme en populariteit en
gebruikte de heksenjacht als een kans om van haar rivale af te komen.
Een beschuldiging van hekserij is veelal een doodvonnis. De schepenen van Aspelare,
gedreven door angst en bijgeloof, besluiten Elisabeth gevangen te nemen. Onderworpen aan
folteringen, gruwelijke martelingen die bedoeld zijn om bekentenissen af te dwingen,
bezwijkt Elisabeth desondanks niet onder de druk.
Ook Adriaen De Blander, eveneens uit Aspelare, werd door Marguerite genoemd. Zij had
bekend zijn been verzorgd te hebben met wijwater, sneeuw water en olie. Adriaen wordt ook
opgesloten en ondervraagd. Net als Elisabeth ontkent hij elke betrokkenheid bij hekserij of
tovenarij. Nadat hij de tweede keer zinkt bij de waterproef, wordt hij vrijgelaten.
Elisabeth blijft echter bij beide proeven drijven … De stad Ninove verdrinkt in een moeras
van paranoia en wanhoop.
Hoofdstuk 6: Het Proces Elisabeth’s goedgelovigheid en gebrek aan wereldse ervaring
maakten haar een gemakkelijk slachtoffer. De aanklacht tegen haar was grotendeels gebaseerd
op haar gebruik van kruiden en haar deelname aan feestelijke bijeenkomsten in het bos.
Tijdens haar proces wordt Elisabeth geconfronteerd met folteringen en ondervragingen om
bekentenissen af te dwingen en andere heksen te verraden. Ze moet urenlang naakt op een
steen staan, wordt gegeseld, wordt met een natte doek verhinderd te ademen tot ze bezwijkt.
Opnieuw en opnieuw. Maar ze kraakt niet. Desondanks stapelen de beschuldigingen tegen
haar zich op, gevoed door de verklaringen van andere gemartelde zielen. Elisabeth vecht
moedig voor haar leven, maar haar lot lijkt bezegeld.
Hoofdstuk 7: De Geheime Afspraak Er waren geruchten dat de aangeefster een geheime
afspraak had gemaakt met de gerechtsdienaar om haar eigen huid te redden door Elisabeth aan
te wijzen. De gerechtsdienaar, die mogelijk omgekocht was, liet de echte schuldige
ontsnappen en richtte zijn pijlen op Elisabeth, die zich niet kon verdedigen.
Hoofdstuk 8: Het Laatste Oordeel Ondanks haar onschuld werd Elisabeth schuldig
bevonden en zou ze zeker ter dood veroordeeld worden. Haar laatste dagen bracht ze door in
de gevangenis, waar ze troost zocht in haar geloof en de natuur waar ze zo van hield. Ze
vreesde dat ze zou sterven op de brandstapel, een wrede en onterechte straf voor een vrouw
wiens enige misdaad was dat ze anders was. Ze wist een medegevangene te overtuigen haar
nek te breken en ontsnapte zo aan erger lijden. De griffier noteerde bitter dat ze ontsnapt was
aan de gerechtigheid doordat de duivel haar nek brak.
Epiloog: De Erfenis van Elisabeth De heksenvervolging van Ninove is een donkere
bladzijde in de geschiedenis van de stad. De gruwelijke gebeurtenissen die zich daar
afspeelden dienen als een grimmige herinnering aan de gevaren van fanatisme en bijgeloof.
De moed van Elisabeth Pot, die ondanks onmenselijke martelingen haar onschuld bleef
verdedigen, staat symbool voor de onverwoestbare kracht van de menselijke geest.
Het verhaal van Elisabeth Pot blijft een schrijnend voorbeeld van onverdraagzaamheid en
schijnheiligheid in een tijd van religieuze en sociale onrust. Haar leven en dood herinneren
ons aan de gevaren van massahysterie en het belang van mededogen en rechtvaardigheid.