Na 20 jaar campagnevoeren zijn schone kleren meer dan een slogan. Ze bestaan en de collectie telt steeds meer maten en kleuren. Er zijn kleine initiatieven die 100% fair trade zijn, maar ook een aantal grote bedrijven springen mee op de kar en proberen hun productie zo duurzaam mogelijk te maken.

1. JuwelierNeleBraet@LuxPhotography
FairFashionFest©StevenColin

2. CONSTRUCTIEFOUT
Al meer dan 20 jaar klopt de Schone Kle-
ren Campagne op dezelfde nagel: in de
productie van onze kleren zit een cons-
tructiefout, namelijk het feit dat kleding-
arbeidsters daarvoor eindeloos veel uren
moeten stikken, in onveilige omstandig-
heden en voor een hongerloon. Is er dan
niets veranderd?
“Op vlak van veiligheid wel”, reageert
Sara Ceustermans, coördinator van de
campagne in Vlaanderen. “Na Rana Pla-
za zijn kledingmerken, retailers en
vakbonden voor het eerst tot bindende
engagementen gekomen. Door dit
Veiligheidsakkoord voor Bangladesh uit
2013 werden renovaties versneld. Wel-
licht zijn daardoor nieuwe Rana Plaza’s
voorkomen.”
Op andere vlakken valt echter weinig
vooruitgang te melden. Aziatische rege-
ringen zijn slechts met mondjesmaat
bereid om wettelijke minimumlonen te verhogen, omdat ze investeerders
niet willen wegjagen. Fabriekseigenaars zwaaien met het argument dat ze
niet meer kunnen geven zolang ze niet meer krijgen van hun westerse
kopers. En zo zit alles muurvast, ook al bewijzen tal van studies dat een
wettelijk minimumloon allesbehalve een leefbaar loon is.
Na 20 jaar campagnevoeren zijn schone kleren meer dan een slogan. Ze bestaan en de collectie telt steeds meer
maten en kleuren. Er zijn kleine initiatieven die 100% fair trade zijn, maar ook een aantal grote bedrijven springen mee op
de kar en proberen hun productie zo duurzaam mogelijk te maken.
SYMPTOOM
24 april 2013 was een zwarte dag voor de mondiale kleding-
industrie. 1138 Bengalese stiksters en naaisters vonden de
dood toen het Rana Plaza complex instortte. Nog eens 2000
werden gewond vanonder het puin gehaald. Een dag eerder
waren de eerste scheuren in de muren te zien, maar wie wei-
gerde aan het werk te gaan zou die maand geen loon krijgen.
In die zin was Rana Plaza geen ongeluk, maar een symp-
toom van de race to the bottom die al tientallen jaren door de
kledingindustrie raast. Met als triest hoogtepunt T-shirts van
enkele euro’s bij verschillende prijsbrekers.
FairFashionFest©StevenColin
FairFashionFest©StevenColin

3. FAIR WEAR
“Toch beweegt er wat”, zegt Sara Ceustermans.
“Steeds meer kledingmerken treden toe tot de Fair
Wear Foundation (FWF), een multistakeholder-initiatief
met inbreng van vakbonden en ngo’s.” Nadat Mayer-
line, B&C en Stanley/Stella voor België de spits afbe-
ten, volgden onder meer Bel&Bo en JBC.
“Fair Wear is geen certificaat of label dat je op een
kledingstuk plakt”, vertelt Saartje Boutsen, CSR-
manager JBC. “Maar het geeft wel aan dat we als
bedrijf het engagement zijn aangegaan om zo eerlijk
mogelijke kleding te produceren. Het gaat om een
procesmatige aanpak waarop we elk jaar geëvalueerd
worden. In die zin is Fair Wear voor ons investeren in
de toekomst.”
Tine Buysens, CSR-verantwoordelijke voor Bel&Bo,
vult aan: “Wij probeerden al langer zicht te krijgen op
onze aanvoerketen. Maar telkens we op een productie-
atelier botsten dat niet in orde was, verplaatste onze
tussenleverancier gewoon de volgende bestelling.
Omdat we dat niet alleen konden rechttrekken, klopten
we aan bij de Fair Wear Foundation. Zij hielpen ons
met info verzamelen en sindsdien zit alles in een
stroomversnelling.
Het eerste jaar brachten we heel onze productie in
kaart en verspreidden we in alle ateliers FWF’s
gedragscode met opsomming van de arbeidsrechten.
Geregeld moesten we daarvoor flink druk zetten op
onze tussenleveranciers. Vervolgens kregen we de
aanbeveling om het aantal leveranciers te beperken en
meer rechtstreekse banden aan te knopen.
Op die manier krijg je echte partnerships en kunnen wij als relatief kleine speler op
termijn wel wegen op lonen, overuren en arbeidsomstandigheden. Dit proces betekent
heel wat meer werk voor ons, maar we staan met het hele team achter die aanpak. Op
de website van de Fair Wear Foundation kan je trouwens onze jaarlijkse vooruitgangs-
rapporten lezen.”
KLEURRIJK
“Het palet aan alternatieven is echter veel kleurrijker”, vult Sara Ceustermans aan. “De
‘fair’ in Fair Wear Foundation slaat enkel op de arbeidsomstandig-heden in de confec-
tiefabrieken. Andere initiatieven focussen op andere aspecten in de lange keten. Zo
heb je kleren en stoffen gemaakt van Fairtradekatoen, een garantie dat de katoenboe-
ren een eerlijk loon ontvangen om hun katoen duurzaam te produceren. Het GOTS-
label (Global Organic Textile Standard) is dan weer heel erg streng en ambitieus rond
ecologische criteria. Maar vooral zijn er steeds meer kleine ondernemers die ervoor
kiezen om van duurzame mode hun handelsmerk te maken.”
SAMA@TDC
M-Fair2016©LucHilderson

4. FAIR FASHION
Om al die positieve geluiden meer weerklank te geven, namen twee FairTradeSteden de
afgelopen jaren het voortouw. Gent en Mechelen besloten om naast eerlijke voeding ook
in te zetten op eerlijk textiel. Zowel het Gentse Fair Fashion Fest als het Mechelse M-fair
hebben hetzelfde doel: ondernemers op zoek naar alternatieven samenbrengen met
consumenten op zoek naar alternatieven. Met groot succes, getuige de duizenden
bezoekers. M-Fair was tijdens de Week van de Fair Trade 2017 toe aan zijn derde editie.
“Veel mensen voelen wel aan dat er iets niet klopt als ze een kledingstuk voor een prikje
kopen, maar toch is eerlijke kledij nog een nicheproduct”, vertelt Mechelse schepen voor
Mondiaal beleid en Duurzaamheid Marina De Bie. “Met M-fair willen we dit patroon door-
breken. Mensen komen er niet alleen te weten waarom eerlijke kledij zo belangrijk is,
maar ook dat er verder geen verschil is met andere kledij. Ook eerlijke kledij is er in alle
soorten, maten en stijlen.” M-fair staat voor een mix van modeshows, workshops en een
uitgebreide markt. Maar je kan er ook swishen (kleren ruilen) of een kledingstuk laten
herstellen in een repair café. “Duurzaamheid heeft immers een belangrijke plek in ons
verhaal en kan perfect samengaan met eerlijke handel”, aldus De Bie. Hetzelfde verhaal
in Gent. In april 2018 staat de derde editie van het Fair Fashion Fest op het programma
en tijdens de Week van de Fair Trade 2017 lanceerden zij de stadswandeling ‘Ethisch
modieus Gent’ die mooie plekken in de binnenstad combineert met adresjes waar je een
hippe, eerlijke en duurzame outfit kan vinden.
#CLEANEKLEREN
Voorjaar 2017was Philippe Gilbert
de eerste om een petitie voor
#cleanekleren te ondertekenen.
De campagne wil Belgische fabrikanten
van sportkledij overtuigen om in
navolging van Bel&Bo en JBC en van
bekende internationale outdoormerken
als Odlo, Deuter, Jack Wolfskin,
Sprayway, Vaude en Haglöfs toe te
treden tot de Fair Wear Foundation.
Na de fietsers en de wielerclubs richt
de campagne zich in 2018 op de
voetbalwereld.
MEER INFO
 www.schonekleren.be
 www.fairwear.org
 www.fairfashionfest.be
 www.mechelen.be/m-fair
M-Fair2016©LucHilderson