1. Macro-economische projecties van de NBB
Geert Langenus (geert.langenus@nbb.be)
Raïsa Basselier
Ekonomika, 9 december 2013
DS.13.12.553

2. Overzicht van de presentatie
1.
Rol van de economische projecties voor het monetaire beleid
2.
Regels en procedures voor de Eurosysteem-projecties
3.
Specifieke econometrische modellen binnen de Bank
o
Forecasting
o
Now-casting
4.
5.
2
Najaarsprognoses 2013
De troebele (?) glazen bol van de Nationale Bank

3. Rol van economische projecties voor monetair beleid
 belangrijkste doelstelling: prijsstabiliteit
•
voor de ECB: jaarlijkse inflatie onder, maar dichtbij 2 % op middellange termijn
 analyse van de prijsstabiliteit berust op twee pijlers:
•
'monetaire' analyse: monetaire tendensen, geldgroei
•
'economische' analyse: macro-economische vooruitzichten

cruciale input: formele macro-economische projecties van ECB / Eurosysteem
 projecties betreffen een ruime waaier van macro variabelen
•
•
uiteraard inflatie en prijs- en kostenvariabelen
maar ook: bbp (+ bestedings- en inkomenscomponen), werkgelegenheid en
werkloosheid, overheidsfinanciën (heel gedetailleerd), enz.
•
•
3
en worden vergezeld van een uitgebreide analyse (story-telling)
horizon: tot jaar t+2 (nu: 2015)

4. Rol van economische projecties voor monetair beleid - 2
 diverse rapporten voor de ECB Governing Council
•
•
•
gedetailleerde beschrijving van verwachte macro-economische ontwikkelingen
afzonderlijke rapporten voor overheidsfinanciën
zijn niet publiek maar 'circuleren'
 kortere beschrijving (box/artikel) in ECB Monthly Bulletin
 trend naar grotere transparantie (accountability?):
•
•
eerder: van ranges naar ranges met midpoints
grotere wijzigingen in december 2013:



•
4
grafieken tonen kwartaalverloop
niet meer enkel bbp en inflatie maar veel bredere waaier (werkgelegenheid,
begrotingssaldi en -schuld, enz.)
meer aandacht voor sensitiviteitsanalyses
wel (uiteraard!) nog steeds enkel voor eurogebied; geen landen

5. Overzicht van de presentatie
1.
Rol van de economische projecties voor het monetaire beleid
2.
Regels en procedures voor de Eurosysteem-projecties
3.
Specifieke econometrische modellen binnen de Bank
o
Forecasting
o
Now-casting
4.
5.
5
Najaarsprognoses 2013
De troebele (?) glazen bol van de Nationale Bank

6. Procedures voor de Eurosysteem-projecties
 twee gecoördineerde Eurosysteem-projecties per jaar
•
•
BMPE: Broad Macroeconomic Projection Exercise: in juni en december
gezamenlijk werk van medewerkers van 19(!) instellingen: ECB + 18 NCBs
 tussentijdse projecties
•
•
•
MPE: Macroeconomic Projection Exercise: in maart en september
verricht door ECB-staf
behalve de NIPE (Narrow Inflation Projection Exercise): steeds door NCBs
 BMPEs nemen in de (onlangs verkorte!) kalender een 9-tal weken in beslag
•
•
•
6
principe: iedere NCB maakt ramingen voor eigen land
maar geen loutere bottom-up, collegiale aanpak
stafprojecties, waarvan ECB Executive Board en Governing Council kennis
neemt

7. Procedures voor de Eurosysteem-projecties - 2
MPC: Comité voor het Monetaire Beleid van het ESCB.
Verantwoordelijk voor de projecties
WGPF: Working Group on
Public Finance.
Projecties en rapporten i.v.m.
overheidsfinanciën
WGF: Working Group on
Forecasting.
Alle andere macroeconomische projecties
interacties op NCB-niveau
(voorspellingen vaak een iteratief
proces)
p.m. ook Working group on Econometric Modelling + ad-hocwerkgroepen van ESCB-experts
7

8. Basisprincipes van de projecties
 gemeenschappelijke veronderstellingen
•
•
externe omgeving (bv. olieprijzen, wisselkoers, rentetarieven, mondiale vraag)
rentes (nu, zowel op lange als korte termijn, rekening houdend met
marktverwachtingen; vroeger constante korte rente)
 consistentiechecks (handelsstromen) + grondige peer review door
deelnemende instellingen
 specifieke richtlijnen voor begrotingsramingen
•
•
•
•
•
8
algemeen: voorzichtige en realistische aannames
neem alleen volledig uitgewerkte maatregelen in aanmerking die het
wetgevingsproces al hebben doorlopen (of dat wellicht zullen doen)
laat niet nader bepaalde maatregelen buiten beschouwing
houd geen rekening met regeringsdoelstellingen als dusdanig (geen track
record-effect)
oordeel kritisch over regeringsramingen

9. 'Nationale' publicaties
 geen verplichtingen, wel een 'sperperiode'
•
•
•
gedurende bepaalde periode voor en na de bekendmaking van de BMPE,
geen publicatie van afwijkende nationale ramingen
nationale BMPE-ramingen mogen pas na die voor het eurogebied worden
gepubliceerd
NCBs beslissen zelf of en in welke mate ze dat doen
 NBB: volledige transparantie
•
•
•
•
•
persconferentie + uitgebreid artikel in Economisch Tijdschrift van de NBB
volledige beschrijving (b.v. incl. overheidsfinanciën)
maar beperkt tot jaar t+1 (veel grotere foutenmarge t+2)
soms verschillende resultaten in vergelijking met regering, Planbureau
geen andere ramingen dan BMPE
 bepaalde andere NCBs zijn zwijgzamer
9

10. Specifieke vraag: consistentie met troika-ramingen?
 ECB maakt deel uit van troika (+EC, IMF) voor landen met
aanpassingsprogramma's
 in die context worden macro-eceonomische ramingen gemaakt, b.v. voor
de Memorandums of Understanding
 kunnen BMPE-ramingen in ongeveer dezelfde periode daarvan afwijken?
•
•
•
•
andere assumpties
recentere statistieken (bv. 2013Q3 voor Cyprus)
BMPE-regels inzake begrotingsvooruitzichten
andere modellen, judgment
 meer algemene vraag: rol van ECB in troika?
10

11. Overzicht van de presentatie
1.
Rol van de economische projecties voor het monetaire beleid
2.
Regels en procedures voor de Eurosysteem-projecties
3.
Specifieke econometrische modellen binnen de Bank
o
Forecasting
o
Now-casting
4.
5.
11
Najaarsprognoses 2013
De troebele (?) glazen bol van de Nationale Bank

12. Praktische organisatie van een ramingsoefening
 'kruisbestuiving tussen econometrische modellen en menselijke expertise'
 core BMPE team (4 economisten) zorgt voor coördinatie
•
•
•
maar betrokkenheid van experten in alle relevante domeinen
b.v. model-ramingen arbeidsmarkt afgetoetst met arbeidsmarktexperten
interne iteraties
 sateliet-modellen voor inflatie (KT) en overheidsfinanciën
•
•
b.v. uiterst gedetailleerde raming overheidsontvangsten, -uitgaven en -schuld
specifieke analyse-instrumenten overheidsfinanciën (structural balances)
 onderscheid tussen de korte en de langere termijn
 opmerking; alles nog steeds nationaal, geen 'regionale' ramingen
•
12
quid toenemend belang van regio's in België?

13. Het werkpaard: Noname (Ph. Jeanfils en K. Burggraeve)
 kwartaalmodel van de Bank sinds 2005
 120-tal equaties voor de verschillende economische agenten/sectoren, op
basis van rationeel en optimiserend gedrag
•
30-tal gedragsvergelijkingen, daarnaast technische en boekhoudkundige vergelijkingen,
 neo-Keynesiaans model:
•
•
•
schatting is compromis tussen 'economische theorie' en 'data matching'
korte termijn is vraagbepaald, lange termijn aanbodbepaald
aandacht voor evenwichtsrelaties (coïntegratie) en dynamische relaties
 vertrekbasis voor de BMPE
 daarnaast: analysekader voor beleidsproblemen
•
13
b.v. effect van lastenverlaging

14. Forecasting m.b.v. Noname (Ph. Jeanfils en K. Burggraeve)
Gezinnen
Financiële markt
Centrale bank
14
Arbeidsmarkt
Bedrijven
Goederenmarkt
Overheid
Buitenland

15. Forecasting m.b.v. Noname (Ph. Jeanfils en K. Burggraeve)
 Gezinnen
•
•
•
•
consumeren in functie van hun arbeids- en financieel inkomen en van de reële
kortetermijnrente
investeren in woongebouwen
sparen en alloceren hun vermogen
bieden arbeid aan
 Bedrijven
•
twee soorten bedrijven (producent of importeur) verkopen halffabricaten


•
•
15
monopolistische concurrentie
deze bedrijven bepalen hun prijs op basis van de eigen kosten, maar ook op basis van
de prijs van internationale concurrenten
finale goederenproducent koopt halffabricaten en verkoopt afgewerkte
goederen
winstmaximalisatie leidt tot optimale vraag naar kapitaal en arbeid via een
CES-productiefunctie

16. Forecasting m.b.v. Noname (Ph. Jeanfils en K. Burggraeve)
 Buitenland
•
•
uitvoer in functie van wereldvraag (loss market shares) en prijscompetitiviteit
invoer in functie van absorptie (import content) van finale vraag + 'pricing to
market'
 Overheid
•
•
•
grotendeels: endogene ontvangsten (heffingsbasis x tarief)
uitgaven: grotendeels exogeen (uitzondering: werkloosheids- en rente-uitgaven)
mogelijkheid tot gebruik van 'fiscal rule' in beleidswerk
 Opmerking
•
•
exogeen opgelegde loonnorm (exo reëel brutoloon + endo autom. indexatie)
versus endogeen bargaining probleem tussen vakbonden en werkgevers
 Opmerking
•
•
16
#1: loonvorming
#2: monetair beleid
kortetermijnrente exogeen vastgelegd (common assumptions) - geen monetary policy rule
wel: transmissie naar rente voor bedrijfskredieten en hypotheekleningen: wel endogeen

17. Now-casting
 grote macro-econometrische modellen zijn vooral geschikt voor de iets
langere termijn
•
minder voor heel precieze kwartaalramingen
 Now-casting modellen verwerken stroom aan data van hogere frequentie
tot ramingen voor lopend en volgend kwartaal
•
« Soft data »: data van (consumenten- en producenten)enquêtes


•
maandelijkse frequentie, snel beschikbaar, geen herzieningen
nationale (NBB) en internationale (PMI) enquêtes
« Hard data »: kwantitatieve gegevens zoals omzet, registratie nieuwe wagens,...


iets later beschikbaar en soms onderhevig aan herziening
in principe meer gecorrelleerd met eigenlijke nationale rekeningen
 zowat alle NCBs gebruiken dergelijke modellen voor realtime
conjunctuuranalyse en KT-ramingen
17

18. Now-casting - 2
 technisch: twee soorten modellen
1. "partial models"
•
•
•
single-equation approaches: van indicatoren naar geraamde variable (bbp)
"bridge models"
flexibiliteit (bv. aanpassen aan data release calendar)
2. "joint models"
•
•
•
joint dynamics tussen bbp en indicatoren
typisch voorbeeld: Dynamic Factor Models
meer geschikt voor kwantificering van impact van elke data release
p.m.
•
•
18
hybride modellen: bridging with factors, MIDAS-applicaties
recente trend: big data models, op basis van bijna realtime datasets
(betalingstrabsacties, internet-data: Google, Twitter, enz.)

19. BREL model (Ch. Piette)
 BRidge vergelijkingen met voorspellers die worden geselecteerd door een
ELastic net procedure (Zou and Hastie,2005; Bessec, 2013)
 ramingen van bbp-groei op korte termijn, maar ook:
•
•
productie per sector en bestedingscomponenten (priv consumptie)
werkgelegenheidsverloop
 Algoritme op basis van 6 data scenario's
•
Welke data de beste voorspelling leveren, hangt af van moment waarop
voorspelling wordt gemaakt


•
19
Voorspelling in target quarter: soft data zijn belangrijkste voorspellers, hard data veelal
nog niet ter beschikking
Voorspelling 1 of 2 maand na target quarter: belangrijkste rol voor hard data,
maar ook soft data kunnen bijdragen tot betere voorspelling
op hetzelfde moment: RMSE van BREL identiek aan die van de flash-raming van
het INR

20. Dynamic Factors Model (DFM, D. de Antonio Liedo)
 zelfde opzet als Brel, andere benadering (Kalman filter)
 foutenmarge vergelijkbaar; twee versies:
•
•
voorspellen van de flash-groeiraming van het INR (1 maand na elk kwartaal)
voorspellen van het uiteindelijke cijfer in de nationale rekeningen
 enkel gehanteerd voor bbp
 ook een Europese versie (cf. Eurocoin-indicator van de Banca d'Italia)
 output gericht op inschatten van impact van elke nieuwe informatie
•
20
tijdslijn van 'groeiramingen'

21. Overzicht van de presentatie
1.
Rol van de economische projecties voor het monetaire beleid
2.
Regels en procedures voor de Eurosysteem-projecties
3.
Specifieke econometrische modellen binnen de Bank
o
Forecasting
o
Now-casting
4.
5.
21
Najaarsprognoses 2013
De troebele (?) glazen bol van de Nationale Bank

22. Herstel in de geavanceerde landen maar vertraging in de
opkomende economieën
Internationaal goederenverkeer
Vertrouwen in de ondernemingen uit de
verwerkende nijverheid
(gemiddelde van de uit- en invoer, seizoengezuiverde
maandgegevens, naar volume, indexcijfers 2007 = 100)
70
140
(PMI-indicatoren, 50 = neutraal; seizoengezuiverde gegevens)
130
60
120
50
110
100
40
90
30
80
20
70
2008
2009
Eurogebied
Japan
Bronnen: CPB, Markit.
22
2010
2011
2012
2013
Verenigde Staten
Opkomende landen
2008
2009
2010
2011
2012
Eurogebied
Verenigde Staten
Japan
BRIC's
2013

23. Groeivooruitzichten voor de voornaamste economische zones
(Reëel bbp, veranderingspercentages t.o.v. het voorgaande jaar)
3.4
2.8
1.6
1.1
2.6
Rusland
7.8 7.5 7.4
-0.7 -0.4
Eurogebied
Verenigde Staten
1,9 3,0
2,0 2.1 2,0
Japan
China
4,0
3.8 2.9
India
0.9
3.1 2.8
3.6
2.2 2.5
Brazilië
Wereld
2012
2013
2014
Ramingen Eurosysteem
voor eurogebied
1.1
Bronnen: EC, IMF.
23
-0.4

24. Het herstel in het eurogebied komt op gang vanaf het tweede
kwartaal van 2013
Bbp naar volume
(veranderingspercentages t.o.v. het overeenstemmende kwartaal van het voorgaande jaar)
6
4
2
0
-2
-4
-6
-8
2008
2009
België
Bronnen: EC, INR.
24
Eurogebied
2010
2011
Duitsland
2012
Frankrijk
2013
Nederland

25. Projecties voor België:
samenvatting van de voornaamste resultaten
(veranderingspercentages, tenzij anders vermeld; de herzieningen t.o.v. de raming van juni 2013 worden
tussen haakjes vermeld)
2012
Bbp naar volume
2013r
2014r
Werkloosheidsgraad1
0,2
(+0,1)
Binnenlandse werkgelegenheid (gemiddelde verandering op
jaarbasis in personen)
-0,1
1,1
(0,0)
(+0,2)
9 400
-17 400
2 500
(+1 200)
(+300)
(+8 500)
Financieringsbehoefte (-) of -vermogen van de overheid2
8,7
(+0,5)
9,1
(+0,4)
2,6
1,2
1,3
(0,0)
HICP-inflatie
7,6
(0,0)
(+0,2)
(+0,1)
-4,0
-2,8
(+0,1)
(+0,5)
(0,0)
Nettolening aan de rest van de wereld3
-2,8
-0,3
0,1
0,3
(-0,9)
(-0,9)
(-0,7)
Bronnen: EC, INR, NBB.
1 In procenten van de beroepsbevolking (15-64 jaar).
2 Volgens de methodologie die wordt gebruikt in het kader van de procedure bij buitensporige overheidstekorten. In procenten bbp.
3 Volgens de nationale rekeningen. In procenten bbp.
25

26. Herzieningen van de bbp-vooruitzichten t.o.v. de raming
van juni 2013
 Voor 2013:
•
tweede en derde kwartaal van 2013 beter dan verwacht
 Voor 2014:
•
sterkere groei bij de private sector (particuliere consumptie,
bedrijfsinvesteringen, uitvoer)...


•
in het bijzonder: hogere langetermijnrente, minder dynamische wereldmarkten en iets
hogere koers van de euro
... en een fors neerwaartse bijstelling van de vooruitzichten inzake
overheidsuitgaven

26
vertrouwenseffecten
... volledig gecompenseerd door minder gunstige gemeenschappelijke
hypothesen...

•
"carry over" van 2013
met name omdat rekening wordt gehouden met de begrotingen voor 2014

27. Bbp en algemene synthetische conjunctuurcurve
(voor seizoen- en kalenderinvloeden gezuiverde gegevens naar volume, tenzij anders vermeld)
4
10
3
2
0
1
0
-10
-1
-20
-2
-3
-30
-4
-5
-40
2008
2009
2010
2011
2012
2013r
2014r
Bbp - veranderingspercentages t.o.v. het overeenstemmende kwartaal van het voorgaande jaar (linkerschaal)
Bbp - veranderingspercentages t.o.v. het voorgaande kwartaal (linkerschaal)
Algemene synthetische conjunctuurcurve¹ - afgevlakte reeks (rechterschaal)
Algemene synthetische conjunctuurcurve¹ - brutoreeks (rechterschaal)
Bronnen: INR, NBB.
1 Saldo van de antwoorden.
27

28. Vertrouwensindicatoren per bedrijfstak
(saldi van de antwoorden, seizoengezuiverde gegevens)
10
Verwerkende nijverheid
20
0
10
-10
0
-20
-10
-30
Handel
-20
-40
-30
2009
30
2010
2011
2012
2013
Diensten aan ondernemingen
2009
10
2010
2011
2012
2013
2011
2012
2013
Bouwnijverheid
20
10
0
0
-10
-10
-20
-30
-40
-20
2009
2010
2011
2012
Afgevlakte reeks
Bron: NBB.
28
2013
Brutoreeks
2009
2010
Gemiddelde sinds januari 1980

29. Bbp en voornaamste bestedingscomponenten
(voor kalenderinvloeden gezuiverde volumegegevens, bijdragen aan de jaar-op-jaar verandering van
het bbp, procentpunten, tenzij anders vermeld)
3
2
1
0
-1
-2
-3
-4
2008
2009
2010
2011
2012
2013r
Voorraadwijziging
Netto-uitvoer van goederen en diensten
Binnenlandse bestedingen van de private sector, ongerekend voorraadwijziging
Overheidsbestedingen
Bbp (veranderingspercentages)
Bronnen: INR, NBB.
29
2014r

30. Bestedingscomponenten
(veranderingspercentages, voor kalenderinvloeden gezuiverde volumegegevens, tenzij anders vermeld)
2011
2012
2013r
2014r
Consumptieve bestedingen van de particulieren
0,2
-0,3
0,5
1,1
Consumptieve bestedingen van de overheid
0,7
1,4
0,7
1,1
Bruto-investeringen in vaste activa
4,1
-2,0
-2,3
1,4
Woningen
-3,2
-3,2
-4,5
-0,7
Overheid
7,1
2,4
-9,4
-2,8
Ondernemingen
7,3
-2,1
-0,3
2,8
Totaal van de binnenlandse bestedingen, ongerekend
voorraadwijziging1
1,1
-0,2
0,0
1,1
Voorraadwijziging1
0,9
-0,4
-0,3
0,0
-0,3
0,5
0,5
0,0
Uitvoer van goederen en diensten
6,4
1,8
0,1
3,1
Invoer van goederen en diensten
6,9
1,3
-0,5
3,1
1,8
-0,1
0,2
1,1
Netto-uitvoer van goederen en diensten1
Bbp
Bronnen: INR, NBB.
1 Bijdrage aan de verandering van het bbp.
30

31. Uitvoer van goederen en diensten en uitvoermarkten
(volumegegevens, veranderingspercentages t.o.v. het voorgaande jaar)
15
10
5
0
-5
-10
-15
2008
2009
2010
2011
Uitvoer van goederen en diensten
Bronnen: ECB, INR, NBB.
31
2012
2013r
Uitvoermarkten
2014r

32. Consumptie en besparingen van de huishoudens
(volumegegevens, veranderingspercentages t.o.v. het voorgaande jaar, tenzij anders vermeld)
4
19
3
18
2
17
1
16
0
15
-1
14
-2
13
2008
2009
2010
2011
2012
2013r
2014r
Particuliere consumptie (linkerschaal)
Bruto beschikbaar inkomen (linkerschaal)
p.m. Gemiddelde spaarquote
Spaarquote van de huishoudens¹ (rechterschaal)
sinds 1995 = 16,8 %
p.m. Prognose voor de spaarquote in juni 2013¹
Bronnen: INR, NBB.
1 In procenten van het beschikbaar inkomen.
32

33. Bedrijfsinvesteringen
(veranderingspercentages t.o.v. het voorgaande jaar, volumegegevens tenzij anders vermeld)
15
10
5
0
-5
-10
-15
2008
2009
2010
2011
2012
2013r
2014r
Bedrijfsinvesteringen
Finale vraag
Bruto-exploitatieoverschot van de vennootschappen (tegen lopende prijzen)
Bronnen: INR, NBB.
33

34. Arbeidsmarkt
(voor seizoen- en kalenderinvloeden gezuiverde gegevens)
4%
Binnenlandse
werkgelegenheid, gemiddelde arbeidsduur
en productiviteit
(bijdragen tot de groei op jaarbasis van het bbp)
Gemiddeld aantal gewerkte uren per
werknemer in de private sector
375
370
3%
365
360
2%
355
350
1%
2013r
2011
2009
2007
2005
2003
2001
1999
0%
1997
1995
345
-1%
Werkloosheidsgraad
-2%
-3%
-4%
-5%
2007
2008
2009
2010
2011
2012
Werkgelegenheid in personen
Uren per persoon
Productiviteit per gewerkt uur
Bbp
Bronnen: EC, INR, NBB.
34
2013r 2014r
13
12
11
10
9
8
7
6
5
(procenten van de beroepsbevolking van 15 jaar en ouder)
België
Eurogebied
Kwartaalvooruitzichten voor België

35. Arbeidsaanbod en -vraag
(jaar-op-jaarveranderingen in duizenden personen, voor kalenderinvloeden gezuiverde gegevens)
2011
2012
2013r
2014r
Beroepsbevolking
43,4
25,0
6,4
22,0
Totale werkgelegenheid
63,2
10,5
-17,2
2,5
waarvan: loontrekkenden in conjunctuurgevoelige bedrijfstakken1
31,9
-6,0
-31,5
-13,3
3,7
-0,6
-1,6
-1,8
18,1
7,1
9,1
11,9
-19,8
14,4
23,5
19,4
loontrekkenden overheid en onderwijs
loontrekkenden overige diensten
Niet-werkende werkzoekenden
Bronnen: ADSEI, INR, RVA, NBB.
1 Landbouw, industrie, bouwnijverheid, handel en horeca, vervoer en communicatie, financiële diensten, vastgoed en diensten aan ondernemingen.
35

36. Inflatie
(HICP, veranderingspercentages t.o.v. de overeenstemmende maand van het voorgaande jaar)
7
Inflatie in België en in het
eurogebied
7.5
Volatiele componenten van de
inflatie in België
45
6
5
5.0
30
2.5
15
0.0
0
4
3
2
1
0
-1
-2.5
-15
-5.0
-30
-2
-3
2008
2009
2010
2011
2012
2013r
2014r
België, HICP
België, HICP ongerekend energie en levensmiddelen
Eurogebied, HICP
Bronnen: EC, FOD Economie, NBB.
36
2008
2009
2010
2011
2012
2013r
Levensmiddelen (linkerschaal)
Energiedragers (rechterschaal)
2014r

37. Inflatie en loonkosten¹ in de private sector
(veranderingspercentages t.o.v. het voorgaande jaar, tenzij anders vermeld)
2011
2012
2013r
2014r
HICP
3,4
2,6
1,2
1,3
Gezondheidsindex2
3,1
2,7
1,3
1,4
Loonkosten per gewerkt uur (1)
2,4
3,7
2,1
1,1
-0,2
-0,7
0,4
0,6
2,6
4,4
1,7
0,6
Productiviteit per uur3 (2)
Loonkosten per eenheid product (1)-(2)
Bronnen: FOD Werkgelegenheid, Arbeid en Sociaal Overleg, INR, NBB.
1 Ongerekend het effect van de verminderingen van de bedrijfsvoorheffing.
2 Nationale consumptieprijsindex ongerekend de producten die schadelijk worden geacht voor de gezondheid, namelijk tabak, alcoholhoudende dranken,
benzine en diesel.
3 Toegevoegde waarde naar volume per uur gewerkt door de loontrekkenden en zelfstandigen.
37

38. Overheidsrekeningen
(in % bbp)
2011
2012
2013r
2014r
49,6
51,0
51,4
51,2
43,6
44,8
45,3
45,5
6,0
6,2
6,2
5,7
Primaire uitgaven
50,0
51,6
51,0
50,9
Primair saldo
-0,4
-0,6
0,4
0,3
Rentelasten1
3,3
3,4
3,1
3,0
-3,7
-4,0
-2,8
-2,8
-0,2
-0,4
0,4
0,1
Ontvangsten
Fiscale en parafiscale
Overige
Financieringsbehoefte (-) of -vermogen1
p.m. Effect van tijdelijke factoren
Bronnen: INR, NBB.
¹ Volgens de methodologie die wordt gebruikt in het kader van de procedure bij buitensporige overheidstekorten.
38

39. Financieringssaldi per deelsector1
(in % bbp)
2011
2012
2013r
2014r
Gezamenlijke overheid
-3,7
-4,0
-2,8
-2,8
ENTITEIT I
-3,4
-3,5
-2,6
-2,6
Federale overheid
-3,4
-3,4
-2,7
-2,6
Sociale zekerheid
0,0
-0,1
0,1
0,0
-0,4
-0,5
-0,2
-0,1
Gemeenschappen en gewesten
-0,2
0,0
0,0
-0,1
Lokale overheid
-0,1
-0,4
-0,1
-0,1
ENTITEIT II
Bronnen: INR, NBB.
1 Volgens de methodologie die wordt gebruikt in het kader van de procedure bij buitensporige overheidstekorten.
39

40. Voornaamste verklaringen voor het verloop van het
financieringssaldo
 2013: verbetering met 1,2 % bbp
•
•
•
•
ondanks de ongunstige conjunctuur
positieve impact van de niet-recurrente factoren ten belope van 0,8 % bbp
daling van de rentelasten
fors restrictief begrotingsbeleid


voornamelijk belastingverhogingen door de federale overheid
maar ook matige uitgavengroei (+ terugval van de investeringen van de lokale overheid)
 2014: stabilisatie
•
•
•
•
wegvallen van de niet-recurrente factoren 2013: negatieve impact van 0,4 % bbp
economisch herstel
verdere daling van de rentelasten
voortzetting van het restrictief begrotingsbeleid

40
maatregelen bij de federale overheid en de gemeenschappen en gewesten

41. Primaire uitgaven van de overheid en bbp
(veranderingspercentages t.o.v. het voorgaande jaar)
5
4
3
2
1
0
-1
-2
Gecorrigeerde primaire uitgaven1
2014e
2013e
2012
2011
2010
2009
2008
2007
2006
2005
2004
-3
Bbp naar volume2
Bronnen: INR, NBB.
1 Primaire uitgaven gedefleerd aan de hand van de HICP en gecorrigeerd voor de invloed van conjuncturele, niet-recurrente en budgettair neutrale
factoren, alsook voor het indexeringseffect. Dit laatste is het effect dat voortvloeit uit het verschil tussen, enerzijds, de effectieve indexering van de
bezoldigingen van het overheidspersoneel en de sociale uitkeringen en, anderzijds, de stijging van de HICP.
2 Voor kalenderinvloeden gezuiverde gegevens.
41

42. Schuld en financieringssaldo van de overheid
(in % bbp)
110
Geconsolideerde brutoschuld
1
105
Financieringssaldo
0
100
4,8
-1
95
-2
90
38,6
-3
85
80
-4
75
-5
70
-6
65
Bronnen: EC, NBB.
42
België
Eurogebied
België
2014r
2013r
2012
2011
2010
2009
2008
2007
2006
2005
2004
2003
2002
2001
2014r
2013r
2012
2011
2010
2009
2008
2007
2006
2005
2004
2003
2002
2001
2000
Eurogebied
2000
-7
60

43. Vergelijking van de recente vooruitzichten voor de bbp-groei
naar volume in België
(veranderingspercentages op jaarbasis)
Huidige prognose
Voorgaande prognose
Publicatiedatum
2014
Publicatiedatum
2013
2014
Federaal Planbureau 1
Sept. 2013
0,1
1,1
Mei 2013
0,2
1,2
IMF
Okt. 2013
0,1
1,0
April 2013
0,2
1,2
Consensus Economics
Okt. 2013
0,0
0,9
Juni 2013
0,0
1,0
Belgian Prime News
Sept. 2013
0,0
1,0
Juni 2013
0,1
1,2
Europese Commissie
Nov. 2013
0,1
1,1
Mei 2013
0,0
1,2
OESO
Nov. 2013
0,1
1,1
Juni 2013
0,0
1,1
NBB
1
2013
Dec. 2013
0,2
1,1
Juni 2013
0,0
1,1
Economische begroting.
43

44. Voornaamste risicofactoren
 Risico's die de wereldvraag kunnen drukken
•
(verwachtingen omtrent) het begrotingsbeleid en het monetair beleid in de
Verenigde Staten
•
de vertraging van de groei zou groter kunnen zijn in de opkomende economieën
•
deleveraging in het eurogebied
 Voor de binnenlandse bedrijvigheid
•
het concurrentievermogen van de Belgische ondernemingen zou minder gunstig
kunnen verlopen dan verwacht


•
44
kostenbeheersing in België
ontwikkelingen in de andere landen
de vertrouwenseffecten die de consumptie en de bedrijvigheid de afgelopen
maanden hebben ondersteund, zijn mogelijk van voorbijgaande aard

45. Overzicht van de presentatie
1.
Rol van de economische projecties voor het monetaire beleid
2.
Regels en procedures voor de Eurosysteem-projecties
3.
Specifieke econometrische modellen binnen de Bank
o
Forecasting
o
Now-casting
4.
5.
45
Najaarsprognoses 2013
De troebele (?) glazen bol van de Nationale Bank

46. De troebele (?) glazen bol van de Nationale Bank
 foutenmarge van de voorspellingen?
•
•
•
al met al, redelijk groot
2005-2012: gemiddelde foutenmarge van 1,55 %-punt voor juniprognose t-1
vergelijkbaar met andere instellingen (FPB, EC, enz.)
 beschouwde periode (2005-2012) is zeer volatiel: voorspelbaarheid daalt
•
•
Great Recession (2008-2009)
sowieso moeilijk om conjuncturele omslagpunten te voorspellen
 foute veronderstellingen (zie slide 6) leiden tot foute voorspellingen
•
•
Inschatting olieprijzen, wisselkoersen, buitenlandse vraag... collegiaal
vastgelegd (en vaak op basis van marktverwachtingen)
en: Bank mag enkel uitgaan van reeds gekende en voldoende gepreciseerde
begrotingsmaatregelen

46
"onverwachte" bezuinigingsmaatregelen kunnen groei vertraagd hebben

47. De troebele (?) glazen bol van de Nationale Bank - 2
 WGF track record analyse:
•
•
•
•
eurogebied: gemiddeld iets te optimistisch voor groei, iets te pessimistisch voor
inflatie
BMPE-inflatieramingen accurater dan die van andere instellingen
ramingen voor België relatief accurater dan gemiddeld
voorspellingsfouten in heel belangrijke mate terug te voeren op fouten in
common assumptions
 huidige discussiepunten:
•
•
•
47
elasticiteit van handelsstromen t.o.v. de groei (snel / traag / niet terug naar
historisch gemiddelde van zowat 1,7)
groeivooruitzichten opkomende landen: conjuncturele hapering of structurele
vertraging?
afstappen van marktverwachtingen voor bepaalde assumpties (bv. olieprijzen)

48. De troebele glazen bol van de Nationale Bank - 3
Overzicht van de projectiefouten in drie verschillende types ramingen van de
Bank (in procentpunten, tenzij anders aangegeven)
2000-2007
2010-2012
2000-2012
Gemiddelde groei (%)
2,15
1,33
1,48
Standaardafwijking
1,12
1,43
1,70
voorjaarsraming t-1
1,23
1,78
1,59
najaarsraming t-1
1,01
0,74
1,06
voorjaarsraming t
0,53
0,91
0,64
Gemiddelde absolute
fout (MAE)
latere ramingen zijn accurater
48

49. De troebele (?) glazen bol van de Nationale Bank - 4
Verloop van de groeicijfers
(reële bbp-groei in procenten, tenzij anders aangegeven)
voorjaarsraming
NBB in t
NR 12 maanden
later, voorjaar
t+1
(kwartaalrek.)
NR 18 maanden
later, najaar t+1
(jaarrek.)
huidige NR
2000
3,8
4,0
4,0
3,7
2001
2,6
1,0
0,8
0,8
2002
1,0
0,7
0,7
1,4
2003
1,0
1,1
1,3
0,8
2004
2,3
2,7
2,4
3,2
2005
1,4
1,5
1,5
1,8
2006
2,5
3,0
2,9
2,7
2007
2,5
2,8
2,6
2,9
MAE
0,53
0,34
0,40
NR = nationale rekeningen
MAE = gemiddelde absolute fout, t.o.v. het huidige cijfer in de nationale rekeningen (in procentpunten)
!!! opletten met vergelijkingen met de huidige nationale rekeningen
49

50. De troebele (?) glazen bol van de Nationale Bank - 5
 al met al: grote onzekerheidsmarge
 NBB doet het zeker niet slechter dan andere instellingen
 belang van common assumptions en statistische herzieningen
•

vergelijking voorspellingsfout - gemiddelde groei niet helemaal koosjer
•
50
cf. column Peter Vanden Houte (de slechte GPS van economisten)
Gert Peersman: "Is het makkelijker om de temperatuur te voorspellen in de
winter dan in de zomer, omdat het dan gemiddeld kouder is?"

51. Dank voor Uw aandacht
PS: check out http://jobs.nbb.be
51

52. Reserveslides
52

53. Projecties voor de voornaamste economische zones
(veranderingspercentages t.o.v. het voorgaande jaar, tenzij anders vermeld)
Realisaties
2012
Bbp naar volume
Wereld
waarvan:
Geavanceerde landen
Verenigde Staten
Japan
Europese Unie
Opkomende landen
China
India
Rusland
Brazilië
p.m. Wereldinvoer
Inflatie1
Verenigde Staten
Japan
Europese Unie
China
Werkloosheidsgraad2
Verenigde Staten
Japan
Europese Unie
Bronnen: EC, IMF.
1 Consumptieprijsindex.
2 In % van de beroepsbevolking.
53
Projecties
2013
2014
3,1
2,8
3,6
1,4
2,8
2,0
-0,4
4,9
7,8
3,8
3,4
0,9
2,0
1,1
1,6
2,1
0,0
4,5
7,5
2,9
1,9
2,2
2,8
2,1
2,6
2,0
1,4
5,0
7,4
4,0
3,0
2,5
5,2
2,1
0,0
2,6
2,6
1,5
0,3
1,7
3,0
1,9
2,6
1,6
3,0
8,1
4,3
10,5
7,5
4,0
11,1
6,9
3,9
11,0

54. Vertrouwen van de ondernemingen en de consumenten
(saldi van de antwoorden, seizoengezuiverde gegevens)
Ondernemersvertrouwen:
algemene synthetische indicator
Indicator van het
consumentenvertrouwen
15
5
10
0
5
-5
0
-5
-10
-10
-15
-15
-20
-20
-25
-25
-30
-30
-35
2007
2008
2009
Brutoreeks
Bron: NBB.
54
2010
2011
2012
Afgevlakte reeks
2013
Consumentenvertrouwen
Gemiddelde sinds 1985

55. Vergelijking tussen de prognoses van het Federaal
Planbureau (september 2013) en de NBB (december 2013)
2013
2014
NBB
FPB
NBB
FPB
Bbp-groei naar volume (veranderingspercentages)
0,2
0,1
1,1
1,1
waarvan: Consumptieve bestedingen particulieren
0,5
0,4
1,1
0,8
0,7
0,3
1,1
1,0
Bruto-investeringen in vaste activa
-2,3
-2,3
1,4
0,6
Voorraadwijziging1
-0,3
0,0
0,0
0,0
0,5
0,3
0,0
0,3
-17,4
-7,7
2,5
18,7
Geharmoniseerde werkloosheidsgraad (% van de beroepsbevolking)
8,6
8,6
9,0
8,9
Inflatie2 (veranderingspercentages)
1,2
1,2
1,3
1,3
382,1
382,7
392,4
392,9
Consumptieve bestedingen overheid
Netto-uitvoer van goederen en diensten1
Binnenlandse werkgelegenheid (veranderingen in duizenden personen)
p.m. Bbp tegen lopende prijzen (in € miljard)
Bronnen: FPB, NBB.
1 Bijdragen aan de groei op jaarbasis van het bbp naar volume, in procentpunten.
2 NBB: geharmoniseerde consumptieprijsindex; FPB: nationale consumptieprijsindex.
55

56. Rol van economische projecties voor het monetaire beleid
 p.m. waarom dan aandacht voor budgettaire ontwikkelingen?
•
•
•
56
directe invloed op prijsontwikkelingen (indirecte belastingen: btw, accijnzen)
indirecte invloed op prijsontwikkelingen, door effect op economische
bedrijvigheid
onhoudbare begrotingsontwikkelingen kunnen een effect hebben op de
financiële stabiliteit
zie overheidsschuldencrisis