Dr. Sonpethkar presents lecture on KARAK.pptx

1. KARAKAS
Dr. C. D. SONPETHKAR

2. कर्ता कतरक : SUBJECT कतरक
 The subject performs an action in the sentence. It is in first or third case. In active
voice it is in first case. And in passive voice, it is in third case. It may be noun or
pronoun.
 जो क्रियत संपन्न करर्ो त्यतलत कर्ता असे म्हणर्तर्. वतक्यतर् कत्यताची प्रथमत क्रक
ं वत र्ृर्ीयत
क्रवभक्ती होर्े. कर्ारी प्रयोगतर् कत्यताची प्रथमत होर्े. र्र कमाणी प्रयोगतर् र्ृर्ीयत होर्े. कर्ता नतम
क्रक
ं वत सवानतम असू शकर्ो.

3. कमा कतरक : OBJECT KARAK.
 On which good, the action is performed is called as Object. It is in First or second
case. In active voice, it is in second case. And in passive voice, it is in first case.
 ज्यत पदतथतावर क्रियत संपन्न होर्े त्यतलत कमा म्हणर्तर्. कमताची क्रिर्ीयत क्रक
ं वत प्रथमत क्रवभक्ती
होर्े. कर्ारी प्रयोगतर् कमताची क्रिर्ीयत क्रवभक्ती होर्े. र्र कमाणी प्रयोगतर् कमताची प्रथमत
क्रवभक्ती होर्े.

4. करण कतरक KARAN कतरक
 Karan is the ultimate means of action. Action is taken by this. Or actions are
performed using this tool. Karan is in the third case.
 करण म्हणजे क्रियेचे आत्यंक्रर्क सतधन होय. यतच्यत ितरे क्रियत क
े ली जतर्े. क्रक
ं वत यत सतधनतचत
उपयोग करून क्रियत क
े ली जतर्े. करणतची र्ृर्ीयत क्रवभक्ती होर्े.

5. सम्प्रदतन कतरक : SAMPRADAN कतरक
 The person to which an object is given is the sampradan term. If there is action in
the sense of giving, liking, wanting, then Sampradan is a term. It had a fourth
case.
 एखतदी वस्तू ज्यतलत क्रदली जतर्े, त्यतची सम्प्रदतन संज्ञत होर्े. देणे, आवडणे, इच्छीणे यत अथी
क्रियत असेल र्र सम्प्रदतन संज्ञत होर्े. त्यतची चर्ुथी क्रवभक्ती होर्े.

6. अपतदतन कतरक : APADANA कतरक
 The object from which the object is detached is called apadana. Like fruit is falling
from a tree. In this example, the term apadana of tree is used. It had a fifth case.
 ज्यतच्यत पतसून वस्तूचत क्रवयोग होर्ो, त्यतची अपतदतन संज्ञत होर्े. जसे झतडतपतसून फळ पडर्े. यत
उदतहरणतर् वृक्षतची अपतदतन संज्ञत होर्े. त्यतची पंचमी क्रवभक्ती होर्े.

7. शेषे षष्ठी :
 Sixth Case has not any Karaka. According to Speaker’s desire, Sixth case is used.
Sat-shashthi, Swa Swami Bhav Sambandh are stated in Sixth case.
 षष्ठी हे कतरक नतही. वक्त्यतच्यत क्रववक्षेनुसतर षष्ठी क्रवभक्ती वतपरली जतर्े. स्व स्वतमी भतव संबंध
सत्षष्ठी इत्यतक्रद क्रिकतणी षष्ठी क्रवभक्ती योजली जतर्े.

8. अक्रधकरण कतरक : ADHIKARAN KARAKA :
 At what place the action is taken place is called as Adhikaran. It is in seventh case.
Seventh case is used when the speaker states “Inside, In , on, above” etc.
 क्रियत ज्यत क्रिकतणी संपन्न होर्े त्यतस अक्रधकरण कतरक ही संज्ञत प्रतप्त होर्े. त्यतची सप्तमी
क्रवभक्ती वतक्यतर् होर्े. आर्, मध्ये, वर अशी स्थतने सतंगर्तनत सप्तमी क्रवभक्ती वतपरर्तर्.

9. EXAMPLE:
रामो राजमण िः सदा णिजयते रामं रमेशं भजे
रामे ाणभहता णिशाचरचमू रामाय तस्मै िमिः ।
रामान्नास्ति पराय ं परतरं रामस्य दासोऽस्म्यहं
रामे णचत्तलयिः सदा भितु मे भो राम मामुद्धर ॥