1. KSUY 5328 Metropoliten Alanlarda Kentsel Yapı ve Ulaşım Davranışları Sayfa: 1/7
Veriliş tarihi: 19 Kasım 2011
Teslim tarihi: 10 Aralık 2011
ÖDEV 2: YOLCULUK DAVRANIŞLARI VERİ TABANI ANALİZİ
1- Veritabanını tanıyalım (yolculukverileri.sav)
a. Excel ya da SPSS formatında olup
b. her bir satırda bireye ait değişkenler ve yolculuk değerleri yer almaktadır.
c. Ayrıca “haneno” değişkeni, bireylerin dahil oldukları haneyi bir sayı ile ifade
etmektedir.
d. “hanemi” değişkeni “1” ise o satırdaki haneye ait değişkenlerde bir değer yer
almakta, “0” ise boş kalmaktadır.
e. “kişino” değişkenine ait değerler her hangi bir anlam ifade etmemektedir.
f. Değişken sınıflaması:
i. Scale: -sonsuz ile + sonsuz arasında değişen ondalıklı değer alabilen sayı
değişkenleri için kullanılır. Sıfır ile mutlak nötr ifade edilir.
ii. Ordinal: - sonsuz ile + sonsuz arasında değişen tam sayı değişkenleri için
kullanılır. Sıfır ile mutlak nötr ifade edilir. 3 rakamı 2, 1 ve sıfırdan büyük
olmakla beraber 1 ile 2 arasındaki fark, 2 ile 3 arasındaki farka eşit
olmayabilir. Örnek bir kullanım:
Soru: Sizce zirve zaman dilimlerinde otomobil ile yolculuk diğer
zamanlardakine göre çevreye ne kadar çok zararlıdır? (1 ile 5
arasında bir değer ile cevaplandırınız).
1) çok az zararlı, 2) az zararlı, 3) aynı, 4) daha fazla zararlı, 5) çok daha
fazla zararlı
iii. Nominal: 0 ile + sonsuz arasında değişen tam sayı değişkenleri için kullanılır
ve rakamların büyüklüğünün bir anlamı yoktur. Sadece sınıflama için
kullanılır. Örnek bir kullanım:
Soru: Aşağıdakilerden hangisi ile dün yolculuk gerçekleştirdiniz?.
1) yaya, 2) otomobil, 3) otobüs, 4) minibüs, 5) vapur, 6) raylı sistem, 7)
taksi, 8) Diğer (açıklayınız)
2- Değişkenler
a. Gerçekleştirilen günlük aktiviteler
i. ev (1: var, 0:yok)
ii. iş (1: var, 0:yok)
iii. iştakibi (1: var, 0:yok)
iv. okul (1: var, 0:yok)
v. sağlık (1: var, 0:yok)
vi. alışveriş (1: var, 0:yok)
vii. sosyal, spor, eğlence (1: var, 0:yok)
viii. arkadaş, akraba, vb ziyareti (1: var, 0:yok)
ix. şehirdışına çıkma (1: var, 0:yok)
x. diğer aktivite (1: var, 0:yok)

2. KSUY 5328 Metropoliten Alanlarda Kentsel Yapı ve Ulaşım Davranışları Sayfa: 2/7
b. Bireylere ait değişkenler
i. kişino (değerler herhangi bir anlam ifade etmiyor)
ii. cinsiyet (0:erkek, 1:kadın)
iii. yas (0: 18 yaş altı, 1: 18 yaş ve üstü)
iv. ogrenci (0: öğrenci değil, 1: öğrenci)
v. hanehalkiuyelik (1: aile reisi, 2: eş, 3: çocuk, 4: diğer)
vi. egitim (1: okuma-yazma bilmiyor, 2: herhangi bir okul bitirmedi, 3: ilkokul-
lise mezunu, 4: yüksek okul-üniversite mezunu, 5: yüksek lisans/doktora)
vii. ehliyet (0: ehliyeti yok, 1: ehliyet sahibi)
viii. çalışmadurumu (0: çalışmıyor, 1: çalışıyor)
ix. gelirsiniflamasi (1: çok düşük, 2: düşük, 3: orta, 4: yüksek, 5: çok yüksek)
x. mülksahip(1: ev sahibi, 2: kiracı, 3: Lojmanda, 4: Ev sahibi değil ama kira
ödemiyor, 5: Diğer).
xi. otosahip (bireyler için, 0: oto yok, 1: oto var)
c. Hanelere ait değişkenler
i. haneno (hanenin veri tabanındaki eşsiz kimliği)
ii. hanemi (0: hane değil, 1: hane)
iii. kisisay (hanedeki kişi sayısı)
iv. calissay (hanede çalışan sayısı)
v. aileyapisi (1: her iki ebeveynin ve çocukların yaşadığı haneler, 2:
Ebeveynlerden birinin ve çocukların var olduğu haneler, 3: her iki ebeveynin
olup çocukların olmadığı haneler, 4: Tek bir ebeveynin ve diğer fertlerin
olduğu haneler, 5: Tek kişilik haneler)
vi. binaturu (1: Müstakil, 2: Apartman, 3: Site içi bina)
vii. *Hanedeki ort. ehliyetli kişi sayısı
viii. *Hanedeki ort. otomobil sayısı
d. Kentsel yapıya ait değişkenler
i. Kentsel bölge (1: iç merkez, 2: merkez, 3: kentsel çeper, 4: kırsal çeper, 5:
çeper kırsalı)
ii. Nüfus yoğunluğu (1: düşük, 2:orta, 3: yüksek)
iii. Arazi değeri (1: düşük, 2:orta, 3: yüksek)
e. Yolculuk davranışları
i. Yolculuk sayısı (sayı/birey)
ii. Günlük yolculuk uzunluğu (km), (km/birey)
iii. Günlük yolculuk süresi (dak), (dak/birey)
iv. Yolculuk uzunluğu (km/yolculuk)
v. Yolculuk süresi (dak/yolculuk)
vi. Araç türü (1:yaya, 2: otomobil, 3: TT)
vii. yolculuk hızı (km/sa/yolculuk)
viii. otopark ücreti (0:ödemedi, 1: ödedi)

3. KSUY 5328 Metropoliten Alanlarda Kentsel Yapı ve Ulaşım Davranışları Sayfa: 3/7
ix. aktarma sayısı (toplu taşıma araçları arasında aktarma: 0, 1, 2 ve 3)
3- Analizler
a. Yolculuk değerleri
i. Birey başına günlük ort. yolculuk sayısı
ii. Birey başına günlük ort. yolculuk uzunluğu
iii. Birey başına günlük ort. yolculuk süresi
iv. Ortalama yolculuk uzunluğu
v. Ortalama yolculuk süresi
vi. Ortalama yolculuk hızı
vii. Birey başına ortalama toplu taşıma aktarma sayısı
viii. *Hane başına günlük ort. yolculuk sayısı
ix. *Hane başına günlük ort. yolculuk uzunluğu
x. *Hane başına günlük ort. yolculuk süresi
b. Birey özelliklerinin yolculuk davranışlarına etkisinin incelenmesi
i. cinsiyet, yaş, öğrenci, ... ile (anlamlı olanlarını tablolayınız!)
1. yolculuk sayısı
2. kişi başına toplam yolculuk uzunluğu
3. kişi başına toplam yolculuk süresi
4. yolculuk uzunluğu
5. yolculuk süresi
6. araç türü
7. yolculuk hızı
8. otopark ücreti
9. aktarma sayısı (toplu taşıma)
10. Birey başına otomobil sahipliliği
c. Hane özelliklerinin yolculuk davranışlarına etkisinin incelenmesi
i. kişi sayısı, çalışan sayısı, aile yapısı, bina türü, ... ile (anlamlı olanlarını
tablolayınız!)
1. yolculuk sayısı
2. hane başına toplam yolculuk uzunluğu
3. hane başına toplam yolculuk süresi
4. yolculuk uzunluğu
5. yolculuk süresi
6. araç türü
7. yolculuk hızı
8. otopark ücreti
9. aktarma sayısı (toplu taşıma)
10. Hane başına otomobil sahipliliği

4. KSUY 5328 Metropoliten Alanlarda Kentsel Yapı ve Ulaşım Davranışları Sayfa: 4/7
d. Kentsel yapı özelliklerinin yolculuk davranışlarına etkisinin incelenmesi
Her kentsel bölge (5 adet), yoğunluk sınıflaması (3 adet) ve arazi değeri
sınıflamasına (3 adet) göre KENTSEL YAYILMA ve AKILLI BÜYÜME senaryolarınız için
nüfus değerlerini giriniz.
File ->New->Syntax komutları ile yeni bir syntax dosyası açıp, şu komutları
kopyalayarak çalıştırın:
* Hanedeki kişi sayısı hesabu.
CTABLES
/VLABELS VARIABLES=kentselbölge kisisay DISPLAY=LABEL
/TABLE kentselbölge BY kisisay [SUM]
/CATEGORIES VARIABLES=kentselbölge ORDER=A KEY=VALUE EMPTY=INCLUDE.
execute.
* ödev 1’de hesapladığınız nüfus değerlerini yukarıdaki tablodan elde edilen
hanedeki kişi sayısına bölerek, her kentsel bölge için KENTSEL YAYILMA senaryosu
ve AKILLI BÜYÜME senaryosu için ayrı ayrı ağırlık (büyütme) katsayısı hesaplayın.
* Kentsel Yayılma ve Akıllı Büyüme Senaryoları için Ağırlık hesabı.
if kentselbölge=1 agirlik_ky= ödev 1’de hesapladığınız iç merkez nüfusu/iç
merkezde hanedeki kişi sayısı.
if kentselbölge=2 agirlik _ky= ödev 1’de hesapladığınız merkez nüfusu/merkezde
hanedeki kişi sayısı.
if kentselbölge=3 agirlik _ky= ödev 1’de hesapladığınız kentsel çeper nüfusu/kentsel
çeperde hanedeki kişi sayısı.
if kentselbölge=4 agirlik _ky= ödev 1’de hesapladığınız kırsal çeper nüfusu/kırsal
çeperde hanedeki kişi sayısı.
if kentselbölge=5 agirlik _ky= ödev 1’de hesapladığınız çeper kırsalı nüfusu/çeper
kırsalında hanedeki kişi sayısı.
if kentselbölge=1 agirlik_ab= ödev 1’de hesapladığınız iç merkez nüfusu/iç
merkezde hanedeki kişi sayısı.
if kentselbölge=2 agirlik _ab= ödev 1’de hesapladığınız merkez nüfusu/merkezde
hanedeki kişi sayısı.
if kentselbölge=3 agirlik _ab= ödev 1’de hesapladığınız kentsel çeper
nüfusu/kentsel çeperde hanedeki kişi sayısı.
if kentselbölge=4 agirlik _ab= ödev 1’de hesapladığınız kırsal çeper nüfusu/kırsal
çeperde hanedeki kişi sayısı.
if kentselbölge=5 agirlik _ab= ödev 1’de hesapladığınız çeper kırsalı nüfusu/çeper
kırsalında hanedeki kişi sayısı.
execute.

5. KSUY 5328 Metropoliten Alanlarda Kentsel Yapı ve Ulaşım Davranışları Sayfa: 5/7
Ağırlık katsayılarını hesapladıktan sonra, Data -> Weight Cases -> Weight Cases by
komutu ile agirlik_ky ve agirlik_ab değerlerini sırasıyla kullanarak, anketleri uygun
ağırlık değerleri ile büyütmek suretiyle, KENTSEL YAYILMA ve AKILLI BÜYÜME
senaryoları için kentsel bölge, yoğunluk ve arazi değeri bölgelerinde aşağıdaki
değerleri hesaplayın:
1. toplam yolculuk sayısı (yolculuk çekimi: bölgelere yapılan yolculuklar)
2. kişi başına toplam yolculuk uzunluğu
3. kişi başına toplam yolculuk süresi
4. hane başına toplam yolculuk uzunluğu
5. hane başına toplam yolculuk süresi
6. yolculuk uzunluğu
7. yolculuk süresi
8. araç türü
9. yolculuk hızı
10. otopark ücreti (otomobil yolculukları için)
11. aktarma sayısı (toplu taşıma için)
12. Birey başına otomobil sahipliliği
13. Hane başına otomobil sahipliliği
Başarılar dilerim. Doç. Dr. Darçın AKIN

6. KSUY 5328 Metropoliten Alanlarda Kentsel Yapı ve Ulaşım Davranışları Sayfa: 6/7
Değişken değerleri
Değişken Etiketler
kentselbölge 1 iç merkez
2 merkez
3 kentsel çeper
4 kırsal çeper
5 çeper kırsalı
yogunluk 1 düşük yoğunluk
2 orta yoğunluk
3 yüksek yoğunluk
arazidegeri 1 düşük değer
2 orta değer
3 yüksek değer
araçtürü 1 yaya
2 otomobil
3 TT
cinsiyet 0 erkek
1 kadın
yas 0 18 yaşın altı
1 18 yaş ve üzeri
ogrenci 0 öğrenci değil
1 öğrenci
hanehalkiuyelik 1 hanehalkı reisi
2 eş
3 çocuk
4 diğer
egitim 1 okuma-yazması yok
2 bir okul bitirmedi
3 ilköğretim-lise mezunu
4 yüksek okul-üniversite
5 yüksek lisans-doktora
ehliyet 0 ehliyeti yok
1 ehliyeti var
çalışmadurumu 0 çalışmıyor

7. KSUY 5328 Metropoliten Alanlarda Kentsel Yapı ve Ulaşım Davranışları Sayfa: 7/7
1 çalışıyor
gelirsiniflamasi 1 Çok düşük
2 Düşük
3 Orta
4 Yüksek
5 Çok yüksek
mulksahip 1 Mülk sahibi
2 Kiracı
3 Lojmanda
4 Ev sahibi değil ama kira ödemiyor
5 Diğer
otosahip 0 oto yok
1 oto var
aileyapisi 1 Her iki ebeveynin ve cocukların
oldugu aile
2 Ebeveynlerden birinin ve cocukların
oldugu aile
3 Ebeveynlerin olup cocukların
olmadıgı aile
4 Tek bir ebeveynin ve diğer fertlerin
olduğu hane
5 Tek kişilik hane
binatürü 1 Müstakil
2 Apartman
3 Site içi bina
PrimaryFirst 0 Duplicate Case
1 Primary Case
filter_$ 0 Not Selected
1 Selected