2. Duikarbeid mag geen gevaar opleveren voor de veiligheid en de
gezondheid van de duiker(s).
Als gevolg van het KB van 23/12/2003 betreffende de bescherming van de
werknemers tegen de risico’s bij werkzaamheden in een hyperbare
omgeving werd de functie van OPPERVLAKTEASSISTENT gedefinieerd.
Een oppervlakteassistent staat duikers bij tijdens de uitvoering van
duikwerkzaamheden enerzijds en wordt anderzijds opgeleid voor reddings-en
bergingswerkzaamheden met en zonder behulp van reddingsvaartuig.
Brandweer Kortrijk
3. De opleiding tot oppervlakteassistent spitst zich toe op de bijstand bij
duikwerkzaamheden, het gebruik en de manipulatie van
reddingsvaartuigen, zoekmethodes en reddingswerkzaamheden.
Na het succesvol afronden van deze opleiding kan een
oppervlakteassistent op zelfstandige wijze een reddingsvaartuig bedienen,
oppervlaktereddingen mee uitvoeren en duikers bijstaan tijdens hyprbare
werkzaamheden.
Brandweer Kortrijk
4. De oppervlakteassistent verleent algemene ondersteuning bij
duikwerkzaamheden, waar hij onder leiding staat van de duikleider.
De oppervlakteassistent staat zelfstandig in voor de coördinatie en de
effectieve besturing van het reddingsvaartuig, hetzij als stuur- of bootsman.
De oppervlakteassistent voert redding- en bergingsopdrachten uit onder
leiding van de algemene inzetleider.
Brandweer Kortrijk
5. FUNCTIESPECIFIEKE ONDERSTEUNING
Optreden als SEINGEVER :
De seingever is de persooon die op de wal contact houdt met één duiker en hem aanwijzingen
geeft dmv. Communicatieapparatuur en/of een seinlijn.
Optreden als HELPER :
De helper is de persoon die een of meerdere duikers bijstaat bij het aankleden en fitten. Hij
kent alle onderdelen van de duikuitrusting en reikt ze aan op vraag van de duiker. Bij het fitten
controleert hij de uitrusting en meldt eventuele gebreken.
Optreden als STUUR of BOOTSMAN:
Stuurman staat in voor de besturing van de boot bij duikinterventies. Bootsman is zijn
assistent.
Beiden zjin op de hoogte van vaartechnieken en bootprocedures. Ze zijn op de hoogte van het
algemene scheepvaartreglement.
Zijn op de hoogte van de gevaren voor de brandweerduiker. Ze voeren samen zoekacties uit,
kunnen boeimarkeringen aanbrengen.
Ze staan in om duikers en drenkelingen uit het water te halen op de meest adequate manier.
Brandweer Kortrijk
6. AANKLEDEN VAN DE DUIKER
Pak sluiten
Kap handschoenen, loodgordel, voetlood, helpen aandoen
Jacket vastmaken en aankoppelen + testen
Droogpak koppelen + testen
Fles openen en druk aflezen
Controle snelkoppeling ( volgelaatsmasker )
Aansluiten communicatie + testen (= seinlijn indien de communicatie uitvalt)
Visuele controle (aanwezigheid mes, ruitentikker, boei, enz)
Vinnen meenemen en duiker begeleiden naar het inzetgebied
Duiker te water laten
Gereedmaken omgeving ( zuurstofkoffer, kegels plaatsen)…
Brandweer Kortrijk
7. Brandweer Kortrijk
Handseinen met duiker
Indien de duikploeg niet
beschikt over
onderwatercommunicatie,
zal de duiker te water
gaan aan de oppervlakte
en op deze manier kunnen
communiceren met de
seinman
8. Brandweer Kortrijk
Lijnsignalen
Als er geen communitatiemiddel is moet men toch vanaf de wal kunnen communiceren met
de duiker. Hiervoor maakt men gebruik van de lijnsignalen, via een seintouw bevestigd aan
de pols of de hand van de duiker.
Het is steeds de duiker die deze seinlijn op spanning dient te houden. In de meeste gevallen
beveelt de seinman de duiker.
ALLE seinen/bevelen starten met een aandachtssein ( 1 ruk = attentie ).
Daarna zal het bevel of richtingssein gegeven worden. Ruimtelijk kan men de richtingsseinen
als volgt voorstellen.
1
2
3
4
9. Brandweer Kortrijk
Richtingsseinen met hun betekenis van zender en ontvanger
Aantal rukken Seinman geeft sein Duiker geeft sein
1 ruk Ga voorwaarts Ik ga voorwaarts
2 rukken Ga rechts Ik ga rechts
3 rukken Draai 180° Ik draai 180°
Terug van waar ik kom
4 rukken Ga links Ik ga links
5 rukken Stijg op via seintouw Ik stijg op via seintouw
Meer dan 5 rukken Stijg snel op Ik stijg snel op OF
stuur hulp.
10. Elk gegeven sein door de seinman dienst steeds te worden beantwoord door de
duiker en omgekeerd. Enkel op deze manier kan en mag men ervan uitgaan dat de
communicatie goed werd begrepen.
Sein bij vondst:
Indien de duiker bij het zoeken een voorwerp heeft gevonden, geeft deze
onmiddellijk 2 korte rukken. De seinman moet onmiddellijk de vindplaats markeren
door een knoop te leggen in het seintouw en een referentiepunt te bepalen.
Op deze manier kan de exacte plaats te allen tijde snel worden teruggevonden. De
duiker kan ook een kleine boei bevestigen aan een vondst of een aparte werklijn
bevstigen aan een voorwerp om het te bergen. Alleszins blijft de duiker aangelijnd !
Indien de duiker onvoldoende werkruimte heeft om een vondst te inspecteren, trekt
hij de seinlijn op spanning. De seingever weet dan dat hij het seintouw dient te
vieren.
Als een duiker een drenkeling aantreft, geeft hij dezelfde 2 korte rukken en maakt hij
onmiddellijk oppervlakte. Hij kan eventueel naar de wal geholpen worden via de
seinlijn.
Brandweer Kortrijk
11. Lokalisatie van slachtoffers of voorwerpen :
1. Directe aanwijzingen getuigen of omstaanders.
(sporen, lichtschijnsels, olievlekken)
2. Rekening houden met eventuele stroomrichting en
stroomsnelheid.
3. Zoekterrein onderverdelen in sectoren.
Brandweer Kortrijk
12. ZOEKMETHODES DUIKERS
Directe methode 1
Gebruikt bij dringende interventie met onbekende lokatie.
Nadeel = duiker moet jojoën tussen oppervlakte en bodem.
Benodigd materiaal : Seinlijn
Hoe ?
Duiker zwemt in de richting aangegeven door de seinman (meestal haaks op de
kant) en duikt op handsignaal naar de bodem. De DUIKER brengt de lijn op
spanning, plaatst zich met zijn gezicht naar de seinman en geeft 1 ruk (ik ben klaar).
De seinman antwoord met 1 ruk en haalt de lijn binnen.
Eénmaal de oever bereikt komt de duiker boven en zwemt terug uit op aangeven
van de seinman.
Brandweer Kortrijk
13. ZOEKMETHODES DUIKERS
Directe methode 2
Gebruikt bij dringende interventie met gekende lokatie.
Benodigd materiaal : Seinlijn
Hoe ?
Duiker zwemt ruglings in de richting aangegeven door de seinman (visueel contact met de
seinman houden !!!) en duikt op handsignaal naar de bodem. De DUIKER brengt de lijn op
spanning, plaatst zich met zijn gezicht naar de seinman en geeft 1 ruk (ik ben klaar). De
seinman antwoord met 1 ruk en geeft vervolgens de richting aan die de duiker uit moet. Hij zal
de seinen geven “DOOR DE OGEN VAN DE DUIKER” (zo moet de duiker niets in spiegelbeeld
ontvangen nog omzetten).
De seinman heeft zicht boven water en weet in welke positie de duiker zich bevindt. Het is dus
heel eenvoudig voorhem om de duiker de juiste richting aan te geven. De duiker zal het echter
moeilijker hebben om zicht na verschillende seinen te oriënteren ten opzicht van de wal.
Voordelen :
Duiker is omiddellijk inzetbaar
Geen teijd verloren door boeien te leggen
Kan gezocht worden in grote rechthoeken
Duiker moet geen oppervlakte maken om verder te zoeken. Brandweer Kortrijk
14. ZOEKMETHODES DUIKERS
Halve cirkel methode
Handig op plaatsen waar de seinman niet kan meelopen met de duiker langs de wal.
Benodigd materiaal : Seinlijn
Hoe ?
Seinman laat op de vermoedelijke plaats van drenkeling of voorwerp de seinlijn enkele meters
(afhankelijk van object, diepte, enz..) vieren en laat de duiker links of rchts van hem te water
gaan.
Seinman blijft ter plaatse (markeert zijn standplaats). De duiker begint vanaf de kant aangelijnd
te zwemmen en zorgt dat de seinlijn steeds op spanning blijft. Hij zwemt tastend over de
bodem tot hij terug de wal bereikt. De duiker heeft nu een halve cirkel gezwommen. De
seinman kort de seinlijn in met 1 meter en geeft het signaal aan de duiker om zij zoekactie in
omgekeerde rchting te volgen. De duiker zwemt nu een halve cirkel met kleinere straal tot hij
opnieuw de wal bereikt. Terug de seinlijn inkorten en terugkeren.
De halve cirkel wordt dus steeds kleiner en de duiker gaat zo lang door tot hij bij de seinman
uitkomt. Indien niets gevonden werd, verplaatst de seinman zicht verder langs de wal en begint
de zoekactie opnieuw in een andere sector.
Naargelang het te zoeken voorwerp en de vermoedelijke vindplaats kan men ook van de wal
weg werken. Brandweer Kortrijk
16. ZOEKMETHODES DUIKERS
Zigzag methode
De seinman kan meelopen met de duiker langs de wal.
Benodigd materiaal : Seinlijn
Hoe ?
Seinman laat de lijn vieren tot de duiker op de bodem is. Op de bodem gekomen geeft de
duker het OK-teken. De seinman antwoord en geeft het go-teken. Dit wordt door de duiker
beantwoord en deze zwemt in de vooraf afgesproken richting. De seinman legt een knoop in
het touw en loopte evenwijdig met de duiker mee. Het is aan de DUIKER en niet aan de
seinman om het touw strak te zwemmen. De afstand van het te zoeken traject wordt door de
seinman bepaald en afgebakend. Op het einde gekomen van het af te zoeken traject geeft de
seinman het aandachtsignaal (1x) waarop de duiker stopt. Vervolgens geeft de seinman het
bevel tot terugkeren (3x).
Na het beantwoorde signaal van de duiker viert de seinman het nodige touw en legt terug een
knoop in de seinlijn. De duiker zal de seinlijn aan de andere arm bevestigen, deze op spanning
brengen en vervolgens het OK-teken geven (ik ben klaar). De seinman bevestigt dit teken en
de duiker vervolgt zijn weg.
Brandweer Kortrijk
17. ZOEKMETHODES DUIKERS
Opmerkingen
Het is aanbevolen te zoeken in kleine sectoren. Op deze manier worden beide
armen afwisselend belast. Ook zal bij stromend water de inspanning bij het palmen
kleiner zijn.
Naargelang het te zoeken voorwerp zal men van op de kant (vb. een voorwerp dat
in het water is gevallen) of vanuit het open water starten (vb. het zoeken van een
auto).
De gelegde knopen geven een aanwijzing tot hoever men gezocht heeft en dienen
dus altijd te worden gelegd.
Andere soorten van zoektechnieken :
Wal – tot – wal methode
Hele cirkelmethode
Veeglijnmethodes
Methodes met boei
Brandweer Kortrijk
20. ZUURSTOF TOEDIENEN BIJ DUIKONGEVAL
Bij bijna alle duikongevallen is zuurstof van nut bji de eerste behandeling van het
slachtoffer. Dit omdat zuurstof niet alleen stikstof uit het organisme wast, maar het
bovendien een antischockwerking heeft. Bij een inzet van duikers dient steeds een
zuurstofkoffer op de plaats van de interventie te zijn.
Voor een goed resultaat zal men steeds 100% zuurstof toedienen.
Daarom dient met het volgende te verzekeren :
Voldoende voorraad
Goed masker
Voldoende debiet kunnen geven.
Brandweer Kortrijk