Carla Oldenburger: Method of restoration of parks and gardens in the Netherla...
Carla Oldenburger: Buxus ziek oplossingen
1. Cultuurhistorie en gebruik van Buxus sempervirens
1) Gebruik van Buxus als sierelementen eerst toegepast in Romeinse tuinen;
2) Religieus gebruik van Buxus door Christenen: Palmpaaszondag, intocht in Jerusalem;
3) Buxus voor het eerst toegepast als afscheiding in Renaissancetuinen;
4) In baroktuinen Buxus in en rond parterres de broderie en als sierelementen in de vorm van
obelisken, bollen, spiralen, letters, monogrammen, dieren etc.;
5) Buxus na barok toegepast als afscheiding rond grasperken en bloembedden en langs paden.
4. Romeinse tuinen (Plinius)
PLINIUS d.J. beschrijft in een brief aan Domitius Apollinaris (ca.105 AD) de
voorzijde van zijn landhuis…
“Voor de colonnade ligt een terras verdeeld in diverse perkjes van grillige
vormen, omzoomd met buxus. Vandaar gaat een licht hellend gazon naar
beneden, waarop buxus figuren zijn te zien, van dieren die twee aan twee
naar elkaar kijken. Het vlakke gedeelte is bedekt met zachte, ik zou haast
zeggen golvende acanthus.
Eromheen loopt een allee, ingesloten door laaggehouden en in verschillende
vormen geschoren heesters. Opzij begint de promenade die in de vorm van
een renbaan loopt, rondom bosjes van buxus in allerlei vormen en lage, met
de hand klein gehouden boompjes. het geheel is omgeven door een lage
omheining, die door trapsgewijze gesnoeide buxus wordt overdekt en aan het
oog onttrokken…
…Hier en daar komt er een klein gazon tussen, elders de buxus zelf in
duizend vormen uitgetekend, vaak letters die ofwel de naam van de
eigenaar vormen ofwel van de tuinkunstenaar. Afwisselend rijzen kleine
obelisken van buxus op en zijn er vruchtboompjes tussen geplant…”
5. Voorstelling van Villa Tuscum van Plinius Secundus, zoals
Karl F. Schinkel de beschrijving in beeld ‘vertaalde’.
6. Vanaf Middeleeuwen gebruik van Buxus door Christenen
Giotto.
Intocht in Jerusalem.
Scrovegnikapel, Padua.
De ‘palmtakken’ worden
geplukt, om als tapijt te
worden neergelegd bij de
intocht in Jerusalem
32. Huis Warmelo: perken omgrensd door bandes de propriété
en gras daaromheen afgestoken
33. Conclusie 1: omtrent Buxus in bepaalde periodes
1) Bij de Romeinen wordt Buxus gebruikt in tuinen als sierelement.
2) In de Middeleeuwen vieren Christenen Palmpasen en leggen dan een tapijt van Buxus
uit, bij de herdenking van de intocht van Christus in Jerusalem. Tuinbedden worden in
deze tijd met planken en bakstenen afgezet, en niet met Buxus.
3) In Renaissancetuinen wordt Buxus voor het eerst toegepast als afscheiding van
tuinperken en in de vorm van geknipte boompjes, teruggaand op de Romeinen.
4) In Baroktuinen wordt de Romeinse invloed duidelijker: als sierelementen in de vorm van
obelisken, bollen, spiralen, letters, monogrammen, dieren etc. èn in parterres de broderie.
5) In de tijd van de landschapsstijl zien we Buxus soms langs paden toegepast èn als
afscheiding van grasperken en bloembedden. Maar ook Taxus hier bruikbaar.
6) In de 20ste eeuw wordt Buxus naast heel veel andere materialen (graslinten,
betonranden, kinderkoppen, Berberisheggen, cortenstaal etc.) gebruikt in afscheidingen en
siervormen, maar vooral bij de reconstructie van historische (barok)tuinen.
34. Conclusie 2: omtrent Buxus-oplossingen
• Òf Buxus vervangen door andere planten of materialen.
• voor afscheidingen in ME-tuinen houten planken, tuunheggen en bakstenen toepassen;
• voor Renaissance- en Baroktuinen en ook latere reconstructies is het advies: buxus-vervangers als Ilex
crenata, Lonicera nitida, Taxus, Liguster etc.gebruiken;
• voor afscheidingen in 20ste eeuwse tuinen vele mogelijkheden zoals graslinten, betonbanden,
natuursteenbanden, berberisheggen, kinderkoppen, cortenstaal. Maar voor de sierelementen toch denken
aan Buxusvervangers indien nodig.
• Òf Buxus vervangen door resistente soorten die beter bestand zijn tegen
virussen en plaagdieren.
• Òf niets doen en aankijken en hopen op herstel.
Amsterdam Oldenburgers BINNENSTAD & BUITENLEVEN,
oldenburgers.nl
