2. Սկսեմ “Ագարակ”-ից…
Ագարակ, գյուղ ՀՀ Արագածոտնի մարզի Աշտարակ
տարածաշրջանի Ագարակ համայնքում,
հեռավորությունը մարզկենտրոնից 34 կմ հյուսիսարևմուտք, բարձրությունը ծովի մակերևույթից՝
1350 մֈ Ագարակը նաև ճանաչված է եղել որպես
Ակերակ, Ակերանֈ Գյուղը գտնվում է Ամբերդ գետի
ափինֈ
3. Պատմություն
Հիշատակվում է միջին
դարերից որպես Այրարատ աշխարհի Արագածոտն
գավառի բնակավայրերից մեկըֈ Պահպանվել են
Սուրբ Աստվածածին եկեղեցու ավերակները՝
կառուցված 7-րդ դարումֈ Հետաքրքրություն են
ներկայացնում գյուղից արևելք գտնվող մինչ օրս
նշմարվող մեծ-մեծ քարերով շարված քաղաքային
շինվածքների հետքերըֈ
4. Աշխարհագրություն
Գյուղը գտնվում է ծովի մակարդակից 1100 մ
բարձրության վրաֈ Ունի տուֆի և ավազի
պաշարներ, որոնք ունեն արդյունաբերական
նշանակությունֈ Կլիման մերձարևադարձային, չոր
ցամաքային է, շոգ ու չորային ամառներով,
չափավոր ցուրտ ձմեռներովֈ Հուլիսյան միջին
ջերմաստիճանը տատանվում է 25-26 աստիճանի
սհմաններում, հունվարյանը՝ -4։ Տարեկան
մթնոլորտային տեղումները կազմում են 350 մմֈ
Բնական լանդշաֆտները չոր տափաստաններ են,
որոնք ոռոգման արդյունքում ձևափոխվել են
կուլտուր-ոռոգելի լանդշաֆտներիֈ
5. Բնակչություն
Գյուղի բնակչությունը 19151916 թթ. Վանից, Գավաշից, Բիթլիսից գաղթածներն
ենֈ 1897 թ.-ին ունեցել է 603, 1926 թ.-ին՝
550, 1939 թ.-ին՝ 701, 1979 թ.-ին՝ 1150 բնակիչֈ
Գյուղն ունի 667 տնտեսությունֈ Ունի դպրոց, կապի
հանգույց, բուժկետֈ Ըստ Հայաստանի
Հանրապետության2001 թվականի մարդահամարի,
Ագարակի մշտական բնակչությունը 1655, իսկ
առկա բնակչությունը 1586 բնակիչֈ
8. “Մեծամոր”
Մեծամոր, քաղաքային
բնակավայր Հայաստանի Արմավիրի մարզում,
Էջմիածին քաղաքից 8 կմ հյուսիս-արևելքֈ Ունի
8853 բնակիչֈ
Մեծամորը շրջակայքում են գտնվում
համանուն Հայկական ատոմային
էլեկտրակայանը և հնագիտական արգելոցթանգարանըֈ
9. Պատմություն
Մեծամորի ամրոցի հնագիտական տեղանքը
բնակեցված է եղել մ.թ.ա. 5 հազարամյակից մինչև
մ.թ. 18-րդ դարըֈ Մեծամորի ամրոցի դամբարանի
պեղումները սկսվել են 1965թ. Այն հատկանշական
է իր աստղադիտարանով և յոթ սրբավայրերից
բաղկացած տաճարային համալիրներովֈ
10. Մեծամոր…
Քաղաքի շրջակայքում կան բրոնզի, երկաթի դարի
բնակավայրերի մնացորդներֈ
1981 թ-ին քաղաքն ունեցել է 8165 բնակիչ, գերազանցապես
հայեր, որոնք տեղափոխվել են Հայաստանի և ներկայիս
Արմավիրի մարզի այլ բնակավայրերից։ Ըստ ազգային
վիճակագրական ծառայության տվյալների 2005 թ-ին
համայնքն ունեցել է 10.1 հազ բնակիչ։ Սեռային կազմում
տղամարդիկ կազմում են 47%, կանայք` 53%։ Ըստ
տարիքային կազմի բնակչությունը բաշխված է հետևյալ
կերպ. մինչաշխատունակներ` 23%, աշխատունակներ`
70%, հետաշխատունակներ` 7%։ Ունի միջնակարգ և
երաժշտական դպրոցներ, գրադարան, դպրոց,
սանէպիդկայան, բուժկետ, կապի հանգույցֈ
11. Մեծամոր…
Քաղաքի մասնագիտացման ուղղությունը
էներգետիկան է, այն հանդիսանում է որպես
միաֆունկցիոնալ քաղաքֈ Այստեղ գործում է
Հայկական ատոմային էլեկտրակայանըֈ1988 թդեկտեմբերի երկրաշարժից հետո այն կանգնեցված
է եղել վերակառուցման և նորոգման մեծ ծավալի
աշխատանքներ տանելու, անվտանգությունը
մեծացնելու նպատակով։ Հզորությամբ 2-րդն է`
զիջելով Հրազդանի ջերմաէլեկտրակայանինֈ
Քաղաքում կան նաև մի շարք սննդի
արդյունաբերության փոքր ձեռնարկություններֈ
