1. ARTZINIEGAARTZINIEGA

2. Artziniegako historia
 Artziniegako historia idatziaArtziniegako historia idatzia 1272.1272. urtean hasiurtean hasi
zen, Gaztelako errege Alfontso X. Jakitunakzen, Gaztelako errege Alfontso X. Jakitunak
Artziniegari hiri-gutuna eman zionean. OrdutikArtziniegari hiri-gutuna eman zionean. Ordutik
aurrera, lurzoruaren arazoetarakoaurrera, lurzoruaren arazoetarako BizkaikoBizkaiko
foruarenforuaren arabera gobernatzen zuten hiribildua,arabera gobernatzen zuten hiribildua,
baina ekonomia zein zergen arazoetarako,baina ekonomia zein zergen arazoetarako,
aldiz, Gasteizko foruaren arabera.aldiz, Gasteizko foruaren arabera.

3.  Don Telloren heriotzaraino, ArtziniegaDon Telloren heriotzaraino, Artziniega
Bizkaikoa izan zen, baina 1370ean DonBizkaikoa izan zen, baina 1370ean Don
Tello hil zenean lur horiek bere anaiaTello hil zenean lur horiek bere anaia
Enrike II.aren eskuetan utzi zituen, etaEnrike II.aren eskuetan utzi zituen, eta
horrek aldi berean, urtebete beranduagohorrek aldi berean, urtebete beranduago
Pedro Lopez de Aiara kantzilerrari emanPedro Lopez de Aiara kantzilerrari eman
zizkion, Orozko eta Laudioko haranekinzizkion, Orozko eta Laudioko haranekin
batera.batera.

4. Erdi AroanErdi Aroan
 Erdi Aroan zehar, gainontzeko tokietanErdi Aroan zehar, gainontzeko tokietan
bezala, Artziniegan ugariak izan zirenbezala, Artziniegan ugariak izan ziren
lurraldeak eskuratzekolurraldeak eskuratzeko bandoekbandoek
egindako gudakegindako gudak . Artziniega. Artziniega
merkataritzarako leku estrategiko bateanmerkataritzarako leku estrategiko batean
zegoen, itsasoaren eta goi-lautadarenzegoen, itsasoaren eta goi-lautadaren
artean, horrenbestez, bertan hainbatartean, horrenbestez, bertan hainbat
leinu garrantzitsu eta aberats finkatuleinu garrantzitsu eta aberats finkatu
ziren.ziren.

5.  Garai horretan, udalaz gaineko elkartea eratuGarai horretan, udalaz gaineko elkartea eratu
zen;zen; Ordunteko BatzordeaOrdunteko Batzordea , hain zuzen ere., hain zuzen ere.
Batzorde horrek hiribildua zein inguruko AiaraBatzorde horrek hiribildua zein inguruko Aiara
haraneko herriak (Mendieta, Retes de Tudela,haraneko herriak (Mendieta, Retes de Tudela,
Santa Koloma eta Sojoguti) biltzen zituen,Santa Koloma eta Sojoguti) biltzen zituen,
hainbat arazo komun erabakitzeko; besteakhainbat arazo komun erabakitzeko; besteak
beste, mendien eta larreen ustiapena.beste, mendien eta larreen ustiapena.

6. Gaur egun arteGaur egun arte
 XVIII. eta XIX. mendeetan zehar,XVIII. eta XIX. mendeetan zehar,
eskualdeko merkataritza gune nagusiaeskualdeko merkataritza gune nagusia
izan zen Artziniega hiribildua. 1814anizan zen Artziniega hiribildua. 1814an
Goiko plazako urbanizazioa egin zuten,Goiko plazako urbanizazioa egin zuten,
eta ondoren, Arterako bidekoa.eta ondoren, Arterako bidekoa.

7.  Artziniegan zenbait borroka gertatu ziren,Artziniegan zenbait borroka gertatu ziren,
eta ondorioz, hiribilduko artxiboa nahizeta ondorioz, hiribilduko artxiboa nahiz
erregistro zibila erre eta dokumentuerregistro zibila erre eta dokumentu
garrantzitsu asko galdu ziren. Gerragarrantzitsu asko galdu ziren. Gerra
Zibilean ere bertan gatazka handia egonZibilean ere bertan gatazka handia egon
zen, eta 1937an zehar, tropa faxistekzen, eta 1937an zehar, tropa faxistek
nola egiten zuten aurrera ikusi ahal izannola egiten zuten aurrera ikusi ahal izan
zuen Artziniegak.zuen Artziniegak.

8.  Erregimen frankistaren ostean,Erregimen frankistaren ostean,
hauteskundeen bidez aukeratutakohauteskundeen bidez aukeratutako
lehenengo alkatea José Mª Elejalde izanlehenengo alkatea José Mª Elejalde izan
zenzen..

9. Artziniegako jaiakArtziniegako jaiak
 IRAILAREN LEHENGO IGANDEA:IRAILAREN LEHENGO IGANDEA:
 1272an sortutako udalerri eder1272an sortutako udalerri eder
honetako bizilagunek bertakohonetako bizilagunek bertako
produktuak Erdi Aroan nola trukatzenproduktuak Erdi Aroan nola trukatzen
zituzten antzezten dute 1998. urtetik.zituzten antzezten dute 1998. urtetik.
Eta hori guztia udaren amaieranEta hori guztia udaren amaieran
egiten dute, uzten bilketa sasoian.egiten dute, uzten bilketa sasoian.

10.  Artziniegako kale guztiak apaintzenArtziniegako kale guztiak apaintzen
dituzte ditu bost mende atzeragodituzte ditu bost mende atzerago
joateko. Zaldunak, dontzeilak, aztiak,joateko. Zaldunak, dontzeilak, aztiak,
legenardunak, juglareak, titiriteroak,legenardunak, juglareak, titiriteroak,
saltinbankiak, belatz zaintzaileak,saltinbankiak, belatz zaintzaileak,
motzaileak, bufoiak, malabaristak,motzaileak, bufoiak, malabaristak,
trobalariak, nobleak, merkatariak,trobalariak, nobleak, merkatariak,
artisauak, elizgizonak, erromesak,artisauak, elizgizonak, erromesak,
eskaleak eta beste hainbeste biltzeneskaleak eta beste hainbeste biltzen
dira gure kaleetan.dira gure kaleetan.

11. Amabirjinaren jaiak.Amabirjinaren jaiak.
Irailaren 8anIrailaren 8an
 Artziniegako zaindaria da. AmaArtziniegako zaindaria da. Ama
Birjina omentzeko hainbat ekintzaBirjina omentzeko hainbat ekintza
egiten dira udalerrian,besteak beste,egiten dira udalerrian,besteak beste,
artisautza azoka, pintura- eta argazki-artisautza azoka, pintura- eta argazki-
lehiaketa, herri-kirolak, pilota partidak,lehiaketa, herri-kirolak, pilota partidak,
txirrindularitza lasterketa, berbenak,txirrindularitza lasterketa, berbenak,
su artifizialak, etab.su artifizialak, etab.

17. Gomendatzen dizuegu herri
hau bizitatzea eta inguratzen
duen naturaz gozatzea.