notes

1. PANITIKAN
Ang panitikan ay nagpapahayag o nagsasabi ng mga
kaisipan, mga damdamin, mga karanasan, hangarin, at
diwa ng isang tao. Ito rin ang pinakapayak na
paglalarawan lalo na sa pagsulat ng tuwiran o tuluyan
at patula.
Ang salitang panitikan ay nanggaling sa salitang
“pang-titik-an” na kung saan ang unlaping “pang” ay
ginamit at hulaping “an“. Ang salitang “titik” naman ay
nangunguhulugang literatura (literature), na ang
literatura ay nanggaling sa Latin na litterana
nangunguhulugang titik.
Nagsasalaysay din ito sa pamahalaan, lipunan at mga
pananampatalaya at mga karanasang may kaugnay ng
iba’t ibang uri ng damdamin tulad ng kaligayahan o
kasiyahan, kalungkutan, pag-ibig, takot, at iba pa.
May dalawang uri ang panitikan: ang tuluyan o prosa at
patula.
1. TULUYAN O PROSA – ito ay ang pagsasama-sama ng
mga salita sa loob ng isang pangungusap. Karaniwan
itong nasusulat sa takbo ng pangungusap o
pagpapahayag.
MGA AKDANG TULUYAN O PROSA:
 Alamat, Dula, Nobela
 Parabula, Talambuhay, Balita
 Anekdota Pabula, Maikling Kwento
 Sanaysay, Talumpati, Kwentong Bayan
2. PATULA – ito ay sinusulat sa paraan ng pasaknong.
MGA AKDANG PATULA:
 Awit at Korido, Epiko, Salawikain
 Kantahin, Awit at Korido, Balad
 Bugtong, Tanaga

2. Ang Mitolohiya
-kabit na kumpokuwento o mito (Ingles: myth), mga
kuwento na binubuo ng isang partikular na relihiyon
o paniniwala. Karaniwang tinatalakay ng mga
kuwentong mito ang mga diyos at nagbibigay ng
mga paliwanag hinggil sa mga likas na kaganapan.
- Isang koleksiyon ng mga kwento, alamat, at paniniwala
na nagmula sa iba’t ibang kultura at lipi.

3. Buod ng Ang Kahon ni Pandora
May dalawang magkapatid na Titan — ito ay si Prometheus at Epimetheus. Si Prometheus
ay may kakayahang makakitasa hinaharap, kaya nabatid niyang matatalo ng mga Olimpian ang
mga Titan. Bunga nito, sumanib sila sa mga Olimpian.Dahil sa katapangan na ipinakita ng dalawa,
binigyan sila ni Zeus ng kapangyarihang makalikha ng sarili nilang nilalang.Binigyan din sila ng
kakayahang bigyan ng sariling proteksiyon ang mga ililikha nila, subalit limitado lamang ito sa
kungsino man ang mauunang lumikha. Sapagkat si Epimetheus ang unang nakalikha, naubusan si
Prometheus ng proteksiyanna sana’y gagamitin niya para sa mga tao. Kaya, bigla niyang naisip na
magpaalam kay Zeus upang humiram ng apoy.Tumanggi naman si Zeus at sinabihan siya na
para sa mga diyos lamang ang apoy. Subalit, hindi pa rin nakinig siPrometheus at sinuway ang
sinabi ni Zeus.
Tumungo siya sa tirahan ni Hephaestos, ang diyos ng apoy at bulkan, atkumuha ng apoy nang
walang paalam man lang. Nang malaman nito ni Zeus, labis siyang nagalit kay Prometheus
nanagbunga sa matindinding kaparusahan niya. Ikinadena si Prometheus sa kabundukan ng

4. Caucasus sa loob ng maramingtaon. Araw-araw din pumupunta ang mga agila ni Zeus para tukain
ang atay ni Prometheus (ngunit bumabalik naman ito pagkatapos). Hanggang sa pinalaya ni
Herakles si Prometheus sa pamamagitan ng pagpatay sa mga agila ni Zeus.Gayunman, hindi pa
rin nakuntento si Zeus sa pagpapahirap na ginawa niya kay Prometheus kaya naisipan pa
niyangidamay ang buong sangkatauhan.
Naisip ni Zeus na gamitin si Epimetheus sa kaniyang plano. Dahil dito, nagsama-samaang mga
iba’t ibang diyos at diyosa sa paglilikha ng isang babaeng na ipinangalang Pandora. Binigyan siya
ng iba’t ibangkatangian ng mga diyos tulad ng kagandahan at ang pagiging mausisa. Matapos
ilikha si Pandora, siya’y ipinadala kayEpimetheus. Binalaan na siya dati ni Prometheus na huwag
na huwag tatanggap ng anumang handog mula sa mga diyossapagkat alam niyang isa itong
patibong at makakadala lamang ito ng kapahamakan, subalit hindi niyang mapigilangumibig sa
dalaga nang makita niya ang kagandahan at kahali-halinang itsura niya.
Sigla at saya ang idinulot ni Pandora para kay Epimetheus, kaya hindi na niya naisip na maaaring
makadulot ng kasamaan ni Pandora sa ibang tao. Kayanaman, agad na inihanda ang kasal
ng dalawa. Bilang handog, binigyan ni Zeus ang mag-asawa ng isang kahon na maykasama ring
susi. Mayroong babalang din nakalagay na “Huwag itong bubuksan”.Sinabi ni Epimetheus kay
Pandora na huwag buksan ang kahon. Sumang-ayon naman siya. Itinago ni Epimetheus ang
susiupang hindi pa rin mabuksan ang kahon. Subalit, dahil sa mausisang pagiisip ni Pandora, lagi
siyang nagiisip kung anoang maaaring laman ng kahon. Sinubukan niya pa rin sundin ang tagubilin
ni Epimetheus ngunit hindi talaga siyamapakali hanggang sa malaman niya kung ano nga ba ang
nasa loob ng kahon. Kaya, isang araw, maagang tumungo sa bukid si Epimetheus. Mag-isa
nanaman si Pandora, at muli niyang tinititigan ang kahon, natutuksong buksan ito. Ginawani
Pandora ang kaniyang makakaya upang hindi siya bumigay sa panunukso, gayunman nakita niya
ang susi na nakasabitsa itaas na bahagi ng dingding. Dali-dali niyang kinuha ang susi at naisipang
sumilip lang nang unti sa loob ng kahon.Pero noong binuksan na ni Pandora ang kahon, napalabas
niya na ang lahat ng mga kasamaan sa mundo. Nadatnan niEpimetheus na humahagulgol si
Pandora at nabatid niya agad na binuksan niya na ang kahon. Subalit, habang umiiyak parin si
Pandora, mayroong maliit, maganda, at maningning na insekto na lumabas sa kahon. Ito ang
espiritu ng pag-asa. Sakabila ng mga kasamaang nararanasan natin sa mundo, nananatili pa
rin ang pag-asa sa huli ng mga paghihirap natin, atito ang nagtutulak para sa mga tao upang
ipagpatuloy ang laban sa buhay.

12. Reward Your Curiosity
Everything you want to read.
Anytime. Anywhere. Any device.
Read free for 30 days
No Commitment. Cancel anytime.