Ang Credo by Rev. Fr. Ruin Roy Salvo.pptx

Nagatoo ako sa usa ka Dios, ang Amahan,
makagagahum sa tanan, magbubuhat sa langit ug
sa yuta. Nagatoo ako kang Jesukristo, ang bugtong
anak sa Dios. Gipanamkon sa lalang sa Espiritu
Santo, ug natawo gikan ni Maria nga Birhen.
Gisakit sa sugo ni Poncio Pilato, nag-antus,
namatay, ug gilubong. Mikunsad sa mga minatay,
sa ikatulong adlaw nabanhaw.

Misaka sa langit ug nagalingkod sa tuo sa
Amahan. Gikan didto mobalik siya aron
paghukom sa mga buhi ug sa mga minatay.
Nagatoo ako sa Espiritu Santo. Nagatoo usab ako
sa Santa Iglesia Catolica, sa kaambitan sa mga
Santos, sa kapasayloan sa mga sala, sa
pagkabanhaw sa mga lawas, ug sa kinabuhing
dayon. Amen.

NAGATOO AKO SA USA KA DIOS
Ang Dios usa (cf. Sant. 2:19). Kini nga pahayag tukma sa
pagtuo sa mga Hebreo nga may usa lamang ka Diyos nga
angay simbahon ug alagaran (cf. Exo. 20:2-3; Deut. 6:4; Mar.
12:29). Apan ang Bag-ong Kasabutan pinaagi sa pagpadayag
ni Kristo, nagtug-an kanato sa kamatuoran nga kining maong
Dios Trinidad – ang Amahan, Anak ug Espiritu Santo (cf.
Mat. 28:19-20).

Si San Juan naghisgot niining tulo ka mga saksi nga nagkausa
(cf. 1 Juan 5:7 Gideon). Sa laing hubad sa Bibliya, mitawag
niining tulo ka saksi og “Espiritu, tubig, ug dugo (1 Juan 5:7-8
Maayong Balita Biblia), nga matod pa, ang Espiritu mao ang
Amahan (Juan 4:24), ang tubig mao ang Espiritu Santo (Juan
7:38-39), ug ang dugo mao ang Anak, ang atong Ginoong
Jesucristo (Gip. 19:13).

Mismo ang atong Ginoo mipadayag niini, “Panglakaw kamo
sa tibuok kalibutan ug paghimo kamo’g mga tinun-an.
Bunyagi sila sa ngalan sa Amahan, sa Anak, ug sa Espiritu
Santo” (Mat. 28:19-20). Dili mabasa ang pulong Trinidad sa
Bibliya apan ang kahulugan ug kamatuoran anaa sa Bibliya.
Sumala sa opisyal nga panudlo sa Simbahan:

1. Ang Trinidad usa: Wala kita mopahayag nga adunay tulo ka Dios,
apan usa ka Dios diha sa tulo ka Persona. Wala kini magpasabot nga
gibahin sa tulo ka persona ang usa ka pagka-Dios, kondili ang
matag usa Kanila tibuok Dios (CCC 253). Kung Dios ang Amahan
mao usab ang Anak, kung Dios ang Anak mao usab ang Espiritu
Santo.
2. Ang tulo ka mga Persona managlahi (distinct) sa usag-usa. Ang
Tulo managlahi diha sa persona bisan kung usa ra sila sa kinaiyang
Diosnon. Ang Amahan dili mao ang Anak ug ang Espiritu Santo,
ang Anak dili mao ang Amahan ug ang Espiritu Santo, ug ang
Espiritu Santo dili usab mao ang Amahan ug ang Anak (cf. CCC
254).

ANG AMAHAN, MAKAGAGAHUM SA TANAN,
MAGBUBUHAT SA LANGIT UG SA YUTA
1. Makagagahum
“Matinud-anon sa pagsaksi sa Kasulatan, ang Simbahan kanunay
nag-adres sa iyang pag-ampo sa ‘Makagagahum ug tunhay nga
Amahan, diha sa hugot nga pagtuo nga “walay dili mahimo diha
sa Dios’ (Gen. 18:14; Luc. 1:37; Mat. 19:26).
2. Magbubuhat
Pagdawat sa kamatuoran nga ang Dios mao gayod ang nagbuhat
sa tanan (He created the world out of nothing).

Pangutana: Ang Amahan lang ba ang nagbuhat sa kabuhatan?
Tubag: Dili. Ang kabuhatan buhat sa Santisima Trinidad –
Amahan, Anak, ug Espiritu Santo. Ang tulo ka Persona ang
hinungdan sa kabuhatan (cf. CCC 316).

**Ang langit ug yuta
Matod pa sa Catechism for Filipino Catholics, ang langit mao
ang espirituhanong kalibutan (spiritual world) diin apil na
ang mga anghel, samtang ang yuta mao ang materyal nga
kalibutan (ang makita).

- Ang Simbahan nagtudlo nga sukad sa sinugdanan gibuhat sa Dios
ang tanan sa makausa ang mga anghel ug mga yutan-ong binuhat,
ug dayon ang tawo…” (cf. CCC 327; 4th Lateran Council).
- Sila mga suloguon ug mga mensahero sa Dios (Mat. 18:10).
- Sila mga lunlon espiritu nga adunay panghunahuna ug kabubut-
on (cf. CCC 330).
- Apan gawas sa mga anghel nga karon atua uban sa himaya sa Dios,
adunay mga anghel nga mirebelde batok sa Dios; kining mga
anghela nahimong yawa ug ang ilang sala walay kapasayloan kay
sila mipili man nga dili na mausab sa ilang paingnan.
- Kini silang mga misalikway sa paghari sa Dios ang hinungdan sa
sala sa tawo.

 Ang Tawo
- gibuhat sa dagway sa Dios (Gen. 1:27)
- adunay lawas ug kalag
- babaye ug lalaki
- ang unang tawo wala lamang himoa nga maayo sa Ginoo, kondili
gihimo pa kini nga suod nga higala sa Dios ug malinawon uban sa
ubang mga binuhat sa Dios
- si Adan ug Eva gihimo nga walay sala ug sila nakaambit sa
kinabuhing diosnon
- apan gisupak nila ang Dios, busa nawala kanila ang grasyang
makasantos (sanctifying grace)

- ang tanan nga matawo gikan kanila hinikawan usab sa maong
grasya mao nga gitawag ang maong kahimtang og salang
panulondon (original sin): “Gikan sa sala sa usa ka tawo, ang tanan
nahimong makasasala…busa ang tanan mamatay” (Rom. 5:12, 19)
- ug mahiuli lamang ang maong grasya pinaagi sa Bunyag

NAGATOO AKO KANG
JESUKRISTO, ANG
BUGTONG ANAK SA DIOS

 Jesus: gikan sa Hebreo nga ang buot ipasabot “ang Dios
nagaluwas”
 Kristo: gikan sa Griegong hubad sa Hebreong pulong nga
“Mesiyas”, nga sa ato pa “dinihugan” – sa laktod nga pagkasulti
pinili
 Anak sa Dios: kini nga titulo nagtimaan sa talagsaon ug walay
katapusang relasyon ni Jesukristo sa Dios, Iyang Amahan: Siya ang
bugtong Anak sa Amahan (cf. Juan 1:14, 18; 3:16, 18)
 Ginoo: nagpasabot sa Iyang diosnong kagahuman; walay labaw
Kaniya

GIPANAMKON SA LALANG
SA ESPIRITU SANTO, UG
NATAWO GIKAN NI MARIA
NGA BIRHEN

Ngano ang Pulong nahimong tawo?
- alang kanatong mga tawo ug alang sa atong kaluwasan
- aron luwason kita ug ipasig-uli sa Dios
- aron makaila kita sa gugma sa Dios
- aron kita adunay modelo sa kabalaan
- aron kita makaambit sa diosnong kinabuhi

Ang pagkatawo sa Anak sa Dios gitawag og Incarnation. Buot
ipasabot nga ang Dios nga lunlon espiritu nahimong may lawas
(tawo). Sa literal kaayo nga pagsabot, ang Dios, kinsa espiritu,
nahimong karne o lawas. Ug ania pahayag sa Bibliya: “Sa sinugdanan
ang Pulong diha na, ang Pulong uban sa Dios, ug ang Pulong Dios…
Ug ang Pulong nahimong tawo [incarnation]ug mipuyo siya uban
kanato” (Juan 1:1, 14). Ug nahitabo kini tungod sa pagsugot sa usa ka
ulay, si Maria, ug mao nga si San Pablo mipahayag, “Apan sa pag-abot
sa hustong panahon, ang Dios nagpadala sa iyang Anak, natawo sa usa
ka babaye…” (Gal. 4:4-5). Ang pagtuo sa pagkatawo sa Anak sa Dios
usa ka ilhanan sa Kristohanong pagtuo: “Tungod niini nahibalo kamo
sa Espiritu sa Dios: ang matag espiritu nga mopahayag nga si
Jesukristo mianhi diha sa unod iya sa Dios” (1 Juan 4:2).

 Matood nga Dios ug matood nga Tawo
- Si Jesus usa ka Personaapan aduna Siyay duha ka kinaiya (2
natures).
- Unsa man ang duha ka kinaiya ni Jesus?
- Siya matood nga Dios ug matood nga Tawo. Dios Siya tungod kay
Anak Siya sa Dios ug Tawo Siya kay Anak Siya sa tawo, nga mao si
Maria. Kini nga misteryo wala magpasabot nga si Jesus katunga
Dios ug katunga Tawo, kondili 100% Siya nga Dios ug 100% usab
Siya nga Tawo.
- Note: ang mga sektakaron nga supak niining maong pagtulon-anmaoang
Mga Saksi ni Jehova ug ang Iglesia ni Cristo nga iya ni Manalo kay kini
sila nagtudlo nga si Jesus tawo lamang ug dili Dios.

- Unsa man ang persona ni Jesus, tawhanon o diosnon? Sa kinaiya
duruha: tawhanon ug diosnon, apan sa persona, si Jesus usa ka
diosnong Persona kay sa wala pa Siya mahimong tawo, Siya naman
ang Ikaduhang Persona sa Santisima Trinidad, nga sama sa Amahan
ug sa Espiritu Santo Dios.
- Ang Amahan mismo mitawag sa Iyang Anak nga Dios (cf. Heb. 1:8).

- Matod pa ni Bishop Teodoro Bacani kung tawo lamang si Kristo ang
Iyang halad didto sa krus dili madawat sa Dios ug kung Dios lang
pud si Kristo, dili pud Siya mahimo nga mohalad kay ang tawo
lamang ang angay mohalad bayad sa mga sala. Sama kini nga
moingon ang Dios, “Nganong mohalad man ka nga Dios man ka?”
Ug si Jesus motubag, “Pwede ako mohalad kay ako tawo man.” Ug
ang Dios moingon na usab, “Nganong dawaton man nako ang
imong halad nga tawo man ka?” Si Jesus motubag, “Tungod kay
ako Dios man sad.” Sa laktod nga pagkasulti, si Jesus makahalad
kay Siya tawo, ug gidawat sa Amahan ang Iyang halad kay Siya
Dios.

 Gipanamkon sa lalang sa Espiritu Santo
- Sa dihang gipahibalo si Maria sa anghel nga manamkon siya sa
Anak sa Dios, siya nangutana, “Unsaon man pagkahimo niini nga
usa man ako ka ulay?” Ug ang anghel mitubag, “Ang Espiritu Santo
mokunsad kanimo.” Mao kini ang buhat sa Espiritu Santo “ang
Maghahatag sa Kinabuhi, nga mao si Kristo”. Gipadala ang Espiritu
Santo aron sa pagbalaan sa taguangkan ni Maria ug nanamkon kini
sa Anak sa Dios.

- Gipadala sa Dios ang Iyang Anak – apan aron kini makabaton og
tawhanong lawas gusto Niya nga kini mahitabo sa kooperasyon sa
tawo, kay gibuhat sa Dios ang kalibutan nga walay kooperasyon sa
tawo, apan dili mahimong luwason ang tawo kung dili mokooperar
ang tawo. Ug si Maria, ang “bulahan sa mga babayeng tanan” ang
gipili sa Dios nga mahimong Inahan sa Iyang Anak.

- Ug tungod niining misyon nga gisangon kang Maria ania ang mga
pribilihiyo nga gigasa sa Dios kaniya nga gideklarang dogma:
1. Inahan sa Dios – apan kini wala magpasabot nga Inahan siya sa
Dios nga Amahan ug sa Dios nga Espiritu Santo. Ang gianak ni
Maria mao lamang ang Anak sa Dios, busa siya gitawag natog
Inahan sa Dios nga Anak. Gitawag kini sa Griego og Theotokos
buot ipasabot “God-bearer” (naghupot sa Dios).

2. Birhen sa Kanunay – si Maria birhen sa gihapon before,during,
and after the birth of Christ (sa wala pa matawo si Kristo, sa dihang
gianak niya si Kristo, ug bisan sa human niyang panganak kang
Kristo). Ang kini nga misteryo gihisgutan na ni propeta Ezekiel,
“Magpabiling tinak-upan kining ganghaana, dili kini ablihan ni may
pasudlon pa niini kay ang Ginoong Dios sa Israel misulod man niini”
(Ez. 44:2). Busa, dili tinuod ang mga pasangil nga si Maria adunay
laing mga anak nga mao daw ang gipasabot sa Bibliya nga “mga
igsuon sa Ginoo”. Gitawag silag “mga igsuon” kay ang suod nga mga
paryenti sa mga Judio tawgon man nilag igsuon.

Mga pipila ka tulun-an gikan ni Soc Fernandez:
Pagsupak sa pagka-birhen ni Maria: Dili na birhen si Maria kay sumala
sa Bibliya: “Wala niya (si Jose) ilha siya nga asawa hangtod nga
nanganak sa iyang anak.”
Tubag: Kining pulong “hangtod” kung giunhan og negative (sama sa
wala o dili) nagkahulugan sa mao lang gihapon nga hitabo; wala
magpasabot nga adunay nanghitabo human kini mabuhat (Jerome
Biblical Commentary). Pananglitan, ania sa Bibliya: Gisugo ni Noe ang
uwak ug wala kini mobalik hangtod nahubas ang tubig (Gen. 8:7). Ngano
pagkahubas sa tubig, nibalik ba diay ang uwak? Wala gayod. Ania pa: Si
Mical ang anak nga babaye ni Saul wala manganak hangtod sa adlaw sa
iyang kamatayon (2 Sam. 6:23). Ngano nanganak na diay siya human
niyag kamatay? Wala gayod.

Pagsupak: Kung walay laing anak si Maria nganong gitawag man si
Jesus og panganay sa Bibliya?
Tubag: Ang pulong panganay wala magpasabot nga kinahanglan jud
adunay manghod kay sumala pa sa Exodo 13:2, “Mabalaan ang
tanang panganay, bisan unsa nga magabuka sa taguangkan.” Ang
panganay diay mao kadtong unang mogawas sa taguangkan sa
inahan. Gawas pa, ang pagkapanganay ni Kristo adunay linain ug
espirituhanong kahulugan (Rom. 8: 29).

3. Immaculada Concepcion
-Si Maria gipanamkon sa iyang inahan nga walay buling sa sala. Wala
gayod siyay sala bisan ang salang panulondon tungod sa grasya sa
Dios. Ngano man? Kay ang kaalam dili mopuyo sa tawong ulipon sa
sala (Kaalam 1:4). Ang kaalam mao si Kristo (1 Cor. 1:24). Gihisgutan
usab sa Awit sa mga Awit nga ang Espiritu Santo dili mopili og esposa
nga dili hingpit (Awit 4:7). Mao nga si Maria, sumala pa sa anghel
“puno sa grasya.”
Atong timan-an kay daghang nasipyat aning bahina: ang gipasabot nga
gipanamkon nga walay buling sala niining doktrinaha dili si Jesus,
kondili si Maria.

Pagsupak: Dili ba ang makasasala lamang ang nanginahanglan og
manluluwas? Apan kung si Maria walay sala, nganong siya miingon man
nga, “Ang akong espiritu nalipay diha sa Dios nga akong manluluwas”?
Busa, aduna diay siyay sala kay naa man siyay manluluwas?
Tubag: Si Maria adunay manluluwas kay kung wala siyay manluluwas
dili siya mahimong Immaculada Concepcion. Apan lahi ug ispisyal lang
ang paagi giunsa siya pagluwas. Pananglitan, adunay buho sa unahan
nga daghang lapok, sa dihang si Maria duol na sa maong buho giluwas
siya sa Dios nga dili siya mahulog. Apan kita nahulog na ug giluwas kita
gikan sa buho. Sa laktod nga pagkasulti, si Maria giluwas nga dili
makasala, samtang kita, giluwas gikan sa sala. Busa, tinuod nga si Maria
adunay manluluwas.

4. Assumption
-Gideklara kini nga dogma ni Papa Pio XII nga si Maria human sa
iyang kinabuhi niining kalibutana gipasaka sa langit lawas ug kalag.
Gipasaka ang gigamit nga pulong kay si Maria gipasaka man lang sa
Dios didto sa langit. Wala siya “misaka”sa langit tungod kay wala man
siyay gahum sa pagsaka sa langit. Dili man siya sama kang Jesus nga
misaka sa langit sa iyang kaugalingong pagbuot ug gahom.

Ang Bibliya naghisgot niini: “Bangon, Ginoo, gikan sa imong
gipahulayan, ikaw ug ang imong arka” (Sal. 132:8). Unya dili ta malimot
nga si Maria mao ang arka sa kasabutan sa Bag-ong Testamento, nga
sama nga gitawag og arka o sudlanan sa kasabutan ang kahon nga
gisudlan sa mana ug sa batong gikulitan sa Napulo ka Sugo, si Maria
usab matawag og arka sa kasabutan kay ang Kasabutan nga mao si
Kristo gisulod man diha kaniya sa siyam ka bulan. Ug ania ang
testimonya ni Juan nga nakakitag panan-awon didto sa isla sa Patmos:
“Ug naabli ang langit, ug nakita ko ang arka sa kasabutan” (Gipadayag
11:19), ug nakita niya ang babayeg nagbistig adlaw nga nagtunob sa
bulan ug gikoronahan sa dose ka mga bitoon (Gip. 12:1-5).

GISAKIT SA SUGO
NI PONCIO PILATO

Sumala sa mga Fathers of the Church, gihisgutan si
Pilato niining bahina sa Credo aron pagpamatuod nga
ang kamatayon ni Jesus nahitabo gayod sa kasaysayan
sa sugo ni Poncio Pilato nga maoy nagdumala sa
Jerusalem. Ang Dios lamang ang nasayod sa sala ni
Judas, sa Sanhedrin, ug ni Pilato (cf. CCC 597). Apan
ang kamatayon sa Ginoo dili nato mapasangil, matod
pa sa Katesismo, sa mga Judio bisan sila ang naninggit
nga ilansang ang Ginoo sa Krus. Ang tanang mga
makasasala, kitang tanan, maoy hinungdan sa
kamatayon sa atong Ginoo.

NAG-ANTUS,
NAMATAY, UG
GILUBONG

Si Jesus mianhi sa kalibutan dili aron pagtuman sa Iyang
kaugalingong kabubut-on, kondili sa kabubut-on sa Amahan
nga maoy nagpadala Kaniya (cf. Juan 6:38). Ug Siya mihalad sa
Iyang kaugalingon makausa alang sa tanan (cf. Heb. 10:5-10).
Ang pagtuman sa kabubut-on sa Amahan sama sa pagkaon
nga kung ang tawo dili mokaon maluya ug mamatay. Ang
pagtuman sa kabubut-on sa Dios mao ang pagkaon ni Jesus
(cf. Juan 4:34). Siya ang Kordero sa Dios nga nagawagtang sa
mga sala sa kalibutan (cf. Juan 1:29), ang Iyang tibuok
kinabuhi gihatag aron paghatag og kinabuhi sa daghan (cf
Mar. 10:45). Siya nag-antus ug namatay isip halad alang sa
kapasayloan sa mga sala.

Pinaagi sa grasya sa Dios, si Jesus nakatilaw og kamatayon
alang sa matag usa (cf. Heb. 2:9). Si Jesus mismo ang miingon,
“Ako namatay, ug ania ako buhi sa hangtod” (Gip. 1:18). Ug
sama sa ubang nangamatay, ang Ginoo usab gilubong. Apan
lahi sa uban, tungod kay siya Personang diosnon, ang Iyang
lawas wala madugta (cf. CCC 627; St. Thomas Aquinas, STh III,
51, 3) kay dili Niya matugot nga ang Iyang balaan madugta (cf.
Buh. 2:26-27; Sal. 16:9-10).

Ang bunyag nagtimaan sa pag-adto ngadto sa lubnganan diin
ang Kristiyano namatay sa sala uban ni Kristo aron mabuhi sa
bag-ong kinabuhi. “Gilubong kita uban Kaniya diha sa bunyag
sa iyang kamatayon, aron sama nga si Kristo nabanhaw gikan
sa mga minatay sa himaya sa Amahan, kita usab maglakaw
diha sa bag-ong kinabuhi” (Rom. 6:4; cf. Col. 2:12; Efeso 5:26).

MIKUNSAD SA MGA NANGAMATAY
Ang dapit sa mga minatay, nga giadto ni Kristo, gitawag og
“impyerno” – dili ang impyerno nga walay katapusang
silot, kondili ang gitawag og Sheol sa mga Hebreo ug Hades
sa mga Griego – kay sila nga atua didto gihikawan nga
makakita sa Dios (cf. Fil. 2:9; Buh. 2:24). Mao kini sila ang
mga balaang kalag, kinsa nagpaabot sa kiliran ni Abraham sa
ilang Manluluwas. Sila giluwas ni Kristo nga Ginoo sa iyang
pagkunsad sa impyerno [Hades o Sheol]” (cf. CCC 633;
Roman Catechism I, 6, 3).

Si San Pedro misulat nga ang ebanghelyo giwali ngadto sa
mga nangamatay (1 Ped. 4:6), ug ang samang Apostol usab
ang nagpahayag nga si Kristo mikunsad ug nagwali sa mga
espiritu nga nabilanggo (cf. 1 Ped. 3:18-19).

“Nganong gipangita man ninyo ang buhi taliwala sa mga patay? Wala
siya dinhi, apan Siya nabuhi” (Luc. 24:5-6).
Matod ni San Pablo, “…si Kristo namatay alang sa atong mga sala
sumala sa kasulatan, ug siya gilubong, nga siya nabanhaw sumala sa
kasulatan…” (1 Cor. 15:3-4). Apan sa Iyang pagkabanhaw ang maong
lawas nakaangkon og bag-ong kahimtang diin makaadto siya bisag asa
ug bisag kanus-a sa Iyang pagbuot. Ang pagkabanhaw ni Kristo wala
magpasabot nga mibalik Siya sa yutan-ong kinabuhi sama sa nahitabo
kang Lasaro, kondili milatas Siya gikan sa kahimtang yutan-on ngadto
sa kahimtang nga dili maabot sa lugar ug panahon. Ang maong
kahimtang usa na ka langitnon o mahimayaong kahimtang (cf. CCC
646). Ug ang kamatayon walay gahom diha Kaniya.

 Ang kahulugan ug ang kabililhon sa Pagkabanhaw
“Kung wala pa mabanhaw si Kristo,” matod pa ni San Pablo,
“kawang lamang ang among giwali ug kawang usab ang inyong
pagtuo” (1 Cor. 15:14).

Sa pagkabanhaw nakumpirmar o nahatagan og kalig-onan ang
tanang gibuhat ug gitudlo ni Jesus. Ang tanang kamatuoran, bisan
kadtong dili na maabot sa tawhanong panabot, nahatagan og tubag.
Ang Iyang pagkabanhaw mihatag sa pruyba sa diosnong gahom (cf.
CCC 651), “Kung iisa na ninyo ang Anak sa Tawo, dayon inyong
mahibaloan nga ako mao Siya” (Juan 8:28). Kini kalig-onan nga si
Jesus ang Anak sa Dios ug Dios. Mao nga si San Pablo mideklara
ngadto sa mga Judio: “Ang gisaad sa Dios sa atong mga
katigulangan, karon iyang gituman kanato nga ilang mga kaliwat
pinaagi sa pagbanhaw kang Jesus…” (Buh. 13:32).

Ug ang pagkabanhaw ni Jesus mao ang tinubdan sa ato usab nga
kabanhawan sa katapusan sa panahon: “Si Kristo gibanhaw gikan sa
mga minatay, ang unang bunga niadtong mga natulog… Kay kung
diha kang Adan ang tanan mamatay, diha usab kang Kristo ang
tanan mabuhi” (1 Cor. 15:20-22). Siya nga nabanhaw magpabilin sa
mga kasingkasing sa mga nagtuo Kaniya samtang sila nagpaabot sa
katumanan. Diha kang Kristo, ang mga Kristiyano “nakatagamtam…
sa mga gahom sa umaabot nga kalibutan” (Heb. 6:5), ug sila gidala ni
Kristo ngadto sa diosnong kinabuhi, aron sila “dili na mabuhi alang
sa ilang mga kaugalingon apan alang Kaniya kinsa tungod kanila
namatay ug nabuhi” (2 Cor. 5:15).

MISAKA SA
LANGIT UG
NAGALINGKO
D SA TUO SA
AMAHAN

Bahin sa pagsaka ni Jesus sa langit, ania ang pahayag ni San Marcos:
“Human makigsulti kanila ang Ginoong Jesus, gibayaw siya ngadto
sa langit ug milingkod sa tuo sa Dios” (Mar. 16:19). Siya nga nanaog
aron mahimong tawo mao usab ang mosaka og balik: “Tinuod nga
ako gikan sa Amahan…karon mobiya ako sa kalibutan ug mobalik sa
Amahan” (Juan 16:28), “Kay wala pay nakasaka sa langit gawas sa
Anak sa Tawo nga nanaog gikan sa langit” (Juan 3:13).

Makasaka lamang kita sa langit tungod kang Kristo: “Ug kon iisa na
ako gikan sa yuta, kabigon ko ang tanang tawo ngari kanako” (Juan
12:32), ug tuod man sa iyang pagkayab “nagdala siyag daghang mga
binihag” (Efeso 4:8-10). Si Jesukristo, ang pari sa bag-o ug walay
katapusang kasabutan, “misulod, dili sa sangtwaryo nga hinimo sa
mga kamot sa tawo… apan sa langit. Ug karon atua siya sa
atubangan sa Dios nga nagpataliwala alang kanato” (Heb. 9:24). Ug
didto Siya nagbuhat sa Iyang pagkapari kay Siya kanunay mang
nangama niadtong gustong mahiduol sa Dios pinaagi Kaniya.

Ang paglingkod sa tuong kamot sa Dios nagpasabot sa dungog ug
himaya sa pagka-Dios, diin Siya nga anaa na isip Anak sa Dios sa
wala pa ang mga katuigan, nagalingkod nga may [tawhanong] lawas
human siya nahimong tawo ug Iyang lawas nahimaya (cf. CCC 663).
Ang paglingkod sa tuo sa Dios nagtimaan sa pagsugod sa Gingharian
ni Kristo, ang katumanan sa panan-awon ni propeta Daniel
mahitungod sa Anak sa Tawo: “Kaniya gihatag ang pagdumala ug
himaya ug gingharian, nga ang tanang katawhan, kanasuran, ug mga
pinulungan moalagad Kaniya; ang Iyang pagdumala usa ka walay
katapusang pagdumala, nga dili gayod mahanaw, ug ang Iyang
gingharian mao ang gingharian nga dili maguba” (Dan. 7:14).

GIKAN DIDTO
MOBALIK SIYA
ARON PAGHUKOM
SA MGA BUHI UG
SA MGA MINATAY

Kanus-a? Walay nasayod gawas lamang sa Amahan.
Ang kamatuoran mao nga Siya nga mikayab ngadto sa langit
mobalik. Ug ania ang giingon sa mga anghel ngadto sa mga tinun-an
nga naghangad sa langit human mokayab si Jesus: “Mga taga-Galilea,
nganong naghangad man kamo sa langit? Kini si Jesus nga misaka
ngadto sa langit mobalik sama sa inyong nakita nga siya misaka”
(Buh. 1:11). Kay bisan ang Ginoo misaad man nga Siya mobalik:
“Ayaw kamog kaguol, salig kamo sa Dios ug salig usab kanako. Sa
balay sa akong Amahan adunay daghang mga lawak… Moadto ako
ug mag-andam og dapit alang kaninyo. Ug kung makaadto ako ug
makaandam nag lawak alang kaninyo, mobalik ako aron kuhaon ko
kamo aron kung bisag asa ako, atua usab kamo” (Juan 14:1-3).

Apan sa dili pa moabot si Kristo ang Simbahan, kitang tanang mga
binunyagan, makasinati og katapusang pagsulay ug kalisdanan nga
makauyog sa atong pagtuo. Ang pagpanglutos nga mokuyog sa
atong panaw niining kalibutana magbukas sa misteryo sa kadautan
diha sa paagi sa mga pagpangilad sa tinuohan nga magtanyag og
daling sulbad sa mga problema bugti sa pagtalikod sa kamatuoran.
Ang yawa, ginamit ang tanang lingla, maningkamot gayod nga inig
balik ni Kristo wala siyay maabtan nga nagtukaw sa pagtuo.

Sa pagbalik sa Ginoo Siya magpadayag sa mga tinaguan sulod sa
mga kasingkasing ug siya maghatag og husay sa matag usa sumala
sa ilang binuhatan (cf. Mat. 25:40; Jer. 17:10). Atong timan-an nga ang
Anak dili moanhi aron paghukom kondili aron pagluwas (cf. Juan
3:17; 5:26). Ang paghukom nga gipasabot mao nga si bisan kinsa nga
dili modawat sa grasya niining kinabuhia, naghukom na sa iyang
kaugalingon, makadawat sumala sa iyang binuhatan, ug bisan sa
pagkondena sa iyang kaugalingon ngadto sa kahangtoran pinaagi sa
pagdumili niya sa pagdawat sa Espiritu sa gugma (cf. Juan 3:18;
12:48; Mat. 12:32; 1 Cor. 3:12-15; Heb. 6:4-6; 10:26-31).

• NAGATOO AKO SA
ESPIRITU SANTO

Sa atong pag-ingon nga “Nagatoo ako sa Espiritu Santo” kita
mipahayag nga ang Espiritu Santo mao ang ikatulong Persona sa
Santisima Trinidad diin nagagikan Siya sa Amahan ug sa Anak, ug
dungan sa Amahan ug Anak, gisimba Siya ug gihimaya ug misulti
pinaagi sa mga propeta. Kay ang Espiritu Santo mao man ang
ikatulong Persona sa Trinidad, kini nagpasabot lamang nga Siya Dios
ug Siya uban sa Amahan ug sa Anak sa wala pa gani buhata ang
kalibutan. Apil Siya sa pagbuhat sa kabuhatan. Anaa Siya sukad sa
sinugdanan ug hangtod sa katumanan sa tanan diha kang Kristo.

Aduna bay mabasa sa Bibliya nga ang Espiritu Santo Dios? Aduna
kaayo. Si Ananias ug Safira nagbaligya sa ilang kabtangan alang sa
Simbahan apan gikabhangan nila ang halin nga ilang gihatag kang
Pedro. Ug si Pedro nga nasayod sa ilang gibuhat, miingon, “Ananias,
nganong nagpadaog man ka kang Satanas ug nanglimbong ka sa
Espiritu Santo?... Wala ka manglimbong sa tawo, kondili sa Dios”
(Buh. 5:1-5). Busa, Dios gayod ang Espiritu Santo.

Ug ania pa ang mga pruyba:
- ang Espiritu Santo magbubuhat (Job 33:4)
- walay sinugdanan ug katapusan (Heb. 9:14)
- anaa sa tanan (Sal. 139:7-10)
- makagagahum sa tanan (Job 26:13; Luc. 1:35)
- nasayod sa tanan (1 Cor. 2:10-11)
- aktibo sa pagbuhat sa kalibutan (Gen. 1:2; Job 33:4)
- aktibo sa pagpreserbar sa uniberso (Sal. 104:30)
- kauban nga nagbag-o sa kinabuhi (Juan 3:6; 6:63)
- kauban nga nagmugna sa Kasulatan (2 Ped. 1:21)
- dili masayop nga magtutudlo (1 Cor. 2:13; 1 Juan 2:27)
- nagagikan Siya sa Amahan ug sa Anak (Juan 14:26; 15:26)

Isip Persona, ania ang pruyba:
- apan isip Persona, lahi Siya Amahan ug sa Anak (Juan 15:26)
- adunay libreng kabubut-on (free will) nga usa sa mga reglamento sa
pagka-persona (1 Cor. 12:11)
- adunay kaugalingong kaalam (Neh. 9:20; Rom. 8:27)
- adunay kahibalo (1 Cor. 2:10-12)
- adunay pagbati (Is. 63:10)
- mogiya ug magmando (Buh. 13:2; 20:28; Rom. 8:14)
- makasulti (Juan 16:13; Gip. 2:7)
- motuaw ug mohilak (Gal. 4:6)

Ang Espiritu Santo nagpaila kang Kristo kanato, ang Iyang Pulong.
Ang Espiritu Santo nakigsulti pinaagi sa mga propeta; naghimo
kanato nga makadungog sa Pulong sa Amahan.
Asa man nato mahimamat ang Espiritu Santo?
- sa Kasulatan nga Iyang linamdagan
- sa Tradisyon, diin ang mga Church Fathers ang kanunayng saksi
- sa Buhing Magtutudlo sa Simbahan (ang Santo Papa ug mga
Obispo), nga Iyang gigiyahan
- sa sakramentohanong liturhiya, pinaagi sa pulong ug simbolo niini,
nga ang Espiritu Santo naghiusa kanato kang Kristo

- sa pag-ampo, diin Siya nangama alang kanato
- diha sa mga karisma o mga gasa ug mga ministriya o
kapangalagaran sa Simbahan
- sa mga timaan sa apostolikanhon ug misyonerong kinabuhi
- diha sa pagsaksi sa mga santos nga pinaagi kanila gipakita Niya ang
Iyang kabalaan ug gipadayon ang buhat sa kaluwasan
Ang angay nga ngalan alang sa Ikatulong Persona nga atong gisimba
ug gihimaya uban sa Amahan ug sa Anak mao ang Espiritu Santo.

NAGATOO AKO SA SANTA IGLESIA CATOLICA

Ang pagtoo diha sa Simbahan nga balaan ug katoliko, ug nga siya
usa ug apostoliko dili mabulag gikan sa pagtoo diha sa Dios,
Amahan, Anak, ug Espiritu Santo (CCC 750).
Ang pulong Simbahan sa Spanish gitawag og iglesia, nga gikan sa
Latin nga ecclesia nga gikan usab sa Griego nga ekklesia, nga
nagpasabot og hugpong o panagtapok. Ang pulong Church [English]
gikan sa Griego nga kyriake, nagkahulugan og “iya sa Ginoo”. Ang
Simbahan mao ang katilingban sa mga binunyagan diha kang Kristo;
ang bag-ong Katawhan sa Dios.

Kinsa ang nagtukod sa Simbahan? Si Kristo (Mat. 16:18). Gitukod kini
ni Kristo diha sa Iyang pagwali sa Maayong Balita. Aron matuman
ang kabubut-on sa Amahan, gisugdan ni Kristo ang Gingharian sa
langit dinhi sa yuta – nga mao ang Simbahan. Kini nga Simbahan usa
ka misteryo tungod kay kini makita (visible) ug sa samang higayon
espirituhanon. Sama kang Kristo ang Simbahan diosnon ug
tawhanon [gitawag kinig duha ka dimensyon]. Busa, ang Simbahan
mao ang instrumento sa kaluwasan.

Ang Upat ka mga Marka sa Simbahan ni Kristo
1. Usa – Ang Simbahan usa tungod sa iyang tinubdan nga mao ang
kinalabwang ehemplo sa kahiusahan nga mao ang kahiusahan sa
Tulo ka Persona, ang Amahan, ang Anak, ug ang Espiritu Santo
(Unitatis Redintegratio 2 § 5). Ang Simbahan usa tungod sa iyang
Magtutukod, si Kristo, kinsa mao ang “Pulong nahimong tawo, ang
prinsepe sa pakigdait, nga nagpasig-uli sa tanang tawo ngadto sa
Dios pinaagi sa krus,… nag-uli sa kahiusahan sa tanan sa usa ka
katawhan ug usa ka lawas” (Gaudium et Spes 78 § 3).

Ang Simbahan usatungod sa iyang kinabuhinga mao ang Espiritu
Santo nga nagpabilin niadtong nagtuo ug nagdumala sa tibuok
Simbahan, nga nagdala sa kahiusahan sa tanang mga magtutuo (cf.
Unitatis Redintegratio 2 § 2). Ang kahiusahan tinguha ni Kristo (Juan
17:21) kay matod pa ni San Pablo, “May usa ka Ginoo, usa ka pagtuo,
usa ka bunyag” (Efeso 4:5).
Ang Simbahan usa usab tungod niining musunod:
- pagpahayag sa usa ka pagtuo nga nadawat gikan sa mga apostoles
- usa ka kasaulugan sa pagsimba; ilabi na sa mga sakramento
- usa ka otoridad sa pagdumala [ang otoridad nga gikan pa sa mga
apostoles]

Unsa man ang mga butang nga kontra sa “kahiusahan” sa
Simbahan?
1. Heresy – ang dili pagdawat sa usa o pila ka pagtulon-an sa
Simbahan
Example: Motoo ko sa tanan nga gitudlo sa Simbahan gawas lamang
sa dogma nga Maria Birhen sa gihapon o kaha sa pagdumili sa
pagdawat sa kamatuoran nga si Kristo Dios ug tawo nga matood.

2. Schism – ang pagbulag sa otoridad sa Santo Papa o sa Simbahan
nga ubos niya
Example: Ang gibuhat ni Padre Gregorio Aglipay nga mibulag sa otoridad
sa Papa ug nangulo sa bag-ong simbahan ang Iglesia Filipina Independiente
(Pilipinista); ang gibuhat ni Hari Enrique VIII diin gibulag niya ang
Simbahan sa England gikan sa pagdumala sa Santo Papa.
3. Apostasy – ang pagtalikod sa tanang kamatuoran bahin sa Dios
Example: Dili motoo satanang Kristohanong kamatuoran. Sirado na sa
iyang gibarugan.

2. Santos
Ang Simbahan balaan kay ang iyang Magtutukod mao man ang
tinubdan sa kabalaan. Si Jesus mao ang punoan sa paras ug kita ang
mga sanga [ang Simbahan] (Juan 15:5). Nan, kung balaan ang
punuan, balaan usab ang mga sanga. Kay kung balaan ang unang
tipik sa pan, balaan usab ang kinatibuk-an (cf. Rom. 11:16). Gibalaan
siya ni Kristo ug siya may tahas sa pagbalaan sa katawhan. Bisan
mga makasasala ang mga sakop sa Simbahan, apan nagpabilin siyang
balaan tungod sa grasya sa Dios. Dili ang mga sakop ang hinungdan
sa iyang kabalaan kondili ang Dios. Ug bisan ang Simbahan balaan,
ang pagkabalaan usab nagpabilin nga hagit sa mga sakop sa
Simbahan kay matod pa ni San Pedro, “Pagbalaan kamo kay ang
inyong Amahan sa langit balaan man” (1 Ped. 1:16).

3. Katoliko
Ang pulong katoliko nagkahulugan og makaylapon [universal].
Matod pa saCatechism for Filipino Catholics ang pagka-Katoliko
nagpasabot og universal, complete, ug all-embracing. Universal
kay mokaylap man siya sa tanang dapit ug sa tanang panahon
(Mat. 28:19-20). Complete kay anaa na kaniya ang kapuno sa
kamatuoran bahin sa Dios ug sa kaluwasan. Ug all-embracing siya
kay siya andam mogakos sa tanang kaliwatan sa tawo, kultura,
kolor, ug nasud.

4. Apostoliko
Kay gitukod siya ibabaw sa mga apostoles, sa tulo ka mga paagi:
1)siya gitukod ug magpabiling tinukod sa “pundasyon sa mga
Apostoles” (Efeso 2:20; Gip. 21:14), ang mga saksi nga gipili ug
gipadala sa misyon ni Kristo mismo (Mat. 28:16-20; Buh. 1:8; 1 Cor.
9:1; 15:7-8; Gal. 1:1)
2)uban sa tabang sa Espiritu Santo nga nagpuyo diha kaniya, ang
Simbahan naghipos ug nagtunol sa pagtulon-an (Buh. 2:42), ang
“maayong deposito,” ang mga pulong nga iyang nadungog gikan
sa mga apostoles (2 Tim. 1:13-14)

3) nagpadayon siyang gitudloan, gibalaan, ug giniyahan sa mga
apostoles hangtod sa pagbalik ni Kristo, pinaagi sa ilang mga
sumusunod: ang hugpong sa mga Obispo, nga inabagan sa mga pari,
diha sa kahiusahan nila sa sumusunod ni San Pedro, ang Santo Papa,
ang kinalabwang pastor sa Simbahan (Ad Gentes 5)

Sa laktod nga pagkasulti, siya Apostoliko tungod kay sa tanang
Simbahan karon sa kalibutan, siya lamang ang makasubay balik
ngadto sa panahon sa mga apostoles ug ang bugtong Simbahan nga
walay bugto sa kutay sa mga Santo Papa gikan ni San Pedro hangtod
sa kasamtangang Papa. Ug bisan ang mga kasaligang referencia ug
ang mga libro sa Kasaysayan motudlo gayod sa Simbahang Katoliko
nga tinukod ni Kristo.

 Kinsa man ang mga sakop sa Simbahang Katoliko?
Sumala sa panudlo sa Ikaduhang Concilio Vaticano [Vatican II], ang
mga sakop sa Simbahan mao ang mosunod: [1] ang mga matuohong
Katoliko, [2] sila nga nagtuo usab kang Kristo, ug [3] ang tanang
katawhan, nga gitawag usab sa Dios sa kaluwasan (cf. Lumen Gentium
13).

Ang una mao sila nga mga binunyagan nga mga sakop gayod sa
katilingban sa Simbahan, nga nakabaton sa Espiritu ni Kristo,
midawat sa tanang paagi sa kaluwasan nga gihatag sa Simbahan,
nahiusa sa pagtuo, sa pagsimba, ug ubos sa pagdumala sa Santo Papa
ug sa mga kaobispohan. Ang ikaduha mao sila nga mga Kristiyano,
apan dili Katoliko, apan giisip sa Simbahan nga kabahin kaniya bisan
sa dili hingpit nga paagi [mga Orthodox ug mga Protestante]. Ug ang
ikatulo mao ang mga dili-Kristiyano nga tuod bisan dili sila hingpit
nga kabahin sa Simbahan, sila nangita sa Dios ug nagbuhat sa unsay
dikta sa ilang konsensya.

 Outside the Church there is no salvation (Sa gawas sa Simbahan
walay kaluwasan)
Unsa man ang gipasabot niini? Kini nga panudlo nagsukad sa
kamatuoran nga ang Simbahan gikinahanglan gayod sa kaluwasan.
Ang mga dili maluwas mao sila, nga bisan nasayod na nga ang
Simbahang Katoliko gitukod sa Ginoo nga kinahanglan sa kaluwasan,
dili magpasakop niini o dili magpabilin niini.

Kinsa man ning “dili magpasakop niini”? Ang mga dili Katoliko
nga kumbinsido na sulod sa ilang kasingkasing nga ang
Katolikong Simbahan mao ang tinukod sa Ginoo apan nagdumili
sa pagpapasakop niini.
Kinsa man kining dili magpabilin niini? Sila ang mga Katoliko gayod
nga wala magpuyo sa unsay gitudlo sa Simbahan, hinuon bisan
nasayod na sa kamatuoran bahin sa Simbahan, mibiya niini.

Apan “Sila nga, [wala gayod masayod sa sayop nila], wala
masayod sa Ebanghelyo ni Kristo o sa Iyang Simbahan, apan
nangita sa Dios uban ang matinud-anong kasingkasing, ug
dinasig sa grasya, naningkamot diha sa ilang mga buhat sa
pagtuman sa kabubut-on sa Dios nga ilang nahibaloan pinaagi sa
dikta sa ilang konsensya – sila makaangkon sa walay katapusang
kaluwasan” (Lumen Gentium 16). Apan bisan pa niini nga
maluwas sila, nga wala masayod sa ilang sayop bahin sa pagtuo,
basta nagbuhat sa kabubut-on sa Dios nga sumala sa dikta sa
ilang konsensya ang Simbahan obligado gihapon sa
pagsangyaw kanila sa Maayong Balita aron mahingpit ang ilang
kahibalo bahin sa Dios ug sa kaluwasan.

Apan “Sila nga, [wala gayod masayod sa sayop nila], wala masayod
sa Ebanghelyo ni Kristo o sa Iyang Simbahan, apan nangita sa Dios
uban ang matinud-anong kasingkasing, ug dinasig sa grasya,
naningkamot diha sa ilang mga buhat sa pagtuman sa kabubut-on sa
Dios nga ilang nahibaloan pinaagi sa dikta sa ilang konsensya – sila
makaangkon sa walay katapusang kaluwasan” (Lumen Gentium 16).
Apan bisan pa niini nga maluwas sila, nga wala masayod sa ilang
sayop bahin sa pagtuo, basta nagbuhat sa kabubut-on sa Dios nga
sumala sa dikta sa ilang konsensya ang Simbahan obligado gihapon
sa pagsangyaw kanila sa Maayong Balita aron mahingpit ang ilang
kahibalo bahin sa Dios ug sa kaluwasan.

Nganong gitawag man og Santo Papa? Tungod kay sumala pa ni
propeta Isaias nga ang hatagan sa yawi sa balay ni David mahimong
amahan sa mga molupyo sa Jerusalem, ug sa balay ni Juda” (Is. 22:21-
22). Mao kini si Jesus. Ug si Jesus mitunol niining maong
katungdanan sa pagka-amahan o pagka-lider sa tibuok Simbahan
ngadto kang Pedro, ug sa iyang mga sumusunod, ang Santo Papa.
Angsanto dili ang tawo nga naghupot sa pagka-papa [bisan kung
balaan pa ang maong tawo] kondili ang ministriya sa pagka-papa
[the office of the pope]. Sama sa konsehal sa barangay nga bisan
palahubog tawgon gihapon nato og honourable [kay ang pagka-
honorable nagbase sa opisina sa konsehal dili sa tawo nga nahimong
konsehal].

Si Kristo nagpili og dose ka mga apostoles. Apan ang Simbahan
lamang ang Iyang gisaaran nga dili mamatay (cf. Mat. 16:18) ug dili
ang mga apostoles. Nan, kung mangamatay ang mga apostoles, kinsa
naman ang magdumala sa Simbahan ni Kristo? Unsaon man
pagpadayon sa misyon sa Simbahan kung walay mga lider nga
mobarog niini? Mao nga ang atong Ginoo misugo sa mga apostoles
nga nag-ingon, “Panglakaw kamo sa tibuok kalibutan ug paghimo
kamog mga tinun-an…” (Mat. 28:19).

Kini aron adunay mopuli sa mga apostoles sa ilang buhat kung sila
mamatay na. Ug ang mga sumusunod sa mga apostoles sukad pa sa
panahon sa mga apostoles gitawag na og Obispo, buot ipasabot
“supervisor” [overseer]. Ang Obispo mao ang haligi sa diyosesis ug
timaan sa kahiusahan sa mga pari ug sa katawhan. Ang hugpong sa
mga Obispo ubos sa Santo Papa adunay otoridad sa tibuok
Simbahan ug sila ang mga Magtutudlo bahin sa tuluhoan ug
pamatasan [faith and morals].

 Tulo ka Buluhaton sa Simbahan
[1] Tigtudlo – bahin sa mga gitudlo ni Jesus ug sa mga apostoles
[2] Tigbalaan – sa mga sakop sa Simbahan pinaagi sa mga sakramento
[3] Tigdumala – sa katawhan sa Dios ginamit ang mga balaod alang sa
kalinaw ug kahusay sa Simbahan

SA KAAMBITAN SA MGA SANTOS
Ang kaambitan sa mga santos mao ang Simbahan (CCC 946).
Ang Simbahan usa ka lawas ni Kristo. Busa, kay si Kristo ang ulo ang
mga grasya gikan Kaniya mapaambit usab sa mga bahin sa Lawas
pinaagi sa mga sakramento. Duha ang kahulugan niining kaambitan
sa mga santos: [1] kaambitan sa mga balaang butang ug [2]
kaambitan sa mga balaang tawo.

 Ang Tulo ka Estado sa Simbahan
[1] Simbahan nga nagapanaw – mao kini ang Simbahan sa mga
buhi dinhi sa kalibutan; ang Simbahan nga nakigbugno batok sa
sala aron makaadto sa yutang saad, ang bag-o ug tunhay nga
Jerusalem
[2] Simbahan nga nag-antus – mao kini ang mga kalag nga atua
sa Purgatoryo nanghimayad sa silot sa ilang mga sala
[3] Simbahan nga madaugon – sila ang mga santos, ang mga
balaang kalag nga atua na sa purongpurong sa kinabuhi sa Langit

Ang tulo ka mga estado sa Simbahan nagtinabangay alang sa
kaluwasan sa usag-usa ka sakop sa Simbahan. Ang mga buhi
samtang naningkamot nga makasulod sa langit, giabagan usab sa
mga pag-ampo sa mga atua na sa langit. Ang atua sa Purgatoryo
samtang nagbayad sila sa silot sa ilang mga sala, giabagan usab
sa mga pag-ampo sa mga buhi ug sa mga santos. Ang mga santos
nangama kanunay alang sa mga buhi ug sa mga atua sa
Purgatoryo.

NAGATOO AKO SA KAPASAYLOAN SA MGA SALA
Ang mga pangulo sa Simbahan gihatagan sa gahum sa pagpasaylo:
“Ang sala nga inyong pasayloon mapasaylo, ug ang dili ninyo
pasayloon dili usab mapasaylo” (Juan 20:22-23). Una, mapasaylo ang
sala diha sa Bunyag mao nga moingon kita sa Credo nagaila ako sa
usa ka bunyag alang sa kapaysaloan sa mga sala. Ang Ginoo mismo
ang miingon, “Panglakaw kamo sa tibuok kalibutan ug isangyaw ang
Maayong Balita ngadto sa tanang binuhat. Ang motoo ug
magpabunyag maluwas” (Mar. 16:15-16). Ang Bunyag mao ang unang
sakramento sa kapasayloan sa mga sala.

Apan kung ang Simbahan adunay gahum sa pagpasaylo sa mga
sala, siguro gayod ang Bunyag dili lamang ang bugtong paagi sa
pagamit sa mga yawe sa Gingharian. Aduna gayuy laing paagi
diin mapasaylo ang mga nangayog pasaylo sa ilang mga sala nga
ilang nabuhat human sa Bunyag – ug kini mao ang sakramento
sa Kumpisal.

Atong timan-an nga walay sala, bisan unsa pa kini ka daku, nga dili
mapasaylo sa Simbahan (Mat. 16:19; Juan 20:22-23). Kay matod pa,
“Walay usa, bisan unsa siya ka dautan ug kagilti, nga dili makalaum
sa pasaylo, basta ang paghinulsol tinuod” (Roman Catechism I, 11, 5).
Kay si Jesus mismo nga mao ang namatay alang sa tanan nagbuot nga
diha sa iyang Simbahan ang mga ganghaan sa pasaylo kanunayng
abli alang sa tanan nga motalikod sa ilang mga sala (cf. Mat. 18:21-22).

Busa, matod pa sa bantugang si San Juan Crisostomo: “Ang mga pari
nakadawat gikan sa Dios sa gahum nga wala niya ikahatag ngadto sa
mga anghel ug arkanghel… Ang Dios didto sa hataas nagkumpirmar
sa unsay gihimo sa pari dinhi sa ubos.” Ug dugang pa ni San Agustin:
“Kung walay kapasayloan sa mga sala sa Simbahan, wala gayoy
paglaum sa kinabuhi nga umaabot o sa walay katapusang
paghigawas. Magpasalamat kita sa Dios nga mihatag sa Iyang
Simbahan sa maong gasa.”

NAGATOO AKO SA PAGKABANHAW SA LAWAS
Maingon nga nabanhaw si Kristo, kita usab nga mitoo Kaniya
mabanhaw (cf. Rom. 8:11; 1 Tes. 4:14; 1 Cor. 6:14; 2 Cor. 4:14; Fil. 3:10-
11).
Unsaon man pagkabanhaw sa mga patay? Ang Dios mohatag og
dili madugtang kinabuhi sa atong mga lawas diha sa paghiusa kanila
pag-usab sa atong mga kalag, pinaagi sa gahum sa pagkabanhaw ni
Kristo.
Kinsa ang mabanhaw? Ang tanang patay. Ang mga nagbuhat og
maayo sa kinabuhi ug ang nagbuhat og dautan sa silot (Juan 5:29; cf.
Dan. 12:2).

Unsaon? Kung diha sa pagkabanhaw ni Kristo ang Iyang lawas nga
namatay nabuhi, kita usab sa samang paagi. Ug ang atong lawas nga
gikan sa pagkamasalaypon usbon ngadto sa pagka-mahimayaon,
ngadto sa usa ka espirituhanong lawas (cf. CCC 999; Lateran Council
IV; Fil. 3:21; 1 Cor. 15:44). Kini nga unsa dili gayod matugkad sa
tawhanong imahinasyon ug panabot; kini masayran lamang diha sa
teritoryo sa pagtuo.

Kanus-a? Sa katapusang adlaw o sa laing mga pulong ‘sa katapusan
sa kalibutan’ (Juan 6:39-40, 44, 54; 11:24; LG 48 § 3). “Kay ang Dios
gayod mokunsad gikan sa langit, uban sa usa ka singgit, uban sa
singgit sa arkanghel, ug uban sa tingog sa trumpeta sa Dios. Ug ang
mga nangamatay diha kang Kristo mabanhaw pag-una” (1 Tes. 4:16).
Note: Ang Simbahan nagsalikway sa pagtulon-an nga adunay
reincarnation diin ang kalag sa tawong namatay mobalhin sa mananap, etc.
Kay kausa ra kita molabay niining kalibutana.

NAGATOO AKO SA KINABUHING DAYON
Inigkamatay sa tawo dihadiha hukom (Heb. 9:27) ug ang masayran sa
kalag kung siya ngadto ba sa kabulahanan – nga moagi pa ba og
pagpanglinis sa Purgatoryo o diritso na sa langit - o sa walay
katapusang silot. Gitawag kinig Hukom Tinagsa (particular
judgment).Busa, dili tinuod nga ang kalag magsuroysuroy pag 40 ka
adlaw dinhi sa kalibutan.

 Langit
Mao kini ang alang niadtong mga namatay diha sa grasya ug
panaghigalaay sa Dios ug hingpit na nga magpuyo uban ni Kristo
hangtod sa kahangturan. Sama na sila sa Dios kay “makita man
nila Siya sa iyang pagkasiya gayod”, “nawong sa nawong” (1
Juan 3:2; cf. 1 Cor. 13:12; Gip. 22:4). Kini nga kahimtang mao ang
kahimtang sa kinabuhi ug gugma uban sa Santisima Trinidad, sa
Mahal nga Birhen Maria, sa mga anghel ug sa tanang mga santos.
Mao na kini ang pinakagipangandoy sa tawo -–ang kalipay nga
walay katapusan.

 Purgatoryo
Ang mga namatay diha sa grasya ug panaghigalaay sa Dios para
langit, apan kung wala pa sila makapanghimayad sa silot
temporal tungod sa mga sala, moagi una sila pagpanglinis sa dili
pa pasudlon sa langit. Kini nga kahimtang gitawag og
Purgatoryo.

Mabasa ba sa Bibliya ang Purgatoryo?
Ang atong mga igsuon nga dili-Katoliko mangutana nganong
aduna kitay Purgatoryo nga dili man kini mabasa sa Bibliya.
Gikan sa unang pahina ngadto sa kataposang pahina sa Bibliya
wala gayod kitay mabasang purgatoryo. Tinuod ba ang
Purgatoryo?

Ang Dios matarong nga maghuhukom [Salmo 7:11]; ug kay matarong
man Siya nga maghuhukom dili Niya silotan ang adunay gagmayng
sala sama sa silot sa dakog sala. Ug ania ang pahayag sa Bibliya, “Ang
moingon ‘kwanggol ka’ manubag sa Sanhedrin ug ang moingon og
‘buang ka’ mahimutang sa impyerno” [Mat. 5:22]. Ug si San Juan
naghisgot nga adunay sala nga dili mosangpot sa kamatayon ug
adunay sala nga ikamatay [1 Juan 5:16]. Busa, adunay sala nga dili
makaimpyerno [ang venial sin] ug aduna puy sala nga
makapaimpyerno [mortal sin]. Kay kung ang silot sa adunay salang
gamay sama ra silot sa nakasalag dako, nan ang Dios dili na matarong
nga maghuhukom.

Sa 2 Macabeo 12:42-45 naghisgot nga si Heneral Judas Macabeo
nagpaamot og mga kwarta aron ihalad didto sa Jerusalem alang sa
mga sundalong nangamatay human sa dakung gubat aron sila nga
nangamatay kabadbaran sa ilang mga sala. Human sa kamatayon
anaa diay kahimtang nga dili langit ug dili pod impyerno kay
ikaampo pa man aron mabadbaran sa sala. Kay kung langit, dili na
kinahanglan ang pag-ampo kay nalangit na man; kung impyerno sad
dili na kinahanglan ang pag-ampo kay kalaglagan na man. Busa,
anaay kahimtang diin ang mga kalag katabangan pa sa atong mga
pag-ampo.

Si San Pablo naghisgot usab niini: “Ug ang kalidad sa binuhatan sa
tagsatagsa makita unya sa adlaw nga kini ibutyag ni Cristo pinaagi sa
kalayo. Sulayan kini diha sa kalayo ug sutaon ang iyang matuod nga
kalidad. Kon ang gitukod sa tawo diha sa patukoranan dili masunog,
makadawat siyag ganti. Apan kon masunog kini nan mahanaw kini
gikan kaniya, apan maluwas siya sama ra nga nakaikyas siya sa
kalayo” [1 Cor. 3:13-15]. Ang kalayo diha sa Bibliya adunay duha ka
kahulogan: una, isip nagaputling kalayo (Mal. 3:2-3; Mat. 3:11; Mar.
9:49) ug ikaduha, isip nagaut-ot nga kalayo (Mat. 3:12; 2 Tes. 1:7-8).
Klaro kini nga nagahisgot sa hukom sa Dios. Ug kining kalayoha dili
mao ang kalayo sa impyerno kay nakaikyas pa man kay ang impyerno
silot man nga walay kataposan [cf. Gipadayag 20:10].

Busa, naa gayoy kahimtang nga ang mga kalag kabadbaran pa sa silot
aron sila malangit; apan wala lang kini hatagi og ngalan sa Bibliya.
Mao nga ang Simbahan nga gihatagan og gahom ni Cristo nga ang
iyang itugot dinhi sa yuta, itugot usab ni Cristo didto sa langit [cf.
Mat. 16:19] mitawag niini og Purgatoryo, gikan sa Latin nga
purgatorium buot ipasabot ‘linisanan’ o ‘putlianan.’ Sama sa pulong
Bibliya dili gayod mabasa sa Bibliya apan gitawag sa Simbahan og
Bibliya kay gikan kini sa Griego nga buot ipasabot “mga libro”.

Bisan pag wala hinganli sa Simbahan kini nga kahimtang og
purgatoryo, ang iyang kahulugan ug kamatuoran anaa gayod sa
Bibliya kay sumala pa, “It is not the name that makes a thing exist”
[dili ang ngalan maoy nakapatungha sa usa ka butang; anaa una ang
butang ayha gihatagan og ngalan]. Sama sa bata, matawo kini nga
wala magbitbit og ngalan, apan gihatagan og ngalan aron dili na
moingon ang ginikanan, “Hoy kuan”. Ingon ana usab ang sa
Purgatoryo.

Unsa man gayod diay ang Purgatoryo? Ang Purgatoryo usa ka
kahimtang alang sa mga kalag nga anaay salang venial o humana
mapasaylo gikan sa salang mortal nga magbayad pa sa silot temporal
sa dili pa pasudlon sa himaya sa Langit. Kay sa matag salang mortal
nga atong mabuhat aduna kini kalakip nga duha ka silot, ang silot nga
walay kataposan ug ang silot temporal [ang silot nga atong bayran
dinhi sa kalibutan]. Inig mangumpisal ang tawo ang iyang sala
mapasaylo ug malangkat ang silot nga walay kataposan, apan
magpabilin ang silot temporal nga angay niyang bayaran pinaagi sa
mga pag-ampo, mga pag-antos. Apan kung dili kini mabayran sa
kalag dinhi sa kalibutan, nan didto siya magbayad sa Purgatoryo. Ang
kalag “dili gayod makagawas didto hangtod dili kabayran ang
kataposang sintabo” [Mat. 5:25-26].

Ug ang mga buhi, makatabang aron ang mga kalag nga atua sa
Purgatoryo pinaagi sa mga pag-ampo ug mga maayong buhat nga
ipahinungod sa mga nangamatay sama sa gibuhat ni Heneral Judas
Macabeo [2 Mac. 12:45] ug ni San Pablo nga nag-ampo alang kang
Onesiporo nga namatay na [cf. 2 Tim. 1:16-18]. Ang Konsilyo sa Trento
nagtudlo nga ang pinakadakung tabang sa mga magtutuo alang sa
mga kalag sa Purgatoryo mao ang Santos nga Misa. Gawas sa Bibliya,
ang Apostolikanhong Tradisyon sa Simbahan nagtug-an kanato nga
ang mga nahiunang Kristiyano nag-ampo na alang sa mga
nangamatay.

Pruyba mao ang mga lubnganan ug catacomba sa mga unang
Kristiyano diin napatik ang mga pag-ampo alang sa mga nangamatay.
Kining maong mga catacomba napreserbar pa hangtod karon sa
siyudad sa Roma. Bisan ang mga karaang basahon sa liturhiya anaa
gihapon ang mga pag-ampo alang sa mga nangamatay. Usa kini ka
paglig-on sa kamatuoran nga ang mga Kristiyano kaniadto nagtuo na
nga adunay Purgatoryo kay nagsugod og supak niini sumala sa
History mao man si Arius ug dayon sa 16th Century sila si Martin
Luther ug John Calvin, ang mga haligi sa Protestantismo.

Kining Purgatoryo gitawag ni Origen og the “cleansing fire” o
makalinis nga kalayo, nga sumala pa niya, kining kalayoha dili
magsunog sa kalag kondili ang gibuhat sa tawo [Cfr. 1 Cor. 3:13-15].
Bisan si Sto. Tomas de Aquino miingon nga ang kainit sa kalayo sa
Purgatoryo sama kainit sa kalayo sa impiyerno. Ang kalainan lang
mao nga adunay utlanan ang kalayo sa purgatoryo samtang walay
pagkapalong ang kalayo sa impiyerno nga ang kalag nga maadto
niining maong makalilisang nga kahimtang mag-antos gayod sa
walay katapusan.

Ang mga kalag sa Purgatoryo kandidato para langit; miagi lamang
sila sa maong kahimtang aron sila mahingpit ngadto sa himaya sa
Langit. Apan bisan pa niini maningkamot gihapon kita nga malikay sa
Purgatoryo pinaagi sa paglikay sa bisan gagmay nga sala. Dili nato
kalimtan nga ang mga kalag sa atong mga ginikanan, apuhan, mga
igsuon, paryenti, silingan, ug higala nga atua sa Purgatoryo nag-antos
didto ug nanginahanglan sa atong panabang kay sumala pa sa mga
pagtuaw sa mga kalag: sa langob among gipuy-an inyo kaming
panabangan. Ug makatabang kita kanila pinaagi sa atong pagpamisa,
pag-ampo, ug mga sakripisyo ug maayong buhat nga ipahinungod
alang kanila. Ug kung makasulod na sila sa Langit tungod usab sa
atong mga tabang, sila usab motabang kanato diha sa ilang mga
pangaliya atubangan sa trono sa Dios.

Busa, ang Purgatoryo dili gama-gama sa Simbahan. Hinuon usa kini
ka kamatuoran nga gipadayag sa Dios sa Iyang Simbahan. Dili tuod
mabasa ang ngalan nga “Purgatoryo” letra por letra sa Bibliya, pero
ang iyang kamatuoran ug kahulogan anaa sa Bibliya. Sa ako nang
nalitok sa unahan, tungod sa kamatuoran nga anaa kining maong
kahimtang sa Bibliya ang Simbahan igo lamang naghatag niini og
ngalan. Busa, ang kamatuoran sa Purgatoryo anaa gayod sa Balaang
Kasulatan.

 Impyerno
“Dili gayod kita mahiusa sa Dios gawas kung gawasnon kitang mopili
nga mahigugma Kaniya. Apan dili kita makahigugma sa Dios kung
makahimo kitag dakung sala batok Kaniya, batok sa atong
isigkaingon o batok sa atong kaugalingon: ‘Ang dili mahigugma
nagpabilin diha sa kamatayon. Ang nasilag sa iyang igsuon
mamumuno, ug nasayod kamo nga walay mamumuno nga
makabaton og kinabuhing dayon’ (1 Juan 3:14-15). Ang atong Ginoo
nagpahimangno kanato nga mahibulag gayod kita Kaniya kung
mapakyas kita sa paghatag sa mga seryosong panginahanglan sa mga
kabus ug sa mga ubos niyang mga igsuon (cf. Mat. 25:31-46).

Ang mamatay nga anaa sa salang mortal nga wala kahinulsol ug
makadawat sa maloloy-ong gugma sa Dios nagpasabot nga
nagpabiling bulag Kaniya hangtod sa hangtod pinaagi sa iyang
kaugalingong pagbuot. Kining kahimtang sa mahangturong
paghigawas sa kaugalingon gikan sa kahiusahan uban sa Dios ug sa
mga santos gitawag og impyerno” (CCC 1033).

Si Jesus naghisgot na niini diha sa iyang paghisgot og ‘Gehena’,
‘walay pagkapalong nga kalayo’ nga alang sa mga tawong hangtod
sa katapusan sa ilang kinabuhi midumili sa pagtuo ug pag-usab sa
kaugalingon. Sila, diha sa ilang pagpili sa maong kahimtang, lawas ug
kalag maadto sa kalagkalagan (cf. Mat. 5:22, 29; 10:28; 13:42, 50; Mar.
9:43-48).

Human gayod sa kamatayon ang mga kalag niadtong namatay diha
sa kahimtang sa salang mortal monaog sa impyerno, diin sila mag-
antos sa mga silot niini, ‘ang kalayong walay katapusan’. Ang
kinadak-ang silot sa impyerno mao ang pagkabulag sa hangtod gikan
sa Dios, nga mao ra unta ang makahatag og kinabuhi ug kalipay sa
tawo.
Ang mga pulong ni Jesus sa Ebanghelyo mga dinaliang tawag sa
kabag-ohan nga kita mobiya na sa sala ‘kay ang dalan sa sala lapad
apan padulong sa kamatayon, samtang sigpit ang paingon sa
kinabuhi’ (Mat. 7:13-14). Giawhag ang tawo nga magtukaw kay walay
nasayod sa adlaw nga Siya mobalik (Mat. 22:13).

Walay tawong maimpyerno kung siya magsunod lamang sa kabubut-
on sa Dios diha sa pagtuo, paglaum, ug paghigugma kay ang Dios
wala magdestinong daan sa tawo nga moadto sa impyerno. Giandam
sa Dios sa tawo ang mga lawak didto sa Balay sa Amahan sa langit
(Juan 14:1-4). Kung maimpyerno ang tawo ang hinungdan dili ang
Dios kondili ang tawo ra mismo kay siya man mipili sa iyang gusto.

 Katapusang Hukom [Last Judgment]
Sa dili pa ang Katapusang Hukom, mabanhaw una ang mga minatay,
maayo ug dautan. Kini mao ang ‘takna nga ang atua sa mga
lubnganan nga makadungog sa tingog sa Anak sa Tawo ug mogawas,
kadtong nagbuhat og maayo ngadto sa pagkabanhaw sa kinabuhi, ug
nagbuhat og dautan, ngadto sa pagkabanhaw sa silot’ (Juan 5:28-29).
Dayon moabot si Kristo sa iyang himaya, kuyog ang iyang mga
anghel… Ug tigumon niya ang tanang mga tawo, ug lainon niya sila
sama sa magbalantay nga naglain sa mga karnero gikan sa mga
kanding, ug ang mga karnero sa iyang tuo, apan ang mga kanding sa
iyang wala… Ug sila [ang mga kanding] moadto sa walay katapusang
silot, apan ang mga matarong ngadto sa kinabuhing dayon’ (Mat.
25:31, 32, 46).

Ang Katapusang Hukom mahitabo sa pagbalik ni Kristo diha sa
Iyang himaya. Kung kanus-a kini mahitabo, walay usa nga nasayod
gawas lamang sa Amahan. Dayon pinaagi sa Iyang Anak Siya
mopahayag sa katapusang pulong sa tibuok kasaysayan. Ug atong
masayran ang hingpit nga kahulugan sa tanang buhat sa kabuhatan
ug sa kinatibuk-an sa plano sa kaluwasan, ug masabtan nato ang mga
paagi diin ang Dios naggiya sa tanan ngadto sa ilang utlanan. Ang
Katapusang Hukom nagdapit kanato sa pagbalik na sa Dios samtang
ang Dios nagtanyag pa kanato sa ‘saktong panahon…ang adlaw sa
kaluwasan’ (2 Cor. 6:2). Ug pinaagi niini makabaton unta kitag
‘balaang kahadlok sa Dios’.

 Ang Bag-ong Langit ug Bag-on Yuta
Sa katapusan sa panahon, moabot na ang kapuno sa Gingharian sa
Dios ug human sa katapusang hukom, ang mga matarong maghari sa
kahangturan uban ni Kristo, hinimaya sa lawas ug kalag. Ug ang
Uniberso bag-ohon sa Dios – bag-ong langit ug bag-ong yuta (cf. 2
Ped. 3:13; Gip. 21:1). Kini ang bag-ong Jerusalem, diin ang Dios
makig-uban sa Iyang katawhan (cf. Gip. 21:5). Iyang pahiran ang ilang
mga luha ug walay nay kamatayon ni pagbangutan, wala nay
paghilak ni kasakit kay ang kanhiayng mga butang nahanaw na(Gip.
21:4).

Ang Tawo: Sa katapusan, magkahiusa na isip usa ka katawhan, ang
katilingban sa mga tinubos, ‘ang balaang siyudad sa Dios’, ang
pangasaw-onon, ang asawa sa Kordero (Gip. 21:2, 9). Ug didto ang
Dios mopadayag sa Iyang kaugalingon ngadto sa mga pinili diha sa
dili matugkad nga paagi, diin makita nila Siya nawong sa nawong –
ang walay hunong nga agas sa tubod sa kalipay, kalinaw, ug
kahiusahan.
Sa Uniberso: Ang kalibutan nga atong nakita karon gitagana nga
‘bag-ohon aron kini, nga gibalik sa iyang kanhiay nga kahimtang,
mag-alagad sa mga matarong’. (CCC 1047).

AMEN
Sa Hebreo ang amen sama sa pulong mitoo o nagatoo. Busa, ang
amen nagbalik ug naglig-on sa unang mga pulong sa Credo “Nagatoo
ako”. Kini nagpasabot lamang nga kung moingon kag amen, imong
gituohan ang imong gisulti o gipahayag ug labaw sa tanan, mitoo ka
sa mga pulong sa Dios, sa Iyang mga saad, ug sa Iyang mga
kasuguan.

Ang Credo by Rev. Fr. Ruin Roy Salvo.pptx

Recommended

Recommended

More Related Content

Similar to Ang Credo by Rev. Fr. Ruin Roy Salvo.pptx

Similar to Ang Credo by Rev. Fr. Ruin Roy Salvo.pptx (8)

Ang Credo by Rev. Fr. Ruin Roy Salvo.pptx