1. A estrada
El nombre de La Estrada procede de la voz en latín strata, con el
significado de tierra pisada, por donde se anda, camino. De hecho, dos
Etimologia caminos se cruzaban en la plaza principal: de sur a norte subía un camino
desde Tierra de Montes, Orense y Portugal, por donde los arrieros y
peregrinos iban a Santiago de Compostela; y del este a oeste, desde tierras
del Deza, Trasdeza y del interior de Galicia, por donde arrieros y, más
tarde, carrilanas se dirigían a la costa.
A xurisdición de Tabeirós ten a súa orixe en tempos do rei suevo Miro, no século
VI, e aparece citada no Cronicón Iriense como pertencente á diocese de Iria. No
Historia século XII, o arcebispo Xelmírez e o rei Afonso VII de Castela trocaron a terra de
Tabeirós (que pasou a ser da mitra compostelá) por Tabeirolos e o castro de
Faro. A xurisdición abarcaba o actual concello da Estrada, con excepción das
parroquias de Vea. A xurisdición de Tabeirós incluía os coutos de Vea, Codeseda,
Vega e Oca, e o Couto do Viso.
En 1836 iniciáronse as reunións para a unión destes concellos noutros maiores
ou nun só. O 1 de xaneiro de 1837 uníronse os Coutos de Vega e Oca, Viso,
Codeseda e Vea con Tabeirós. O concello formouse en Cereixo, con sede en
Pernaviva, xa con 51 parroquias (incluída A Estrada, que aparece por primeira
vez, formada polos lugares de Figueiroa de Arriba, Figueiroa de Abaixo, Rodeiro,
Regueiro, Pedregal, Vilabrasil e Vilar). Logo de tres anos de enfrontamentos
entre absolutistas e liberais, en 1840 tivo lugar a destitución do concello de
Cereixo, solicitando o nome de A Estrada para o concello, aprobándose a
mudanza o 23 de xaneiro de 1841.
O partido xudicial da Estrada inclúe ós concellos de Forcarei e Cerdedo.
O 6 de xullo de 1859 concedéuselle á Estrada o título de Vila por Real Decreto.
En 1878, o príncipe Afonso de Borbón outorgou ó concello o tratamento de
Ilustrísimo, e en 1912, xa como rei, o de Excelencia.

2. Agar (Santa Mariña) | Aguións (Santa María) | Arca (San Miguel) | Arnois
(San Xiao) | Baloira (San Salvador) | Barbude (San Martiño) | Barcala
Parroquias (Santa Mariña) | Berres (San Vicenzo) | Callobre (San Martiño) | Cereixo
(San Xurxo) | Codeseda (San Xurxo) | Cora (San Miguel) | Couso (Santa
da Estrada María) | Curantes (San Miguel) | A Estrada (San Paio) | Frades (Santa
María) | Guimarei (San Xiao) | Lagartóns (Santo Estevo) | Lamas (San
Breixo) | Liripio (San Xoán Bautista) | Loimil (Santa María) | Matalobos
(Santa Baia) | Moreira (San Miguel) | Nigoi (Santa María) | Oca (Santo
Estevo) | Olives (Santa María) | Orazo (San Pedro) | Ouzande (San
Lourenzo) | Parada (San Pedro) | Paradela (Santa María) | Pardemarín
(Santa Baia) | Remesar (San Cristovo) | Ribeira (Santa Mariña) | Ribela
(Santa Mariña) | Riobó (San Martiño) | Rubín (Santa María) | Sabucedo
(San Lourenzo) | San Miguel de Barcala (San Miguel) | San Miguel de
Castro (San Miguel) | San Pedro de Ancorados (San Pedro) | San Tomé de
Ancorados (San Tomé) | San Xiao de Vea (San Xiao) | San Xurxo de Vea
(San Xurxo) | Santa Cristina de Vea (Santa Cristina) | Santeles (San Xoán) |
Santo André de Vea (Santo André) | A Somoza (Santo André) | Souto
(Santo André) | Tabeirós (Santiago) | Toedo (San Pedro) | Vinseiro (Santa
Cristina)