De senior als redder van de binnenstad? Dat vraagt om samenwerking tussen partijen en vooral durf. Want laten we wel zijn, voortgaan op deze manier laten we een grote markt liggen.
Presentatie voor de kick-off bijeenkomst op dinsdag 24 juni 2014 in De Schaapskooi in Uden voor de G1000 Uden. Bedoeld om vrijwilligers te werven. In de presentatie wordt aangegeven waarom 'de bibliotheek' de G1000 ondersteunt. En hoe dit samenhangt met haar jaarthema 'Oefenen voor een andere tijd'
This document provides an introduction to general relativity. It begins by summarizing the key aspects of special relativity, including that spacetime is four-dimensional and transformations between inertial frames form the Poincare group. It then discusses the equivalence principle and introduces curved coordinates to describe gravity. The document derives the affine connection and Riemann curvature tensor, and introduces the metric tensor. It provides the perturbative expansion leading to Einstein's field equations and discusses solutions like the Schwarzschild metric and gravitational radiation.
Este documento presenta los horarios de varias clases de una universidad para el periodo otoño de 2012, incluyendo la materia, créditos, grupo, edificio, aula, horario y profesor de cada clase. Se muestran materias como Administración de Recursos Humanos, Contabilidad, Diseño y Análisis de Experimentos, Ergonomía, Simulación y Teoría y Metodología de Sistemas.
La fauna de Bolivia es muy diversa e incluye una gran variedad de especies de animales. Algunos de los animales más notables son los monos, pumas, osos hormigueros y una amplia gama de aves. La selva tropical amazónica de Bolivia alberga la mayor biodiversidad del país.
De senior als redder van de binnenstad? Dat vraagt om samenwerking tussen partijen en vooral durf. Want laten we wel zijn, voortgaan op deze manier laten we een grote markt liggen.
Presentatie voor de kick-off bijeenkomst op dinsdag 24 juni 2014 in De Schaapskooi in Uden voor de G1000 Uden. Bedoeld om vrijwilligers te werven. In de presentatie wordt aangegeven waarom 'de bibliotheek' de G1000 ondersteunt. En hoe dit samenhangt met haar jaarthema 'Oefenen voor een andere tijd'
This document provides an introduction to general relativity. It begins by summarizing the key aspects of special relativity, including that spacetime is four-dimensional and transformations between inertial frames form the Poincare group. It then discusses the equivalence principle and introduces curved coordinates to describe gravity. The document derives the affine connection and Riemann curvature tensor, and introduces the metric tensor. It provides the perturbative expansion leading to Einstein's field equations and discusses solutions like the Schwarzschild metric and gravitational radiation.
Este documento presenta los horarios de varias clases de una universidad para el periodo otoño de 2012, incluyendo la materia, créditos, grupo, edificio, aula, horario y profesor de cada clase. Se muestran materias como Administración de Recursos Humanos, Contabilidad, Diseño y Análisis de Experimentos, Ergonomía, Simulación y Teoría y Metodología de Sistemas.
La fauna de Bolivia es muy diversa e incluye una gran variedad de especies de animales. Algunos de los animales más notables son los monos, pumas, osos hormigueros y una amplia gama de aves. La selva tropical amazónica de Bolivia alberga la mayor biodiversidad del país.
Este documento resume la información provista por un banco sobre los saldos de crédito de cinco clientes entre enero y junio. Proporciona los valores totales de los créditos de Juan, Pedro, Pablo, Jasinto y José, así como las cantidades que cada uno ha pagado. También explica que los intereses de cada mes son el 4.5% de los intereses del mes anterior y que los clientes deben tener un saldo de 0 para considerarse al día con sus pagos.
La ficha de presentación incluye los datos personales de Monica Isabel Mayo Quiceno, nacida el 11 de octubre de 1995 en Granada, Antioquia. Actualmente es soltera y reside en la dirección cl. 2 a 52- 03, con número de teléfono 2265254 y correo electrónico monica-labebe-13@hotmail.com.
Las 3R son las estrategias de reducir, reutilizar y reciclar para el manejo más sustentable de residuos, dando prioridad a la reducción de volumen. Se originó en Japón en 2002 y promueve campañas entre el gobierno y ciudadanos para que empresas y personas apliquen las 3R. En 2004, el Primer Ministro de Japón presentó la Iniciativa 3R para construir una sociedad orientada al reciclaje. En 2005, Japón discutió con otros 20 países la implementación internacional de acciones relacionadas a las 3R.
Este documento contiene varios enlaces a videos y páginas web sobre cómo crear documentos en LaTeX. LaTeX es un sistema de composición de textos que se utiliza principalmente en campos académicos para la redacción de documentos científicos y técnicos. Los enlaces proporcionan tutoriales e instrucciones básicas sobre cómo estructurar un documento en LaTeX, incluyendo la sección de preámbulo y el cuerpo principal del documento.
El documento presenta el horario de clases de la carrera de Ciencias Políticas y Administración Pública para el cuatrimestre CPA7A de agosto a septiembre de 2012. El horario incluye las asignaturas que se impartirán cada día de la semana y la hora en que se dictarán, así como los profesores a cargo de cada materia y la cantidad de horas que impartirán.
A Cidade Administrativa de Minas Gerais está sendo construída sem utilizar recursos do tesouro estadual, apenas com recursos da Codemig, e trará benefícios como redução de gastos do governo em mais de R$85 milhões por ano e concentração de todos os órgãos públicos em um único local, melhorando a eficiência e atendimento à população.
Este documento resume la información provista por un banco sobre los saldos de crédito de cinco clientes entre enero y junio. Proporciona los valores totales de los créditos de Juan, Pedro, Pablo, Jasinto y José, así como las cantidades que cada uno ha pagado. También explica que los intereses de cada mes son el 4.5% de los intereses del mes anterior y que los clientes deben tener un saldo de 0 para considerarse al día con sus pagos.
La ficha de presentación incluye los datos personales de Monica Isabel Mayo Quiceno, nacida el 11 de octubre de 1995 en Granada, Antioquia. Actualmente es soltera y reside en la dirección cl. 2 a 52- 03, con número de teléfono 2265254 y correo electrónico monica-labebe-13@hotmail.com.
Las 3R son las estrategias de reducir, reutilizar y reciclar para el manejo más sustentable de residuos, dando prioridad a la reducción de volumen. Se originó en Japón en 2002 y promueve campañas entre el gobierno y ciudadanos para que empresas y personas apliquen las 3R. En 2004, el Primer Ministro de Japón presentó la Iniciativa 3R para construir una sociedad orientada al reciclaje. En 2005, Japón discutió con otros 20 países la implementación internacional de acciones relacionadas a las 3R.
Este documento contiene varios enlaces a videos y páginas web sobre cómo crear documentos en LaTeX. LaTeX es un sistema de composición de textos que se utiliza principalmente en campos académicos para la redacción de documentos científicos y técnicos. Los enlaces proporcionan tutoriales e instrucciones básicas sobre cómo estructurar un documento en LaTeX, incluyendo la sección de preámbulo y el cuerpo principal del documento.
El documento presenta el horario de clases de la carrera de Ciencias Políticas y Administración Pública para el cuatrimestre CPA7A de agosto a septiembre de 2012. El horario incluye las asignaturas que se impartirán cada día de la semana y la hora en que se dictarán, así como los profesores a cargo de cada materia y la cantidad de horas que impartirán.
A Cidade Administrativa de Minas Gerais está sendo construída sem utilizar recursos do tesouro estadual, apenas com recursos da Codemig, e trará benefícios como redução de gastos do governo em mais de R$85 milhões por ano e concentração de todos os órgãos públicos em um único local, melhorando a eficiência e atendimento à população.
De kracht van een alternatief verhaal: De complementaire bijdrage van burgeri...Kay Mars
Sinds 2015 kent Nederland een golf van nieuwe initiatieven voor vluchtelingen. Naast gevestigde actoren zoals nationale en lokale overheden, bedrijven en ngo’s begonnen bewonersgroepen, actieve burgers, collectieven en kleine sociale ondernemingen zich in te zetten voor de inclusie van vluchtelingen en alternatieve vormen van engagement (Larruina, Boersma & Ponzoni 2019). Om beter zicht te krijgen op de plaats en rol van deze initiatieven begonnen wij in 2019 met het project Learning Crossroads for Refugee Inclusion: hoe verandert het ontstaan en voortbestaan van deze initiatieven het veld van opvang, inburgering en integratie? Hoe onderscheiden ze zich van meer geïnstitutionaliseerde organisaties als de Gemeente Amsterdam of het Centraal Orgaan opvang asielzoekers (COA) en wat voegen ze toe? Op welke manieren bieden ze een alternatief verhaal voor de inclusie van vluchtelingen? En waarom zijn deze alternatieve verhalen belangrijk voor de inclusie van vluchtelingen in de Nederlandse samenleving?
Een poging uit te leggen hoe negen jaarthema's voor de Noord Oost Brabantse Bibliotheken tot stand zijn gekomen. In de presentaie wordt verwezen naar 35 relevante boeken en wordt afgsloten met het project lezers van Stavast dat aan in het negende seizoen vorm kreeg.
Een goed lokaal sociaal beleid voer je niet alleen. Samenwerken is de sleutel om te werken aan het welzijn en welbevinden van kinderen en jongeren in je gemeente of stad. We bieden je twee inspirerende praktijkvoorbeelden. Brugge stelt ‘Brugge(n) voor jongeren’ voor, een project met en voor maatschappelijk kwetsbare jongeren . Lochristi heeft het over het jeugdwelzijnsoverleg ‘Jeugdwerk-all-in’.
Medio juni 2014 werd in Uden een bijeenkomst georganiseerd om Udenaren warm te maken voor de G1000 Uden van zaterdag 4 oktober 2014. Deze avond was bedoeld om vrijwilligers te werven. Als bibliotheek hadden we onze medewerking al toegezegd. In dat kader zou ik tijdens deze avond iets vertellen over de tijdgeest en proberen uit te leggen hoe de G1000 daarin perfect past. In deze presentatie komen o.a. Floris van den Berg, Peter Sloterdijk, Christien Brinkgreve, Henk van Tuinen en veel andere thema's (inclusief boeken) 'voorbij'. Uiteindelijk is de presentatie - wegens tijdgebrek - niet gebruikt.
Culturele en sociale bindingen bij Indische senioren en de wenselijkheid van ...josineengels
Sociologie-scriptie over culturele en sociale bindingen bij Indische senioren en hun wensen betreffende categoriale ouderenvoorzieningen, herziene versie.
De afgelopen tweeënhalf jaar hebben zes gemeenten in samenwerking met de rijksoverheid het experiment Achter de Voordeur uitgevoerd. Wij waren daar als ambassadeur nauw bij betrokken en hebben kunnen zien dat vergaande samenwerking tussen betrokken hulpverleners helpt om problemen bij gezinnen op te lossen en hen weer grip op het eigen leven te laten krijgen.
1. Thema: cultuur en begeleiding
‘Anders maar toch zó hetzelfde’
Blad voor de medewerkers van Lister
IN DIT NUMMER:
Van de rvb - Eenheid
in verscheidenheid
De cliënt voorop -
Nova vitae, nieuw leven
Irfan zei ‘nee’ tegen Gullit
Enik - Werkbezoek Peer
Supported Open Dialogue
te Londen
Eerste cultuurspecifieke
woonvorm bij Lister
09nr. 9 | 2016
2. 2 contxt | nummer 9 | 2016
Hoe anders ben je nou eigenlijk, als je in een ander
land geboren bent? Hoe groot is de invloed van
de cultuur die je meekreeg? Het is een dankbaar
onderwerp voor veel wetenschappers. Zoals Cor
Hoffer, een antropoloog die verschillende onder-
zoeken deed naar de invloed van cultuur op
ziektebeleving en genezing. Je leest erover op
pagina 6.
Verschillende culturele achtergronden betekent
verschillende inzichten. En verschillende
omgangsvormen. Dat heeft iedereen wel eens
ervaren. Voor de begeleiding zit ‘m dat soms
in heel kleine gebaren of gebruiken. Pak de
middenpagina’s er maar eens bij en denk aan
alledaagse situaties voor jou. Je zult de
verschillen vast herkennen! Op pagina 7 lees
je de visie van collega’s over de stelling dat Lister
te wit is. Een stelling die uit stakeholderonderzoek
naar voren kwam.
In ‘De cliënt voorop’ lees je over iets heel anders
dan cultuurverschil, maar met een even zo diepe
impact op je identiteit. Niek vertelt over zijn strijd
om te kunnen zijn wie hij altijd al voelde dat hij
was: een man.
Kortom: een Contxt die gaat over mensen:
allemaal anders maar toch ook zó hetzelfde.
We wensen je veel leesplezier.
De redactie
Van de redactie Inhoud
4 VAN DE RAAD VAN BESTUUR
Eenheid in verscheidenheid
5 LISTER IN BEWEGING
Het strategisch beleid toegelicht
6 THEMA: CULTUUR EN BEGELEIDING
Verschillen in culturele achtergronden leiden tot
nieuwe inzichten
Eerste cultuurspecifieke woonvorm bij Lister
David Pinto heeft de structurentheorie
ontwikkeld om om te gaan met culturele
verschillen
Training intercultureel werken
Successen uitgelicht: integratie in de wijk
7 THAT'S THE QUESTION
Lister is te wit. Eens of oneens?
8 Ruimte voor Peer Support 1 jaar Enik
10 ENIK RECOVERY COLLEGE
Werkbezoek Peer Supported Open Dialogue te Londen
11 OR
Waar is de or voor jou mee bezig?
15 Klussenteam social return
16 IN THE SPOTLOGHT
Training 'Werken in netwerken'
18 UIT EIGEN ERVARING
Ik had een duw nodig om mijn eigen kracht te vinden
20 COLUMN
Drie zoenen op de wang, toch?
21 DE CLIËNT VOOROP
‘Nova vitae, nieuw leven’
22 VOOR JOU GEKNIPT
23 SOP! EN PERSONALIA
24 TIME-OFF
Irfan zei ‘nee’ tegen Gullit
3. 3
Voor jou geknipt,
SOP! en
personalia
Colofon
Contxt is het personeelsblad van Lister.
Het verschijnt viermaal per jaar in een
oplage van 600 exemplaren.
Redactie Bert Beentjes, Gert-Jan van Faassen,
Krista van der Hulst, Janneke Juffermans,
Margot van Lange, Anouck Rolefes, Annemarije
Sjoerdsma, Femke van Setten van der Meer en
Hans Veerbeek.
Fotografie Willem Mes, Koen Peeters,
Ontwerp Volta_thinks_visual, Utrecht
Opmaak Lister, Twist 030
Druk Drukkerij Libertas Pascal, Utrecht
Redactieadres Lister Communicatie
Furkaplateau 15, 3524 ZH Utrecht
Wil je reageren op een artikel, of heb je een
goed idee voor de volgende editie van Contxt?
Stuur dan een e-mail naar:
communicatie@lister.nl
1414
66
1717
22,23
2020
1515 18182424
11
Waar is de OR voor
jou mee bezig?
4. 4 contxt | nummer 9 | 2016
Van de raad van bestuur
Eigenlijk wil ik helemaal niet zo denken. In één van de laatste
nummers van ‘de groene amsterdammer’ schreef een ‘alloch-
toon’: ik ben een Nederlander met een extra talent, taal en
cultuur. Deze typering sprak mij erg aan. Laten we vooral
kijken wat we van elkaar kunnen leren vanuit ieders eigen
culturele achtergrond. Ik heb in mijn leven veel gereisd maar
de studiereis vorig najaar naar Marokko met negen andere
Lister-medewerkers, een medewerker van Altrecht, een
gemeenteambtenaar en een islam-deskundige heeft diepe
indruk op mij gemaakt. Door ons zo te verdiepen in de
Marokkaans/islamitische cultuur hebben we meer oog
gekregen voor die groep Nederlanders in onze samenleving.
We hebben meer zicht gekregen op onder andere familiever-
houdingen, de rol van religie en de gevolgen van migratie. Ik
spreek Lister medewerkers en cliënten met een Marokkaanse
achtergrond die mij vertellen dat ze het gevoel hebben nergens
bij te horen. Een allochtoon hier, een toerist in het land van
herkomst! Dat begrijp ik nu veel beter. Daarom een oproep:
Eenheid in verscheidenheid, laten we daar ons best voor doen!
In dit nummer verdiepen we ons in de multiculturaliteit. Met
boeiende artikelen en met de stand van zaken over de opbouw
van onze eerste cultuurspecifieke woonvorm en over integratie
in de wijk. Om samen te werken aan herstel, ook met een groep
die ons van oudsher niet zo goed weet te vinden.
Vanuit schaamte, het stigma maar ook vanwege een sterke
betrokkenheid van de familie die de problemen graag zelf wil
oplossen. Daarnaast ook nog een mooi artikel over gender-
specifieke problemen.
Het is een nummer geworden waar de levendigheid van
organisatie goed te voelen is. Van de inhoud spettert de
vernieuwing van onze begeleiding af! We werken echt samen
met anderen aan onze omgeving. We proberen steeds meer ‘in
de wereld’ te staan. We zetten, letterlijk, de deuren open van
onze eigen instituties. Dat vraagt creativiteit, durf én lef! Maar
maakt ‘Meedoen naar Vermogen’ voor iedereen mogelijk!
Tekst: Jan Berndsen, ook namens Marlies van Loon
‘We zetten, letterlijk, de
deuren open van onze
eigen instituties.’
Eenheid
in verscheidenheid
Lister is te wit… is één van de stellingen die in dit nummer voorbij komen. Een opmerkelijke stelling. En als je er verder
over na gaat denken raak je verstrikt in je eigen denken. Hebben we inderdaad, zoals de stelling suggereert te weinig
aandacht voor ‘niet witte mensen’?
5. 5
Lister in beweging
Een veranderende samenleving
Marlies benadrukt dat de ontwikkelingen binnen de
GGZ gezien moeten worden binnen de context van een
veranderende samenleving. Marlies: ‘In de wijken
ontstaan nieuwe situaties en samenwerkingsverbanden
en het is dan ook in de wijken dat we onze meerwaarde
moeten tonen. Vleuterweide is hier een mooi voorbeeld
van. Het lukt ons in Vleuterweide steeds beter om
omwonenden tot 'echte buren' van onze cliënten te
maken. Buren participeren steeds meer in het 'dagelijks
leven' van de woonvorm.’
Kans tot vernieuwing
Jan: ‘Ook het rapport ‘Over de Brug’, verschenen in 2014,
moet hierbij vermeld worden. Hierin formuleerden
namelijk alle partijen gezamenlijk het doel om de
achterstanden waarmee mensen met ernstige psychia-
trische aandoeningen te kampen hebben weg te werken.
Men formuleerde de ambitie ‘een derde meer herstel’.’
‘In de regio Utrecht is deze ambitie overgenomen door
zowel de gemeente Utrecht als door Lister en vele andere
instellingen. Daar kwam bij dat met de komst van de
wmo de gemeente de voornaamste financier van Lister
werd. Dit gaf ons de kans om samen met de gemeente tot
gedachten over daadwerkelijke vernieuwing te komen.’
Een in 2015 gepubliceerd rapport van de commissie
Dannenberg vormde landelijk een andere impuls tot
vernieuwing. In dit rapport werd opnieuw benadrukt
dat de benodigde begeleiding en behandeling zo veel
mogelijk in de thuissituatie moet worden geleverd. De
visie van Lister op het wonen sluit hierop aan.
Jan: ‘Het doel voor 2020 is dat in principe al onze cliënten
in een eigen huis wonen. We ondersteunen cliënten
hierbij waar nodig. Alleen wanneer een cliënt onvoldoen-
de vaardigheden of stabiliteit heeft om zelf huurder of
woningeigenaar te zijn, zorgt Lister voor een verblijfsplek
waar de cliënt zich maximaal thuis kan voelen.
In concreto betekent dit dat in 2020:
ll maximaal 200 cliënten herstelgerichte begeleiding in
langdurige 24-uurs setting bij Lister ontvangen;
ll 200 cliënten bij Lister een trainingsplek hebben en
maximaal 2 jaar begeleid worden;
De GGZ is volop in beweging en Lister staat in de voorhoede van de
ontwikkelingen. Dit heeft geleid tot nieuw strategisch beleid en recent
een nieuwe kaderbrief. Een gesprek hierover met Jan en Marlies.
ll 40% van het budget ingezet wordt ten behoeve van
cliënten die gebruik maken van Wijkgerichte GGZ.’
In 2020 zal, zo staat in de kaderbrief, dertig tot veertig
procent van de begeleiding van Lister geleverd worden
door peer support werkers of door ervaringsdeskundige
medewerkers. De begeleiding wordt geboden door hoog
gekwalificeerde medewerkers die begeleiding bieden met
een focus op ontwikkeling en doorstroom en door
begeleiders met een focus op normaliseren en wonen in
de wijk.
24 uurs bedrijf
Marlies benadrukt dat Lister een 24-uurs bedrijf zal
worden. ‘De 24-uurs voorzieningen moeten in de
toekomst flexibeler worden. Indien nodig wordt er om
tien uur ’s avonds nog iemand opgenomen. En 24 uur per
dag zullen respijtbedden en andere zorg op afroep
beschikbaar zijn. Het ‘beschermd wonen’ zal zich zo
ontwikkelen tot een soort rehabilitatiecentrum van
waaruit diverse diensten geleverd zullen worden.’
De herstelprincipes zullen binnen de wijkgerichte
GGZ gewaarborgd worden
Jan: ‘Een van de manieren waarop we in Utrecht betere
zorg gaan bieden is door begeleiding en behandeling,
nog meer dan nu het geval is, te integreren. Dit zal
plaatsvinden binnen wijkgerichte GGZ waarin behande-
ling en begeleiding vanuit een ‘GGZ in de wijk-team’
geboden zal worden. Vanuit deze teams zullen er korte
lijnen zijn met de buurtteams, de huisartsen en naastbe-
trokkenen.”
Jan wil hier direct een mogelijke angst wegnemen. ‘We
zullen heel veel in die wijkgerichte GGZ investeren om
ervoor te zorgen dat er op basis van onze herstelprinci-
pes daadwerkelijk nieuw aanbod komt. Dat zal veel van
onze professionaliteit vragen, maar de herstelprincipes
zullen binnen de wijkgerichte GGZ gewaarborgd
worden.’
Tekst: Bert Beentjes
6. 6 contxt | nummer 9 | 2016
Cor Hoffer
Verschillen in culturele
achtergronden leiden
tot nieuwe inzichten
Antropoloog Cor Hoffer over
cultuur en hulpverlening
Thema: cultuur en begeleiding
7. 7
Hoe verklaar je psychische ziektes en
beperkingen? En hoe ga je ermee om? Dat
wordt voor een groot deel bepaald door
cultuur. Maar wat is cultuur? ‘Het is een
manier van leven,’ antwoordt Cor, ‘datgene
wat mensen belangrijk vinden in de groep,
de afspraken die ze hebben gemaakt.’ Een
cultuur kan een land of bevolkingsgroep
bestrijken, maar daarbinnen zijn er ook tal
van subculturen. ‘Ik vind het belangrijk dat
mensen dat leren zien. We denken al snel in
termen van ‘de Marokkaan’ of ‘de Nederlan-
der’. We hebben daar beelden bij. Dat is niet
erg, maar je moet je er wel bewust van zijn.
Je kunt mensen er erg mee tekort doen.
Cultuur kent namelijk talloze variaties.
En, cultuur is niet statisch: het verandert
continu.’
Cultuur heeft invloed op psychiatrische
problemen
De psychiatrische problemen die mensen
hebben, worden (deels) beïnvloed door hun
culturele achtergrond. Zo wijten sommige
Marokkaanse cliënten psychoses aan djinns
en spreken Afrosurinaamse cliënten in zulke
situaties over winti. ‘Bekend is ook dat bij
meisjes van Turkse en Surinaams-Hindoe-
staanse afkomst vaker automutilatie en
suïcide voorkomt. Dat hangt samen met
veranderingen in de cultuur: de vaders zijn
vanuit hun achtergrond vrij autoritair en
willen voldoen aan traditionele waarden en
normen, terwijl de meisjes in Nederland
geconfronteerd worden met een heel andere
opvoedingsstijl en andere waarden en
normen. Vaak is niet de cultuur op zich
maar de migratie het probleem: oude en
nieuwe waarden en normen geven bij
familieleden onderling frictie. En daar klinkt
ook identiteitsproblematiek in door, hetgeen
niet altijd wordt herkend als onderliggende
factor.’ Het is dan ook belangrijk om
aandacht te hebben voor identiteitsvorming
bij migrantenjongeren.
Het hoeft elkaar niet te bijten
Ook de manier waarop mensen met ziekte
omgaan is ingegeven door cultuur. Zo is er
in de westerse vrij rationele biomedische
zorg weinig oog voor spirituele aspecten van
ziekten, terwijl dat voor diverse migranten
juist belangrijk kan zijn. ‘Als bijvoorbeeld
een Marokkaanse cliënt zijn of haar
psychose aan een djinn wijt, dan is het
belangrijk dat de zorgverlener daar naar
vraagt. Van belang is ook te weten dat
bijvoorbeeld het horen van stemmen of het
zien van verschijningen in bepaalde
culturen niet verontrustend hoeft te zijn.
‘Check dus altijd bij de familie of zij vinden
dat hun familielid een probleem heeft,’ tipt
Cor. Hoewel er vanuit culturen verschillend
wordt gekeken naar hoe je omgaat met
ziekte, is er vaak een goede combinatie te
maken. Soms zit er een spirituele kant aan
een klacht. Dat kun je niet negeren. ‘Geef
gewoon aan: “Ik heb geen magie in mijn
pakket en kan u daarmee niet helpen. Maar
ik wil er wel graag meer over leren van u.
En als u bijvoorbeeld naar een religieuze
genezer gaat, wil ik graag weten wat er
gebeurt.” Ga in overleg met je cliënt en de
familie. Dat is cruciaal voor je werkrelatie!’
Wat kun je doen om een brug te slaan
tussen culturen?
Vraag naar de gedachten achter gebruiken
en gewoontes en wees nieuwsgierig, zo luidt
het advies. ‘Het is bekend dat er in veel
migrantengemeenschappen nog weinig
kennis is over het brede zorgaanbod in
Nederland en ook de kennis over ziektebeel-
den is beperkt. Dat is zonde. Het is goed om
informatie te geven: wat is je psyche, wat is
je lichaam en hoe verhouden beide zich tot
elkaar? Vraag aan cliënten hoe zij vanuit
hun cultuur of levensbeschouwing naar
ziekten kijken en leg uit hoe je er zelf naar
kijkt.’ Je kunt niet alles van culturen weten,
maar je kunt er wel naar vragen.
Wat staat Lister te doen op het gebied
van cultuur?
Cor: ‘Treed goed naar buiten met wat je
te bieden hebt. Gebruik ieders netwerk om
duidelijk te maken dat je in je begeleiding
wilt aansluiten bij de visie van de familie.
Lister zou voorlichting kunnen geven in
moskeeën, vrouwenorganisaties, verenigin-
gen, buurthuizen en scholen. En een
belangrijke tip: gebruik het netwerk van
medewerkers met een migrantenachter-
grond!’
‘Belangrijk vind ik ook,’ vervolgt hij, ‘dat er
een goed diversiteitsbeleid is, gedragen door
het management. Als de organisatievisie is
dat je bepaalde groepen wilt bereiken, dan
moet je daar wel middelen voor vrij maken.
Hierbij kun je denken aan het personeels-
beleid (afspiegeling van de Utrechtse
bevolking), de sollicitatieprocedure en
investeren in deskundigheidsbevordering
op het gebied van cultuursensitief werken.’
‘Wat ik mooi vind aan Lister is dat jullie
je verdiepen in het belang van culturele
aspecten voor een nieuwe woonvorm en
dat jullie ernaar streven om Lister meer
‘cultuurproof’ te maken. Belangrijk, want
zonder begrip in elkaars opvattingen en
gedragingen ben je misschien wel voor
niks aan het werk. Verschillen in culturele
achtergronden leiden tot nieuwe inzichten.’
Tekst: Anouck Rolefes en Miranda Posthouwer
Foto: archief Cor Hoffer
‘Je kunt niet alles
van culturen
weten, maar je
kunt er wel naar
vragen.’
Cor Hoffer is antropoloog en deed zo’n 12
jaar onderzoek naar gezondheidszorg voor
migranten, aan de Universiteit Leiden en
de Radboud Universiteit. Hij publiceerde
een groot onderzoek over het geloof in
geesten (djinns) onder moslims en hun
consultaties bij religieuze genezers. Dat
was aanleiding voor een switch naar de
ggz. Want veel ggz-instellingen waren
geïnteresseerd in de manier waarop
migranten en hun kinderen omgaan met
psychische problemen. De ggz realiseerde
zich dat zij maar weinig begreep van de
ziekteopvattingen van cliënten met een
andere culturele achtergrond. Cor is zich
naast onderzoek vervolgens gaan richten
op het trainen van zorgprofessionals. Het
doel is hen te leren meer rekening te
houden met de invloed van cultuur op
ziekteopvattingen en hulpzoekgedrag.
‘Cultuur is een
manier van leven.’
8. 8 contxt | nummer 9 | 2016
Het Trimbos instituut heeft in 2015
onderzoek gedaan naar de totstand-
koming van één van de eerste Recovery
Colleges in Nederland: Enik, dat mede op
initiatief van Lister op 18 mei 2015 haar
deuren opende. Binnen Enik ligt de
nadruk op het delen van ervaringen en
peer support. Net als Recovery Colleges
in Engeland hanteert Enik een educatief
model en zijn deelnemers geen cliënten,
maar studenten. Door middel van
cursussen die gegeven worden door
peers, werken mensen binnen Enik aan
hun persoonlijke herstelproces.
Ervaringsdeskundigheid
Binnen zorg en welzijn wordt steeds
meer erkend dat initiatieven gebaseerd
op de inzet van ervaringsdeskundigen
noodzakelijk zijn om de kanteling van de
zorg richting meer eigen regie, herstel
en participatie te realiseren. De totstand-
koming van Enik is te plaatsen binnen
deze beweging. Enik wil met het initiatief
idealen over empowerment en persoon-
lijk herstel vorm en inhoud geven.
Centrale vragen
Hoe gaat dit in de praktijk? Hoe ver-
houdt een initiatief als Enik zich
bijvoorbeeld tot reguliere zorginitiatie-
ven? En hoe kijken gemeente en andere
zorgpartners naar het initiatief? Welke
rollen hebben deelnemers binnen Enik?
Deze vragen en de spanning die dit soms
ook oplevert, stonden centraal in het
onderzoek. De titel ‘Ruimte voor peer
support’ verwijst naar het belang van
het creëren van ruimte, zowel fysiek als
meer overdrachtelijk, die nodig is om
zorgvernieuwing vorm te geven.
Het rapport werd op 18 mei 2016
gepresenteerd bij het éénjarige bestaan
van Enik.
C. Muusse J. Boumans (2016).
Ruimte voor Peer Support!
Een onderzoek naar de totstandkoming
van Enik Recovery College.
Utrecht: Lister.
Nu te bestellen via de website van
Lister.
Tekst: Daphne Rijerse
Foto: Rob Stoelers
‘Initiatieven gebaseerd op inzet
ervaringsdeskundigen zijn
noodzakelijk voor de kanteling van
de zorg.’
‘Ruimte voor Peer Support!’ Dat is de titel van het
onderzoek naar de totstandkoming van Enik
Recovery College. Een centrum voor persoonlijke
ontwikkeling en scholing zoals Enik is er niet
zomaar. Enik bestaat nu officieel een jaar, maar
daar gingen jaren voorbereidingen en Bureau
Herstel aan vooraf. Dit boek zet de vele stappen
en overwegingen uiteen.
Ruimte voor
Peer Support!
Boek ‘Ruimte voor Peer Support!’
9. 9
That's the question
Lister is te wit. Eens of oneens?
Fausto Koeman
Senior systeembeheerder
‘BEN JE DE DEALER?’
‘Oneens. Ik vind dat je Lister zo niet mag zien.
Lister is geen kleur, Lister omvat alle kleuren.
Lister stimuleert diversiteit, staat voor
iedereen open. Iedereen krijgt een eerlijke
kans en alle vrijheid om jezelf te ontwikkelen
binnen je vakgebied. Ik krijg vaak te horen
dat ik te Nederlands ben. In Suriname ben ik
de toerist. Mijn moeder is onder het bewind
van Bouterse-Brunswijk voor haar kinderen
naar Nederland gevlucht. Wij zijn het
verplicht haar niet teleur te stellen. We zijn
allemaal afgestudeerd, hebben een baan,
maken het goed. Op Hostel Wittevrouwen
heb ik meegemaakt dat ze aan mij vroegen:
‘Ben je de dealer?’ Onlangs ben ik verhuisd
naar een Vinex wijk in Utrecht. Ik ben een
van de jongsten van de straat. Iemand aan
de deur vroeg aan mij : ‘Zijn je ouders thuis?’
Dit heeft te maken met vooroordelen. Ik vind
het niet erg. Respect hebben voor elkaar,
jezelf aanpassen aan Nederland en je
omringen met mensen waar je je aan
kunt optrekken, spiegelen, dat vind ik
belangrijk.’
Mathieu Iking
PO-adviseur
‘KIES IEMAND DIE
ANDERS IS DAN JEZELF’
‘Eens, als je het hebt over huidskleur.
De teams en het BMO bekijkend zie je dat
de meeste teams blank zijn. Als organisatie
gevestigd in Utrecht zouden wij een
afspiegeling van onze omgeving moeten
zijn, maar dat zijn we niet. We streven er
wel naar. De huidige diversiteit zit met name
in de mix van functies, de combinatie van
oudere en jongere medewerkers, man of
vrouw en het wel of niet ervaringsdeskundig
zijn. Iedereen mag bij Lister solliciteren, we
discrimineren niet op achtergrond of leeftijd.
Maar wellicht wordt er in het wervingspro-
ces onbewust ‘wit’ geworven. Onze teksten
die we schrijven, de gebruikte wervings-
kanalen maken dat bepaalde mensen of
groepen niet worden bereikt. Ik vind dat we
juist eens iemand moeten kiezen die anders
is. ’Als Lister moeten we een inhaalslag
maken. Ons bewuster uitspreken voor
diversiteit, zoals we dat ook bij ervaringsdes-
kundigheid doen. Nadenken over andere
wervingskanalen, zodat we bepaalde
doelgroepen wel bereiken. Mooi zou het zijn
als Lister over een aantal jaren een afspiege-
ling van de samenleving is, waarin iedere
groep tot zijn recht komt, zowel cliënten als
medewerkers.
Suzan Bogers
Coördinator Zorg
Utrecht Noordoost Zamenhofdreef BW
‘ONS TEAM ZOU BEST
IETS MINDER WIT
MOGEN ZIJN’
Eens. Ik denk dat het goed is als de samen-
stelling van je team een afspiegeling is van
je doelgroep. Mijn locatie is gevestigd in
Overvecht, waar de culturele diversiteit
groot is, zo ook van onze cliënten. Ons team
zou best iets minder wit mogen zijn. Met
twee Arabische medewerkers is het karig
zeker als op Overvecht de familieondersteu-
nende woonvorm start. Bij volgende
vacatures gaat de voorkeur uit naar iemand
met een binnen de cliëntengroep passende
achtergrond. De gevolgen van een ‘te wit’
Lister is dat de begeleiding kan vastlopen, er
is minder aansluiting bij de cliënt. Door de
cultuur te begrijpen, de taal te spreken kun
je doelmatiger werken. Alle medewerkers
van onze locatie hebben de cursus intercul-
tureel werken gevolgd. Een aanrader!
Hierdoor is er meer inzicht in waar bepaald
gedrag bij cliënten vandaan komt, hoe
cliënten en familieleden met ziekte omgaan
en wat de verschillen zijn in de verbale en
non-verbale communicatie. We houden op
dit vlak meer rekening met de combinatie
medewerker-cliënt als het gaat om het
vinden van aansluiting en dat is pure winst.’
Tekst: Femke van Setten van der Meer
10. 10 contxt | nummer 9 | 2016
Enik Recovery College
Werkbezoek Peer Supported
Open Dialogue in Londen
Eind februari bezocht ik samen met een groep van 16 mensen (psychiaters, psychologen
en mensen van Kenniscentrum Phrenos) twee dagen Peer Supported Open Dialogue
(POD) in London. Een indrukwekkend werkbezoek dat mij nog lang bij blijft’, vertelt
Martijn Kole, adviseur raad van bestuur/ Enik.
De Werkplaats Herstelondersteuning waar
Lister een van de initiatiefnemers van is,
streeft naar werkelijke herstelondersteu-
ning. Eén van haar projecten is het onder-
zoeken of POD, doorontwikkeld op basis van
Open Dialogue uit Noord West Finland, in
Nederland geïmplementeerd kan worden.
In dit kader bezocht de afvaardiging Londen.
Open dialogue
Open Dialogue is een behandelwijze van
mensen met psychotische ervaringen met
een minimaal gebruik van antipsychotica en
verbluffend goede resultaten. Het is nu echt
voet aan de grond aan het krijgen binnen de
psychiatrie. ‘Ik wilde nu wel eens zelf ervaren
hoe het in praktijk gebracht wordt.
Daarnaast was ik nieuwsgierig hoe ze in
Groot Brittannië ervaringsdeskundigheid
hebben geïntegreerd in hun Open Dialogue
methode’, aldus Martijn.
Een andere kijk
Volgens POD is ernstig psychiatrisch lijden
en pijn onlosmakelijk verbonden met ons
mens-zijn. Iedereen wordt immers gecon-
fronteerd met psychische pijn en dat is niet
voorbehouden aan mensen met een hersen-
ziekte. Van nature willen mensen weg van de
eigen pijn en die van een ander, terwijl de
POD, gebruikmakend van o.a. mindfulness,
je leert om bij deze pijn (van jezelf en de
ander) te zijn. Dit inzicht maakt de weg
vrij voor een werkelijk gelijkwaardige en
wederkerige relatie tussen cliënt en
professional. Samen zoek je naar de
‘Leren om bij de
pijn van je zelf en
de ander te zijn.’
betekenis van de pijn en zoek je naar een
uitweg. Ook in psychotische ervaringen
zit betekenis, waar mensen alleen op dat
moment geen andere taal voor hebben dan
de taal van psychose.
Werkbezoek in dialogische sfeer
‘Russell Razzaque, psychiater is verantwoor-
delijk voor de ontwikkeling van POD waar
ervaringsdeskundigheid en mindfulness
volledig geïntegreerd zijn binnen de Open
Dialogue methode. Hij nam ons gedurende
twee dagen op een Open Dialogue manier
mee op reis. Alle gesprekken die wij als groep
hadden met cliënten, naasten, ervaringsdes-
kundigen, studenten en professionals
gebeurden in een open en dialogische sfeer.’
Aanschouwen van pijn
‘Door op zo’n manier betrokken te zijn bij
het verhaal van de ander en zijn omgeving,
maakte dat ik geconfronteerd werd met
mijzelf. Ik ervaar het ook als moeilijk om bij
mijn eigen pijn en die van anderen te zijn.
Al snel ben je geneigd om in de oplossingen-
modus te schieten. Tijdens het werkbezoek
werd ik ook uitgenodigd om met mildheid
in de spiegel te kijken en te ervaren dat de
oplossing niet zit in het vermijden van pijn,
maar juist in het aanschouwen er van.’
Betekenisgeving
Bij Open Dialogue schep je samen de ruimte
om betekenis te geven en verstoorde relaties
opnieuw op te bouwen. Hierdoor is de
noodzaak voor psychose (taal) niet meer
nodig en kan het vervangen worden voor
andere taal en oplossingen. Dit vraagt van
professionals nabijheid in tijd en aandacht,
openheid ook over de eigen pijn en onzeker-
heid, het accepteren van onzekerheid en het
zeer terughoudend gebruik van de duiding
vanuit diagnoses.
Tot slot
‘Woorden kunnen niet vangen wat ik heb
ervaren. POD inspireert mij mateloos, maar
confronteert mij ook. Het kan bevrijdend
werken voor cliënten en naasten. Maar
vooral bevrijdend voor professionals.
Zij worden immers verlost van het moeten
weten en mogen de ruimte voelen voor
gevoelens zoals pijn en het mogen
ontdekken.’
Tekst: Daphne Rijerse en Martijn Kole
11. 11
Waar is de or voor
jou mee bezig?
De or houdt zich vanuit zijn rol bezig met
veel verschillende onderwerpen. Deze
onderwerpen krijgen wij voorgelegd door
de raad van bestuur, soms door medewer-
kers en vanuit eigen initiatief. In deze
rubriek houden we je op de hoogte van
onze standpunten, vragen we je om
reacties en vertellen we welke onderwer-
pen de komende tijd op onze agenda staan.
‘Wat ga ik doen
binnen Lister?’
Strategische planning
Medio mei zijn we geïnformeerd over de
keuzes die het BMO heeft gemaakt. Medio
juli wordt een definitief besluit in het BMO
genomen. In hoofdlijnen komt het erop neer
dat in de zomer het nieuwe functiehuis voor
de Zorg beschreven is. Dit nieuwe functie-
huis houdt een wijziging in voor alle
begeleidende functies. Medewerkers kunnen
kiezen voor een andere functie binnen Lister
naar een hoger of in sommige gevallen zelfs
een lager niveau. Per 1 januari 2018 wordt
gestopt met de functies van Coördinator
Zorg, begeleider en medewerker wonen.
Tot die tijd is er een fase van vrijwillige mobi-
liteit. Het vraagt van iedereen een keuze, wat
ga ik doen binnen Lister of zoek ik het buiten
Lister. De rvb heeft aangegeven dat er voor
het groeien naar een andere functie
opleidingen beschikbaar zijn. Ook zullen
medewerkers die zich oriënteren buiten
Lister daarin gefaciliteerd worden, vergelijk-
baar met de trainingen voor de Buurtteams.
Zodra een eerste versie van het functiehuis
beschikbaar is, gaat de or hierover in
gesprek met de rvb.
Ondersteuning van de Toekomst
Voor de Ondersteuning van de Toekomst op
het Centraal Bureau zijn door de stafhoof-
den en coördinatoren voorstellen gemaakt
welke taken/werkzaamheden het CB in 2017
niet meer gaat doen of verder gaat automa-
tiseren. Het gaat daarbij om niet-cliëntge-
bonden taken/werkzaamheden. Daarnaast
worden plannen gemaakt welke taken er in
2018 worden gedecentraliseerd, uitbesteed of
geautomatiseerd. De rvb wordt hierover eind
mei geïnformeerd en neemt dan een besluit.
De or verwacht in de zomer een adviesaan-
vraag waarin de plannen concreet zijn en
wat de personele consequenties daarvan
zijn. De rvb heeft al aangegeven dat het
Sociaal Plan in werking zal treden.
Nieuwe arbodienst
De ondernemingsraad heeft ingestemd met
de nieuwe arbodienst De Bedrijfspoli. We
waren betrokken bij het keuzetraject. Positief
is dat de nieuwe arbodienst de mogelijkheid
biedt dat medewerkers zelf hun dossier
kunnen inzien.
Vitaliteitsscan en -plein
We hebben signalen ontvangen dat mede-
werkers huiverig zijn om de vitaliteitsscan in
te vullen. Medewerkers zijn bang dat het
rapport van de scan inzichtelijk is voor de
leidinggevende of PO. Sommige medewer-
kers leggen een verband tussen de maatre-
gelen in de strategische Personeelsplanning
en Ondersteuning van de Toekomst.
Zij vrezen dat de uitkomst van de scan tegen
ze kan werken. We hebben dit besproken in
de overlegvergadering van april. PO
benadrukt dat het rapport alleen voor jezelf
is. Yvonne Poppema, hoofd PO, gaf aan dat
er wellicht meer over moet worden gecom-
municeerd: de scan is een middel voor
bewustwording en om het gesprek met de
leidinggevende aan te gaan. Het gaat erom
wat je zelf doet met de uitslag van de scan.
Voor wat betreft het vitaliteitsplein als
geheel: dat ziet de or nog graag aangevuld
met andere onderwerpen. Voorbeelden zijn
de gevolgen van avond- en nachtwerk voor
gezondheid en welbevinden.
Evaluatie- Ontwikkelgesprekken en
360 graden feedback
De or heeft aangegeven dat het veel tijd kost
om in te vullen en dat de scores op zich niet
zo veel zeggen. Het gesprek over wat er is
ingevuld bij de tekstvelden is volgens ons wel
waardevol. We hebben ook aangegeven dat
het formulier erg gericht is op pb-ers, en het
invullen voor cliënten moeilijk is, en
begeleiding vraagt. Er komt waarschijnlijk
een apart en aangepast formulier voor
cliënten, maar geen differentiatie voor de
verschillende functies. Hoofd PO heeft
aangegeven dat het om gedrag gaat en niet
om taken.
Van de or
11
12. 12 contxt | nummer 9 | 2016
Thema: cultuur en begeleiding
David Pinto heeft de struct
om om te gaan met culture
De essentie van de structurentheorie
Een structuur heeft betrekking op regels en codes. Hierbij
passen begrippen die uitdrukking geven aan veel of weinig
regels, strak of los, gedetailleerd of globaal. In de structuren-
theorie worden de termen fijnmazige (F) versus grofmazige
(G) structuren gebruikt.
De uitersten van deze F en G structuren bevinden zich op
een continuüm tussen enerzijds F: een overwegend volle,
gedetailleerde en strakke structuur van omgangscodes en
communicatieregels tussen mensen (zoals in Somalië en
Marokko) en anderzijds G: ruimere, lossere en globalere
stelsel van regels en codes (zoals in Canada, de Verenigde
Staten en Nederland).
Dit verschil is niet alleen tussen landen te bespeuren, maar
ook tussen groepen, regio's, landsdelen, bedrijven, afdelingen
en individuen. Zelfs binnen één en hetzelfde gezin. Met andere
woorden: deze benadering is van toepassing op macro-,
meso- én microniveau.
M structuur
Tussen de F en de G structuren bevindt zich een mixed (M)
structuur. Deze vorm vindt men in Oost-Europa en onder
de tweede generatie van migranten waar ook ter wereld.
Maar ook in het Caribisch gebied, waar de vrouw door de
concubinaatcultuur een bijzondere positie inneemt.
Het doorgronden van de grote verschillen tussen de struc-
turen (F en G) heeft ook gevolg voor de bekende piramide
van Maslow.
Deze piramide van Maslow is wel geldig voor de westers (G)
georiënteerde mens (12 % van de wereldbevolking), maar niet
voor de gehele mensheid. Het oosterse (F) deel van de wereld
(88%) kent andere behoeften dan het westerse en een andere
(F) hiërarchie van behoeften
13. 13
turentheorie ontwikkeld
ele verschillen
Als begeleider van mensen met een andere culturele
achtergrond dan jijzelf kunnen de volgende punten je helpen:
1. Wees je bewust van je eigen culturele waarden en
vooroordelen.
Dit betekent dat je je eigen persoonlijke en professionele
voorkeuren kent en dat je alert bent op sociaal culturele
verschillen met je cliënt. Ontwikkel kennis van de
leefwereld, opvattingen en ervaring en van je cliënt
2. Het helpt daarbij als je basale kennis hebt over de
specifieke culturele groepen die je in je werk tegenkomt,
maar wel de focus legt op de unieke eigenschappen van
elke cliënt. Belangrijk hierbij is aandacht voor verschil
lende waarden, normen en familiestructuren. En dat je
je bewust bent van eventuele effecten op je cliënt van
sociale uitsluiting en een negatieve publieke opinie.
3. Wees je bewust van je houding en de manier waarop
je mensen bejegent. Wees geinteresseerd, open en
empathisch. Pas zonodig je manier van begeleiden aan.
Houd daarbij rekening met genderverhoudingen,
hierarchie en status die per cultuur kunnen
verschillen.
4. Wees bereid tot kritische zelfreflectie en
relativering en ken je eigen grenzen, zowel qua
wat je kan als qua waarden en normen.
5. Wees je bewust van verschillende communicatiestijlen
Wij Nederlanders zijn bijvoorbeeld erg direct, dat wordt
in veel culturen onbeleefd gevonden. In sommige
culturen maakt men in het gesprek veel meer gebruik
van gebaren en spreekt men veel meer in beelden en
verhalen.
Ten slotte
Deze maand is het weer ramadan. Er mag alleen tussen
zonsondergang en zonsopgang gegeten worden. De ramadan
is een tijd van bezinning en saamhorigheid. Het is een beetje
te vergelijken met de Katholieke vastentijd die na de carnaval
begint en duurt tot aswoensdag als voorbereiding op het
Paasfeest. De ramadan eindigt dit jaar op 5 juli met het
Suikerfeest.
Meer informatie
www.davidpinto.nl,
www.pharos.nl en
www.corhoffer.nl
14. 14 contxt | nummer 9 | 2016
In Rotterdam is jaren geleden al succesvol
ingespeeld op de behoefte voor een woon-
vorm die beter aansluit bij cultuurspecifieke
wensen. Grootste meerwaarde van
beschermde woonvorm Oase blijkt de
sterke onderlinge verbondenheid met elkaar.
Cliënten vinden her- en erkenning bij
lotgenoten. Bewoners die het in andere
beschermde woonvormen niet redden,
vonden in deze culturele woonvorm wel
hun plaats (Hoffer 2004). In de woonvorm in
Overvecht hoopt Lister een gezamenlijke
sfeer op te bouwen waarin mensen zich
herkend en erkend voelen. We willen oog
hebben voor vermenging van Marokkaanse,
islamitische en Nederlandse culturele
elementen.
De familie krijgt een nadrukkelijke rol. Zij
wordt nauw betrokken en zal ondersteunen
waar mogelijk. Er zal ook veel ruimte en
aandacht zijn voor culturele vragen en
Eind dit jaar start Lister de eerste
cultuurspecifieke woonvorm. Die is
gericht op mannen met een moslimachter-
grond en psychotische kwetsbaarheid.
Reden was dat Ypsilon constateerde dat er
veel allochtone families waren die zelf
hun zoons met meervoudige psychiatri-
sche problematiek opvangen. Hun
thuissituatie is onhoudbaar: zij kunnen de
zorg niet meer aan en lopen vast in het
systeem van reguliere hulpverlening.
Eerste cultuurspecifieke
woonvorm bij Lister
Familieondersteunend Wonen (fow)
identiteitsvraagstukken. Dat gebeurt
bijvoorbeeld door het inzetten van (familie-)
ervaringsdeskundigheid en experts zoals
imams en andere (maatschappelijk)
betrokkenen uit de moslimgemeenschap.
De woonvorm zal zo de eigen kracht van het
systeem proberen te versterken. Dat kan een
opstap zijn naar zelfstandig wonen.
Tekst: Miranda Posthouwer
Foto: Koen Peeters
Thema: cultuur en begeleiding
Krista van der Hulst, Tiny van Hees, Tom Rusting, Ahmed Salama, Miranda Posthouwer met de
tekeningen van de familieondersteunende woonvorm
‘De onderlinge
verbondenheid
biedt de grootste
meerwaarde.’
Naast Ypsilon tonen ook diverse onderzoeken
aan dat psychoses vaker voorkomen bij
migranten. Bij de jongere generatie Marok-
kaanse mannen zelfs zeven keer vaker als bij
autochtone Nederlanders. De symptomen
zijn ernstiger, maar ze komen vaak niet of te
laat in beeld bij de ggz. (Veling 2010, Selten,
van Os e.a. 2011.).
15. 15
Sinds februari 2016 bestaat het
klussenteam social return van Lister.
Dit team bestaat uit werkvoorbereider/
meewerkend voorman Henk Matthijssen
en een aantal vrijwilligers van binnen en
buiten Lister. Het team heeft momenteel
12 deelnemers.
Doel van het team is de vrijwilligers hun
interesses te laten (her)ontdekken,
werknemersvaardigheden aan te leren
en hen door een proefplaatsing of stage
uiteindelijk toe te leiden naar betaald werk.
Binnen Lister kunnen op aanvraag werk-
zaamheden worden gedaan op het gebied
van tuininrichting, tuinonderhoud, binnen
schilderwerk en vloeren leggen. Bijkomend
voordeel is dat locaties een goedkoper
alternatief hebben voor het uitbesteden
van dergelijke klussen.
Klussenteam social return
‘Dat heeft ook een keerzijde,’ vertelt Henk.
‘Het kan zijn dat het resultaat wat minder is
dan dat van een professioneel bedrijf, maar
we streven als team naar een rapportcijfer 8.
En opdrachtgevers moeten er rekening mee
houden dat een klus een langere looptijd kan
hebben. Want we stimuleren ook de inzet van
cliënten van de locatie waar we aan de slag
gaan, en dat heeft z’n tijd nodig. Maar het
hoofddoel is dat de vrijwilliger dingen leert
en uiteindelijk bij een baas gaat werken. En
we zien in de praktijk dat het werkt.
Een van de jongens vond aanvankelijk alles
leuk maar na een paar maanden wilde hij
per se schilder worden. Hij had dus ontdekt
waar hij voor wilde gaan. Nu heeft hij een
proefplaatsing bij een schildersbedrijf.
Fantastisch! Ook de jongens die geplaatst
zijn blijf ik begeleiden. Ik bespreek met ze
hoe het gaat en houd toezicht op hun
werknemersvaardigheden: komen ze op
tijd en alle andere zaken die van een
medewerker worden verwacht.’
Werkzaamheden kun je melden via
Topdesk of rechtstreeks bij Henk Matthijssen
(06-12 46 79 49). Deelnemers kunnen bij Henk
via zijn mobiele nummer of mail worden
aangemeld.
Tekst en foto: Gert-Jan van Faassen
‘We zien in de
praktijk dat het
werkt.’
Henk Matthijssen en enkele teamleden
16. 16 contxt | nummer 9 | 2016
Training werken in
netwerken
In the spotlights
Voor trainers Karianne Vogel en Janine van
der Duin van Lister was het een eye-opener:
deelnemers aan hun training kregen precies
dezelfde inzichten als zij eerder hadden
gehad, toen ze zelf deelnamen aan de
training ‘werken in netwerken’. De training
helpt om medewerkers ‘bewust bekwaam’ te
maken in de samenwerking met partners
die andere belangen hebben. Een van die
inzichten was bijvoorbeeld dat iedereen een
netwerkgesprek ingaat met een ander beeld
over de verschillende netwerkpartners en
hun belangen. Maar ieders plaatje verschilt.
Daar begrip voor krijgen, maakt samenwer-
ken een stuk makkelijker, vertelt Karianne.
Want, hoewel samenwerken met andere
partijen al jaren door Lister gedaan wordt,
blijft het ‘hartstikke lastig’. Karianne: “Elke
organisatie werkt met werkprocessen en
protocollen. Die ken je niet van elkaar, maar
zijn op de achtergrond wel sturend aanwe-
zig.” Tegelijkertijd geeft juist dat ook veel
ruimte, benadrukken zij en Janine. “Als je
het proces een beetje gaat snappen, kun je
er voor jezelf handvatten in herkennen om
het met elkaar vorm te geven.”
Mogelijkheden
Janine en Karianne zien meerwaarde in het
samen trainen. Karianne kent het team dat
de training volgt zeer goed, want het is haar
eigen team. Janine zorgt voor een frisse
blik, ook al is ze ook van Lister. Het doel van
de training is uiteraard dat werken in
netwerken makkelijker gaat. Als dat zo is,
liggen mogelijkheden in het verschiet die
verder gaan dan samenwerken rond een
individuele cliënt. Janine werkt bijvoorbeeld
in Vleuterweide inmiddels samen met de
vrijwilligerscentrale, het buurthuis en
andere partijen. Ze bedenken buurtactivitei-
ten die vrijwilligers met plezier uitvoeren,
bedoeld om cliënten te ondersteunen.
Janine: “Ik hoop dat mensen die de training
volgen meer vertrouwen gaan voelen om op
samenwerkingspartners af te stappen.” Zo
wordt het met de training makkelijker om
op allerlei fronten samen te werken en
wijkgericht te werken.
Tekst: Janneke Juffermans
Foto: Koen Peeters
Lister werkt de laatste jaren steeds intensiever met anderen samen. Dat vraagt om
specifieke vaardigheden die aan bod komen in de training ‘Netwerkvaardigheden’.
‘Samenwerken met
andere partijen is
hartstikke lastig.’
De training wordt verzorgd door eigen
mensen. Dit is een bewuste keus omdat zo
goed aangesloten wordt bij de dagelijkse
praktijk. Na de zomer is deze training
beschikbaar voor alle PB-ers van Lister.
De training bestaat uit drie dagdelen:
• Dag 1 gaat het over de wereld van het
netwerken. Wie is er allemaal betrokken
bij je netwerk?
• De tweede sessie gaat over het proces.
Welke stappen zijn er nodig om het
proces goed op gang te krijgen?
• Dagdeel 3 staat er een simulatiespel op
het programma om te oefenen.
Kijk voor meer informatie op intranetcen-
traal bureauopleidingen cursusaanbod.
17. 17
Successen uitgelicht:
Integratie in de wijk
Vorig jaar is de nieuwe locatie Lister
Leidsche Rijn West, Team Vleuterweide
gestart. Op dit moment werken er 27
vrijwilligers, waarvan 10 buurtbewoners.
Een mooi voorbeeld van integratie in
de wijk.
Janine van der Duin, Kwartiermaakster
vertelt: ‘We hebben inmiddels vier bijeen-
komsten voor de buurt georganiseerd. Nog
voor de locatie startte was dat een buren-
avond. Daarna een zomer bbq waarbij een
aantal buurvrouwen meehielpen. Met Sint
Maarten bezochten 60 mensen de erwtensoe-
pavond. Binnenkort vindt er een open
middag plaats voor bestaande en nieuwe
vrijwilligers.’ Bij die eerste avond werd al
contact gelegd met buurvrouw Juliana. Deze
waardevolle kracht doet alle bestellingen en
wordt gezien als de ‘Moeder van de inloop’
oftewel het Kompas. Daarnaast is er onder
andere een buurvrouw die uitjes organiseert,
een buurman die helpt met de moestuin en
buurmeisjes die komen schminken.
Zoals elke start, was ook deze moeilijk.
Door enkele enthousiastelingen zoals
Juliana en mond-tot- mondreclame
ontstond er animo om iets te doen voor de
locatie. Buurtbewoners raakten gewend
aan de cliënten en medewerkers, ze werden
elkaars bekende. Augusta Noorlander,
locatiehoofd beaamt: ‘Negentig procent van
de mensen die negatief over onze komst
dachten, is omgedraaid. Een deel blijft nog
op afstand, maar dat is geen probleem. Het
is geen onderwerp meer.’
Om deze integratie in de wijk te bevorderen
is er hard gewerkt.
Augusta:’ We hadden een stip op de horizon
en deden alles met het oog daarop, ook al
stond niet iedereen daar achter. Het is een
kwestie van durven en pionieren, met daarin
kaders en grenzen stellen.’
Janine: ‘Het moest zich gaande weg
ontwikkelen, dit valt niet vooraf te plannen.
Denken in mogelijkheden is essentieel.’
Vrijwilliger Juliana:’ Ik wilde graag iets voor
anderen doen. Hier mocht ik alles doen. Ik
vind het ook heel leuk om met de bewoners
te praten. Ze vertellen mij andere dingen dan
de begeleiding. We gaan met elkaar om als
normale buren.’
Iedereen heeft zijn eigen rol, of je nu op
Vleuterweide werkt, woont, logeert of in de
buurt woont. Aanspreken op de kracht en
mogelijkheden van een individu werkt. Dat
lukt niet met een (vrijwilligers)vacature.
Hiervoor moet je investeren in relaties, langs
de deuren gaan, het gesprek aangaan.
Missers incalculeren en meteen reageren
op situaties.
Janine: ‘Je vraagt vrijwilligers wat ze leuk
vinden en dat gebruiken we. Zo groeit de
passie en ook wat we voor elkaar kunnen
betekenen.’
Of er over drie jaar meer buurtbewoners
rondlopen dan cliënten is nog de vraag,
maar Janine en Augusta zien nog veel
mogelijkheden en hopen die ook op andere
plekken bij Lister te kunnen ondersteunen..
Tekst en foto: Krista van der Hulst
Medewerkers, cliënten en vrijwilligers voor Het Kompas in Vleuterweide
Juliana ‘Ik wilde
graag iets voor
anderen doen.
Hier mocht ik
alles doen.’
18. 18 contxt | nummer 9 | 2016
In het Trefpunt van Enik komt Tofik
Boughrini binnen. Hij groet mensen, schudt
handen, bestelt voor ons beiden cappuccino.
Een man die je beter wilt leren kennen, bij
wie je je op je gemak voelt. Dat krijgt hij ook
te horen in het team waarin hij werkt,
Vulcanusdreef en Zamenhofdreef, locatie
Overvecht Noord-Oost. Dat hij ontwapenend
en open is en zo natuurlijk met mensen
omgaat. Sinds een jaar werkt Tofik daar, als
leerling-begeleider met ervaringsdeskundig-
heid. In het kader van de opleiding Begelei-
der met Ervaringsdeskundigheid. Hij is blij
met deze functie. ‘Ik heb geleerd om weer te
leren’.
Ward zijn begeleider bij Lister wees hem op
deze vacature. Ward heeft een grote rol
gespeeld in het herstelproces van Tofik. Hij
zei: ‘Ik geloof in jou Tofik. Jij gaat er komen’.
Ik had dat geloof van een ander nodig.
Vroeger kon ik niet goed bij mijn eigen
kracht, mijn eigen besluitvaardigheid
komen. Ik wilde alles wel zelf beslissen,
maar het lukte mij niet. Ik ergerde me aan al
die hulpverleners die mij bestookten, maar ik
had ze wel nodig. Als vangnet en richtsnoer.
Pas later, toen ik ertoe gepusht werd, kwam
mijn zelfstandigheid op gang. Ik leerde zelf
nadenken, zelf dingen regelen, een gerichte
hulpvraag stellen. Ik had die duw nodig.’
Stilstaand sprinten
‘Ik heb vijf jaar lang ieder jaar een psychose
gehad. Het begon altijd na de winter. Daarna
was ik maanden bezig met herstellen. In de
zomer en de herfst ging het goed, en dan
begon het weer. Ik kon er de vinger niet
opleggen wat er wanneer precies mis ging.
Ervaarde geen controle. De psychose sloop
erin. Ik had het gevoel altijd bezig te zijn met
sprinten maar niet vooruit te komen.’
Tofik kwam bij Lister wonen, eerst op een
groepswoning in Kanaleneiland en toen het
beter ging in een studio. In zijn laatste jaar
pakte hij zijn school weer op. Ook hierin
speelde Ward een voorbeeldfunctie. Die
deelde zijn ervaringen met Tofik, over zijn
eigen huiswerk. Het was ook Ward die door
een psychose heen contact met hem wist te
houden. Tofik: ‘Ward kende mij zo goed dat
hij kon zien wanneer ik een psychose aan het
ontwikkelen was. Zelf ervaarde ik dat nog
niet zo, ik kreeg juist een betere stemming,
maar hij bleef er met mij over praten. Drong
aan op een crisisopname. En ja, hij had
gelijk.’
Uit eigen ervaring
‘Ik leun het liefst op mijn rechterbeen,
dat is actief en sterk. Maar ik heb
geleerd ook op mijn linkerbeen
te staan. Mijn kwetsbare kant.’
Ik had een duw nodig om
mijn eigen kracht te vinden
19. 19
Training intercultureel werken
Het is soms lastig aansluiting vinden, als
je cliënt uit een andere cultuur komt dan
de Nederlandse. Hoe leg je bepaald gedrag
uit? En hoe kun je dat ondersteunen vanuit
herstel? Volgens Tineke Belder, trainer
intercultureel werken, heeft dat alles te
maken met hoe jij zelf naar mensen kijkt,
vanuit je eigen waarden en normen. Waar
haal jij je identiteit
vandaan? En hoe zit dat bij je cliënt?
Team Zamenhofdreef volgde de training
Intercultureel werken. De training geeft
inzicht in hoe cultuurprogrammering
doorwerkt in houding, gedrag en
verwachtingen in hulpverleningssituaties.
Bij Lister werken wij herstelondersteunend
vanuit vooral de Nederlandse cultuur.
Maar, hoe begeleid je herstel als je cliënt
een andere achtergrond heeft dan jij?
In de training is aandacht voor culturele
waarden en hoe deze zijn geïnternaliseerd
en herkenbaar worden in normen en
gewoonten. Je maakt een uitstapje naar
verschillende cultuurdimensies en hun
onderlinge overeenkomsten
en verschillen. Denk hierbij aan het verschil
tussen een individualistische of
collectivistische cultuurachtergrond. Of een
grote of kleine kloof tussen generaties.
Of van oorsprong een voornamelijk vrouwe-
lijke of voornamelijk mannelijke cultuur.
De training bevat ook een stukje historie
over de immigranten in Nederland en
bijbehorende cultuurschok. Fasen van
discriminatie en vooroordelen complemente-
ren het geheel. Uiteindelijk richt de training
zich op communicatieoefeningen zowel
verbaal (stijlverschillen) als non-verbaal met
als resultaat het rapport over herstelvisie en
cultuur. Tot slot wordt de casuïstiek
geanalyseerd volgens het observatiemodel
en eventueel uitgespeeld.
Tekst: Anouck Rolefes en Antonie van Eggelen
Thema: cultuur en begeleiding
De psychoses zijn nu een aantal jaren niet
voorgekomen. Tofik heeft geleerd heel alert
te zijn op zijn gemoed en gedrag. Het volgen
van de WRAP heeft hem erg geholpen om de
eerste signalen te herkennen, en acties in te
zetten. Is zijn stemming down, dan gaat hij
ondanks tegenzin sporten. Voelt hij zich
overprikkeld en bovenmatig enthousiast,
dan maant hij zichzelf juist tot rust.
Banden opgebouwd
Tofik woont niet meer bij Lister, maar weer
op zijn oude stek: Utrecht Zuilen. Ook bij het
zelfstandig gaan wonen had hij de druk van
anderen nodig. ‘Ze zeiden: “Tofik, je kunt het
nu zelf’’. Ik moest mijzelf verhuizen. Ik wist
niet hoe, maar het is gelukt. Ik heb iemand
gevonden in mijn eigen netwerk. Een
netwerk dat ik eerst niet had, maar dat ik nu
heb opgebouwd. Ik heb een echte band
gekregen met mijn ouders, met vrienden,
collega’s, en op de sportschool.’ De hulpverle-
ners die nog bij hem betrokken zijn, hebben
vooral een signalerende rol.
Benaderen als gelijke
Zijn eigen ervaringen met psychose, met her-
stel, met weer zin en betekenis vinden in het
leven, voor jezelf zorgen, zet hij nu voor zijn
werk in. Tofik benadert cliënten zoals hijzelf
het liefste benaderd wordt. Als gelijke. ‘Ik wil
net zo goed hun buurjongen kunnen zijn.’ En
dingen ondernemen in plaats van alleen
maar praten. Participerend begeleiden,
noemt hij het. ‘Ik neem dingen niet over. Ik
stel vragen om na te gaan of iemand iets
echt wil. Ik ga niet moraliseren. Laatst heb ik
met iemand zijn huiskamer anders ingericht.
Ik liet hem zelf nadenken, daarna hebben we
samen meubels versjouwd. Steeds in overleg.
Het werkte bevrijdend voor beiden.’
Tofik verwerkt zijn eigen ervaringen in
rappen en muziek maken. Dat inspireert
hem, en laat dingen op zijn plek vallen.
Die taal komt uit zijn hart.
Tekst: Annemarije Sjoerdsma
Foto: Willem Mes
Rap Ervaringsdeskundigheid van Tofik
Acht jaar psychiatrie is een feit
twee jaar heb ik de tijd
het om te zetten
in ervaringsdeskundigheid
op moeilijkheden voorbereid
ga ik voor stabiliteit
met een beetje geluk, tijd en beleid
is mijn strijd verleden tijd
Geboren en getogen in Utrecht Zuilen
voorgenomen om niet passief
maar actief
door het leven te gaan
en te stoppen met druilen
ik hou van dingen ondernemen
en meedoen
mensen aan het lachen maken
en voldoen
voldoen aan de verwachtingen in
mijn kenniskringen
zodat ik met de tijd kan genieten van
mijn herinneringen.
20. 20 contxt | nummer 9 | 2016
Drie zoenen op de
wang, toch?
Cultuur. Ik vind het maar lastig. En dan
bedoel ik vooral de verschillende
gebruiken. Als je al het geluk hebt dat je
ouders netjes je alle ins en outs van je
eigen cultuur hebben aangeleerd, blijkt
het in andere gezinnen weer anders te
zijn. Want bij jou thuis kun je gerust met
je schoenen door het huis banjeren, bij
anderen is dat nog net geen doodzonde.
En als je dan denkt dat je door een
(ander) huidskleurtje of taal wel
gealarmeerd wordt op andere gebrui-
ken, blijkt cultuur nog veel breder dan
je dacht.
Want zelfs binnen Nederland zijn er
zoveel verschillen. Wie in het Noorden
van het land met carnaval een pakje
aandoet is al gek bezig, terwijl onder de
rivieren de hele maatschappij plat ligt
(ik bedoel dat bedrijven dicht zijn, maar
ik geloof dat er verder ook veel wordt
plat gelegen….). Voor kermissen in
Noord-Holland, kun je zoeken naar de
attracties terwijl je er in Tilburg over
struikelt. Vrouwen die bier drinken; bah
in Utrecht. Vrouwen die geen bier
drinken; bah in West Friesland. Als je
een bekende tegenkomt doe je drie
zoenen op de wang, toch? Niet in
sommige delen van het land; dan alleen
als iemand jarig is.
En als je dan veilig in je eigen provincie
of stad of dorp blijft wonen, kun je nog
weer te maken krijgen met bedrijfscul-
tuur. Is overwerken normaal of is om
17.00 uur de parkeerplaats leeg? Haal je
koffie voor je collega’s of is het ieder
voor zich?
Het is nou eenmaal voor niemand
makkelijk. Dus als jij je ook af en toe
geen raad weet met die cultuurverschil-
len, kan ik je een hand geven. Of 2 of 3
zoenen of een hoofdknikje….. Zucht.
Tortelduif
Column
Nova vitae, nieu
De cliënt voorop
'Echte mannen' Niek van Haaften en Tim van Hoven-Hazenberg
21. 21
uw leven
Je heet Monique Françoise Hélène, maar je voelt je al van kleins
af aan een jongen. Op je 16e hoor je van transseksualiteit, maar
dan vooral van man naar vrouw. Op je 21e ontdek je dat het
ook omgekeerd mogelijk is. Pas op je 42e kom je uit de kast als
lesbiënne, want je valt op vrouwen. Toch blijk je een paar jaar
later hetero te zijn, want je zit gewoon niet goed in je vel.
Letterlijk. Diagnose: genderdysforie. Weer uit de kast, maar nu
als een hij: een gesprek met Niek Alexander van Haaften en Tim
van Hoven-Hazenberg, eerder Coördinator Zorg Team Werk in
Beweging, nu van Team Paulus Potterhage.
Niek: ‘Ik vond het enorm moeilijk om ervoor uit te komen dat ik
transgender ben. Misschien heeft het daarom tot vorig jaar,
ik was 46 jaar, geduurd. Genderidentiteit is iets heel anders dan
seksualiteit. Bij gender gaat het om wie je bent, maar je seksuele
georiënteerdheid bepaalt op wie jij valt: man, vrouw, karakter etc.
Daarom heb je onder transgenders net zo goed homofielen.
Complex? Valt mee hoor, het is net als de gewone samenleving.’
Nog één keer terug naar Monique
Ze studeerde Medisch beeldvormende Radiotherapeutische
technieken en werkte tot 2011 op de röntgen en nucleaire geneeskun-
de. Daarna werd ze tot haar grote spijt afgekeurd vanwege reuma.
In 2010 komt Monique in contact met Lister, ze heeft net een opname
achter de rug. Diagnose: 'bipolaire stoornis, ambulante begeleiding
dringend nodig'. Alex Klok is net bezig met de overname van
wijkhuis 't Dok in Nieuwegein om dit te laten runnen door cliënten
van Lister in combinatie met wijkbewoners. ‘Ik werd betrokken bij
de Denktank en kon ideeën spuien wat we met het wijkhuis, in de
nieuwe vorm omgedoopt tot De Steeg, wilden doen.’ Tim start in 2013
bij Lister en ontmoet Monique. ‘We hadden direct een klik,’ vertelt
Tim. ‘De stemmingswisselingen vielen op: ze zat heel hoog in de
emotie en huilde snel of was extreem vrolijk en kon daarin
doorschieten’. Begin 2014 gaat het niet goed, twee opnames achter
elkaar en er is zelfs misschien een derde nodig. Dit wil ze pertinent
niet. ‘Ik sprak met De Steeg af dat, hoe slecht ik mij ook voelde, ik
bleef komen! Als ik namelijk depressief en hypomaan was, ging het
beter om onder de mensen te zijn in plaats van mij in m’n eentje uit
te putten. En ik was ook suïcidaal in die tijd.’ Tim vult aan: ‘Toch was
ik nooit bang dat het echt mis zou gaan, we maakten duidelijke
afspraken wat ze nodig had en wat wij als Lister konden betekenen.
‘De Steeg is mijn redding
geweest.’
Ik stelde vragen als: wat maak je mee, wat voel je dan en wat kunnen
wij voor je doen? We zijn daarin altijd heel transparant naar elkaar
toe geweest.’ En inderdaad, ook al was het aangepast werk, ze bleef
komen. Het luisterende oor, het contact met collega's van Lister, en
de administratie (echt goed!) regelen, hielden haar op de been. ‘De
Steeg is mijn redding geweest’, zegt Niek nu. Tim vindt het achteraf
heel logisch dat ze zo depressief was. ‘Het lijkt mij vreselijk als je niet
kunt zijn wie je echt bent. Het gaat dan ook gelukkig veel beter met
Monique als Niek!’
Ik ben Niek!
In februari 2015 typt Niek een lange brief vanuit zijn hart. Zijn eigen
ogen gaan open. Het is echt zo, ik ben een man! Een enorme last
valt van hem af. Begeleidster Marleen van Haren-Appelhof is de
eerste die de brief leest. Ook familie en vrienden worden ingelicht.
Op 13 april 2015 komt Niek voor de eerste keer bij de Genderkliniek in
de VU. Alle labels die hij in de afgelopen jaren kreeg opgeplakt, zoals
autisme en persoonlijkheidsstoornissen, zijn al geëlimineerd in de
psychologische testen die hij moest doen bij het vaststellen van
genderdysforie. ‘Er wordt zelfs tevens vermoed dat ik geen bipolaire
stoornis heb. En dit komt vaker voor bij transgenders, begreep ik.’
Op 18 maart jl. trakteert Niek beschuit met blauwe en witte muisjes
omdat zijn geslachts- en naamsverandering echt officieel is. Ook
start hij rond die tijd met hormonen, hij zit nu in de 'real life’-fase:
gedurende één jaar moet hij zich als man kleden en gedragen.
Daarna volgen de eventuele operaties. Tim: ‘Ik vind het belangrijk
dat Lister taboedoorbrekend werkt als het gaat om genderdysforie.
Natuurlijk is het soms spannend om daar vragen over te stellen,
maar Niek is vooral ook een mens. En die begrijpt het ook als je een
keer per ongeluk ‘zij’ zegt.’
Niek is inmiddels verhuisd naar Huissen, ‘lekker dicht bij mijn
ouders’, en mag misschien wel stoppen met medicatie als hij
zo stabiel blijft. Een keer in de twee weken komt hij nog naar de
jamsessie in De Steeg, waar hij in de band zingt. ‘Gaat best goed
met zo'n overslaande stem,’ lacht hij. ‘Ik ben duidelijk in mijn
tweede pubertijd.’ Niek straalt!
Tekst: Marjanne Kant
Foto: Willem Mes
‘Sinds maart zit Niek
in de ‘real life’-fase.’
22. 22 contxt | nummer 9 | 2016
Websites
Cultuurdimensies van Hofstede
Hofstede onderscheidt 6 dimensies waarin cultuurfactoren
kunnen worden uitgedrukt. Zijn model beoogt beter inzicht
in cultuurverschillen te geven en die daarmee beter overbrugbaar
te maken.
https://nl.wikipedia.org/wiki/Geert_Hofstede
Cultureel interview
Een methode waardoor je de culturele achtergrond van je
cliënt leert kennen en de betekenis die deze achtergrond heeft
voor zijn of haar leven. Het cultureel interview vind je op intranet
in de toolbox methodisch werken.
http://intranet/clientenzorg/toolbox_methodisch_werken.
VOOR JOU GEKNIPT!
WEER MET BLOKKEN SPELEN
De Yucelmethode helpt bij het hervinden van eigen kracht. Een cliënt (een persoon, gezin of
familie) bouwt een visuele, kleurrijke weergave van zijn levenssituatie. Door het al pratend
bouwen van opstellingen, krijgen cliënten inzicht in hun problematiek. Ze komen toe aan
acceptatie en rouw en raken weer in verbinding met hun eigen verhaal en omgeving. Yucel
begeleidt dit herstelproces via foto’s. Dat maakt ook de begeleiding van mensen met
verschillende culturen eenvoudiger. Bij Lister draait er nu een pilot met deze training op
zeven Lister-locaties. In het najaar brengt de afdeling PO advies uit over het organisatie-
breed aanbieden van deze training. De reacties tot nu toe zijn erg positief.
(www.yucelmethode.nl)
Apps
• Happy Hier - Met deze app kun je bijdragen aan een onderzoek van de Wageningen
Universiteit over de effecten van veranderingen in de leefomgeving op geluk. Je geeft
een aantal keren per dag aan hoe jij je voelt in je omgeving (waar je dan bent). Behalve
bewustwording voor jezelf maak je beleidsmakers in de toekomst bewust van plaatsen
waar mensen zich happy voelen.
http://www.wageningenur.nl/nl/Onderzoek-Resultaten/Projecten/HappyHier.htm
• Eigen bijdrage berekenen - Wil jouw cliënt ook zijn eigen bijdrage zelf berekenen?
Dat kan met deze app! De app berekent op eenvoudige wijze wat je aan het CAK moet
betalen voor de zorg die je krijgt. Ook de gemeente en jij als budgethouder kunnen de
app gebruiken.
https://www.hetcak.nl/portalserver/portals/cak-portal/pages/z2-12-apps-zakelijk.html
• Je beter voelen - De BETERapp is er voor iedereen die actief wil werken aan een BETER
leven. Met de app kun je dagelijks jouw stemming bijhouden, een doel en activiteiten
instellen en bijhouden hoe goed je deze behaalt, al dan niet samen met een (professio-
neel) zorgnetwerk. Door de informatie-uitwisseling groeit je vangnet en daarmee je
zelfredzaamheid. App http://www.jeugdcloudappstore.nl/applica tie/beterapp.
‘Vertelt u mij
eens iets meer’
Cor Hoffer
Er wordt beschreven welke
invloed cultuur en religie hebben
op zorg en welzijn. Het kan gaan
om hindoeïstische rituelen,
islamitische medische ethiek
of om de wens van sommige
reformatorisch-christelijke en
antroposofische ouders om hun
kinderen niet te laten vaccineren
tegen mazelen. Kortom informatie
over culturen, als aanvulling
op de praktische trainingen.
Dit boek is bedoeld voor
hulpverleners.
BOEK
23. 23
SOP! is een gezellige
manier om buiten je werk om
collega’s van andere
locaties te ontmoeten.
Heb je ideeën of wil je in
het bestuur? Voel je vrij
om te bellen met Carla
Schutte of Nina van Houten.
Personalia
Houd jezelf op de hoogte van
leuke SOP!-activiteiten en
meld je aan voor iets dat je
aanspreekt!
Naast SOP! vind je hier ook
informatie over jubilarissen
en nieuwe collega's.
Overzicht jubilea
12,5-jarig jubileum
1 april 2016 Wim Ebbers
1 mei 2016 Terri O'Donovan
1 juli 2016 Irfan Bayrak
16 augustus 2016 Conny Hofman
SOP! EN PERSONALIA
Kijk voor meer informatie of aanmelden voor een
SOP!-activiteit op intranet (Centraalbureau SOP!)
Op reis
september 2016
In navolging van vorig jaar, organiseert
SOP! ook dit jaar een prachtige reis.
Daarvoor hebben ruim 50 collega’s zich
al aangemeld. De trip staat gepland voor
eind september: drie dagen Praag. Dat
zal, net als de reis naar Boedapest, weer
een heuse beleving worden!
Voetbalkaarten
in augustus
Loting voetbalkaarten start in augustus.
SOP! heeft weer acht kaarten. Nu per
loting één kaartje om zoveel mogelijk
Listercollega’s te laten genieten van
voetbal. Houd intranet in de gaten!
Bekerfinale
voetbal
24 april
Acht Lister-collega’s gingen
24 april naar de bekerfinale
Feijenoord-Utrecht in de Kuip.
Helaas nam Utrecht geen beker
mee naar huis.
Biertje Balletje
Bowlen
28 april
Ze blijven toch in topconditie:
het team Lunettics. Op 28 april hebben
zij de spannende contest Biertje Balletje
Bowlen gewonnen.
(Of was het omdat team ICT er dit
keer niet was…?)
24. 24 contxt | nummer 9 | 2016
Time-off
IRFAN ZEI ‘NEE’
TEGEN GULLIT
Irfan op zijn honk. Voetbalvereniging Almere City
Als kind voetbalde en keepte Irfan zelf. Op z’n
30e begon hij als scheidsrechter. ‘Ik heb er
allerlei cursussen voor gedaan en nu fluit ik
de jeugd van 11 tot 18 jaar. Ik vind het heel
leuk, krijg er energie van. Wat mij boeit is de
drukte en de agressie in het spel. Ik vind
het mooi om de wedstrijden ondanks de
spanning in goede banen te leiden.
Hoe meer agressie, hoe rustiger ik word,’
zegt hij lachend. ‘Eerst krijgen ze mondeling
een waarschuwing en daarna is het direct
geel of rood. Dus de spanning verbreek ik
heel snel. Ik had eens een leider rood gegeven
wegens schelden, maar hij wilde het veld
niet verlaten. Toen heb ik de aanvoerder bij
me geroepen, een jochie van 11. Ik zei: ‘Wil jij
je leider wegsturen?’ Die jongen ging naar
zijn leider toe en zei: ‘Jij hebt ons altijd
geleerd dat we netjes moeten zijn tegen de
scheidsrechter, en kijk nou eens wat je doet.’
Die man luisterde en ging ‘t veld uit!’
Fluiten bij bijzondere mensen
Irfan fluit ook bijzondere doelgroepen in hun
onderlinge competitie. Zoals de voetbal-
teams van ggz-instellingen. ‘Die doelgroep is
zó interessant! Maar de meeste scheidsrech-
ters snappen er geen bal van. Je moet bij die
groepen de regels een beetje aanpassen.
In het reguliere voetbal is schelden gewoon
geel. Maar bij de bijzondere doelgroepen
mag dat even. Een jongen met bijvoorbeeld
Gilles de la Tourette mag even schelden of
tegen de hoekpalen schoppen als het niet
gaat. Ik praat veel met ze. Er was een jongen
die een corner wilde nemen en dat ging niet.
Ik ben achter hem gaan staan en zei: 1,2,3
pats! Toen schopte hij de bal. Er zitten veel
talenten bij, ondanks hun problematiek.
Wat ik uit m’n werk meeneem kan ik
daar goed gebruiken.’
Net als op mijn werk
’Op het veld heb je veel emoties. In het begin
ging ik mee in die emoties. Maar nu denk ik:
’t zijn niet míjn emoties. Ik spreek de dader
aan op zijn gedrag en die gaat eruit. Op het
werk doe ik precies hetzelfde. Het zijn hún
emoties, het is hún lijden en pijn. Ik leid ze
daarin, maar als ik er in meega, ga ik rennen
en vliegen, en dat is niet goed. Voor hen niet
en voor mij niet.’
Tekst: Gert-Jan van Faassen
Irfan Bayrak, begeleider op locatie Hoograven, staat vrijwel ieder weekend als scheids-
rechter op het voetbalveld. Hij fluit jeugdwedstrijden op hoog niveau. Het neusje van de
zalm, dat vindt-ie van die rol: ‘Ik kom door heel Nederland, bij alle grote clubs. Rijkaard,
Gullit, Klaassen, ik heb ze allemaal voorbij zien komen bij de F-jes. Vorig jaar zei Gullit nog
tegen me: Hé ouwe pik, wil je een handtekening van me? Ik heb ‘nee’ gezegd,’ lacht Irfan.
‘De meeste
scheidsrechters
snappen er geen
bal van.’
24 contxt | nummer 9 | 2016
Time-off
IRFAN ZEI ‘NEE’
Irfan op zijn honk. Voetbalvereniging Almere City