5438
- 1. ايران ملي استاندارد
ايران اسالمي جمهوري
Islamic Republic of IranINSO
5834ملي سازمانايران استاندارد5438
تجديدنظراولIranian National Standardization Organization1st.Revision
2331
نفتي هاي فرآورده-تعیینشدن ابري نقطه-
آزمون روش
Petroleum products - Determination of
cloud point - Test method
ICS:75.080
2013
- 2. ب
خدا نام به
آشناييباايران استاندارد ملي سازمان
مؤسسۀاستانداردوتحقیقاتصنعتیایرانبهموجببندیکمکاد3قکانوناصکحقکوانیومقکرراتمؤسسکۀاسکتانداردو
تحقیقاتصنعتی،ایرانمصوببهمماه1331تنهامرجعرسمیکشوراستکهوظیفه، تعییتدویونشکراسکتاندارداا
ایران )(رسمی ملیرابهعهدهدارد.
مکور ادار عالی شورا جلسه دومی و پنجاه و یکصد موجب به ایران صنعتی تحقیقات و استاندارد موسسه نام92/6/29بکه
شماره نامه طی و تغییر ایران استاندارد ملی سازمان33333/996مور92/3/29. است شده ابحغ اجرا جهت
تدویاستاندارددرحوزهاامختلفدرکمیسیوناافنیمرکباز، سازمان کارشناسانصاحبنظرانمراکزومؤسسکات
،علمی،پژواشیتولیدواقتصادآگاهومرتبطانجاممیشودوکوششیامگامبامصالحملیوباتوجهشرایط به، تولیکد
فناوروتجاراسکتککهازمشکارکتآگااانکهومنصکفانۀصکاحبانحکو،نفکعشکام،تولیدکننکدگانمصکر،کننکدگان
صادرکنندگانووارد،کنندگانمراکزعلمیو،تخصصی،نهادااسازماناادولتیوغیردولتیحاصمیشود.پیشنکوی
استانداردااملیایرانبرانظرخواایبهمراجعذنفعواعضاکمیسیوناافنکیمربکوارسکامکیشکودوپکاز
دریافتنظرااوپیشنهاداادرکمیتۀملیمرتبطباآنرشتهطرودرصورتتصویببهعنواناستاندارد)(رسمی ملیایکران
چاپومنتشرمیشود.
پیشنویاستانداردااییکهمؤسساتوسازمانااعحقهمندوذصحنیزبارعایتضوابطتعییشدهتهیهمیکننکد
درکمیتۀملیطروبررسیودرصورت،تصویببهعنکواناسکتانداردملکیایکرانچکاپومنتشکرمکیشکود.،ترتیکب بکدی
استانداردااییملیتلقیمیشوندکهبراساسمفادنوشتهشدهدراستانداردملیایکرانشکمار3تکدویودرکمیتکۀملکی
استانداردکه مربوایران استاندارد ملی سازمانتشکیمیدادبهتصویبرسیدهباشد.
استاندارد ملی سازمانایرانازاعضااصلیسازمانبکیالمللکیاسکتاندارد(ISO)1
،کمیسکیونبکیالکتروتکنیک المللکی
9
(IEC)وسازمانبیالمللیاندازهشناسیقانونی3
(OIML)اسکتوعنکوان بکهتنهکارابکط2
کمیسکیونغکیایی ککدک
3
(CAC)درکشورفعالیتمیکند.درتدویاستانداردااملیایرانضمتوجهبهشرایطکلیونیازمنکداکاخکا
، کشورازآخریاا پیشرفت،علمیفنیوصنعتیجهانواستاندارداابیالمللیبهرهگیرمیشود.
می ایران استاندارد ملی سازمانتواندبارعایتموازیپیشبینیشدهدر،قکانونبکراحمایکتازمصکرحفک ،کننکدگان
سحمتوایمنیفردو،عمومیحصواطمینانازکیفیتمحصوالتومححظاتزیستمحیطیو، اقتصادبعضی اجرااز
استانداردااملیایرانرابرامحصوالتتولیدداخکشورو/یااقحم،وارداتیباتصویبشوراعالیاجبکار ،اسکتاندارد
.نمایدسازمانمیتواندبهمنظورحفبازاراابیالمللیبرامحصکوالت،کشکوراجکرااسکتانداردکاالاکاصکادراتیو
درجهبندآنرااجبار.نمایدامچنیبرااطمینانبخشیدنبهاستفادهکنندگانازخدماتاا سازمانومؤسساتفعا
زمینۀ در،مشاوره،آموزش،بازرسیممیزوصدورگواایسیستماامدیریتکیفیتومدیریتزیست،محیطیآزمایشکگاه
اامراکز و)(واسنجی کالیبراسیونوسای،سنجشایران استاندارد ملی سازمانایگونهسازمانااومؤسساترابکراسکاس
ضوابطنظامصححیت تأییدایرانارزیابیمیکندودرصورتاحرازشرایط،الزمگوااینامۀتأییدصححیتبهآناااعطاوبر
عملکرداا آنمی نظارتکند.ترویجدستگاهبیالمللی،یکااا)(واسنجی کالیبراسیونوسای،سنجشتعیکیعیکارفلکزات
گرانبهاوانجامکاربرد تحقیقاتبراارتقاسطحاستانداردااملیایرانازدیگروظایفایسازماناست.
1- International Organization for Standardization
2 - International Electrotechnical Commission
3- International Organization of Legal Metrology (Organisation Internationale de Metrologie Legale)
4 - Contact point
5 - Codex Alimentarius Commission
- 3. ج
فني کمیسیونتدويناستاندارد
«نفتي هاي فرآورده-تعیینشدن ابري نقطه–روشآزمون-اول نظر تجديد»
:رئیسيا /و سمتنمايندگي
عیسی ،امایی زاده باقر
ارشد (کارشناس)شیمی مهندسی
ارمزگان استاندارد مدیرک
:دبیر
،جودارعفت
)پلیمر صنایع مهندسی ارشد (کارشناسی
ارمزگان استاندارد ک اداره کارشناس
اعضاءالفبا حرو ترتیب به (اسامی :(
غحمعلی ،زاده آشور
)شیمی مهندسی ارشد (کارشناسی
میکائی ،ابوالقاسمی
مهند ارشد (کارشناسی)شیمی سی
پاالیش شرکتقشم و سرخون گاز
ارمزگان استاندارد ک اداره کارشناس
سمیه ،پور اکبر
)انگلیسی زبان مترجمی (کارشناس
فرشته ،بابازاده
)تجزیه شیمی ارشد (کارشناسی
علی ،داسمه
(کارشن)نفت مهندسی ارشد اسی
صدیقه ،دیانت
)طبیعی منابع مهندسی (کارشناسی
عبدالرضا ،پور رمضان
)شیمی مهندسی ارشد (کارشناسی
محمود ،زاده طاار
نفت مهندسی ارشد (کارشناسی)
فهیمه ،پور علی
)پلیمر صنایع مهندسی ارشد (کارشناسی
کارشناس
استاندارد کارشناس
نفتی اا فرآورده پخش و پاالیش شرکت
ارمزگان استان
ارمزگان استاندارد ک اداره کارشناس
نفتی اا فرآورده پخش و پاالیش شرکت
ارمزگان استان
آزاد دانشگاه علمی ایئتقشم واحد
کارشناس
- 4. د
عقی ،شاازاده غحم
) آلی شیمی ارشد (کارشناسی
مریم ،کمالی
)آلی شیمی ارشد (کارشناسی
قشم و سرخون گاز پاالیش شرکت
ارمزگان استاندارد ک اداره کارشناس
- 5. ه
مندرجات فهرست
عنوانصفحه
استاندارد ملی سازمان با آشناییب
استاندارد تدوی فنی کمیسیونج
گفتار پیشو
1کاربرد دامنه و اد
9الزامی مراجع
1
1
3تعاریف و اصطححات9
2آزمون روش خحصه2
3کاربرد و اامیت2
6الزم وسای2
3واکنشگراا3
3آزمون روش3
2نتایج بیان19
19انحرا و دقت19
11کلید کلمات19
- 6. و
گفتار پیش
استاندارد"نفتی اا فرآورده-تعییشدن ابر نقطه–روشآزمون"نخستیسا در بار1333تدوی
پ اساس بر استاندارد ای .شدتوسط بررسی و رسیده یشنهاداااستاندارد ملی سازمانتایید و ایران
بار اولی برا مربوطه اا کمیسیونموردگرفت قرار نظر تجدیدودردومی و بیستاجحسکمیتۀملی
نفتی اا فرآورده استانداردمور91/19/1329موردتصویبقرارگرفته،استاینبهاستنادبندی
ماد3قانوناصحقوانیومؤسسۀ مقرراتاستانداردوتحقیقاتصنعتی،ایرانمصوببهمماه1331،به
عنواناستانداردملیایرانمی منتشرشود.
براحفامگامیواماانگیباتحوالتوپیشرفتهاملیوجهانیدرزمینۀ،صنایععلوم،وخدمات
استانداردااملیایراندرمواقعلزومتجدیدنظرخواادشدوارپیشنهادکهبرااصحوتکمیای
استانداردااارائه،شودانگامتجدیدنظردرکمیسیونفنیمربوموردتوجهقرارخواادگرفت.باید ، بنابرای
اموارهازآخریتجدیدنظراستانداردااملیایراناستفادهکرد.
ایر ملی استاندارد جایگزی استاندارد ایشماره به ان3233سا1333شود می
مأ و منبعخیکهبراتهیۀایاستانداردمورداستفادهقرارگرفتهبهشرزیراست:
ASTM D 2500: 2011 Standard Test Method for Cloud Point of Petroleum Products
- 7. 1
نفتي هاي فرآورده-تعیینشدن ابري نقطه-روشآزمون
اشدار-دا ریاستانداردتماممواردایمنیوبهداشتینوشتهنشدهاستدر .صورتوجودچنیمو، ارد
مسئولیتبرقرارشرایطایمنیوسحمتیمناسبا وجراآنبرعهدهکاربرایاستاندارداست.
خطر-جیوه1
یمادهسمیکه استمیآسیب باعث تواندسیستمعصبی، مرکزکلیهوکبدشو.دانگام
.شود دقت آن از استفاده
2کاربرد دامنه و هدف
2-2روش تعیی استاندارد ای تدوی از ادآزمونفرآورده شدن ابر نقطهاست نفتی ااروش ای
آزمونبرافرآوردهنفتی اااا سوخت وبیودیز9
الیه در کهضخامت با اایی29میلیو شفا متر
شد ابر نقطه دارااز کمتر ن22استند سلسیوس درجهدارد کاربرد.
يادآوري–مقایسات درآزمایشگاای بی3
از تر پایی رنگ با نفتی اا فرآورده شام استفاده مورد استاندارد3/3و بوده
از باالتر رنگ با اا نمونه برا است ممک روش ای در شده اظهار دقت3/3مقیاس بهASTM.نکند صدق
2-1مقادیرمندرجدرواحدااSIبهاستاندارد عنواندرنظرگرفتهایچ .شوداندازه واحددیگر گیر
شود نمی استاندارد ای شام.
1الزامي مراجع
داده ارجاع آن به ایران ملی استاندارد ای مت در که است مقرراتی حاو زیر الزامی مدارکشدهبدی .است
جزئی مقررات آن ترتیبمی محسوب ایران ملی استاندارد ای از.شود
درشده داده ارجاع انتشار تاریخ ذکر با مدرکی به که صورتیاصححیه ،باشدآن بعد تجدیدنظراا و اا
در .نیست ایران ملی استاندارد ای نظر موردآن به انتشار تاریخ ذکر بدون که مدارکی موردداده ارجاع اا
شدهآ امواره ،استاصححیه و نظر تجدید خریآن بعد اامورد اانظر.است
برا زیر مراجع از استفادهکاربرد:است الزامی استاندارد ای
9-1شماره ایران ملی استاندارد993نفتی اا فرآورده ،–رنگ تعیی–مقیاس (بهASTM)
9-9شماره ایران ملی استاندارد19313ش در مایع اا دماسنج ،یشه
9-3شماره ایران ملی استاندارد2132نفتی اا فرآورده و مواد از دستی بردار نمونه اا روش ،
2-4 Energy Institute Standard: Specifications for IP Standard Thermometers
1- Mercury
2- Biodiesel
3- Interlaboratory
- 8. 9
3تعاريف و اصطالحات
3-2می کار به زیر تعاریف و اصطححات ،استاندارد ای درر:ود
3-2-2
بیوديزل
سوختیمتشکازاسترااتآلکیاسیدااچرببازنجیرهبلندباشد میکهازروغااگیااییا
اا چربیحیوانیبهدستآمدهاختصار به که .استباB100.شود می داده نشان
3-2-2-2
بررسي و بحث
ی متانو مث الک ی با حیوانی یا گیاای روغ واکنش ازحضور در اتانو ایکاتالیزور،و استر مونو
از بیش عمدتا سوخت ای .باشد می بیودیز معر چرب اسید استر منو که شود می حاص گلیسری12
( چرب اسید متی استراا به که شود می شام را چرب اسید نوعFAME)1
.اند شده تبدی
3-2-1
بیوديزلمخلوط
ترکیبیازسوختبیودیزباپایه سوختنفتیباشد می-نشان با مخلو ایBXXتعییشود میکهدر
آنXXحجمی درصدبیودیز.باشد می
3-2-3
شدن ابري نقطه
درفرآوردهاانفتیواا سوختبیودیزبند در مشرو شرایط مطاب3،است مایع نمونه ی دما
انگامیکهکوچکتریخوشه9
قابمشاادهازبلورااایدروکرباولیبارمی ظاار شدن سرد از پ
شود.
3-2-3-2
بررسي و بحث
برابسیاراز،ناظرانخوشهاازاا کریستاموممانندیتکهازابرنسبتاسفیدیاشیررنگبه
نظرمی،رسدازایرونامروشآزمون.نهادند شدن ابر نقطه راانگامیکهدرجهحرارتنمونهبهاندازه
کافیاست پاییباعثشود میبلوراااامومشوند ظاار ابر شک بهبلوراا ،اا نمونه از بسیار برا .
1- Fatty acid methyl esters (FAME)
2- Cluster
- 9. 3
ابتدادراطرادیواره) ظر (ته آزمون ظر قسمت تری پاییکهدرجهحرارتآنشک است تری پایی
گیرند میاندازهوموقعیتابریاخوشهبلوراادرنقطهشدن ابربستهبهماایتنمونهمتفاوتاست.
،اا نمونه از برخیخوشهااخواا تشکی بزرگنددادبرخی که حالی در اند مشااده قاب راحتی به که
قاب سختی به دیگرمشاادهباشند می.
3-2-3-1
بررسي و بحث
پازسردشدنتادماپاییترازنقطهابر،شدنخوشهاابلوردرچندجهترشدخوااندکرد،به
عنوانمثاتر پایی اطراظر قسمت یعمود بصورت یا و ، ظر مرکز سمت به ،آزمون.باال سمت به
دما کااش با شدن بلور ای و یابند می گسترش ابر از ا حلقه بشک آزمون ظر ته پیرامون در بلوراا
دمای شدن ابر نقطه حا ای با یابد می ادامهته که دمایی نه و شوند می ظاار بلوراا اولی که است ی
.است شده تشکی موم از پر اا الیه و اا حلقه آزمون ظر
3-2-3-3
بررسي و بحث
به،کلی طورتشخیصنقطهابرشدننمونهااباخوشهاابزرگکهبهسرعتگیرند می شکآسانتر
است،مانندنمونهااپارافینی.تفاوتبیکدرخوشهبلورومایعنیزواضحتروقتی ای بر عحوه .است
تشخیص به که شوند می دیده اا خوشه داخ از بازتابی درخشان نقا شود مشااده خوبی روشنایی با نمونه
نفتنی مث اا نمونه برخی .کند می کم شدن ابر نقطه1
ایدروکراکینگ و9
که شیمیایی ساختار بدلی
جریا دارنداایی نمونه چنی در اولیه ابر شدن ظاار بنابرای و افتد می اتفاق کند به آنها در سرمایش ن
و شود می مشااده ضعیفی کدر نتیجه در و کند بلور رشد سرعت .است تر سختاا خوشهشده تشکی
اند پراکنده بسیاریابد می کااش شدن ابر نقطه زیر به اایی نمونه چنی دما امچنانکهخوشه اندازه
شود می پدیدار آاستگی به مه ای که بگیرد شک سراسر مه تواند می و یابد می افزایش نیز پراکنده اا.
( باشد نمونه در موجود آب اندک مقادیر از ناشی تواند می مه ای حا عی دربند به مربو یادآور3-3را
)ببینیدت می آزمایش شروع از قب نمونه کردن خش ..کند ممانعت اایی تداخ چنی از واند
3-2-3-8
بررسي و بحث
ادازروشنقطهابشدن رشناساییبلوراامومدرنمونهاستگرچهترکیبات و آب ناچیز مقادیر
معدنیآن در که است دمایی آوردن بدست روش ای از منظور .باشند داشته حضور نمونه در است ممک نیز
1- naphthenic
2- hydrocracked
- 10. 2
جامد دوفاز سیستم به مایع فاز از )(مایع نمونه-مایعفاز تغییر ثبت بدنبا روش ای .شود می تبدی
.نیست آب مانند ناچیز مقادیر
8آزمون روش خالصه
8-2مشخ سرعتی با نمونهمعی دمایی فواص در و شده سرد صمی مشاادهگرد.دبرا آن در که دمایی
ته در ابر بار اولیمی مشااده آزمون ظرنقط عنوان به ،شودهمی ثبت شدن ابرگردد.
5کاربرد و اهمیت
5-2برافرآوردهاانفتیوسوختاانقطه ، بیودیزشدن ابرفرآوردهااپایی شاخص نفتی
آن عمومی دما تریخا اا کاربرد برا ااباشد می.
6الزم وسايل
شک به توجه با1می قرار استفاده مورد زیر وسای:گیرند
6-2آزمون ظرف
استوانه شیشهخارجی قطر دارا که صا ته شک ا9/33تا3/32میلیمتروارتفاع113تا193
میلیحدود داخلی قطر ،متر39تا2/39میلیدیواره و مترحداکثر ضخامت با ا6/1میلیمی متر.باشد
بای آزمون ظراندازه به آن داخلی کف از د3±32میلینشانه خط توسط نمونه ارتفاع تعیی جهت متر
عحمت.گردد گیار
6-1دماسنجها
دماسنجدمایی گستره دارا آزمون روش ای در استفاده مورد اامطابباجدوشماره1میباشد.
جدول2-ها دماسنج دمايي گستره
دماسنج نوعدما گستره
شدماسنج ماره
ASTMIP
باال شدن ابر و ریزش نقطه33-تا39سلسیوس درجه +C3C1
پایی شدن ابر و ریزش نقطه39-تا99سلسیوس درجه +C6C9
6-3پنبه چوپ
آزمون ظر داانه با متناسب،می مرکز در حفره ی دارا آزمون دماسنج دادن قرار جهت کهباشد.
- 11. 3
6-8محفظه
استوانه محفظهاشیشه یا فلز ،انفوذ قاب غیر ،آب برابر درعم با صا ته ،113میلیقطر و متر
داخلی9/22تا3/23میلیمی متراضافی حرکت بدون باید محفظه ،باشدداخ در قائم موقعیتی در محکم ،
بند سردک حمام6-3نگهاز بیش نباید و شود دار93میلیمترگیرد قرار کننده سرد محیط از خارج.
6-5گرد صفحه
ضخامت با نمد یا پنبه چوب جن از6میلیمی قرار محفظه کف در آزادانه که است متر.گیرد
6-6واشر
حلقهضخامت به شک ا3میلیمی و است آزمون ظر خارجی قسمت با متناسب که متردر آزادانه تواند
قرا محفظه داخلی قسمتالستی از است ممک واشر .گیرد ربا که باشد شده ساخته مواد یا چرم ،
را خود اولیه شک تا باشد سخت کافی اندازه به و بچسبد آزمون ظر به بتواند متناسب ارتجاعی خاصیت
می محفظه با آزمون ظر تماس از جلوگیر ،واشر از استفاده اد .نماید حفباشد.
6-7حمام يا حمامها
نگه دارا و شود داشته نگه ثابت نظر مورد دما در باید حمام دمانگه جهت مستحکمی دارندهدار
ب محفظههمی را حمام برا نیاز مورد دما .باشد قائم طوردستگاه توسط توانکننده سرد اامناسب)در
دسترسی صورت(ای غیر در ،نمود تامیمخلو از صورتکننده سرد ااممی ناسب.نمود استفاده توان
مخلوکننده سرد اامعموالدما تامی جهتحمامدرجدوشماره9.است شده داده نشان
- 12. 6
جدول1-حمام دماهاي و کننده سرد هاي مخلوط
کننده سرد هاي مخلوطحمام دماي
یخ و آب مخلو
است یا ، سدیم کلرید بلوراا و خرده یخ مخلواتر پترولیم یا الک اتی یا متی ،
(بخش3می حاص را نظر مورد دما جامد کرب اکسید د افزودن با که )ببینید را
.کند
(بخش اتر پترولیم یا الک اتی یا متی ، است3کرب اکسید د افزودن با که )ببینید را
.کند می حاص را نظر مورد دما جامد
اتی یا متی ، است(بخش اتر پترولیم یا الک3کرب اکسید د افزودن با که )ببینید را
.کند می حاص را نظر مورد دما جامد
(بخش اتر پترولیم یا الک اتی یا متی ، است3کرب اکسید د افزودن با که )ببینید را
.کند می حاص را نظر مورد دما جامد
3/1±9سلسیوس درجه
3/1±13-سلسیوس درجه
3/1±33-سلسیوس درجه
3/1±31-سلسیوس درجه
3/1±62-سلسیوس درجه
- 13. 3
يادآوري–.باشند می میلیمتر حسب بر ابعاد امه
شکل2-شدن ابري نقطه گیري اندازه دستگاه
7واکنشگرها
7-2استن
صنعتی درجه با استاست مناسب سردک حمام براباقیمانده شدن خش اثر در کهجا بر را ا
.نگیارد
هشدار-است اشتعا قاب بسیار.
- 14. 3
7-1خشك يخ يا جامد کربن اکسید دي
درجه با خش یختجاراست مناسب سردک حمام در استفاده برا.
7-3اتر پترولیوم2
درجه با اتر پترولیومیا تجارصنعتیمناس سردک حمام برااست ب.
هشدار-است مضر آن بخارات و احتراق قاب.
7-8کريستالسديم کلريد هاي
صنعتی درجه با سدیم کلریدتجار یااست مناسب.
7-5سديمسولفات
آزمایش خلو درجه با آب بدون سدیم سولفات از نیاز صورت درمی استفاده گاای.شود
7-6اتیلیك الکل يا اتانل
بدون اتاندرجه با آبیا تجارمی مناسب سردک حمام برا صنعتی.باشد
هشدار-می سمی و اشتعا قاب.باشد
7-7متیلیك الکل يا متانل
درجه با آب بدون متانیا تجاراست مناسب سردک حمام برا صنعتی.
هشدار-می سمی بخارات با اشتعا قاب.باشد
4آزمون روش
4-2نمونهبرداري
شماره ایران ملی استاندارد مطاب2132سا :1333
4-1دمانمونهحداق به را آزمون مورد12.برسانید احتمالی شدن ابر نقطه از باالتر سلسیوس درجه
با فیلتراسیون نظیر روشی توسط را موجود رطوبتالیا بدون صافی کاغیخشروغ تا کنید جداًحکام
شود شفا.فیلحداق دما در را تراسیون12انجام احتمالی شدن ابر نقطه از باالتر سلسیوس درجه
داید.
4-3نمونهبریزید نشانه خط مح تا آزمون ظر داخ را.
1- Petroleum Naphtha
- 15. 2
4-8تو را آزمون ظر داانهپنبه چوپ سطصورتی در .ببندید محکم ،دارد قرار دماسنج آن داخ که ا
از باالتر احتمالی شدن ابر نقطه که36-شدن ابر و ریزش نقطه دماسنج از ،باشد سلسیوس درجه
باال)دمایی گستره33-تا39+سلسیوس درجه(صورتی در و کنید استفادهاحتمالی شدن ابر نقطه که
از کمتر36-پایی شدن ابر و ریزش نقطه دماسنج از ،باشد سلسیوس درجه)دمایی گستره39-تا99+
سلسیوس درجه(در محکم پنبه چوب که کنید تنظیم طور را دماسنج و پنبه چوب موقعیت .کنید استفاده
آزمو ظر ته با دماسنج حباب و شوند محور ام آزمون ظر و دماسنج و گیرد قرار خود جاتماس در ن
.باشد
يادآوري-مایع ستون گسیختگی تصادفی بطور است ممک مواقع برخی دراا دماسنج.شود خطا باعث و گیرد صورت
دماسنج بنابرایباید اا( معی فواص درآزمون از قب)که است استفاده قاب دماسنجی و گیرند قرار بررسی و بازدید مورد
یخ نقطه دارا1±9سلس درجهکنید توجه و کنید داخ یخ حمام در فروبر خط تا را دماسنج که صورت ای به .باشد یوس
دما با زیاد اختح ،دارد قرار یخ از خارج که دماسنج ستون دما91قرائت جهت سپ .باشد نداشته سلسیوس درجه
.نمایید تصحیح را دما و برده فرو یخ حمام در متناوبأ را دماسنج ،دما
4-5محفظه ته در را گرد صفحه .باشند خش و تمیز محفظه داخ و واشر ،گرد صفحه کنید توجه
حداق باید محفظه و گرد صفحه .بگیارید19در ،گردد گیار جا حمام در آزمون ظر اینکه از قب دقیقه
زمانی محفظه درپوش از استفاده .باشند گرفته قرار کننده سرد محیطدر خالی محفظه کهشدن سرد حا
استمی مجاز ،ب ظر دور واشر .باشدهفاصله93داخ را آزمون ظر .داید قرار آن پایی از میلیمتر
.نداید قرار کننده سرد محیط در مستقیمأ را ظر ارگز .بگیارید محفظه
يادآوري-است ممک محفظه داخلی قسمت و واشر ،گرد صفحه داشت نگه خش و تمیز رعایت عدممتشکی به نجر
.کند ایجاد خطا آزمون نتایج در و شده برف
4-6در را سردک حمام دما3/1±9.دارید نگه ثابت سلسیوس درجه
4-7است سلسیوس درجه ی از مضربی که نمونه دما قرائت ار درب بدون سریعأ را آزمون ظر ،هام
خوردن( نمونهروغ)اب تشکی و بردارید محفظه ازتمام .داید قرار محفظه درون مجددا و کنید مشااده را ر
زمانی .شود انجام ثانیه سه از کمتر در باید عملیات ایبه روغ دما که2+در و رسید سلسیوس درجه
دما با دوم حمام به را آزمون ظر ،نشد مشااده ابر روغ3/1±13-منتق سلسیوس درجه
نمایید)جدوشماره3ببی رانید.(.نکنید جابجا را محفظهزمانیبه روغ دما که6-سلسیوس درجه
دما با سوم حمام به را آزمون ظر ،نشد مشااده ابر روغ در و رسید3/1±33-سلسیوس درجه
پایی شدن ابر نقطه تعیی برا .کنید منتقحمام ،تراااضافیباید حمام ار دما .نیازند موردمطاب
باجدو3شود داشته نگه ثابت.حالت ار درصورتی در ،نقطه کهابرقاب نمونه شدنمشاادهو نباشد
دمابه نمونهتری پاییشده شناخته محدودهبراکه حمامیحاضر حا دراستفاده حا درباشد می
رسید،اساس براا محدودهدر شده ذکرجدوشماره3،ب حمام به را آزمون ظرنمایید منتق عد.
- 16. 19
4-4ای .کنید گزارش آزمون ظر ته در ابر مشااده با سلسیوس درجه ی تقریب با را شدن ابر نقطه
می تایید نمودن سرد تداوم با نتیجهگردد.
يادآوري-است کمتر دما که آزمون ظر ته در مه یا موم از ابر ابتدا امیشهمی مشااده ،مقا وجود علت به .شودبسیار دیر
روغ در آب کممی ایجاد نمونه سر تا سر در جزئی مه ،ب که شودهمی ظاار بیشتر دما کااش با تدریج.گرددایاز حاص مه
موم شدن ابر نقطه تعیی در آبنمی ایجاد مزاحمتیکندمزاحمت حاالت بیشتر در .بدون صافی کاغی توسط فیلتراسیون ،
خش کتان الیا،امانطوربند در که3-1،شد داده شرمی مناسب.باشد
سوخت مورد درمیزان به را نمونه از دیگر مقدار ،باشد زیاد مه مقدار اگر دیزلی اا199سولفات گرم پنج با لیتر میلی
آب بدون سدیمنمای صا خش کتان الیا بدون صافی کاغی توسط سپ .شود خش تا داید تکان دقیقه پنج حداق ،.ید
مرحله ای به کافی تماس زمان اعمامی کااش موثر طور به یا و کرده برطر را مه ،می موم ابر بنابرای .دادبه تواند
حداق دما در امیشه باید فیلتراسیون و نمودن خش .شود داده تشخیص راحتی12ابر نقطه از باالتر سلسیوس درجه
از کمتر و تقریبی شدن22سلسیوس درجه.شود انجام
جدول3–نمونه دمايي هاي محدوده و حمام دماي
حمام)سلسیوس (درجه حمام دماي تنظیم)سلسیوس (درجه نمونه دمايي محدوده
13/1±0تا شروع2+
93/1±13-2تا +6-
33/1±33-6-تا92-
23/1±31-92-تا29-
33/1±62-29-تا69-
3نتايج بیان
3-2بند در شده ثبت دما3-3طب شدن ابر نقطه عنوان به راروشاستاندارد ایکنید گزارش.
21انحراف و دقت
21-2آزمون نتایج آمار بررسی اساس بر آزمون روش ای دقتاست زیر شر به آزمایشگاای بی اا:
21-2-2تکرارپذيري2
آ نتیجه دو بی اختحآزمایش ی توسط که زمونمواد رو یکسان شرایط تحت و وسائ امان با گر
ب یکسانهآزمون در ،باشد آمده دستمی فقط روش ای صحیح کاربرد و مکرر اااز مورد ی در تواند99
کند تجاوز سلسیوس درجه دو مورد.
1 -Repeatability
- 17. 11
21-2-1تجديدپذيري2
که مستق و جداگانه آزمون نتیجه دو بی اختحآزمایش دو توسطگآزمایشگاه در متفاوت رمختلف اا،
ب یکسان مواد روهآزمون در ،باشد آمده دستمی فقط روش ای صحیح کاربرد و مکرر اای در تواند
از مورد99موردازکند تجاوز سلسیوس درجه چهار.9
21-1انحراف3
شدن ابر نقطه چون ندارد وجود انحرا آزمون روش ای درتعریف آزمون روش ی اساس بر فقط
می.گردد
21-3بیوديزل محصوالت براي دقت
آزمون نتایج آمار بررسی اساس بر آزمون روش ای دقتاست زیر شر به آزمایشگاای بی اا:
21-3-2تکرارپذيريدر بیوديزل هاي مخلوط برايگاز نفت
آزمایش ی توسط که مکرر اا آزمون در نتایجانجام یکسان مواد رو یکسان شرایط تحت و وسای با گر
از مورد ی در تواند می فقط باشد شده99، مورد9.باشد داشته اختح سلسیوس درجه
21-3-1تجديدپذيريدر بیوديزل هاي مخلوط برايگاز نفت
آزمایش دو توسط که مستق و جداگانه آزمون نتیجه دو بی اختحد متفاوت گرآزمایشگاه رمختلف اا
آزمون در ،باشد آمده بدست یکسان مواد رومی فقط روش ای صحیح کاربرد و مکرر اای در تواند
از مورد99موردسهکند تجاوز سلسیوس درجه.2
يادآوري2-در بیودیز مخلو اا نمونه برا شدن ابر نقطه دقتگاز نفتحدود از9-تا19سلسیوس درجه +شام را
.شود می
يادآوري1-بود نمونه نوع انتخاب آزمایشگاای بی مطالعه ای نتایج از یکی.دقت بر نمونه نوع انتخاب چونکهمی اثر نتایج
گیارد.جدایی دلی به سوختی سفید نفتدر که زمانی شدن سرد محض به فازاا ناچیزB20سوخت با ،استند مخلو
.است متفاوت بیودیزامچ، نینمونهنفتسفیدخااستفاده کهمیشدغیرمعمو،بودکهایرا مطالعهپیچیده بیشتر
د بیان در دیز بیو در سفید نفت مخلو اا داده از ، بنابرای .کرد میقتاستفادهشود نمی.عحوهبر، ایسوختدیز
1- Reproducibility
9-از دقی اظهارات1229.است شده استخراج آزمایشگاای بی گروای آزمون برنامهکنندگان شرکت13اا سوخت از متشک نمونه
تقطیر از حاصدمایی محدوده با اا روغ و مختلف1-تا33-با آزمایشگاه اشت .دادند قرار تحلی و تجزیه مورد را سلسیوس درجه
آزمون روشD2500/IP219.اند داشته شرکتمورد در اطحعاتنوعنمونهوشدن ابر نقطه متوسطدرپژواشی گزارشباشد می.
3- Bias
2-برااز دقت اظهار9991برناماست شده استفاده آزمایشگاای بی گروای آزمون ه.کنندگان شرکت11از متشک متفاوت نمونه
،نفتی مواد تقطیر از حاص اا سوخت از مختلف اا مخلوگاز نفتبا بیودیز اا سوخت مختلف اا نمونه با را ،سفید نفت و
دمایی محدوده19تا +23-نموده آنالیز و مقایسه سلسیوس درجهآزمون روش با آزمایشگاه ده .اندD2500/IP219.اند داشته شرکت
مورد در اطحعاتنوعنمونهوشدن ابر نقطه متوسطدرپژواشی گزارشباشد می.
- 18. 19
مورداستفادهدربا مواد از تحقیقاتی گزارشنقطهشدن ابرباالبا .بودتوجهبهنقطهابرشدنپایه با مواددیز،ای
محدودهدماییدربیاندقیمحدودشده.است
يادآوري3-طیف شام شد خوااد انجام که شدن ابر نقطه آزمایشگاای بی بعد مطالعهوسیعترازسوختپایه اا
بیودیزتقطیر از حاص مخلو از مختلفی اا سهم باخواادبود.
21-8انحرافبیوديزل محصوالت براي
تعریف آزمون روش ی اساس بر فقط شدن ابر نقطه چون ندارد وجود انحرا آزمون روش ای در
میگردد.
22کلیدي کلمات
22-2موم بلوراا ، نفتی اا فرآورده ، شدن ابر نقطه