4ο Γυμνάσιο Γλυφάδας

1. Η έρημος Σαχάρα
Μάθημα Γεωγραφίας
Διδάσκουσα: κα Α.Χαζάπη
4ο Γυμνάσιο Γλυφάδας
Τμήμα: Α4
Ηλίας Παπακωστόπουλος
Σχολικό Έτος 2017-2018

2. ΗΛΙΑΣ ΠΑΠΑΚΩΣΤΟΠΟΥΛΟΣ
ΓΕΩΓΡΑΦΙΑ Η έρημος Σαχάρα
Τμήμα: Α4
2
Η Σαχάρα είναι η αμμώδης έκταση ερήμου που καλύπτει το
μεγαλύτερο μέρος της βόρειας Αφρικής. Πρόκειται για περιοχή ακαλλιέργητη
και με δύσκολες συνθήκες διαβίωσης. Στην διάλεκτο των Βερβέρων καλείται
«σαχρά» και σημαίνει έκταση με χρώμα παραπλήσιο στο ξανθό.
Αχανής αμμώδης έκταση της Σαχάρας
❖ Γεωγραφικός προσδιορισμός
Η έρημος Σαχάρα καταλαμβάνει μεγάλες περιοχές από τις εξής χώρες:
Αλγερία, Αίγυπτος, Λιβύη , Τσάντ, Μαυριτανία, Νίγηρας, Σουδάν και Τυνησία.
Συνολικά καλύπτει το 31% της επιφάνειας της Αφρικής.
Διασχίζει την βόρεια Αφρική από τον Ατλαντικό ωκεανό έως την Κοιλάδα
του Νείλου, και συνεχίζεται στα ανατολικά του Νείλου με την Αραβική Έρημο
στην Αίγυπτο και στη Νουβική Έρημο στο Σουδάν μέχρι να φτάσει στην
Ερυθρά Θάλασσα και που συνέχεια της Σαχάρα αποτελεί η έρημος της
Αραβικής χερσονήσου.
Η γεωγραφική θέση της Σαχάρας

3. ΗΛΙΑΣ ΠΑΠΑΚΩΣΤΟΠΟΥΛΟΣ
ΓΕΩΓΡΑΦΙΑ Η έρημος Σαχάρα
Τμήμα: Α4
3
Από τα σύνορα της στον Ατλαντικό ωκεανό έως την κοιλάδα του Νείλου
καλύπτει απόσταση 4.000 χλμ., και από το βόρειο μέχρι το νότιο άκρο της
1.500 έως 1.800 χλμ.
Στο νότιο τμήμα της η Σαχάρα εφάπτεται με ζώνη τροπικής σαβάνας που
ονομάζεται Σαχέλ.
❖ Γεωμορφολογικά στοιχεία
Εκτός της αμμώδους έκτασης, διαθέτει πετρώδεις εκτάσεις και αρκετά
βραχώδη όρη, στα οποία περιλαμβάνονται το όρος Αχαγκάρ ή Χογκάρ που
έχει ύψος 2.918 μέτρα, το Τιμπέστι, με ύψος 3.415 μ. και το όρος Σαϊρ με
ύψος 2.022 μέτρα. Σε άλλες περιοχές της Σαχάρας, σχηματίζονται κοιλώματα
με μεγάλο και απότομο βάθος εξαιτίας της διαβρωτικής επίδρασης του
ανέμου.
Οι κυριότερες από τις λίμνες της ερήμου Σαχάρας είναι: η Μελγκίρ στα 31
μέτρα κάτω από τη στάθμη των νερών της θάλασσας, η Μερουάν στα 29
μέτρα, και η Γυάρλα στα 21 μέτρα. Ονομαστές οάσεις είναι η Σίουα, η Αρέγκ,
η Φαράφρα, η Κούφρα, η Μπαχαρίγια, η Ντάχελ, η Τάττα, η Άκκα και η
Τουγγούρτ.
Λίμνη Μελγκίρ

4. ΗΛΙΑΣ ΠΑΠΑΚΩΣΤΟΠΟΥΛΟΣ
ΓΕΩΓΡΑΦΙΑ Η έρημος Σαχάρα
Τμήμα: Α4
4
Αν και επί το πλείστον ακατοίκητη, σε κάποια σημεία της Σαχάρα
υπάρχουν κτισμένες κάποιες σημαντικές πόλεις, όπως, Νουακχοτ
(Πρωτεύσουσα της Μαυριτανίας) , Ουάργκλα, Μπεχάρ, Χάσι Μεσουντ της
Αλγερίας κ.α Οι πόλεις έχουν κατασκευαστεί σε τοποθεσίες με σχετικά καλές
συνθήκες για διαβίωση, όπως το υψίπεδο του Αχαγκάρ ή Χογκάρ στην
Αλγερία η πόλη Ταμανρασσέτ και στα βουνά Αϊρ στο Νίγηρα η πόλη
Αγκαντέζ, που δέχονται αρκετές βροχές.
Εντυπωσιακή όαση στην μέση της Σαχάρας
❖ Κλίμα
Η Σαχάρα βρίσκεται στη ζώνη του βορειοανατολικού αληγούς που
περιορίζει την εμφάνιση βροχών. Μόνο στην περιοχή της Μεσογείου και του
Σουδάν σημειώνονται περιστασιακά βροχοπτώσεις και υπάρχει μια
περιορισμένη βλάστηση.
Το μεγαλύτερο μέρος της δυτικής Σαχάρας δεν είναι κατοικήσιμη λόγω της
ξηρασίας. Σε αυτές τις ακατοίκητες και ανεκμετάλλευτες περιοχές, υπάρχουν
τοποθεσίες όπου ενδέχεται να μην σημειωθεί βροχόπτωση έως και για
διάστημα δέκα ετών.
Επίσης ο βαθμός ξηρασίας του αέρα είναι πολύ υψηλός, κάτι που
επηρεάζει τα όποια πιθανά αποθέματα νερού και τα κάνει να εξατμίζονται
γρήγορα. Κατά τη διάρκεια του καλοκαιριού, ενώ τη μέρα η θερμοκρασία
ανεβαίνει στους 50 °C, το βράδυ κατεβαίνει υπό το μηδέν. Αυτές οι διαφορές
της θερμοκρασίας, συντελούν στην δημιουργία ανέμων που είναι αρκετά
ισχυροί και συχνά οδηγούν σε εμφάνιση ανεμοστρόβιλων γνωστών με το
όνομα τζιμπλί, χαμσίν ή και χαρματάν.

5. ΗΛΙΑΣ ΠΑΠΑΚΩΣΤΟΠΟΥΛΟΣ
ΓΕΩΓΡΑΦΙΑ Η έρημος Σαχάρα
Τμήμα: Α4
5
Η Σαχάρα εκπέμπει περισσότερη σκόνη από κάθε άλλη έρημο του
πλανήτη. Περισσότερη από τη μισή σκόνη που έχει καταβυθισθεί στα βάθη
των ωκεανών, προέρχεται από τη βόρεια Αφρική.
Οι ερευνητές επισημαίνουν ότι σήμερα υπάρχει τόση πολλή σκόνη της
Σαχάρας διασκορπισμένη ανά τον πλανήτη μέσω των ανέμων, που αλλάζει το
κλίμα πολλών περιοχών. Η αφρικανική σκόνη φθάνει μέχρι τον Βόρειο και το
Νότιο Πόλο, αλλά μέχρι στιγμής οι επιστήμονες δεν έχουν κατανοήσει καλά
πώς όλη αυτή η σκόνη επιδρά στο κλίμα της Γης.
Η διασπορά της σκόνης εξαρτάται από διάφορους μετεωρολογικούς
παράγοντες: από το φαινόμενο Ελ Νίνιο έως την μεταβαλλόμενη ένταση του
ανέμου της Σαχάρας, γνωστού ως «Χαρματάν», ο οποίος δυναμώνει πολύ,
όταν κατεβαίνει από τα όρη της βορειοδυτικής Αφρικής. Ο άνεμος αυτός κατά
καιρούς σηκώνει τη σκόνη από το έδαφος και τη διασπείρει ανάλογα με την
κατεύθυνσή του.
Ο άνεμος Χαρματάν πάνω από την Σαχάρα
Όπως γνωρίζουμε και στην Ελλάδα πολύ καλά, η ενοχλητική σκόνη που
προέρχεται από τη Σαχάρα, ταξιδεύει μεγάλες αποστάσεις και σκεπάζει τα
πάντα στο πέρασμά της.
Μια νέα γαλλο-αμερικανική επιστημονική έρευνα εκτιμά ότι ευτυχώς τις
επόμενες δεκαετίες το φαινόμενο θα τείνει να μειωθεί σε ένταση.
Οι επιστήμονες προβλέπουν μια αισθητή μείωση στην παραγωγή σκόνης
στην έρημο της Σαχάρας έως το τέλος του 21ού αιώνα. Αυτό αφενός θα έχει
θετικές επιπτώσεις στην υγεία των ανθρώπων (και όχι μόνο), αλλά αφετέρου
θα αυξήσει τις θερμοκρασίες στον βόρειο Ατλαντικό και θα ευνοήσει τη
δημιουργία κυκλώνων.

6. ΗΛΙΑΣ ΠΑΠΑΚΩΣΤΟΠΟΥΛΟΣ
ΓΕΩΓΡΑΦΙΑ Η έρημος Σαχάρα
Τμήμα: Α4
6
❖ Κατανομή πληθυσμού
Πιο γνωστή περιοχή της Σαχάρας είναι η νοτιοαλγερινή Σαχάρα, όπου
υπάρχουν αρκετές οάσεις και συνοικισμοί, όπως η Τουγγούρτ, με 3.000
κατοίκους.
Με δρόμο, συνδέεται η Τουγγούρτ με την Ουάργκλα, με πληθυσμό 4.000
κατοίκων. Στην κεντρική Σαχάρα βρίσκεται και η λεκάνη του Φεζάν όπου
βρίσκεται και η πόλη Μαρζούκ με 9.000 κατοίκους, πρωτεύουσα της
ομώνυμης περιοχής της Λιβύης.
Οικισμός στην Σαχάρα (περιοχή Αλγερίας)
Από το σύνολο των κατοίκων της Σαχάρας - που υπολογίζεται έως δύο
εκατομμύρια ανθρώπους - η πλειονότητα είναι Βέρβεροι και ένας μικρός
πληθυσμός μαύρων Αφρικανών στα Ν. και ΝΑ. Μέσα σε αυτούς τους
πληθυσμούς, υπάρχουν οι Τουαρέγκ στη δυτική Σαχάρα - που στην τοπική
διάλεκτο η λέξη σημαίνει ληστές των μεγάλων δρόμων- με ανοιχτόχρωμο
δέρμα, και οι Τούμπου που ζουν στις ανατολικές τοποθεσίες.
H ζωή στη Σαχάρα είναι αρκετά δύσκολη και επικίνδυνη με τα
περισσότερα σπίτια να είναι μικρά, χαμηλά και σκοτεινά, και με ευνοϊκές
συνθήκες για την ανάπτυξη μικροβίων.
Οι κύριες ασχολίες των κατοίκων είναι η παραγωγή δημητριακών, η
καλλιέργεια του φοίνικα και άλλων δέντρων και φυτών της περιοχής τους,
καθώς επίσης και η κατασκευή κοσμημάτων και όπλων.

7. ΗΛΙΑΣ ΠΑΠΑΚΩΣΤΟΠΟΥΛΟΣ
ΓΕΩΓΡΑΦΙΑ Η έρημος Σαχάρα
Τμήμα: Α4
7
Πηγές:
Iefimerida.gr
Wikipedia.com
Huffingtonpost.gr