1. ชิสุห์
ชิสุห์ (Shih Tzu) ชื่อของสุนัขพันธุ์นี้มาจากภาษาจีน แปลว่า สุนัข
สิงโต เป็นสุนัขในสามสายพันธุ์ชั้นสูง พวกเดียวกับปักกิ่งและปั๊ก เป็น
สุนัขที่หรูหราที่สุดจากจักรพรรดิจีน โดยกล่าวว่าพระทิเบตมอบสุนัข
พันธุ์ชิสีให ้จักรพรรดิจีนเป็นของกำานัล สุนัขพันธุ์นี้เป็นที่รู้จักนอก
อาณาจักรจีนตั้งแต่ปี ค.ศ. 1903 เริ่มจากอังกฤษ ฝรั่งเศส ชิสุเป็นสุนัข
ตัวเล็กขนยาว เจ ้าเสน่ห์มีหางไม่ยาวนักยกสูงขึ้นเหนือหลัง ขนที่หัวมัก
จะโดนรวบขึ้นแล ้วผูกโบว์สีแดงดูสะดุดตามาก มีท่วงทำานองการเดินสูง
ศักดิ์แบบขุนนาง แต่ลักษณะการเห่าของชิสุจะมีความเป็นเฉพาะ
ตัวอย่างมาก เนื่องจากส่วนใหญ่มันจะเห่าทักทายด ้วยเสียงใหญ่ดังน่า
กลัวมากตลอดเวลาจนกว่าเจ ้าของจะปรามถ ้าเป็นแบบทีคัพก็จะยังดังอยู่
มากด ้วย
ชิสุมีอายุค่อนข ้างยืนยาวคือประมาณ 10-18 ปี ตามแต่ปัจจัยต่างๆเช่น
อาหาร และการเลี้ยงดู โรคที่มักเกิดขึ้นกับชิสุคือโรคตาแห ้ง โรคหูน้ำา
หนวก หูอักเสบ โดยเจ ้าของควรหมั่นทำาความสะอาดตาและหูของมัน
อย่างสม่ำาเสมอด ้วยผลิตภัณฑ์ทำา ความสะอาดของมันโดยเฉพาะ โร
คอื่นๆที่อาจเกิดขึ้นได ้เช่น โรคนิ่ว โรคไต และไส ้เลื่อน
ปกติชิสุจะมีนิสัย ดุ เห่าเก่งมากและดังมากดูจะเป็นสุนัขอารมณ์ศิลปิน
ซะด ้วย หลายครั้งที่พบว่ามันจะไม่เชื่อฟังเราถ ้ามันไม่อยากทำาซะอย่าง
แต่อย่างไรก็ตามมันก็ชอบวิ่งและรักความสนุกซึ่งเจ ้าของจำาเป็นจะต ้อง
พามันออกไปวิ่งออกกำาลังกายบ ้าง

2. วิธีการเลี้ยงดูชิสุห์
หมาท ้อง อาหารที่เลี้ยงหมาที่กำาลังตั้งท ้องนั้นจะต ้องมีคุณภาพสูง
โปรตีนมาก ไขมันน้อย ขนาดและปริมาณที่ให ้ในระยะ 6 อาทิตย์แรก
ของการตั้งท ้องพอ ๆ กับใช ้เลี้ยงดูหมาใหญ่ หรือหมาโตเต็มวัย ใน
ประจำาวัน แต่เราจะเพิ่มปริมาณอาหารให ้มากขึ้นตามน้ำาหนักตัวหมาใน
ระยะ 3 อาทิตย์สุดท ้ายก่อนคลอดคือ เพิ่มอาหารให ้ปริมาณ 15-20 %
ของน้ำาหนักตัวแม่หมา ก่อนคลอด 1 – 2 วัน แม่หมาบางตัวมักไม่ค่อย
กินอาหารหรือไม่กินเลย เพราะมัวแต่หาสถานที่คลอดลูก โดยเฉพาะแม่
หมาสาวท ้องแรก ฉะนั้นอย่าตกใจจนเกินไป หลังคลอดแล ้วก็จะกิน
อาหารเอง ข ้อพึงระวัง อย่าขุนมหาจนอ ้วนเกินไปจนไม่มีแรงในการเบ่ง
คลอดลูก
หมาแม่ลูกอ่อน อาหารที่ใช ้เลี้ยงหมาแม่ลูกอ่อนไม่ได ้มีให ้เฉพาะแม่หมา
เท่านั้น มันต ้องถ่ายทอดไปยังลูกหมาด ้วย โดยการเปลี่ยนเป็นนม ฉะนั้น
ปริมาณอาหารที่แม่หมาจะกินต ้องเพิ่มขึ้นโดยอาทิตย์แรกเพิ่มเท่าครึ่ง
จากปกติ อาทิตย์ที่ 2 เป็น 2 เท่า และอาทิตย์ที่ 3 เป็น 3 เท่า
สิ่งที่ต ้องเสริมเพิ่มเติมแก่แม่หมาได ้แก่ แร่ธาตุ คือ แคลเซียม และ
ฟอสฟอรัส เพราะสิ่งเหล่านี้จะถูกแตกออกไปนมแม่สู่ลูก ๆ ของมันใน
ขณะเดียวกัน แม่หมาจึงมีปริมาณแคลเซียมที่ลดลงด ้วย จนถึงระดับที่
เกิดขาดแร่ธาตุที่เราเรียกว่า ภาวะแคลเซียมต่ำา แม่หมาแสดงอาการชัก
เกร็ง น้ำาลายไหลยืด ตัวร ้อนจัด ฝรั่งเรียกว่า Milk Fever หรือไข ้น้ำานม
เมื่อเจ ้าของพาไปหาหมอ หมอจึงฉีดแคลเซียมให ้อาการจะทุเลาลง
อย่างเห็นได ้ชัด แต่ทางที่ดีควรมีการป้องกันไว ้โดยการเพิ่มเติม
แคลเซียมลงไปในอาหารแม่ลูก อ่อนตามคำาแนะนำาของหมอ พร ้อมกับ
ให ้จากแหล่งอาหารธรรมชาติ คือ นม ซึ่งจะเป็นการป้องกันปัญหาดัง
กล่าวได ้ดี
การเลี้ยงดูสุนัขขณะที่เป็นลูกสุนัข ลูกหมาไทยที่จะนำามาเลี้ยงนั้นควร
มีอายุ 2 เดือน หรือหย่านมแล ้ว หรือถ ้าโตกว่านี้ก็จะยิ่งเลี้ยงง่ายขึ้น เมื่อ
นำาสุนัขเข ้ามาอยู่ที่แห่งใหม่วันแรก ถ ้าบ ้านเลี้ยงสุนัขอยู่แล ้วก็ควรให ้
สุนัขได ้รู้จักกับสุนัขที่มีอยู่เดิมและ ให ้สุนัขรู้จักสิ่งแวดล ้อมที่แตกต่างไป
จากที่เดิม เพื่อให ้คุ้นเคยกับที่อยู่ใหม่ เพราะนิสัยสุนัขจะอยากรู้อยาก
เห็นสิ่งแปลก ๆ ใหม่ ๆ มาก จึงควรปล่อยให ้สุนัขเดินสำารวจสถานที่หรือ
สิ่งต่าง ๆ ตามลำาพัง จะทำาให ้มันรู้สึกว่า สถานที่ใหม่เป็นสถานที่ที่อบอุ่น
ปลอดภัย ไม่น่ากลัวใด ๆ แต่สำาหรับลุกสุนัขเล็ก ๆ บางตัวเมื่อเข ้ามาอยู่
ใหม่ จะมีปัญหาบ ้าง เช่นมันจะหอนเพราะคิดถึงแม่และพี่น้องที่เคยเล่น
กันมา เมื่อหิวก็หอน อาจทำาให ้รำาคาญ เพราะหนวกหู วิธีการแก ้ปัญหา

3. ลูกสุนัขหอน อาจนำาสิ่งของที่ปูนอนในรังเก่าของลูกสุนัขมารองให ้นอน
ในที่อยู่ใหม่ด ้วย เพราะลูกสุนัขจะจำากลิ่นได ้และเข ้าใจว่ายังอยู่ที่เดิม
หรืออาจเลี้ยงสุนัข 2 ตัวอยู่ด ้วยกัน เมื่อมีเพื่อนเล่นมันจะไม่เหงาและไม่
ค่อยหอน โดยทั่วไปลูกสุนัขตอนเล็ก ๆ นิสัยเหมือนเด็ก จะชอบนอน
ตื่นขึ้นมารู้สึก หิวก็ร ้อง อิ่มก็นอน แล ้วก็เล่น เมื่อโตขึ้นก็จะนอนน้อยลง
ชอบตื่นขึ้นมากินและเล่นมากขึ้น จากนั้นก็จะคุ้นเคยกับความเป็นอยู่และ
สถานที่ใหม่ ลูกสุนัขเมื่ออายุได ้ 4-5 เดือน ก็เริ่มถ่ายขนขนจะหยาบกว่า
เดิม ฟันน้ำานมก็จะเปลี่ยนเป็นฟันแท ้มีเขี้ยวขึ้นทั้ง 4 เขี้ยว ทำาให ้คัน
ปาก จึงชอบแทะสิ่งต่าง ๆ ในบ ้าน ถ ้าสุนัขกัดสิ่งของในบ ้านควรทำาโทษ
เพื่อให ้เข็ดหลาบไม่ติดเป็นนิสัยควรหาของ เล่น เช่น ลูกบอลเล็ก ๆ กัด
แทะแทน ลุกสุนัขอายุ 4-6 เดือนจะชอบเล่นแทะ และซุกวนมาก กิน
อาหารเก่งอยากรู้อยากเห็นพออายุ 7-8 เดือน ก็จะเริ่มเข ้าสู่วันหนุ่มสาว
ถ ้าเป็นตัวเมียก็จะเริ่มเป็นสัด ต ้องระมัดระวังเป็นพิเศษ อย่าให ้ผสมพันธุ์
กันในวัยนี้ อาจทำาให ้มันเสีย ถ ้าจะให ้ผสมพันธุ์ควรผลสมเมื่อมีอายุ
ประมาณ 12-18 เดือนจะเหมาะสมมากกว่า
หมาโต ในวัยนี้เราสามารถให ้อาหารสำาเร็จรูปที่มีขายตามท ้องตลาดได ้
แล ้วซึ่งอาหารสำาเร็จรูปที่นิยมมี 2 แบบ คือ อาหารแห ้ง ส่วนใหญ่จะมี
ความชื้นต่ำามากคือ ไม่เกิน 10 % มักอัดอยู่ในรูปเม็ดทรงต่าง ๆ กัน ทำา
มาจากวัตถุดิบ คือ เนื้อวัว ม ้า ไก่ หรือปลาป่ น ฯลฯ บรรจุกล่องกระดาษ
อาหารเปียก มีความชื้นสูงประมาณ 65-70 % ทำามาจากเนื้อวัว เนื้อม ้า
และเนื้อปลา ยังคงมีรูปร่างเป็นก ้อนเนื้อให ้เห็น บรรจุกระป๋ อง จะน่ากิน
กว่าแบบแห ้ง
ทั้งสองแบบสามารถเทใส่ภาชนะให ้สุนัขกินได ้ทันที แต่หมาจะกินหรือ
ไม่นั้นอีกเรื่องหนึ่งเพราะหมาบางตัวไม่ยอมรับอาหารเหล่านี้ จะเป็น
เพราะกลิ่นหรือรสหรือความแข็งกระด ้างก็เป็นได ้ดังนั้นจึงต ้องมีการ
ฝึกหัดให ้กินก่อน โดยการหลอกล่อด ้วยเล่ห์กล กล่าวคืออาจผสมอาหาร
สำาเร็จรูปจำานวนเล็กน้อยลงในอาหารสำาเร็จขึ้นไปทีละน้อย ทำาบ่อย ๆ
จนในที่สุดหมาตัวนั้น สามารถกินอาหารสำาเร็จรูปล ้วน ๆ ผู้เลี้ยงบางคน
อาจว่าวิธีนี้ไม่ทันใจ ใช ้วิธีเผด็จการ กินก็กิน ไม่กินก็อด จะอดได ้ไม่นาน
สุดท ้ายก็ยอมกิน แต่ควรระวังจะเจอตัวที่ยอมอดเป็นอดตายเข ้าจริง ๆ
หมาสูงอายุ หมาสูงอายุจะมีร่างกายที่เริ่มเสื่อมโทรมไปตามกาลเวลา
ดังนั้นการให ้อาหารจึงควรที่จะให ้ตามความเหมาะสมของวัยของสุนัข
ซึ่งควรมีลักษณะเป็นอาหารที่ย่อยง่าย เช่นเนื้อที่ไม่มีพังพืด อาหารที่มี
ไขมันน้อย อาหารที่มีโปรตีนสูง เพื่อที่จะได ้ไปเสริมสร ้างส่วนที่สึกหรอ
ปริมาณที่ให ้ก็ไม่ควรมากเกินไปเนื่องจาก หมาวัยนี้จะไม่กระฉับกระเฉง

4. การวิ่งออกกำาลังกายก็น้อยลงตามอายุ ฉะนั้นอาหารที่กินเข ้าไปมาก ๆ
นอกจากจะไม่เกิดประโยชน์แล ้วยังก่อให ้เกิดโทษ เช่น ท ้องอืด แน่น
เฟ้อ
อนึ่ง หมาที่แก่มาก ๆ อัตราการกินอาหารย่อมต่ำาลงเป็นธรรมดา บางครั้ง
อาจกินวันละเพียงเล็กน้อย หรือกินบ ้างไม่กินบ ้างเจ ้าของอาจให ้อาหาร
เสริมเช่น อาหารสำาเร็จรูป น้ำาซุปและวิตามินต่าง ๆ เป็นการช่วยกระตุ้น
ความอยากอาหารและความแข็งแรงของร่างกายอีกทางหนึ่ง