κεφ 27

1. Προςταςύα τησ Ιδιωτικότητασ και Τεχνολογύεσ
Πληροφορικόσ και Επικοινωνιών
Τεχνικϊ και Νομικϊ θϋματα

2. ΜΕΡΟ΢ Β
ΝΟΜΙΚΑ ΘΕΜΑΣΑ
Κεφϊλαιο 27
Νομικό Διαςφϊλιςη του Απορρότου των Κινητών
Επικοινωνιών
(Η ελληνικό νομικό ρύθμιςη ενόψει και του πρόςφατου
ν.3674/2008)

3. ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ
 Ειςαγωγό
 Αντικεύμενο τησ προςταςύασ
 Περιεχόμενο τησ προςταςύασ
 Κυρώςεισ για την παραβύαςη του απορρότου των
επικοινωνιών
 Το θεςμικό πλαύςιο επεξεργαςύασ των προςωπικών
δεδομϋνων ςτο χώρο των ηλεκτρονικών επικοινωνιών

4. Η διαρκώσ αυξανόμενη χρόςη και ραγδαύα εξϋλιξη τησ
κινητόσ τηλεφωνύασ αναγκϊζει τουσ νομοθϋτεσ εύτε να
θεςπύςουν νϋουσ νόμουσ εύτε να εκμοντερνύςουν την όδη
υπϊρχουςα νομοθεςύα.
Το απόρρητο των κινητών επικοινωνιών ςτην ελληνικό
νομοθεςύα διαςφαλύζεται από το Σύνταγμα (ϊρθρο 19), με
πλόθοσ ϊλλων διατϊξεων (ν.2225/1994, ν.3115/2003,
ν.3674/2008) καθώσ και με ανεξϊρτητη διοικητικό αρχό, την
Αρχό Διαςφϊλιςησ του Απορρότου των Επικοινωνιών
(ΑΔΑΕ).
4

5. 5
Το Σύνταγμα και η νομοθεςύα προςτατεύουν το
¨ςύνολο¨ τησ επικοινωνύασ, δλδ τόςο το περιεχόμενο
(ομιλύα, όχοσ, εικόνα) όςο και τα εξωτερικϊ ςτοιχεύα (
ταυτότητα επικοινωνούντων, αριθμού των καλούντων,
γεωγραφικό θϋςη, χρόνοσ επικοινωνύασ, εύδοσ τησ
ςυςκευόσ, μηνύματα. Τα εξωτερικϊ ςτοιχεύα
ονομϊζονται και δεδομϋνα τησ επικοινωνύασ.

6. 6
Δεδομένα επικοινωνίας
Δεδομένα θέσης
( Οι πληροφορύεσ που αφού υποςτούν
επεξεργαςύα, μπορούν να υποδεύξουν
τη γεωγραφικό θϋςη τησ ςυςκευόσ του
χρόςτη)
Δεδομένα κίνησης
( Όλεσ οι πληροφορύεσ που υποβϊλλονται ςε
Επεξεργαςύα προκειμϋνου να επιτευχθεύ η
Επικοινωνύα ό η τιμολόγηςη τησ.
Συμπεριλαμβϊνονται ο αριθμόσ, η διεύθυνςη,
η ταυτότητα τησ ςύνδεςησ, οι κωδικού πρόςβαςησ,
τα δεδομϋνα θϋςησ, τη διϊρκεια τησ κλόςησ, τον
όγκο των δεδομϋνων, πληροφορύεσ ςχετικϊ με
δύκτυα επικοινωνύασ)

7. Το απόρρητο των κινητών επικοινωνιών αναφϋρεται τόςο
ςτην απαγόρευςη υποκλοπόσ ό παρακολούθηςησ
επικοινωνύασ χωρύσ τη ςυγκατϊθεςη των επικοινωνούντων,
όςο και ςτην τόρηςη τησ διαδικαςύασ ϊρςησ του απορρότου.
7

8. Ο πϊροχοσ εύναι υπεύθυνοσ όχι μόνο για την αςφϊλεια των
εγκαταςτϊςεων και των ςυςτημϊτων υλικού και λογιςμικού
αλλϊ και την ςύνταξη τησ Πολιτικόσ Διαςφϊλιςησ του
Απορρότου των Κινητών Τηλεπικοινωνιακών Υπηρεςιών
(ΠΔΑΚΤΥ), η οπούα τελεύ υπό την ϋγκριςη τησ ΑΔΑΕ.
Στην Πολιτικό αυτό περιλαμβϊνονται τα δικαιώματα και οι
υποχρεώςεισ των χρηςτών και των παρόχων. Κϊθε
τηλεπικοινωνιακόσ πϊροχοσ μπορεύ να ςυμπεριλϊβει τα
προςτατευόμενα ςτοιχεύα, τα ευϊλωτα ςημεύα του δικτύου,
να καθορύςει τισ υποχρεώςεισ των υπαλλόλων του, να
καταρτύςει ςχϋδιο αναθεώρηςησ όταν προκύψει νϋοσ
κύνδυνοσ ό αδυναμύα ό λόγω προςθόκησ καινούργιων
τεχνολογιών.
8

9. Στην ϋννοια τησ προςταςύασ του απορρότου
περιλαμβϊνεται και ο ϋλεγχοσ τησ διαδικαςύασ ϊρςησ
του απορρότου. Η ϊρςη θα πρϋπει να πραγματοποιεύται
ςυγκεκριμϋνουσ νομικούσ λόγουσ και με ςυγκεκριμϋνη
νομικό διαδικαςύα ώςτε να μη θύγεται περαιτϋρω η
ιδιωτικό ζωό και προςωπικότητα του χρόςτη.
9

10. Οι νόμιμοι λόγοι προκειμϋνου να γύνει ϊρςη απορρότου
περιγρϊφονται ςτο Σύνταγμα (αρ.19 §1) και αφορούν
κακουργόματα. Η ϊρςη διατϊςςεται από δικαςτικό
αρχό κατόπιν αιτόματοσ αςτυνομικόσ, ςτρατιωτικόσ ό
δικαςτικόσ αρχόσ.
Η ΑΔΑΕ εποπτεύει την διαδικαςύα χωρύσ να μπορεύ να
κρύνει την απόφαςη τησ δικαςτικόσ αρχόσ για ϊρςη του
απορρότου. Οι πϊροχοι όπωσ και οι εκϊςτοτε αρχϋσ
υποχρεούνται όμωσ να ενημερώνουν την ΑΔΑΕ για τα
βουλεύματα και τισ αποφϊςεισ τουσ, προκειμϋνου η
ΑΔΑΕ να μπορεύ να αςκεύ ϋλεγχο.
10

11. 11
Στην κινητό τηλεφωνύα, η ϊρςη του τηλεφώνου μπορεύ να
αφορϊ τα ακόλουθα ςτοιχεύα:
•Καλών και καλούμενοσ αριθμόσ
•Καλών και καλούμενοσ πελϊτησ και ςτισ αναπϊντητεσ
•Ώρα ϋναρξησ και λόξησ τησ επικοινωνύασ
•Γεωγραφικόσ εντοπιςμόσ, ακόμα και για SMS
•Περιεχόμενο επικοινωνύασ
•Στοιχεύα ςυςκευόσ και ςύνδεςησ (IMEI,IM3I,TM3I)
•Αλφαριθμητικού χαρακτόρεσ
•Σηματοδότηςη τησ ετοιμότητασ για την πρόςβαςη
•Πραγματικόσ προοριςμόσ και ενδιϊμεςοι αριθμού, ςε
περύπτωςη εκτροπόσ τησ κλόςησ.

12. 12
Μια από τισ αςφαλιςτικϋσ δικλεύδεσ για την ϊρςη του
απορρότου εύναι και η πολύ ςυγκεκριμϋνη (ςκοπόσ,
χρονικό διϊρκεια τησ ϊρςησ, κ.α) και εξατομικευμϋνη
(ταυτότητα ςυνδρομητό, ταυτοπούηςη κινητού
τερματικού, αριθμόσ κλόςησ, κ.α) απόφαςη τησ
δικαςτικόσ αρχόσ.

13. 13
Σε περύπτωςη παραβύαςησ του απορρότου των
επικοινωνιών προβλϋπονται αςτικϋσ, ποινικϋσ και
διοικητικϋσ κυρώςεισ.

14. 14
Αςτικϋσ κυρώςεισ
Όταν η μη εκπλόρωςη των υποχρεώςεων που
επιβϊλλει ο νόμοσ προκαλεύ ςε ϊλλο περιουςιακό ό
ηθικό βλϊβη, προβλϋπονται αςτικϋσ κυρώςεισ για τον
υπόχρεο, ανεξϊρτητα από την υπαιτιότητα του.
Η χρηματικό αποζημύωςη ορύζεται τουλϊχιςτον ςτα
10.000 ευρώ.

15. 15
Ποινικϋσ κυρώςεισ
Το απόρρητο των επικοινωνιών διαφυλϊςςεται και με
πλόθοσ διατϊξεων του Ποινικού Κώδικα, η παραβύαςη των
οπούων ςυνεπϊγεται υψηλϊ χρηματικϊ πρόςτιμα και ποινϋσ
φυλϊκιςησ.
Οι πρϊξεισ παραβύαςησ του απόρρητου ό και η παρϊλειψη
λόψησ των απαραύτητων μϋτρων προςταςύασ τιμωρούνται
βαρύτερα, αν ο δρϊςτησ εύναι μϋλοσ τησ ΑΔΑΕ ό ιδιωτικών
επιχειρόςεων ςχετικών με τηλεπικοινωνιακϋσ υπηρεςύεσ
καθώσ και αν προςπαθούςε να αποκομύςει προςωπικό
όφελοσ ό αν οι πρϊξεισ του ϋθεςαν ςε κύνδυνο τισ αρχϋσ και
τουσ θεςμούσ του Πολιτεύματοσ.

16. Διοικητικϋσ κυρώςεισ
Χωρύζονται ανϊλογα με το εύδοσ τησ παρϊβαςησ ςε δύο
κατηγορύεσ: αυτϋσ που επιβϊλλονται από τον ν.3115/2003 και
ςε αυτϋσ που αφορούν παραβύαςη των διατϊξεων του
ν.3674/2008
Η παραβύαςη του ν.3115/2003 προβλϋπει την επιβολό
ςύςταςησ με προθεςμύα για ςυμμόρφωςη καθώσ και την
επιβολό προςτύμου ϋωσ 1.000.000 ευρώ.
Η παραβύαςη του ν.3674/2008 αποφϋρει τη ςύςταςη με
προθεςμύα για ςυμμόρφωςη, πρόςτιμο ϋωσ 5.000.000 ευρώ
καθώσ και πιθανό αναςτολό και ανϊκληςη ϊδειασ
λειτουργύασ. Η αναςτολό λειτουργύασ επιβϊλλεται από την
Εθνικό Επιτροπό Τηλεπικοινωνιών και Ταχυδρομεύων
(ΕΕΤΤ).
16

17. 17

18. Η προςταςύα του απορρότου εξαςφαλύζεται και από τον
εκςυγχρονιςμό και την αναπροςαρμογό ςτα νϋα
δεδομϋνα τησ νομοθεςύασ. Τϋτοιο ο παρϊδειγμα εύναι ο
ν.3471/2006 που προϋκυψε από ςυνεχεύσ τροποποιόςεισ
παλαιότερων νόμων καθώσ και ενςωμϊτωςη των
οδηγιών του Ευρωπαώκού κοινοβουλύου.
Ο ν.3471/2006 καθορύζει τη νόμιμη επεξεργαςύα
προςωπικών δεδομϋνων και ϊρςη του απορρότου.
18

19. Υποχρεώςεισ παρόχου
Οι υποχρεώςεισ που προβλϋπονται από το νόμο για τη θϋςη
του υπεύθυνου επεξεργαςύασ επιβαρύνουν τον πϊροχο και
πιο ςυγκεκριμϋνα:
1) Πρϋπει να ακολουθεύ τισ «κλαςςικϋσ» αρχϋσ τησ
επεξεργαςύασ:
• αρχό τησ αναλογικότητασ
•αρχό τησ νομιμότητασ του ςκοπού και του τρόπου
επεξεργαςύασ
•τησ ακρύβειασ
•τησ καθοριςμϋνησ χρονικόσ διϊρκειασ τόρηςησ των
δεδομϋνων
19

20. 2) Ο πϊροχοσ- υπεύθυνοσ επεξεργαςύασ πρϋπει να ϋχει
λϊβει τη ςυγκατϊθεςη του χρόςτη του οπούου τα
προςωπικϊ δεδομϋνα θα υποςτούν επεξεργαςύα. Η
ςυγκατϊθεςη πρϋπει να εύναι ελεύθερη, ρητό, ειδικό και
να δύνεται μετϊ από ενημϋρωςη του ςυνδρομητό καθώσ
και να εύναι ϋγγραφό ό να παρϋχεται με ηλεκτρονικϊ
μϋςα.
Ο ν.2471/2006 προβλϋπει περιπτώςεισ όπου η
ςυγκατϊθεςη δεν επιβϊλλεται να εύναι ρητό αλλϊ αρκεύ
ο ςυνδρομητόσ/χρόςτησ να μην ϋχει αντιρρόςεισ αφού
όμωσ πρώτα ενημερωθεύ (καταχωρόςεισ ςε δημόςιουσ
καταλόγουσ, χρόςη των επαφών του e-mail του χρόςτη
για διαφημιςτικούσ ςκοπούσ)
20

21. Η ςυγκατϊθεςη μπορεύ να ανακληθεύ οποιαδόποτε
ςτιγμό. Αν ανακληθεύ και τα δεδομϋνα ϋχουν προωθηθεύ
ςε τρύτουσ τότε η ανϊκληςη ανακοινώνεται και ςε
αυτούσ.
Ο κανόνασ τησ υποχρεωτικόσ λόψησ τησ ςυγκατϊθεςησ
κϊμπτεται ςε εξαιρετικϋσ περιπτώςεισ:
•Η πρόςβαςη του παρόχου για την χρϋωςη και την
πληρωμό των ςυνδϋςεων.
•Για την αντιμετώπιςη ϋκτακτων αναγκών (διωκτικϋσ
αρχϋσ, πρώτεσ βοόθειεσ) και τον εντοπιςμό του
καλούντοσ
21

22. 3) Ο πϊροχοσ οφεύλει να προςφϋρει ςτο χρόςτη μια ςειρϊ
τεχνικών δυνατοτότων, με απλϊ μϋςα και χωρύσ χρϋωςη,
όπωσ η απόκρυψη κλόςησ, να εμποδύζει τισ προωθούμενεσ
κλόςεισ από τρύτουσ κ.ϊ.
Παρόλα αυτϊ ο πϊροχοσ θα πρϋπει να εύναι ςε θϋςη να
«εξουδετερώςει» τη δυνατότητα του χρόςτη να αποκρύπτει
την καλούςα γραμμό του, ακόμη και χωρύσ τη ςυγκατϊθεςη
του, ςε περιπτώςεισ όπωσ:
• Για τον εντοπιςμό κακόβουλων ό ενοχλητικών κλόςεων
•Για κλόςεισ ϊμεςησ επϋμβαςησ
•Για κλόςεισ ςτισ οπούεσ εφαρμόζεται η νόμιμη διαδικαςύα
ϊρςησ απορρότου.
22

23. 23
4) Μια ϊλλη υποχρϋωςη του παρόχου εύναι να λαμβϊνει
τα απαραύτητα τεχνικϊ και οργανωτικϊ μϋτρα, ϋχοντασ
υπ’ όψιν την αρχό τησ αναλογικότητασ πϊντα,
προκειμϋνου να προςτατεύςει την αςφϊλεια του
δικτύου και των υπηρεςιών του. Όπωσ επύςησ και να
ενημερώνει τουσ ςυνδρομητϋσ για ιδιαύτερουσ
κινδύνουσ ό για τον ςκοπό τησ επεξεργαςύασ των
δεδομϋνων.

24. 5) Τϋλοσ ο πϊροχοσ οφεύλει να μην εγκαθιςτϊ
καταςκοπευτικϊ προγρϊμματα, δικτυακούσ
«κοριούσ»,cookies προκειμϋνου να αποκτόςει
πρόςβαςη ςτισ πληροφορύεσ του ςυνδρομητό, εκτόσ αν
ο χρόςτησ/ςυνδρομητόσ ϋχει δώςει τη ςυναύνεςη του ςε
αυτό ώςτε να του παραςχεθούν πρόςθετεσ υπηρεςύεσ
όπωσ εύναι η οδικό καθοδόγηςη, η πρόγνωςη καιρού,
πληροφορύεσ για την κύνηςη ςτουσ δρόμουσ, κ.ϊ.
24

25. Δικαιώματα χρόςτη
Η νομοθεςύα για τα προςωπικϊ δεδομϋνα αναγνωρύζει
τα εξόσ δικαιώματα ςτο χρόςτη:
•Το δικαύωμα τησ ενημϋρωςησ
•Το δικαύωμα τησ πρόςβαςησ
•Το δικαύωμα αντύρρηςησ
•Το δικαύωμα προςωρινόσ δικαςτικόσ προςταςύασ
25

26. Πιο εξειδικευμϋνεσ μορφϋσ του δικαιώματοσ ενημϋρωςησ
ςτο χώρο των ηλεκτρονικών επικοινωνιών αποτελούν: α) το
δικαύωμα του ςυνδρομητό να ενημερώνεται για τα δεδομϋνα
κύνηςησ που υπόκεινται ςε επεξεργαςύα που αποςκοπεύ ςτη
χρϋωςη και πληρωμό των ςυνδϋςεων, β) το δικαύωμα να
ενημερώνεται για την αναγνώριςη κλόςησ καθώσ και για
ϊλλεσ τεχνικϋσ δυνατότητεσ παρεμπόδιςησ ϋνδειξησ
ταυτότητασ, γ) το δικαύωμα του χρόςτη/ςυνδρομητό για την
αποςτολό αναλυτικών λογαριαςμών.
Επιπλϋον δικαύωμα του χρόςτη εύναι η υποχρϋωςη του
παρόχου να ενημερώνει τουσ ςυνδρομητϋσ για ιδιαύτερουσ
κινδύνουσ ςτο δύκτυο.
26

27. Ενώ πιο εξειδικευμϋνεσ περιπτώςεισ του δικαιώματοσ
αντύρρηςησ του χρόςτη αποτελούν: α) Το δικαύωμα να
δηλώςει ςτον πϊροχο ότι δεν επιθυμεύ μη ζητηθεύςεσ
επικοινωνύεσ β) το δικαύωμα να μην ςυγκαταλϋγεται ςε
δημόςιουσ καταλόγουσ του παρόχου, γ) το δικαύωμα να
μην επιτρϋπει τη χρόςη των επαφών του ηλεκτρονικού
ταχυδρομεύου του, δ)τα δικαύωμα να εμποδύζει ατελώσ
την αυτόματη προώθηςη κλόςεων ςτη ςυςκευό του, ε)
το δικαύωμα να αρνεύται οποιαδόποτε πρόςβαςη ςτα
δεδομϋνα η οπούα εύναι αναγκαύα για την προςθόκη
πρόςθετησ υπηρεςύασ από τον πϊροχο.
27

28. 28