“Oil Price Fundamentals”, 1st Trading Show of Athens, 18/12/009

1. Τα θεμελιώδη της τιμής του πετρελαίου
Νικόλαος Κοντινάκης
Σύμβουλος ενεργειακής πολιτικής και αγορών
Σύμβουλος ενεργειακής πολιτικής και αγορών
VRS “Investment Research & Analysis Journal”
1ο Trading Show, Αθήνα ‐ 18/12/2009

2. Τα θεμελιώδη της τιμής του πετρελαίου
Τα θεμελιώδη της τιμής του πετρελαίου
• Τι είναι το εμπόρευμα «πετρέλαιο»;
• Ποια η σημασία του;
• Πού πωλείται;
Π ύ λ ί
• Πόσο πωλείται και τί επηρεάζει την τιμή του;
• Μια εκτίμηση για το προσεχές μέλλον;
Ν. Κοντινάκης, VRS‐IRAJ 18/12/2009

3. Η σημασία του πετρελαίου
Η σημασία του πετρελαίου
• 35% της παγκόσμιας κατανάλωσης
ρ γ ς ργ ς
πρωτογενούς ενέργειας
• Πρώτη ύλη για χημικά, πλαστικά
• Μ άλ
Μεγάλη σημασία για τις οικονομίες των
ί ί
παραγωγών:
– Ρωσία: 65%
– Ιράν: 80%
Ιράν: 80%
– Σ. Αραβία: 95%
Ν. Κοντινάκης, VRS‐IRAJ 18/12/2009

4. Φυσική περιγραφή του αργού
Φυσική περιγραφή του αργού
• Δύο φυσικές ιδιότητες καθορίζουν την
η ρ
ποιότητα του πετρελαίου:
– Πυκνότητα (5 – 55 oAPI, 35 – 45o light crude)
– Συγκέντρωση σε θείο (0% 1% sweet crude)
Συγκέντρωση σε θείο (0% ‐ 1% sweet crude)
• Τ ί
Τρείς σημαντικοί «τύποι»:
ί ύ
– Brent: 38 oAPI, 0,3% S
– WTI: 38 – 40 oAPI, 0,3% S
– Dubai: 32 oAPI, 1,7% S
API, 1,7% S
Ν. Κοντινάκης, VRS‐IRAJ 18/12/2009

5. Η βιομηχανία του πετρελαίου
(ή… ποιος πρέπει να πληρωθεί)
• Έρευνα
• Εξόρυξη
• Αποθήκευση – Μεταφορά
• Εμπορία
• Διύλιση
• Αποθήκευση Μεταφορά Διανομή (προϊόντα)
Αποθήκευση – Μεταφορά – Διανομή (προϊόντα)
• Εμπορία (προϊόντα)
Ν. Κοντινάκης, VRS‐IRAJ 18/12/2009

6. Αγορές πετρελαίου
• Physical
– Brent/Brent BFO: UK, WTI: USA, Dubai: UAE, …
/ , , ,
– Dated & 15‐day Brent (forward), Brent CFDs
– Forward WTI Dubai Tapis
Forward WTI, Dubai, Tapis
• Futures (Financial instruments)
– Forwards (OTC)
– Futures, Options, Swaps (Κυρίως NYMEX & ICE)
Futures, Options, Swaps (Κυρίως NYMEX & ICE)
• Products markets
Ν. Κοντινάκης, VRS‐IRAJ 18/12/2009

7. Πού οδηγούμαστε;
Πού οδηγούμαστε;
• Η ρευστότητα έχει συγκεντρωθεί σε έναν μικρό αριθμό
τύπων πετρελαίου (Brent, WTI, Dubai) οι οποίοι
χρησιμοποιούνται ως δείκτες για τους υπόλοιπους (> 270)
ύ ί ό
• Η εμπορία πετρελαίου μετατρέπεται σε χρηματιστηριακή
Η εμπορία πετρελαίου μετατρέπεται σε χρηματιστηριακή
δραστηριότητα μέσω των αγορών παραγώγων για Brent
και WTI
και WTI
• Η spot τιμή παύει να καθορίζεται ως διαφορικό της τιμής,
πχ, του Brent, αλλά από τα χρηματιστήρια παραγώγων
Ν. Κοντινάκης, VRS‐IRAJ 18/12/2009

8. Brent Spot Price FOB ($/bbl)
Brent Spot Price FOB ($/bbl)
160
140
120
100
80
60
40
20
0
87 88 89 90 91 92 93 94 95 96 97 98 99 00 01 02 03 04 05 06 07 08 09
Πηγή: ΕΙΑ
Ν. Κοντινάκης, VRS‐IRAJ 18/12/2009

9. Τί επηρεάζει την τιμή;
Τί επηρεάζει την τιμή;
Βραχυ • Επίπεδο αποθεμάτων (εμπορικών και στρατηγικών)
ί δ θ ά ( ώ ώ )
• Πολιτικές εξελίξεις
• Ισοτιμία δολαρίου – άλλων νομισμάτων
Ισοτιμία δολαρίου άλλων νομισμάτων
• Αγορές μελλοντικών συμβολαίων και παραγώγων
Μεσο
Μ • Σχέση ζήτησης / παραγωγής
Σ έ ζή / ή
• Ικανότητα εφεδρικής παραγωγής
• User cost (;)
User cost (;)
• Ελαστικότητα ζήτησης / παραγωγής
Μακρο • Κό
Μ Κόστος παραγωγής
ή
• Αλλαγές στη δομή της βιομηχανίας (NOCs)
• Peak Oil (;)
Peak Oil (;)
Ν. Κοντινάκης, VRS‐IRAJ 18/12/2009

10. Εξέλιξη της παραγωγής
Εξέλιξη της παραγωγής
Πηγή: ΕΙΑ
Ν. Κοντινάκης, VRS‐IRAJ 18/12/2009

11. Εφεδρική παραγωγή και αποθέματα
Εφεδρική παραγωγή και αποθέματα
Πηγή: ΙΕΑ
2,5 – 3,5% εφεδρική παραγωγή
φ ρ ή ρ γ γή
σημαίνει μόλις 2,1 – 3,0 mb/d
Ν. Κοντινάκης, VRS‐IRAJ 18/12/2009

12. … ενώ ακόμη και πολιτικές αποφάσεις
ψαλιδίζουν τα περιθώρια
Μηνιαία αύξηση των αποθεμάτων πετρελαίου της Κίνας
Πηγή: JODI
ηγή
Ν. Κοντινάκης, VRS‐IRAJ 18/12/2009

13. Οριακό κόστος παραγωγής πετρελαίου
Οριακό κόστος παραγωγής πετρελαίου
Η καμπύλη οριακού κόστους συνεχίζει να
αυξάνει και να παίρνει πιο απότομη κλίση
αυξάνει και να παίρνει πιο απότομη κλίση
Πηγή: Goldman Sachs
Ν. Κοντινάκης, VRS‐IRAJ 18/12/2009

14. … ο ρόλος των κερδοσκόπων;
ο ρόλος των κερδοσκόπων;
Πηγή: J. A. Baker III Institute For Public Policy
Ν. Κοντινάκης, VRS‐IRAJ 18/12/2009

15. … ο ρόλος των κερδοσκόπων;
ο ρόλος των κερδοσκόπων;
Πηγή: J. A. Baker III Institute For Public Policy
Ν. Κοντινάκης, VRS‐IRAJ 18/12/2009

16. Η αγορά του πετρελαίου δείχνει σημάδια
ολοκλήρωσης με τις αγορές χρήματος…
Ιανουάριος 1986 – Δεκέμβριος 2000
Συντελεστής συσχέτισης: ‐0,1
Ιανουάριος 2001 – Αύγουστος 2009
Συντελεστής συσχέτισης: ‐0,8
Πηγή: J. A. Baker III Institute For Public Policy
Ν. Κοντινάκης, VRS‐IRAJ 18/12/2009

17. … ακόμη πιο σημαντικό, η αγορά futures
επηρεάζει πλέον την αγορά spot
Daily spot price volatility (Rolling 30‐day)
Συντελεστής παλινδρόμησης αλλαγών
Σ λ ή λ δ ό λλ ώ
στις τιμές spot σε σχέση με τις τιμές futures
Daily futures price volatility (Rolling 30‐day)
Πηγή: UK Cabinet Office
Ν. Κοντινάκης, VRS‐IRAJ 18/12/2009

18. Going forward
Going forward
$/bbl index
WTI
S&P 500 Integrated Oil and Gas Index
g
(Φεβρουάριος 1994 = 100)
Ο δείκτης αποτελείται από τις μετοχές των: ExxonMobil (47%), Chevron (21%), Πηγή: IMF
Πηγή: IMF
ConocoPhillips (15%), Occidental (8%), Marathon (4%), Hess (4%) και Murphy (3%)
Ν. Κοντινάκης, VRS‐IRAJ 18/12/2009

19. Πληροφόρηση επενδυτή
Πληροφόρηση επενδυτή
• Αδιαφάνεια / Ανεπαρκείς πληροφορίες
/
• Αντικρουόμενα συμφέροντα
– Παραγωγοί
ί
• ΟΠΕΚ, Ρωσία
– Καταναλωτές
ς
• ΙΕΑ, ΕΙΑ
– Φορείς πολιτικής
• Κυβερνήσεις
– Εταιρείες και «Βιομηχανία»
– Χρηματοοικονομικοί
• Platt’s, Argus ‐ IMF, World Bank ‐ Reuters, Financial Times, Bloomberg
– Ανεξάρτητοι φορείς (;)
Ν. Κοντινάκης, VRS‐IRAJ 18/12/2009