Ֆրիդրիխ Էբերտ հիմնադրամի հայաստանյան մասնաճյուղի հետազոտական դրամաշնորհի շրջանակում կատարված ուսումնասիրության արդյունքները
Տեքստային տարբերակը հայերեն և անգլերեն հասանելի է՝ https://southcaucasus.fes.de/am/news-list/e/armenias-international-status-aspirations-in-2008-2020
ՆՊԱՏԱԿԸ՝ պարզել՝ միջազգային ինչ կարգավիճակային հավակնություններ են ունեցել Հայաստանի կառավարող էլիտաները 2008-2020 թթ․ և ինչ միջոցներով են փորձել ձեռք բերել այդ կարգավիճակները։
ԽՆԴԻՐ–ՀԱՐՑԱԴՐՈՒՄՆԵՐԸ՝
Ազգային ի՞նչ դերեր են որդեգրել և միջազգային ի՞նչ կարգավիճակներ են հավակնել Սերժ Սարգսյանի և Նիկոլ Փաշինյանի գլխավորած կառավարող էլիտաները։
Ի՞նչ միջոցներով են նրանք փորձել գործարկել այդ դերերը և ձեռք բերել այդ կարգավիճակները։
Ինչպե՞ս են զարգացել այդ դեր–կարգավիճակները՝ պահպանվե՞լ են, փոփոխվե՞լ, ի հայտ եկե՞լ են նորերը։
Փոքր պետությունների արտաքին քաղաքականության առանձնահատկությունները - 2022nareksgalstyan
1. Ի՞նչ գործոններ են ազդում ՓՊ–ների արտաքին քաղաքականության վրա
2․ Արտաքին քաղաքական ինչպիսի՞ վարք են դրսևորում ՓՊ–ները
3․ Արտաքին անվտանգության ի՞նչ ռազմավարություններ, մարտավարություններ և դիվանագիտական հնարքներ են կիրառում ՓՊ–ները
Պետությունը՝ քաղաքական համակարգի ինստիտուտnareksgalstyan
Հանրակրթական դպրոցի «Հասարակագիտություն» առարկայի ուսուցիչների վերապատրաստման համար
«Կոնրադ Ադենաուր» հիմնադրամի հայաստանյան մասնաճյուղի կազմակերպած վերապատրաստման դասընթացների շրջանակում
Ներառում է թեմատիկ քննարկման և ինքնուրույն–խմբային առաջադրանքի հարցեր
1․ ՊԵՏՈՒԹՅԱՆ ԲՆՈՐՈՇՈՒՄԸ
2․ ՊԵՏՈՒԹՅԱՆ ՀԱՏԿԱՆԻՇՆԵՐԸ
3․ ՊԵՏՈՒԹՅԱՆ ԳՈՐԾԱՌՈՒՅԹՆԵՐԸ
4․ ՊԵՏՈՒԹՅՈՒՆՆԵՐԻ ՏԻՊԵՐԸ
5․ ՊԵՏԱԿԱՆ ԻՇԽԱՆՈՒԹՅԱՆ ՃՅՈՒՂԵՐԻ ՏԱՐԱՆՋԱՏՄԱՆ ԵՎ ՓՈԽՀԱՎԱՍԱՐԱԿՇՌՄԱՆ ՍԿԶԲՈՒՆՔՆԵՐԸ
ՓՈՔՐ ՊԵՏՈՒԹՅՈՒՆՆԵՐԻ ԱՐՏԱՔԻՆ ՔԱՂԱՔԱԿԱՆՈՒԹՅԱՆ ԱՌԱՆՁՆԱՀԱՏԿՈՒԹՅՈՒՆՆԵՐԸnareksgalstyan
1․ Ի՞նչ գործոններ են ազդում ՓՊ–ների արտաքին քաղաքականության վրա
2․ Արտաքին քաղաքական ինչպիսի՞ վարք են դրսևորում ՓՊ–ները
3․ Արտաքին անվտանգության ի՞նչ ռազմավարություններ, մարտավարություններ և դիվանագիտական հնարքներ են կիրառում ՓՊ–ները
10 պատճառ՝ ինչու ուսանել «Տարածաշրջանային քաղաքականություն» մագիստրոսական ծրագրում
1․ Քանի որ դա են խորհուրդ տալիս մեր շրջանավարտները
2․ Քանի որ դրա օգտին խոսում է վիճակագրությունը
3․ Քանի որ մենք առաջարկում ենք չկրկնվող բովանդակությամբ և գործնական ուղղվածությամբ դասընթացներ
4․ Քանի որ մենք կիրառում ենք դասավանդման և ուսումնառության նորարարական ու հետազոտահեն մեթոդներ
5․ Քանի որ մեր սաներն ունեն #ՏաՔա–գրադարանից օգտվելու հնարավորություն
6․ Քանի որ մեր դասախոսական թիմը բաղկացած է փորձառու մասնագետներից
7․ Քանի որ մեր ուսանողների համար պարբերաբար կազմակերպում ենք վարպետության դասեր
8․ Քանի որ մեր ուսանողներն ունեն արտասահմանյան բուհեր գործուղվելու մեծ հնարավորություն
9․ Քանի որ մենք աջակցում ենք մեր ուսանողների մասնագիտական և աշխատանքային առաջխաղացմանը
10․ Քանի որ դուք կդառնաք #ՏաՔա–Ընտանիքի անդամ
Փոքր պետությունների արտաքին քաղաքական վարքի առանձնահատկություններըnareksgalstyan
ՀՀ ՊԿԱ Տարածաշրջանային հետազոտությունների կենտրոնի կազմակերպած «Տարածաշրջանային մարտահրավերները» դպրոցի շրջանակում 23.10.2018 «Փոքր պետությունների արտաքին քաղաքական վարքի առանձնահատկությունները» թեմայով հրապարակային դասախոսության նյութը։
Փոքր պետությունների արտաքին քաղաքականությունը ՏԱ համալիրներումnareksgalstyan
Ի՞նչ գործոններ են պայմանավորում փոքր պետությունների արտաքին քաղաքական ռազմավարությունը (ռազմավարական միջավայր)
Որո՞նք են փոքր պետությունների ռազմավարական հատկանիշները, խնդիրները, վերջնանպատակները և ուղենիշները
Ռազմավարությունների իրականացման ի՞նչ ուղղություններ և դիվանագիտական ի՞նչ հնարքներ են կիրառում փոքր պետությունները
Եվրոպական միություն․ հայացք դրսից և դեպի դուրսnareksgalstyan
Ի՞նչ է Եվրամիությունը և ինչո՞վ է այն յուրահատուկ;
Ի՞նչ յուրահատկություններ ունի ԵՄ արտաքին քաղաքականությունը;
Ի՞նչ են Եվրոպական հարևանության քաղաքականությունը և Արևելյան գործընկերությունը;
Ի՞նչ ոլորտներ են ընդգրկում ԵՄ–Հայաստան հարաբերությունները;
Համագործակցության ի՞նչ հեռանկարներ ունեն ԵՄ–ն և ՀՀ–ն
Փոքր պետությունների արտաքին քաղաքականության առանձնահատկությունները - 2022nareksgalstyan
1. Ի՞նչ գործոններ են ազդում ՓՊ–ների արտաքին քաղաքականության վրա
2․ Արտաքին քաղաքական ինչպիսի՞ վարք են դրսևորում ՓՊ–ները
3․ Արտաքին անվտանգության ի՞նչ ռազմավարություններ, մարտավարություններ և դիվանագիտական հնարքներ են կիրառում ՓՊ–ները
Պետությունը՝ քաղաքական համակարգի ինստիտուտnareksgalstyan
Հանրակրթական դպրոցի «Հասարակագիտություն» առարկայի ուսուցիչների վերապատրաստման համար
«Կոնրադ Ադենաուր» հիմնադրամի հայաստանյան մասնաճյուղի կազմակերպած վերապատրաստման դասընթացների շրջանակում
Ներառում է թեմատիկ քննարկման և ինքնուրույն–խմբային առաջադրանքի հարցեր
1․ ՊԵՏՈՒԹՅԱՆ ԲՆՈՐՈՇՈՒՄԸ
2․ ՊԵՏՈՒԹՅԱՆ ՀԱՏԿԱՆԻՇՆԵՐԸ
3․ ՊԵՏՈՒԹՅԱՆ ԳՈՐԾԱՌՈՒՅԹՆԵՐԸ
4․ ՊԵՏՈՒԹՅՈՒՆՆԵՐԻ ՏԻՊԵՐԸ
5․ ՊԵՏԱԿԱՆ ԻՇԽԱՆՈՒԹՅԱՆ ՃՅՈՒՂԵՐԻ ՏԱՐԱՆՋԱՏՄԱՆ ԵՎ ՓՈԽՀԱՎԱՍԱՐԱԿՇՌՄԱՆ ՍԿԶԲՈՒՆՔՆԵՐԸ
ՓՈՔՐ ՊԵՏՈՒԹՅՈՒՆՆԵՐԻ ԱՐՏԱՔԻՆ ՔԱՂԱՔԱԿԱՆՈՒԹՅԱՆ ԱՌԱՆՁՆԱՀԱՏԿՈՒԹՅՈՒՆՆԵՐԸnareksgalstyan
1․ Ի՞նչ գործոններ են ազդում ՓՊ–ների արտաքին քաղաքականության վրա
2․ Արտաքին քաղաքական ինչպիսի՞ վարք են դրսևորում ՓՊ–ները
3․ Արտաքին անվտանգության ի՞նչ ռազմավարություններ, մարտավարություններ և դիվանագիտական հնարքներ են կիրառում ՓՊ–ները
10 պատճառ՝ ինչու ուսանել «Տարածաշրջանային քաղաքականություն» մագիստրոսական ծրագրում
1․ Քանի որ դա են խորհուրդ տալիս մեր շրջանավարտները
2․ Քանի որ դրա օգտին խոսում է վիճակագրությունը
3․ Քանի որ մենք առաջարկում ենք չկրկնվող բովանդակությամբ և գործնական ուղղվածությամբ դասընթացներ
4․ Քանի որ մենք կիրառում ենք դասավանդման և ուսումնառության նորարարական ու հետազոտահեն մեթոդներ
5․ Քանի որ մեր սաներն ունեն #ՏաՔա–գրադարանից օգտվելու հնարավորություն
6․ Քանի որ մեր դասախոսական թիմը բաղկացած է փորձառու մասնագետներից
7․ Քանի որ մեր ուսանողների համար պարբերաբար կազմակերպում ենք վարպետության դասեր
8․ Քանի որ մեր ուսանողներն ունեն արտասահմանյան բուհեր գործուղվելու մեծ հնարավորություն
9․ Քանի որ մենք աջակցում ենք մեր ուսանողների մասնագիտական և աշխատանքային առաջխաղացմանը
10․ Քանի որ դուք կդառնաք #ՏաՔա–Ընտանիքի անդամ
Փոքր պետությունների արտաքին քաղաքական վարքի առանձնահատկություններըnareksgalstyan
ՀՀ ՊԿԱ Տարածաշրջանային հետազոտությունների կենտրոնի կազմակերպած «Տարածաշրջանային մարտահրավերները» դպրոցի շրջանակում 23.10.2018 «Փոքր պետությունների արտաքին քաղաքական վարքի առանձնահատկությունները» թեմայով հրապարակային դասախոսության նյութը։
Փոքր պետությունների արտաքին քաղաքականությունը ՏԱ համալիրներումnareksgalstyan
Ի՞նչ գործոններ են պայմանավորում փոքր պետությունների արտաքին քաղաքական ռազմավարությունը (ռազմավարական միջավայր)
Որո՞նք են փոքր պետությունների ռազմավարական հատկանիշները, խնդիրները, վերջնանպատակները և ուղենիշները
Ռազմավարությունների իրականացման ի՞նչ ուղղություններ և դիվանագիտական ի՞նչ հնարքներ են կիրառում փոքր պետությունները
Եվրոպական միություն․ հայացք դրսից և դեպի դուրսnareksgalstyan
Ի՞նչ է Եվրամիությունը և ինչո՞վ է այն յուրահատուկ;
Ի՞նչ յուրահատկություններ ունի ԵՄ արտաքին քաղաքականությունը;
Ի՞նչ են Եվրոպական հարևանության քաղաքականությունը և Արևելյան գործընկերությունը;
Ի՞նչ ոլորտներ են ընդգրկում ԵՄ–Հայաստան հարաբերությունները;
Համագործակցության ի՞նչ հեռանկարներ ունեն ԵՄ–ն և ՀՀ–ն
Եվրոպական արժեքներ և ինքնություն. առասպել և իրականությունnareksgalstyan
Հիպոթեզներ
1. Չկան եվրոպական արժեքներ կամ դրանք այն չեն, ինչը սովորաբար համարում ենք
2. Կա եվրոպական արժեհամակարգ
3. Կա եվրոպական ինքնություն, որն ունի երկու` համաեվրոպական ու ԵՄ-ի քաղաքացու ինքնության դրսևորումներ
4. Եվրոպական ինքնությունը ստորադասված է անձի ազգային/պետական և տարածաշրջանային ինքնություններին, ներկայանում է որպես «աշխարհամասային» աշխարհաքաղաքացիական ինքնություն
5. Եվրոպականի գերարժևորումը ծնում է եվրակենտրոնություն` շովինիզմի, ռասիզմի և գաղութարարության միախառնուրդ գաղափարախոսություն
2014 թ. մարտի 15, Ծաղկաձոր: Դասընթացի թեմա՝ «Հղումներ կատարելու կարգը»: «Ինչպե՞ս կատարել գիտահետազոտական աշխատանք» թեմայով գիտապրակտիկ սեմինար-դասընթաց: ԵՊՀ Ուսանողական գիտական ընկերություն
2012 թ. սեպտեմբերի 1, Սևան: Սեմինար՝ «Կուսակցական աշխատանք և կուսակցական կառույցներ»: Կոնրադ Ադենաուեր հիմնադրամ – Հայաստան: Դասախոսության թեմա՝ «Կուսակցաշինության հիմունքներ»
2014 թ. մարտի 8, Ծաղկաձոր և մարտի 15, Երևան: Սեմինար՝ «Քաղաքական մենեջմենտ և կուսակցական ռազմավարություն»: Կոնրադ Ադենաուեր հիմնադրամ – Հայաստան: Դասախոսության թեմա՝ «Քաղաքական և կուսակցական մենեջմենտ»
Եվրոպական արժեքներ և ինքնություն. առասպել և իրականությունnareksgalstyan
Հիպոթեզներ
1. Չկան եվրոպական արժեքներ կամ դրանք այն չեն, ինչը սովորաբար համարում ենք
2. Կա եվրոպական արժեհամակարգ
3. Կա եվրոպական ինքնություն, որն ունի երկու` համաեվրոպական ու ԵՄ-ի քաղաքացու ինքնության դրսևորումներ
4. Եվրոպական ինքնությունը ստորադասված է անձի ազգային/պետական և տարածաշրջանային ինքնություններին, ներկայանում է որպես «աշխարհամասային» աշխարհաքաղաքացիական ինքնություն
5. Եվրոպականի գերարժևորումը ծնում է եվրակենտրոնություն` շովինիզմի, ռասիզմի և գաղութարարության միախառնուրդ գաղափարախոսություն
2014 թ. մարտի 15, Ծաղկաձոր: Դասընթացի թեմա՝ «Հղումներ կատարելու կարգը»: «Ինչպե՞ս կատարել գիտահետազոտական աշխատանք» թեմայով գիտապրակտիկ սեմինար-դասընթաց: ԵՊՀ Ուսանողական գիտական ընկերություն
2012 թ. սեպտեմբերի 1, Սևան: Սեմինար՝ «Կուսակցական աշխատանք և կուսակցական կառույցներ»: Կոնրադ Ադենաուեր հիմնադրամ – Հայաստան: Դասախոսության թեմա՝ «Կուսակցաշինության հիմունքներ»
2014 թ. մարտի 8, Ծաղկաձոր և մարտի 15, Երևան: Սեմինար՝ «Քաղաքական մենեջմենտ և կուսակցական ռազմավարություն»: Կոնրադ Ադենաուեր հիմնադրամ – Հայաստան: Դասախոսության թեմա՝ «Քաղաքական և կուսակցական մենեջմենտ»
2. ՆՊԱՏԱԿԸ՝ պարզել՝ միջազգային ինչ կարգավիճակային
հավակնություններ են ունեցել Հայաստանի կառավարող էլիտաները
2008-2020 թթ․ և ինչ միջոցներով են փորձել ձեռք բերել այդ
կարգավիճակները։
ԽՆԴԻՐ–ՀԱՐՑԱԴՐՈՒՄՆԵՐԸ՝
• Ազգային ի՞նչ դերեր են որդեգրել և միջազգային ի՞նչ կարգավիճակներ
են հավակնել Սերժ Սարգսյանի և Նիկոլ Փաշինյանի գլխավորած
կառավարող էլիտաները։
• Ի՞նչ միջոցներով են նրանք փորձել գործարկել այդ դերերը և ձեռք բերել
այդ կարգավիճակները։
• Ինչպե՞ս են զարգացել այդ դեր–կարգավիճակները՝ պահպանվե՞լ են,
փոփոխվե՞լ, ի հայտ եկե՞լ են նորերը։
5. ՀԱՍՏԱՏՈՒՆ ԴԵՐ
ՀԱՎԱՏԱՐԻՄ ԴԱՇՆԱԿԻՑ
• Փոքր պետությունները մեծ տերությունների հետ
հարաբերություններում ձգտում են ընդգծել իրենց
հավատարմությունը, դաշնակցային պարտականությունների
պատշաճ կատարումն ու դաշինքի ամրապնդման
պատրաստակամությունը՝ դաշինքի մյուս անդամների
համեմատ լավ դաշնակցի համբավ ձեռք բերելու համար:
• Հայաստանը նման դեր փորձել է ստանձնել Ռուսաստանի
նկատմամբ՝ առանձնահատուկ կարևորելով վերջինիս հետ
երկկողմ և բազմակողմ դաշնակցային հարաբերությունները:
6. ՓՈԽԱԿԵՐՊՎԱԾ ԴԵՐ՝ ԿԱՄՈՒՐՋ
• Հաղորդակցության գործառույթ՝ որպես տարբեր ժողովուրդների ու
մշակույթների միջև «թարգմանիչ» կամ «սուրհանդակ»։
• Հայաստանը ցանկանում էր դառնալ հաջողված պետության
օրինակ, որը, լինելով դաշինքի անդամ, կարողացել է ոչ միայն
ներդաշնակեցնել իր արտաքին քաղաքականության արևմտյան ու
ռուսական վեկտորները, այլև նպաստել հակադիր կողմերի միջև
երկխոսությանը:
• Հայաստանը փորձեց ինքնադիրքավորվել ոչ միայն որպես որպես
Արևմուտքն ու Արևելքը կամրջող, այլ անգամ ԵԱՏՄ-ի հետ
փոխհարաբերվել ցանկացող երկրներ «հավաքագրող գործակալ»՝
դա ծառայեցնելով նաև «հավատարիմ դաշնակցի» դերին։
7. ՆՈՐԱՀԱՅՏ ԴԵՐ՝ ՀԱՎԱՏՔԻ ՊԱՇՏՊԱՆ
Նպատակը և հանձնառությունը՝ պաշտպանել կոնկրետ
արժեհամակարգն արտաքին հարձակումից։
Հայաստանի դեպքում այն ներառել է երկու ենթադեր՝
1. Համայն հայության իրավունքների ու շահերի պաշտպան,
որից ածանցվել է մյուս դերը
2. Ցեղասպանությունների կանխարգելման դրոշակակիր։
8. ԵԶՐԱԿԱՑՈՒԹՅՈՒՆ 1
• Հայաստանի արտաքին քաղաքականության օրակարգում
եղել է միջազգային այնպիսի կարգավիճակ նվաճելու խնդիր,
որի շնորհիվ Հայաստանը դրականորեն կառանձնանար մյուս
պետություններից և իր ուրույն տեղը կունենար միջազգային
հարաբերությունների համակարգում:
• Հայաստանը դրան փորձել է հասնել՝ միանգամից մի քանի
ազգային դեր ստանձնելով։
9. ԵԶՐԱԿԱՑՈՒԹՅՈՒՆ 2
• 2008-2020 թթ․ անփոփոխ է մնացել «հավատարիմ
դաշնակցի» դերը․ Հայաստանը ձգտել է ցույց տալ իր
առանձնահատուկ լինելը Ռուսաստանի գործընկերների ու
դաշնակիցների շարքում:
• Տարիների ընթացքում նկատվել է այդ դերի խորացման
միտում:
10. ԵԶՐԱԿԱՑՈՒԹՅՈՒՆ 3
«Կամրջի» դերը ենթարկվել է շոշափելի փոփոխությունների:
• 2008-2013 թթ․ Հայաստանը փորձում էր համադրել Արևմուտքի և
Ռուսաստանի ու նրանց ղեկավարած անվտանգային համակարգերի
շահերը, 2013-2018 թթ․ դրան ավելացավ տնտեսականը՝ ԵԱՏՄ-ի և ԵՄ-
ի միջև «կամրջի» տեսքով։ Հայաստանը սկսեց ինքնադիրքավորվել նաև
որպես կամուրջ Եվրոպայի և Պարսից ծոցի, Ծոցի և ԵԱՏՄ-ի միջև:
• 2018–2020 թթ․՝ Հայաստանը՝ «հավաքագրող գործակալ»՝ ԵԱՏՄ-ի և
նրա հետ համագործակցությամբ հետաքրքրված պետությունների միջև
միջնորդ-բանակցող:
• «Հավատարիմ դաշնակցի» և «կամրջի» դերերի միաձուլում․վերջինիս
ուղղությամբ տարվող քաղաքականությունը ծառայում էր առաջինի
իրագործմանը:
11. ԵԶՐԱԿԱՑՈՒԹՅՈՒՆ 4
• «Հավատքի պաշտպանի» դերի բաղկացուցիչ մասերը համայն
հայության շահերի և իրավունքների պաշտպանի ու
ցեղասպանությունների կանխարգելման դրոշակակրի
ենթադերերն են։
• Դրանց հիմքում ընկած են գաղափարներ, որոնք
պաշտպանելու հանձնառություն Հայաստանը որոշեց
ստանձնել միջազգային ասպարեզում՝ ելնելով իր
պատմական ժառանգության առանձնահատկություններից:
12. ԱՌԱՋԱՐԿՈՒԹՅՈՒՆՆԵՐ 1
• Հայաստանը (գոնե դիտարկված ժամանակաշրջանում) չի ունեցել
հստակ ձևակերպված, հայեցակարգայնացված և
ինստիտուցիոնալացված արտաքին քաղաքականություն։
• Որոշիչ են եղել կառավարող էլիտաների ու դրանց առաջնորդների
սուբյեկտիվ պատկերացումները, հեղինակությունը,
փորձառությունն ու անձնային կապերը։
• Այդ պատճառով՝ ազգային դերերի մեծամասնությունը եղել են
կարճաժամկետ–դրվագային՝ ոչ հաստատուն–երկարաժամկետ։
• Դա թույլ չի տվել լիարժեքորեն ու արդյունավետորեն իրագործել
Հայաստանի ազգային–պետական արմատական շահերի
սպասարկմանն ուղղված ազգային դերեր։
14. ԱՌԱՋԱՐԿՈՒԹՅՈՒՆՆԵՐ 2
• Ազգային դերերի լիարժեք հայեցակարգայնացում՝ Հայաստանի
արտաքին քաղաքականությունն առավել նպատակաուղղված,
համակարգված, շարունակական դարձնելու նպատակով։
• Հատուկ ուշադրություն այդ քաղաքականության տեղեկատվական
ապահովմանը՝ ստանձնած ազգային դերերը
հայեցակարգայնացնելով, ընկալելի ու հասկանալի դարձնելով
պետական և միջազգային մակարդակներում:
• Միջազգային կարգավիճակների և դրանց ուղղված ազգային
դերերի իրատեսական թիրախավորում՝ հիմնված անհրաժեշտ
ռեսուրսների համակողմանի ու բազմաբաղադրիչ «գույքագրման»
վրա:
15. ԱՌԱՋԱՐԿՈՒԹՅՈՒՆՆԵՐ 3
• Ինստիտուցիոնալացնել ՀՀ ԱԳՆ կապերը հաջողված փոքր
պետությունների հետ, ստեղծել փորձի փոխանակման
մշտական հարթակներ՝ նրանց արտաքին
քաղաքականության մշակման ու իրականացման փորձն
«առձեռն» ուսումնասիրելու նպատակով։
• Ինստիտուցիոնալացնել ՀՀ ԱԳՆ կապերը հաջողված փոքր
պետությունների հետ, ստեղծել փորձի փոխանակման
մշտական հարթակներ՝ նրանց արտաքին
քաղաքականության մշակման ու իրականացման փորձն
«առձեռն» ուսումնասիրելու նպատակով։