2. Почитувани,
Респектирајќи ја вашата желба и пптреба, да бидете навременп и пбјективнп
инфпрмирани за севкупните залпжби и дпстигнуваоа на Агенцијата за цивилнп
впздухпплпвствп, вп приближуваоетп на македпнскптп впздухпплпвствп дп престижнипт
еврппски впздушен трансппрт, се пдлучивме да Ви гп изгптвиме пвпј тримесечен
инфпрматпр.
ОБРАЌАЊЕ НА Ми преставува чест и задпвплствп, штп преку пва пишанп издание, на еднп местп,
кпнцизнп, прецизнп и навременп ќе Ви ги ставиме на распплагаое сите наши активнпсти,
д-р Дејан Мојсоски
прпекти и визии, кпи имаат интенција, заеднп сп Вас, да ги прпшириме видиците, да гп
Директор
дппреме небптп и да стигнеме брзп, ефикаснп, безбеднп и екпнпмичнп дп ппсакуваната цел.
на Агенцијата за цивилно
воздухопловство Максималнп ппсветени на регулираоетп на активнпстите вп впздушнипт трансппрт
на Република Македонија на Република Македпнија, успеавме да гп дпстигнеме зенитпт вп критериумите кпи значат
безбеднп, редпвнп, ефикаснп, екпнпмски и екплпшки пдржливo наципналнп цивилнп
впздухпплпвствп, кпе ќе биде вп спгласнпст сп медунарпдните стандарди и успгласенп и
интегриранп вп Еврппската унија, Впздухпплпвствп, кпе е пд интерес на сите вклучени
субјекти, пспбенп вп прилпг на безбеднпста и сигурнпста на дпмашната и странска
патувачка јавнпст.
Впдени пд стратешката цел на Агенцијата за цивилнп
впздухпплпвствп, да впсппстави највиспки стандарди на безбеднпст, а
еднпвременп и да гп ппдигне нивптп на безбеднпст вп впздушнипт сппбраќај,
пстануваме дпследни на нашипт врвен припритет, впздушнипт трансппрт
да гп приближиме дп секпј граданин вп земјава, без разлика на негпвата
спцијална структура. Веруваме вп нашипт стремеж барем еднаш гпдишнп
секпј Mакедпнец да гп дппре небптп, патувајќи безбеднп ефикаснп и
екпнпмичнп дп ппсакуваната дестинација.
Со ваквата заложба, уверени сме дека 2016 тата година ќе ја
заокружиме со најмалку 2 милиона патници кои полетале или
слетале од и до македонските аеродроми. Вп прилпг на дпстигнуваоетп
на ваквипт припритет гпвпри ппследната статистика за 26% згплеменипт
брпј на редпвни линии и на 13% ппраст на превезени патници вп првптп
тримесечје пд гпдинава вп пднпс на првипт квартал минатата гпдина.
За дпстигнуваое на таквата целна ппзиција, Агенцијата за цивилнп
впздухпплпвствп, мпшне успешнп гп следи трендпт на либерализација на
македпнскипт авиппазар, преку пптпишуваоетп на либерални, мпдерни и
нерестриктивни Мемпрандумите за разбираое и сппгпдби за впздушен
сппбраќај. Нп какп независнп регулатпрнп телп, активнп придпнесува за
згплемуваое на впздушнипт сппбраќај дп/и/пд Република Македпнија, пп
примерпт на авиппревпзникпт Wizz Air , кпј вп претстпјнава Летна Сезпна гп згплеми
брпјпт на впздушни пперации за 22 лета неделнп. Кпмпанијата реализираше дппплнителни 2
лета, пд 13 мај гпдинава, на линијата Гетебпрг – Скппје – Гетебпрг .
Почитувани,
Агенцијата за цивилно воздухопловство, во сите овие изминати години, остана
доследна на својата мисија и стратешка определба, од македонското воздухопловство, да
направи престижен транспортен пункт, близок до граѓаните и нивните интереси и
потреби, брзо, безбедно, ефикасно и евтино да стигнат до посакуваната дестинација.
LinkedIn профил на
г-дин Дејан Мојсоски Во тој дух, успешно ја негува и развива реализира меѓународната соработка со
странските воздухопловни власти, преку активно членство во ICAO, EUROCONTROL, ECAC, а
по членството во ЈАА има статус на набљудувач во Европската агенција за воздухопловна
безбедност (ЕАSА). Процесот на стандардизација со ЕАSА е започнат и АЦВ ја претстави
својата организација како ефикасна, компетентна и со потенцијал. Потврда за тоа даде
Европската агенција за цивилно воздухопловство, при последната стандардизациска
инспекција спроведена во септември 2012г, со официјален документ дека Агенцијата за
цивилно воздухопловство има постигнато техничко ниво на стандардизација во делот на
дозволите на пилоти на авиони и хеликоптери (Report ID: COM.MK.09.2012)
1
3. Целосно усогласени со европските практики и во 2013 година, останавме доследни на промоцијата на правилата за
правата на патниците, останавме блиски до граѓаните преку континуираниот концепт на дежурен офицер и 24/7 поддршка,
формулари во склад со формите на ЕУ, веб поддршка за патниците и квалитетните упатства како да ги искористат своите
права како патници, што резултираше со скоро 0% жалби од патниците. Во функција, пак на навремено и објективно
информирање на македонската и патувачка јавност за што посветивме големо внимание, Службата за односи со јавност,
редовно изготвува информации, за тековните активности, ангажмани и реализирани проекти на АЦВ, и дневно ги ажурира на
современо и практично дизајнираната веб страна на Агенцијата (www.caa.mk).
На нашите ценети клиенти, пак им овозможивме Работевме на зголемување на нивото на приходи
навремени и содржински концизни и јасни информации, за согласно новиот Тарифникот на АЦВ и направиме ефикасно
статусот на субјектите во воздухопловната индустрија, штедење онаму каде беше возможно за да се постигнеме
како да стигнат полесно до нив, им ставивме на располагање изедначување на очекуваните приходи и расходи.
податоци за издадени дозволи, овластувања, уверенија за
Соочени со сите предизвици кои ги носи новото бреме,
стручна способност на воздухопловниот персонал, листата
Агенцијата ќе продолжи да работи со истиот реформски
на организации и центри за обука на воздухопловниот
потенцијал и ќе настојува да ги достигне највисоките
персонал.
европски стандарди и индикатори за безбедносни
Потврда за лидерската позиција на земјава во перформанси, одржувајќи го прифатливото нивото на
спроведувањето на реформските процеси во македонското безбедност на авиоиндустријата во Република Македонија,
воздухопловство, добивме лично од првиот човек на но и во Европа преку партнерството со Европската агенција
EUROCONTROL – (Европска организација за безбедност на за воздухопловна безбедност, EASA.
воздушната навигација) г – дин Франк Бренер, на кој имавме
Со својата волја, капацитет и квалитет, Ве
чест и задоволство да му бидеме домаќини. Бренер нанаше
уверувам дека ќе останеме лидери во реформите во
задоволство изрази уверување дека, прогресот кој го имаме
цивилното воздухопловство согласно оценките на
направено како Агенција за цивилно воздухопловство и земја
европските воздухопловни власти. Сериозно, одговорно и
во развојот на воздухопловство, ќе продолжи со истиот
посветено, македонското воздухопловство го
тренд и во претстојниот период.
паралелизираме со европското, според највисоките
Паралелно со пакетот реформи за креирање европско и критериуми за безбедност, ефикасност и сигурност на
перспективно македонско воздухопловство, влеговме и во патувачката јавност.
процесна внатрешно издигнување на АЦВ, и создавање
Веруваме, можеме и го достигнуваме небото!
услугитеокон вмшите спешто клиентлизиравме процесот за
Зап чна нае и у цене н и го реа и
воведување на систем за квалитет и подготовка за Со почит Ваш,
сертификација на АЦВ, согласно ISO стандардите. На д – р Дејан Мојсоски,
15.02.2013 година, Агенцијата за цивилно воздухопловство
Директор на Агенција за цивилно воздухопловство
доби Сертификат ISO 9001:2008 со што се потврди
долгогодишната заложба на Агенцијата да се направи на Република Македонија
современ европски систем на брз, ефикасен и безбеден
авиотранспорт достапен до сите граѓани.
2
4. Агенција за цивилно воздухопловство
на Република Македонија
2013
ИНФОРМАТОР - Содржина
A1: Македонија покажува A9: Модернизација на
A5: Евтините авиобилети
одлични резултати во
протокот и донесоа патници; аеродромите и
организацијата на Нови авиокомпании го обновување на јавниот
воздушниот превоз - - - 22
пикираат македонското
сообраќај - - - 4
небо - -15
A1.2: АЦВ даде поддршка A10: Дозволите на
на проектот на пилоти на авиони
A6: Три нови авио
ЕУРОКОНТРОЛ
за централизирани компании во летната и целосно во согласност
услуги - - - 7 зимската сезона ќе со JAR-FCL - - - 24
оперираат од и до
A2: Агенцијата за
македонската A11: Функционирањето
цивилно воздухопловство
престолнина - - - 17 на летачката пеаратива во
доби сертификат за
Република Македонија
квалитет - - - 8
A7: Шеста светска целосно имплементирано
A3: Авикомпаниите конференција за воздушен согласно стандардите на
значително ги зголемија сообраќај - - - 18 Европската Унија - - - 25
авио фрекфенциите со
летниот ред на A8: Работна мисија за
летање - - - 10 Имплементација на
софтверски пакет Агенција за цивилно
A4: Меморандум за SOFIA – EASA воздухопловство
разбирање - - - 12 (Safety Oversight на Република Македонија
o A4.1: Македонија и Малта - - - 12
Facilitated Integrated д-р Дејан Мојсоски,
o A4.2: Спогодба за ЕЗВО - - - 13
o A4.3: Македонија и Австралија- - - 14 Application) - - - 20 генерален директор
o A4.4: Македонија, Албанија, Косово- - -14
5. Агенција за цивилно воздухопловство на Република Македонија
Информатор
Агенција за цивилно воздухопловство
на Република Македонија
ДИРЕКТОР УРЕДУВАЧКИ ТИМ
Д – р. Дејан Мојсоски Лилјана Ѓордиева
Сања Здравковска
6. Агенција за цивилно воздухопловство на Република Македонија
A1.1: Македонија покажува одлични резултати во протокот и
организацијата на воздушниот сообраќај
Директорот на
ЕУРОКОНТРОЛ, г-динот
Франк Бренер на покана на д-
р Мојсоски
во тридневна посета на АЦВ
Македонија покажува одлични
резултати во протокот и
организацијата на воздушниот
сообраќај, оцени Директорот на
ЕУРОКОНТРОЛ м-р Франк
Бренер во Скопје, кој на
поканата на директорот на Агенцијата за Работен состанок во АЦВ,
директорот Мојсоски и директорот Бренер
цивилно воздухопловство д-р Мојсоски,
европско небо, како и составувањето на
реализираше тридневна посета на земјава.
единствениот европски пазар,
На состанокот во АЦВ, Мојсоски и
изјави директорот на АЦВ, г-дин Мојсоски
Бренер разговараа за натамошниот развој
за медиумите.
на воздухопловната област, како и
Разменувајќи мислења околу
за регулативата за вклучување во
актуелните состојби во европското
заедничкото европско небо, растот на
цивилно воздухопловство, на состанокот,
воздушниот сообраќај и идните проекти за
двајцата директори, се согласија дека,
подобрување на перформансите на
Република Македонија направи
европскиот систем.
исклучителен и значаен напредок во
- Имавме извонреден состанок со
издигнувањето на квалитетот и
директорот на Еуроконтрол, пред кој ја
капацитетот на воздушниот транспорт.
претставив генералната слика на
Чекорите кои ги превзема како земја, во
воздухопловството во Македонија и му ги
делот на либерализацијата на воздушниот
изложивме сите перформанси и заложбите
транспорт, доведоа до развој на
за имплементација на пакетот регулатива
воздушниот сообракај согласно европските
за интеграцијата во единственото
4 глобален развој на цивилното
стандарди и мегународни практики за
воздухопловство.
7. Агенција за цивилно воздухопловство на Република Македонија
-
воздушниот транспорт, со една единствена
Перформансите кои ги
цел, преку воздушниот транспорт да
реализиравме во изминатиот период, не
генерираме во Република Македонија,
ставаат во листата на држави со најсилен
економски раст и развој, поддршка на
раст во воздушниот сообраќај во Европа,
туризмот, привлекување што поголем број
каде бројот на патници минатата година
на странски инвестиции и конечно да ја
се зголеми за 20%. Создадовме и квалитетни
издигнеме, репутацијата на Република
услови за оперирање на 30 авиокомпании во
Македонија на светско ниво.
редовниот воздушен сообраќај и првпат во
Македонија овозможивме влез на
нискобуџетни авиокомпании, кои
оперираат од македонската престолнина
до престижни европски дестинации.
Едновремено, склучивме и повеќе
меморандуми и спогодби за соработка со
повеќе светски земји со кои го трасиравме
патот за отворање на македонскиот
воздушен сообраќај до светските
метрополи. Ја интензивиравме и
соработката со европската воздушна
заедница и станавме значаен партнер во
донесувањето на европските одлуки за
Честитки од Бренер до директорот Мојсоски
европски решенија, што покажавме со
Оценувајќи ги со највисока
претседателствувањето на Република
оценка, состојбите во македонското
Македонија со организацијата
воздухопловство, директорот на
ЕУРОКОНТРОЛ во 2011 година, изјави
ЕУРОКОНТРОЛ, Бренер порача дека во
директорот на АЦВ, Мојсоски, за време на
последните пет години нема никаков
состанокот со генералниот директор на
застој во капацитетот и протокот во
ЕУРОКОНТРОЛ.
воздушниот простор на Македонија.
По средбата со г-дин Дејан Мојсоски,
Приоритет како држава, додаде г-дин Бренер упати честитки за
Мојсоски, ни е, покрај европската синергија позитивните резултати бидејќи нема
и интеграција во единствениот европски никакви инциденти во сигурноста и
пазар, целосно да застанеме и зад пан безбедноста на авиосообраќајот.
европската и глобална либерализација на
5
8. Агенција за цивилно воздухопловство на Република Македонија
безбедност на воздушната навигација.
Организација е формирана во 1960 г., со
седиште во Брисел, Белгија, со цел да се
унапреди соработката во областа на
системите на контролите на летање во
Европа и на тој начин да се зголемат
капацитетите на утврдените коридори во
високиот воздушен простор. Примарна цел
на оваа Организација е воспоставување на
беспрекорен, пан-европски систем за
организација на воздушниот сообраќај и
затоа таа претставува витален инструмент
за постигнување на највисоки стандарди во
оваа област и водач на континуираниот
развој на воздушната навигација на Европа.
Таа е сочинета од 39 земји и Европската
Работен состанок на г-дин Мојсоски и
г- дин Бренер со менаџерите на М-НАВ Заедница. Во декември 2012 Грузија го
потпиша протоколот за прием, но сеуште
Фактот што е во посета на
се чека ратификација, по што ќе стане
Македонија еден месец по стапувањето на
40тата членка на EUROCONTROL.
функцијата, според него, го покажува
значењето на македонскиот воздушен
простор за Еуроконтрол.
Придружуван од директорот на АЦВ
д-р Мојсоски, Бренер оствари средби со
шефот на македонската дипломатија
Никола Поповски, со министерот за
транспорт и врски Миле Јанакиески, а се
сретна и со менаџментите на македонската
навигација и на ТАВ Македонија.
Република Македонија на 01.11.1998
година, стана земја членка на
ЕУРОКОНТРОЛ (Европска организација за
6
9. Агенција за цивилно воздухопловство на Република Македонија
А1.2: АЦВ даде поддршка на проектот на ЕУРОКОНТРОЛ
за Централизирани услуги
Генералниот директор на Изнесувајќи го досегашното искуство
ЕУРОКОНТРОЛ г-дин Франк Бренер, кој на кое ЕУРОКОНТРОЛ, го има во спроведувањето
покана на директорот на АЦВ д-р Дејан на централните услуги (CFMU, EAD CRCO),
Мојсоски, реализираше тридневна посета на Бренер посочи, дека истите овозможуваат
земјава, оствари работен состанок и со одредени резултати од истражувањето и
менаџментот на М-НАВ, но и го посети развојот да бидат распоредени во многу
контролниот центар во македонската поефикасен начин отколку на локално /
навигација. национално ниво.
На презентацијата во М НАВ на тема Овој проект е во насока на Пан
„Предизвици и можности со кои се соочува европската интеграција во давањето на услуги
Европа“(Challenges and opportunities facing во воздухопловната навигација.
Europe), г-дин Бренер детално ги образложи
Агенцијата за цивилно воздухопловство и М –
10те Централизирани услуги, придобивките,
НАВ, целосно ја поддржаа иницијативата на
поволностите и очекуваниот намален трошок,
ЕУРОКОНТРОЛ за воведување Централизирани
како резултат на нивната имплементација.
услуги и изразија подготвеност да учествуваат
во реализацијата на овој проект.
M-НАВ: г-дин Живко Попоски, г-дин Франк Бренер,
г-дин Дејан Мојсоски и г-дин Николет Тагарински 7
10. Агенција за цивилно воздухопловство на Република Македонија
A2: Агенцијата за цивилно воздухопловство
доби сертификат за квалитет
Агенцијата за цивилно
воздухопловство доби Сертификат ISO
9001:2008, кое според директорот Дејан
Мојсоски е потврда за долгогодишната
заложба од Агенцијата да се направи
современ европски систем на брз, ефикасен
и безбеден авиотранспорт достапен до сите
граѓани.
- Овој сертификат за нас, како
регулаторно тело кое се стреми да го
достигне квалитетот и ефикасноста на
подигнувањето на перформансите во
македонското воздухопловство, значи
многу. Со зголемувањето на
комуникацијата меѓу раководството и
вработените, примената на најдобрите
практики од поразвиените земји, но и
усогласувањето на домашната со
европската регулатива, ќе ги зголеми
нивото на задоволство на корисниците на
услугите, но и ќе ја засили довербата кон
нашите услуги, рече Мојсоски на денот на
примањето на сертификатот.
Според Дејан Лазаров од
претставништвото на ТУВ во Скопје која го
издаде сертификатот, ова значи градење
добар имиџ на Агенцијата за цивилно
воздухопловство, со што ќе се постигне
сигурен, ефикасен и безбеден воздушен
сообраќај.
8
12. Агенција за цивилно воздухопловство на Република Македонија
A3: Авиокомпаниите значително ги
зголемија авио фрекфенциите со летниот
Агенцијата за ред на летање
цивилно воздухопловство
го утврди летниот ред на
летање, кој стапи на сила на 31
март и истиот ќе важи до 26
октомври годинава.
46 дополнителни летови се најдоа во
графата на дестинации, до кои
компаниите, кои вршат редовен воздушен
Оваа година,
транспорт сообраќаат во летнава сезона,
компанијата одлучи
од македонската престолнина до
наместо по еден лет само во
атрактивните европски дестинации.
недела, за Скопје да лета секој ден
Имено, унгарскиот авио
во неделата. За Охрид останува
превозник Виз Ер, во претстојнава летна
компанијата да лета, еднаш дневно, и
сезона, го зголеми бројот на летови за
тоа само во недела.
дополнителни, 24 летa во однос на
Четири пати повеќе, или практично,
минатата летна сезона, кога летал 5 пати
секој ден по два пати дневно, годинава до
неделно на линијата
Истанбул, оперира и турскиот
Лондон – Скопје – Лондон и
авиопревозник, Туркиш Ерлајнс.
Венеција – Скопје – Венеција.
Бројот на летови го зголеми и Флај
Во оваа сезона, Виз ер, го Дубаи, кој наместо, само во понеделник и
прошири блокот на дестинации, и од четврток, оваа сезона на патувачката
македонските аеродроми, и оперира до јавност и овозможи фреквенции од Скопје
Базел, Ајндховен, Дортмунд, Бергамо, до Дубаи и во четврток и недела.
Малме, Менингем и Стокхолм.
3 лета повеќе од однос на минатата
Дури со 6 лета повеќе, оваа година, на патувачката јавност и
летна сезона се вклучи и компанијата овозможува и ЈАТ Ервејс, на линиите,
Хелветик Ерлајнс, која продолжува да Белград – Скопје и Белград – Охрид – Скопје
оперира на линиите Цирих – Скопје – Цирих – Белград.
и Цирих – Охрид – Цирих.
Со зголемување од по еден лет, во
однос на минатата сезона е и компанијата
10
13. Агенција за цивилно воздухопловство на Република Македонија
Пегасус Ерлајнс, која оваа сезона се мапата на примамливи дестинации од кои
одлучи наместо да дестинира од Скопје до се оперира до повеќе европски градови со
Измир, да оперира само на релација евтини авио билети, јасно покажува дека
Истанбул – Скопје, од вторник до недела. македонското воздухопловство се движи
во вистинската насока, авио транспортот
Наместо еднаш дневно, оваа сезона,
да стане достапен до сите категории на
компанијата Tui Airlines Belgium, во
граѓани, во духот на светските трендови,
вторник оперира два пати дневно на
оценува директорот на АЦВ, д - р Дејан
релација Брисел – Скопје. Останува
Мојсоски.
непроменет бројот на операции, еднаш
дневно во недела, компанијата да врши Агенцијата за цивилно воздухопловство,
воздушен превоз од Брисел до охридскиот преку серија меѓународни договори и
аеродром Св Павле. Меморандуми за соработка со европските
воздухопловни институции, според
Aустриан Ерлајнс, наместо 11 пати
Мојсоски, ги постави темелите за
оваа сезона од Виена до Скопје оперира 12
отворање на македонското небо и тло за
пати. Поточно и во вторник компанијата
превоз на патници од и до македонските
реализира два, наместо еден лет дневно,
аеродроми до десетици европски и
како што практикуваше минатото лето.
светски дестинации.
Оваа летна сезона, во редовниот
авиосообраќај со 4 лета неделно, се вклучи
и компанијата БХ Ерлајнс, која
дестинира од Сараево до
Скопје, секој
понеделник, среда,
петок и недела.
Компаниите Бел Ер и Берлин
ерлајнс
остануваат со ист број на летови
како и минатата сезона.
Зголемувањето на бројот на
авиофрекфенции во претстојнава летна
сезона, и ставањето на Македонија на
11
14. Агенција за цивилно воздухопловство на Република Македонија
A4: МЕМОРАНДУМИ ЗА РАЗБИРАЊЕ
А4.1: АЦВ склучи Меморандум за разбирање со воздухопловните власти на Малта
Директорот на Агенцијата за цивилно создавањето единствен воздушен европски
воздухопловство на Република Македонија пазар.
д- р Дејан Мојсоски, на 13.02.2013
Со потпишувањето на овој Документ,
година, склучи Меморандум за разбирање со
двете земји ја отворија можноста за
директорот на Дирекцијата за цивилно
примена на административна примена на
воздухопловство на Малта
Спогодбата за
г- дин Иан Фалзон.
основање на
Со ставањето потпис на овој Европска
Документ, двајцата директори ја отворија заедничка
можноста за либерализација на воздухопловна
воздушниот транспорт, која пак има за цел, област, која нуди,
да го поттикне развојот на туризмот, да ги широка палета на
отвори можностите за зголемување на поволности за
бројот на нови рути и дестинации, како и да авиопревозниците од двете земји, но и за
овозможи влез на нови авиокомпании кои целокупната патувачка јавност.
ќе оперираат од и до двете држави,
Меморандумот обезбедува јакнење
согласно принципите за влез на
на слободната конкуренција кај
единствениот европски пазар.
авиопревозниците, но едновремено има за
Меморандумите за разбирање и цел да го подигне квалитетот на услугите
соработка се во насока на глобалните во воздушниот сообраќај, и да
трендови за поттикнување на воздушниот понуди пониски цени за корисниците на
сообраќај и промоција на транспортот како воздушниот транспорт.
генератор на нови вработувања и силен
Потпишувањето на Меморандумите меѓу
економски развој.
Република Македонија и Малта е
Генералната заложба, пак на поддржано од Европската Комисија, како
воздухопловните власти на Македонија и институција задолжена за развој на
Малта, е да дадат свој придонес во воздушниот транспорт.
12
15. Агенција за цивилно воздухопловство на Република Македонија
A4.2: АЦВ склучи Меморандуми за разбирање за привремена примена на
мултилатералната спогодба за основање на европска заедничка воздухопловна
област (Спогодба за ЕЗВО) со воздухопловните власти на Италија, Унгарија,
Холандија, Луксембург, Белгија и Малта
Агенцијата за цивилно трендови за поттикнување на воздушниот
воздухопловство на Република Македонија, сообраќај и промоција на транспортот како
потпиша Меморандуми за разбирање со генератор на нови вработувања и силен
воздухопловните власти на Италија, Унгарија, економски развој.
Холандија, Белгија, Луксембург и Малта за Генералната заложба, пак на
примена на Спогодбата за европска воздухопловните власти на Македонија,
заедничка воздухопловна област како и Италија, Унгарија, Холандија, Луксембург,
јакнење на соработката помеѓу земјите, со Белгија и Малта, е да дадат свој придонес во
единствена цел, либерализација на создавањето единствен воздушен европски
воздушниот транспорт меѓу овие земји. пазар.
Со ставањето потпис на овој Со потпишувањето на овој Документ,
Документ, директорите на италијанската, земјите ја отворија можноста за примена на
унгарската, холандската, белгиската, административна примена на Спогодбата за
луксембуршката и малтешката агенција за основање на Европска заедничка
цивилно воздухопловство, ја отворија воздухопловна област, која нуди, широка
можноста за либерализација на воздушниот палета на поволности за авиопревозниците
транспорт, која пак има за цел, да го поттикне од двете земји, но и за целокупната патувачка
развојот на туризмот, да ги отвори јавност.
можностите за зголемување на бројот на Меморандумот, обезбедува јакнење на
нови рути и дестинации, како и да овозможи слободната конкуренција кај
влез на нови авиокомпании кои ќе оперираат авиопревозниците, но едновремено има за
од и до овие шест држави, согласно цел да го подигне квалитетот на услугите во
принципите за влез на единствениот воздушниот сообраќај, и да понуди пониски
европски пазар. цени за корисниците на воздушниот
Меморандумите за разбирање и транспорт.
соработка се во насока на глобалните
13
16. Агенција за цивилно воздухопловство на Република Македонија
A4.3: Создадена правна рамка за летови меѓу Македонија и Австралија
Директорот на Агенцијата за цивилно Директорот на АЦВ појасни оти
воздухопловство д-р Дејан Мојсоски и Меморандумот е во согласност со насоките на
амбасадорката на Австралија во Белград, Хелен ICAO за либерализација на воздушниот транспорт
Студерт, на16.05.2012 година, во хотелот на глобално ниво. Создава можности за
Александар Палас во Скопје, потпишаа вклучување повеќе
Меморандум за разбирање, со кој се авиокомпании во транспортот
утврдуваат аранжманите во на патници меѓу двете земји и
меѓународниот воздушен транспорт отворање претставништва за
на код шер – основа и други продажба на авиобилети.
комерцијални договори меѓу двете - Ова поврзување е во
земји. насока на јакнење на туризмот,
- Меморандумот ќе како и ефикасно, економично и
помогне во развивањето на безбедно поврзување на Македонија
соработката меѓу двете држави со својата дијаспора и поврзаност со
во туризмот, економијата и матичната држава на нашите иселеници, рече
инвестициите. Ова церемонијално потпишување е Мојсовски. Според него, АЦВ презема активности
мал чекор, но потенцијалот што го создава е за воспоставување правна основа за влез на
огромен, оцени амбасадорката Студерт. авиопревозници на македонскиот пазар со цел што
поголемо поврзување на Македонија.
A4.4: Трилатерален Меморандум за разбирање потпишан помеѓу воздухопловните
власти на Република Македонија, Република Албанија и Република Косово
Директорот на Агенцијата за цивилно воздухопловство на Република
Македонија, д-р Дејан Мојсоски, на 19ти август 2011 година во Охрид потпиша
трилатерален Меморандум за разбирање, со господинот Ервин Мазнику,
директор на Управата за цивилно воздухопловство на Република
Албанија, и со господинот Дритан Џонбалај, директор на Управата за
цивилно воздухопловство на Република Косово, кој претставува
основа за трипартитна соработка на полето на воздухопловната
безбедност.
Овој Меморандум за разбирање има за цел преку размена на
информации, искуства и логистичка поддршка да ја зацврсти безбедноста во
цивилниот воздухопловен сектор, на начин што секоја од страните ќе игра важна
улога при постигнување на оваа цел.
Воедно, со овој Меморандум за разбирање ке се воспостави
механизам за консултација, координација и соработка помегу односните воздухопловни власти.
14
17. Агенција за цивилно воздухопловство на Република Македонија
A5: Евтините авиобилети донесоа патници
НОВИ АВИОKОМПАНИИ ГО ПИKИРААТ МАKЕДОНСKОТО НЕБО
Државните субвенции за новоотворените.авиолинии,..пристапувањето кон
системот на единствено европско небо и модернизацијата на аеродромите
придонесоа во изминатата година да се зголеми бројот на патници на воздушните
пристаништа „Александар Велики“ во Скопје и на „Св. Aпостол Павле“ во Охрид.
Според првичните неофицијални процени на воздухопловните власти, во минатата
година низ македонските аеродроми минале околу 900.000 патници, што ќе
претставува зголемување за околу 10 отсто во однос на 2011 година.
- За малку нема да ја достигнеме авиосообраќајот
посакуваната бројка од еден милион во цела Европа е во
патници кои летале од аеродромите криза поради тешката
во Скопје и во Охрид. Тоа во најголем финансиска состојба во
дел се должи на престанувањето со еврозоната.
работа на унгарскиот
Извештајот на
авиопревозник „Малев“ и на
Меѓународниот совет на аеродроми
повлекувањето на „Чех покажува дека европските аеродроми
Ерлајнс“ од летовите во изминатата година се соочуваа со
кон Прага. Сепак, ова е намален број на патници за 1,5 до 2
одличен резултат отсто – вели Дејан Мојсовски,
ако се знае директор на Агенцијата за цивилно
дека воздухопловство.
Лани од земјава почнаа да летаат неколку нискобуџетни авиокомпании, како
„Виз ер“, „Пегасус“, „Флај Дубаи“, „Ер Берлин“, што придонесе да се намалат цените на
авионските билети, а македонските граѓани да добијат подобри авиоврски со Европа
и со светот. За интересот доволно зборува податокот дека за еден месец дури повеќе
од 15 илјади патници ги искористиле нискотарифните летови на „Виз ер“ за Малме,
Дортмунд, Ајндховен, Базел, Тулуз, Минхен и Милано, кои стартуваа лани на
28 октомври. 15
18. Агенција за цивилно воздухопловство на Република Македонија
- Изминатата година беше успешна, за што добивме и потврда од Евростат.
Статистичката агенција на Европската унија забележува дека кај Македонија има
најголем пораст на бројот на патниците во авион од земјите надвор од ЕУ чии
податоци се разгледувале лани. И натаму очекуваме поголема конкуренција, која ќе
овозможи да се намалат цените, да се зголеми бројот на рутите и да има
подобрување на услугите - вели Мојсовски.
Тој вели дека македонските воздухопловни власти ќе ја поддржат која било
авиокомпанија која ќе пројави интерес да лета од нашите аеродроми.
На почетокот од летото во 2012 година САД го отвори небото за летови од
Македонија. Агенцијата за цивилно воздухопловство потпиша договор со
американските воздухопловни власти со кој се регулира воздушниот сообраќај меѓу
САД и Македонија. Но, сeуште се чека на авиокомпанија која ќе понуди директна
линија до еден од американските аеродроми.
- Работиме да привлечеме авиокомпании
кои би воспоставиле редовна авионска
линија од Македонија до САД и до Kанада,
каде што имаме голем број иселеници.
Досега бевме повеќе ориентирани кон
нискотарифните компании и воведување
нови дестинации. Значаен удел во
привлекување авиокомпании има и
концесионерот ТАВ, кој има намера
скопскиот аеродром да го направи
регионален центар на Балканот - вели
Мојсовски.
16
19. Агенција за цивилно воздухопловство на Република Македонија
A6: Три нови авио компании во летната и зимската сезона ќе
оперираат од и до македонската престолнина
Агенцијата за
цивилно воздухопловство,
им издаде одобренија за
оперирање на три авио
компании за вклучување во
редовниот и чартер
авиосообраќај во зимската
и летната сезона.
Имено, шведската
авиокомпанија AIR
SWEDEN AB, од 28ми
февруари до 30ти март, се
вклучи во редовниот И Босанската национална март), по одобрување на
авиосообраќај од и до авиокомпанија БХ Ерлајнс, барањето, се вклучи и
македонскиот аеродром по добиеното одобрение од шпанската компанија Алба
ви
Александар Велики. По АЦВ, од 1 април годинава Стар Ерлајнс со операции
издавањето на дозволата од се вклучи во редовниот на релација Рим – Скопје –
страна на Агенцијата за авиосообраќај кон земјава. Скопје – Рим.
цивилно воздухопловство, Имено, со летниот Од 3ти февруари пак
компанијата, ќе дестинира ред на летање, компанијата до 31ви март, во недела,
на релација УМЕА четири пати неделно (во компанијата го прошири
(Шведска) – понеделник, среда, петок и спектарот на дестинации и
Копенхаген (Данска) – недела) оперира на веќе оперира на релациите,
Скопје и обратно, два пати релација Сараево – Скопје од Рим до Скопје, од
неделно, во понеделник и и обратно. Скопје до Базел, од
петок.
Во чартер графата Базел до Скопје и од
Компанијата со оперирање на зимскиот ред на летање, Скопје ќе слета во Рим.
на истите дестинации во (од 27ми јануари до 31ви
истите денови се вклучи и
во летната сезона од
редовниот авиосообраќај
кон земјава.
17
20. Агенција за цивилно воздухопловство на Република Македонија
A7: Шеста светска конференција за воздушен сообраќај
Монтреал, 18 март 2013 година
Директорот на Агенцијата за либерализацијата, слобода на пристап на
цивилно воздухопловство на Република пазарот, развој на регулаторната рамка на
Македонија, д-р Дејан Мојсоски, во својство ЕУ и ECAC за индустријата и воведување на
на шеф на делегација на Република правата на патниците на
Македонија, акредитиран од страна на меѓународно ниво.
Министерството за надворешни работи на
Република Македонија, односно од
министерот г–дин Никола..Попоски,
присуствуваше на Симпозиумот на ICAO
кој се одржа во рамките на Шестата светска
конференција за воздушен сообраќај.
Оваа Конференција се одржува на
секои десет година и е под покровителство
на Меѓународната организација за
цивилно воздухопловство (ICAO).
Главната тема на конференцијата е
либерализација на меѓународниот
воздушен сообраќај, односно негова
одржливост. Исто така, се разговараше и за
подготовка на акционен план за глобална
регулаторна рамка.
Симпозиумот го отворија г. Рејмонд
Други области кои беа тема на оваа
Бенџамин, генералниот секретар на ICAO, г.
Конференција се сопственоста и контрола
Талеб Рифаи, генерален секретар на
на авиопревозникот, пристап на пазарот,
Светска организација за туризам и г. Метју
заштита на потрошувачите и оданочување.
Руете, генерален директор за мобилност и
На оваа Конференција, Европската транспорт на Европската комисија.
унија и ECAC, каде е вклучена и Република
Во рамките на Светската
Македонија, имаат заеднички пан -
конференција, Република Македонија
европски пристап и работните документи
продолжи со иницијативите за склучување
кои се поднесоа по европската
18
либерални спогодби за воздушен
координација се за поддршка за
сообраќај, односно спогодби за отворено
21. Агенција за цивилно воздухопловство на Република Македонија
небо и Меморандуми за разбирање со меѓу двете земји и тоа на економски,
либерален концепт во воздушниот научен и културен план, позитивни ефекти
сообраќај. за работата на авиопревозниците како и
поголеми можности за патувачката јавност
Овие спогодби за отворено небо и
на двете земји.
меморандуми создаваат правна рамка за
промоција на меѓународен воздушен Република Македонија стана членка
сообраќај врз основа на либерален концепт на оваа светска организација во рамките на
и конкуренцијата, а се со цел да ѝ се ООН која брои 191 земји-членки на 9-ти
овозможи на патувачката јавност поголеми јануари 1993 година со прифаќање на
можности и избор на услуги, а во исто Меѓународната конвенција за цивилно
време да се обезбеди највисок степен на воздухопловство (Чикашката Конвенција)
безбедност и обезбедување на воздушниот согласно Уставниот закон од 1991 година.
сообраќај од сeкаков вид закани. Нејзина задача е, во соработка со земјите
членки, да обезбеди меѓународното
Воедно се во насока на политиката
цивилно воздухопловство да се развива на
на ICAO, која ја промовира оваа
сигурен, безбеден, редовен и ефикасен
конференција, за глобална економска
транспорт, почитувајќи го принципот на
либерализација на меѓународниот
еднаквост и рамноправност на сите
воздушен транспорт и неговиот развој на
субјекти, учесници во воздушниот
конкурентска основа без никакви
сообраќај.
ограничувања за сообраќајните слободи,
пристапот на пазарот, тарифите,
фреквенциите и капацитетот.
На конференцијата, исто така, се
истакнаа добрите односи на Република
Македонија со многу земји и се
потенцираше дека со склучување на
спогодбите и меморандумите ќе се
придонесе за понатамошен развој на овие
односи, и создавање на потенцијал за
можни инвестиции во економиите, развој
на туризмот, интерконтинентална
поврзаност и солидна конекција преку
воздушниот сообраќај кој би влијаел на
унапредувањето на севкупните односи
19
22. Агенција за цивилно воздухопловство на Република Македонија
A8: Работна мисија за Имплементација на софтверски пакет
SOFIA – EASA (Safety Oversight Facilitated Integrated Application)
Агенцијата за цивилно Врз основа на склучениот договор, во
воздухопловство на Република периодот од 19 до 21 март 2013 година во
Македонија..и::Европската агенција за Агенцијата за цивилно воздухопловство се
воздухопловна безбедност (EASA – European одржа првата средба помеѓу претставници
Aviation Safety Agency), склучија од истата и тимот на претставници
мултилатерален договор за лиценцирање на од Европската агенција за
не ексклузивна основа за пристап, воздухопловна безбедност – EASA, во состав
користење и промена за олеснување на од: г – дин Lynch Wendell, г – дин Carlos
безбедносниот надзор, преку воведување на Tortosa и г – дин Luc Beaudion.
веб – базирана апликација.
Целта на нивната посета на
Агенцијата за цивилно воздухопловство на
Република Македонија, беше да се започне
со работна мисија за имплементација на
софтверскиот
пакет SOFIA –
EASA.
Претставниците на тимот
на Европската агенција..за
воздухопловна безбедност – ЕАЅА, објаснија дека
софтверскиот пакет SOFIA – EASA во суштина е апликација
за база на податоци која е специјално развиена од нивна страна,
како алатка за управување односно менаџирање на
податоци и надзор и истата е користена од регионални организации за
безбедносен надзор, обработка на податоци и креирање на статистички извештаи.
20
23. Агенција за цивилно воздухопловство на Република Македонија
Софтверскиот пакет е наменет за Агенцијата за цивилно воздухопловство
помош на организациите, со цел полесно на Република Македонија како корисник.
управување на севкупните процеси за
На крајот од последниот ден од
надзор на безбедноста и процедурите во
нивната посета претставниците на тимот
сите аспекти и области на цивилното
на Европската агенција за воздухопловна
воздухопловство.
безбедност – ЕАЅА, ги објаснија
Со имплементација на овој понатамошните чекори кои треба да ги
софтверски пакет, Агенцијата за цивилно преземе Агенцијата за цивилно
воздухопловство ќе овозможи полесно воздухопловство за успешна
извршување на инспекторските задачи, имплементација на софтверскиот
побрз проток на информациите и пакет SOFIA – EASA.
позитивно ќе влијае врз нивното
Добрата соработка на директорот
секојдневно извршување на работни
на АЦВ, д-р Дејан Мојсоски со директорот
задачи.
на EASA и поминатата стандардизација во
областа на лиценсите, каде АЦВ ги
задоволи стандардите на Европската
Унија, придонесоа ЕАЅА и Европската
Унија да и доделат на Агенција за
цивилно воздухопловство на
Република Македонија бесплатен
софтвер за водење на бази на
податоци, во секторот за безбедност и
сигурност на воздушен сообраќај. Со
воведувањето на овој електронски
систем, полесно ќе се интегрираме во
Во насока на успешна
системот на Европската Унија.
имплементација на овој софтверски
пакет, освен почетната работна мисија Имплементацијата на ваквиот
планирани се 3 до 4 работни мисии до пакет е во насока на стандардизација на
негово конечно пуштање во употреба. Агенцијата за цивилно воздухопловство
Крајниот рок за конечно со Европската агенција за воздухопловна
имплементирање е дефиниран во безбедност – ЕАЅА и стандардите во
договорот помеѓу Европската агенција за воздухопловството на Европската Унија.
воздухопловна безбедност – EASA и
21
24. Агенција за цивилно воздухопловство на Република Македонија
A9: Модернизација на аеродромите и
обновување на јавниот превоз
Една од најзначајните
обврски преземени од страна
на Владата на Република
Македонија, кога станува
збор за развојните процеси и
подобрувања на општата
инфраструктура,..е
модернизацијата..на
аеродромската
инфраструктура.
Согледувајќи ја потребата за
модернизација на
аеродромите, Владата ги даде под
концесија двата меѓународни аеродроми
Александар Велики во Скопје и Св. Обновениот аеродром во Охрид Св.
Апостол Павле во Охрид на турската Апостол Павле официјално стана
компанија ТАВ. Според договорот за оперативен на 10 април 2011 година.
концесија, ТАВ е должен да ги Покрај тоа, во рамките на обновувањето
модернизира аеродромите во Скопје и во на аеродромот во Охрид, беше изградена и
Охрид, а со тоа да го зголеми квалитетот нова ВИП зграда, беа обновени објектите
на услугите и интересот на на карго центарот, беше обновен паркинг
авиокомпаниите и намалување на цената простор, беше изградена нова
на превозот.
Со инвестицијата
во износ од над 100
милиони евра од
компанијата концесионер
ТАВ, Македонија денес има
два обновени и
модернизирани
аеродроми во Скопје и
Охрид со најсовремена
технолошка опрема според
меѓународните стандарди.
22
