3. როგორ გაჩნდა მზე, დედამიწა, პლანეტები, ვარსკვლავები?
არსებობს თუ არა სიცოცხლე სხვაგან, დედამიწის გარდა?
შეიძლება თუ არა ადამიანი დასახლდეს მთვარეზე და სხვა
პლანეტებზე?
4. არიან ადამიანები, ვისაც გეოგრაფია და ასტრონომია
პროფესიად აქვთ ქცეული, თავიანთი ცხოვრება
მიუძღვნეს დედამიწის და ციური სხეულების შესწავლას
და სურთ სხვებს გაუზიარონ თავიანთი ცოდნა და
გამოცდილება.
5. • დღეს ვისაც არ უნდა ჰკითხოთ,
ყველა გიპასუხებთ, რომ
დედამიწა მრგვალია და რომ მას
ჩვეულებრივი ბურთის, ანუ
სფეროს მოყვანილობა აქვს, რაც
არც მთლად სწორია და არც
დიდი შეცდომაა. ამჟამად
დედამიწის ფორმად საბოლოოდ
დადგენილია ე. წ. გ ე ო ი დ ი
6. • დედამიწის სიდიდე გასაოცარი სიზუსტით იქნა დადგენილი
ჯერ კიდევ იმ დროს, როდესაც სრულყოფილი
ასტრონომიული და გეოდეზიური ხელსაწყოები არ
არსებობდა.
11. ერათოსტენემ იცოდა, რომ 22 ივნისს, შუადღისას
ასუანისგან განსხვავებით, ალექსანდრიაში მზის სხივი
დედამიწის ზედაპირისადმი შვეული არ იყო, არამედ მას
რაღაც გარკვეული α კუთხით ეცემოდა.
12. ერათოსტენემ თავდაპირველად ამ კუთხის სიდიდე
გაზომა-იგი 7012/-ს შეადგენდა, მერე კი, სრულიად
სამართლიანად, ერთიმეორის პარალელურად მიიჩნია
ესოდენ შორიდან მოღწეული მზის სხივები და, ამის
საფუძველზე, კუთხეები α და α1 როგორც შესატყვისნი,
ერთმანეთს გაუტოლა.
13. ამრიგად მან შეიტყო დედამიწის ცენტრული კუთხის α1 -ის
სიდიდე და მისი შესაბამისი რკალის ზომაც გრადუსობით. ამის
შემდეგ, ალექსანდრია-ასუანს შორის ცნობილი მანძილის
გაყოფით 7012/-ზე, მან მიიღო ერთგრადუსიანი კუთხის რკალის
სიგრძე, გაამრავლა ეს რიცხვი 360-ზე და მიიღო მთელი
წრეხაზის, ანუ იგივე მერიდიანის სიგრძე.
15. დედამიწის გეომეტრიული მახასიათებლები
• ფართობი - 510 მლნ. კვ. კმ.
• ეკვატორის სიგრძე - 40 076 კმ.
• დიამეტრი - 12 756 კმ.
• ეკვატორული რადიუსი- 6 378 კმ.
• პოლარული რადიუსი – 6 357 კმ.
18. გეო-ჰელიოცენტრული სისტემა
პტოლემეოსის გეოცენტრულმა სისტემამ იბატონა 15 საუკუნე. მხოლოდ
16-ე საუკუნეში გამოჩნდა კოპერნიკის ჰელიოცენტრული სისტემა, ხოლო ამ
სისტემის დამუშავებიდან 50 წლის შემდეგ ტიხო დე ბრაჰემ შემოიღო გეო-
ჰელიოცენტრული სისტემა.
ეს ხდება რუსთავრლის ეპოქიდან 400 წლის შემდეგ.
20. რუსთაველის კოსმოლოგია
გამოჩენილი ასტრონომის გ. თევზაძის
მეცნიერული ანალიზის საფუძველზე
დამტკიცდა, რომ პოეტს სამყარო
წარმოედგინა ზუსტად ისეთი, ტიხო დე
ბრაჰემ რომ ივარაუდა 400 წლის შემდეგ.
ე.ი. გაცილებით უფრო პროგრესული,
ვიდრე პტოლემეოსის საქვეყნოდ
აღიარებული და იმ პერიოდისათვის
თითქმის შეუვალი და ეჭვმიუტანელი
სისტემა.
21. რუსთაველის კოსმოლოგია
პტოლომეოსისეული
მოდელი
1.მთვარე
2.მერკური
3.ვენერა
4.მზე
5.მარსი
6.იუპიტერი
7.სატურნი
•”მო, ზუალო (სატურნი) , მომიმატე
ცრემლი ცრემლსა, ჭირი ჭირსა”(947)
•ჰე, მუშთარო (იუპიტერი), გეაჯები
შენ მართალსა ბრჭესა ღმრთულსა”(948)
•”მოდი მარიხო (მარსი), უწყალოდ
დამჭერ ლახვრითა შენითა”(949).
•მოდი ასპიროზ (ვენერა), მარგე რა,
მან დამწვა ცეცხლთა დაგითა?(950)
•ოტარიდო (მერკური) შენგან კიდევ
არვის მიგავს საქმე სხვასა”(951)
•მო, მთვარეო, შემიბრალე,
ვილევი და შენებრ ვმჭლდები”(952)
23. ანალემა ცაში
• მზის საათის მფლობელებმა კარგად იციან, რომ წელიწადის
განმავლობაში მზე ცაზე ”რვიანს” შემოწერს. ამ წირს ანალემა (მზის
საათის ზოდიაქური წრე) ეწოდება და მას მზის საათის ციფერბლატზე
გამოსახავენ, რომ ცის სფეროზე მზის არათანაბარი მოძაობით
გამოწვეული მზისმიერი დროის შესწორება (ე. წ. დროის განტოლება)
გაითვალისწინონ.
24. წელიწადის განმავლობაში მზე ცაზე ”რვიანს” შემოწერს.
ამ წირს ანალემა (მზის საათის ზოდიაქური წრე)
ეწოდება.
ანალემა ცაში დენის დი კოიკო (1979 წ)
25. გალაქტიკა
•გალაქტიკა შედგება ელიფსური
ფორმის ცენტრისგან, რომელიც
გარშემორტყმულია გაზისა და
კოსმიური მტვრის დისკით,
ხოლო ვარსკვლავები ქმნიან ოთხ
მკაფიო სპირალისებურ მკლავს.
ირმის ნახტომის დიამეტრი
დაახლოებით 30 ათასი პარსეკია
(100 000 სინათლის წელი) და
მისი სისქე კი დაახლობით 1000
სინათლის წელიწადია.
გალაქტიკა შეიცავს სულ მცირე
200 მილიარდ ვარსკვლავს.
•ორიონის მკლავი- მზის სისტემა
27. ხელოვნური თანამგზავრი
უპილოტო კოსმოსური აპარატი,
რომელიც მოძრაობს დედამიწის
ირგვლივ ორბიტაზე.
თანამგზავრები არსებობს მრავალი
დანიშნულების როგორიცა:
სანავიგაციო, სადაზვერვო,
კავშირგაბმულობის,
მეტეოროლოგიური, ორბიტალური
სადგური და სხვა.
28. სპუტნიკ 1
• სპუტნიკ-1" (რუსულად
"Спутник-1") იყო კაცობრიობის
ისტორიაში დედამიწის პირველი
ხელოვნური თანამგზავრი,
რომელიც გაშვებულ იქნა
კოსმოსში 1957 წლის 4
ოქტომბერს.
29. კოსმოსური ტურიზმი
• კომპანია ”ვირჯინ გალაქტიკი”
ცნობილია იმით, რომ
მსოფლიოში პირველი დაიწყებს
კოსმოსური ტურიზმის ბიზნესს.
ახლახანს კი კომპანიის
ხელმძღვანელობამ ხელოვნური
თანამგზავრების გაშვების
სურვილიც გამოთქვა. უფრო
მეტიც, გამოცხადდა, რომ
”ვირჯინ გალაქტიკი”
თანამგზავრების გაშვებას 2013
ან 2014 წელს დაიწყებს.
