1. Хичээл №10: Present Perfect Continuous Tense
January 19, 2011 — bmergen
PRESENT PERFECT CONTINUOUS TENSE
Form
[has/have + been + present participle]
Examples:
• You have been waiting here for two hours.
• Have you been waiting here for two hours?
• You have not been waiting here for two hours.
Use1: Өнгөрснөөс одоог хүртэл үргэлжилсэн хугацаа
Өнгөрсөнд эхлээд одоо хүртэл тасралтгүйгээр үргэлжилж байгаа
зүйлийн тухай ярихад энэ цагийг хэрэглэнэ. “For five minutes,” “for
two weeks,” “since Tuesday” зэрэг үрэлжилж байгаа үйлийг
илэрхийлсэн үг энэ цаг дээр ашиглагдана. Асуулт асуухдаа How long?,
How many years/ours/minutes/months зэргийг хэрэглэж болно. Түлхүүр
үгс нь For Since All зэрэг юм.
Present Continuous цаг хэр удаан үргэлжилж байгааг зааж чаддаггүй
бол Present Perfect Continuous цаг үүнийг илэрхийлнэ.
Examples:
• They have been talking for the last hour.
• She has been working at that company for three years.
• What have you been doing for the last 30 minutes?
• James has been teaching at the university since June.
• We have been waiting here for over two hours!
• Why has Nancy not been taking her medicine for the last three days?

2. Use 2: Recently, Lately
Үргэлжилж байгаа хугацааг илэрхийлсэн “for two weeks.” зэрэг
хэллэггүйгээр энэ цагийг хэрэглэж бас болно. Дээрх үргэлжилж
байгааг санааг илэрхийлсэн хэллэггүй тохиолдолд энэ цаг нь “lately.”
гэсэн илүү ерөнхий утгыг заасан үгсийг хэрэглэнэ. Ихэвчлэн Recently,
Lately гэсэн үгсийг хэрэглэдгийг анхаарах хэрэгтэй.
Examples:
• Recently, I have been feeling really tired.
• She has been watching too much television lately.
• Have you been exercising lately?
• Mary has been feeling a little depressed.
• Lisa has not been practicing her English.
• What have you been doing?
Санамж:
Дээр хэлсэнчлэн энэ цаг нь Recently, Lately буюу “саяхнаас”,”
сүүлийн үед” гэсэн утгатай байдаг. Хэрвээ энэ цагийг хэрэглэн “Have
you been feeling alright?” гэсэн асуулт асуувал энэ нь тухайн хүн нь
өвчтэй эсхүл эрүүл бус харагдаж байна гэсэн санааг илэрхийлнэ. Өөр
нэгэн жишээ нь “Have you been smoking?” гэж асуувал тухайн хүнээс
тамхины үнэр гарсан болохоор нь асууж байгаа санааг илэрхийлнэ.
Энэ цагийг та харж, үнэрлэж, сонсож, мэдэрч байгаа үйлийн үр дүнг
асуухад хэрэглэдэг. Тиймээс буруу хэрэглэн хэн нэгнийг доромжилж,
гомдоож магадгүйг анхаарна уу.
Non­Continuous Verbs / Mixed Verbs
Non­Continuous Verbs­ийг ямар ч continuous цаг дээр хэрэглэж
болохгүй анхаарах нь чухал. Бас non­continuous утгатай Mixed Verbs­
ийг ч continuous цаг дээр хэрэглэж болохгүй. Эдгээр үгнүүд Present
Perfect Continuous цаг дээр хэрэглэгдэхээр байвал оронд нь Present
Perfect цагийг ашиглана.

3. Examples:
• Sam has been having his car for two years. Not Correct
• Sam has had his car for two years. Correct
Adverb буюу дайвар үгийн байршил
Дараах жишээнүүд нь always, only, never, ever, still, just, гэх мэт хэл
зүйн дайвар үгнүүдийн байршлыг харууллаа.
Examples:
• You have only been waiting here for one hour.
• Have you only been waiting here for one hour?
Active / passive
Examples:
• Recently, John has been doing the work. Active
• Recently, the work has been being done by John. Passive
Санамж: Энэ цаг дээр Passive Voice бараг хэрэглэгддэггүй.
Зарим цагаас ялгагдах нь
She has been crying – Тэр уйлсаар л байна. (хэр удаан хугацаанд
уйлсныг нь мэдэж байна)
She is crying – Тэр уйлж байна (хэзээ уйлж эхэлснийг нь мэдэхгүй. Яг
одоогоор бол уйлж байна)
It snows a lot in UB – Present simple – general action
It’s snowing now – Present Continuous Tense – action in progress
It has snowed – Present perfect tense – Result
It has been snowing all day – duration of time without any interruption –
тасралтгүй үргэлжлэх хугацаа
Examples
Your brother is sleeping in my room
Your brother has slept on the floor
Your brother has been sleeping since morning
My brother wakes up early in the morning

4. Extended now – арай уртавтар хугацааны still, this, these days гэсэн
үгсэд Present Continuous tense цаг хэрэглэнэ.
He is still sitiing there by himself
We are working at the branch this work/this month
The fuel price is increasing these days
Present Perfect Tense ялгаа
Present perfect үйл үгийн цаг нь одоотой холбоотой үйлийн давтамж
болон тоо ширхийг заадаг.
We have fixed three cars so far
I have seen this movie twice
Present Perfect Continuous цагийн байдал заасан үйл үг нь “ing”
авахгүй учир Present Perfect цаг дээр бичдэг
I have known her for 10 years
I have liked circus since I was a little child
I have had this car for two years
“Having” – үйл хөдлөл заавал “ing” авна
I’m having dinner/a shower/ a bath
Дараах үгнүүд орсон тохиолдолд Present Perfect Tense, Present Perfect
Continuous Tense алийг нь ч хэрэглэж болно.
Live, work, teach, study
Цаг зохицох ёс
Энэ цаг нь жирийн өнгөрсөн цагтай зохицдог.
She hs been playing PC since she came from school
I have been working as of my profession
Since гэсэн холбоосын араас Past simple цаг орно.
Ерөнхийдөө энэ цаг нь дараах 3 тохиолдолд хэрэгэлэгддэг.
1. Өнгөрснөөс одоог хүртэл тасралтгүй үргэлжилж байгааг
2. Гадаад төрх байдлыг заадаг
3. Дургүйцэл, бухимдал, шүүмжлэлийг заадаг.