1. March 15, 2011
КОМПЬЮТЕРИЙН ХЭРЭГЛЭЭ
КОМПЬЮТЕРИЙН ХЭРЭГЛЭЭ
Компьютерийн хэрэглээнд компьютерийн соёл чухал зүйл юм.
Компьютерийн соёл гэж юу вэ?
Ямар ч байсан компьютерийн соёл гэхээр компьютерийн талаар хэр мэддэг тэр мэдлэг хамаагүй .
Харин хүн болгон өнөөдөр тодорхой хэмжээгээр компьютерийг ашиглаж байгаа бүр хэтрүүлж хэлбэл
түүний ажил хөдөлмөр компьютерээс тодорхой хэмжээгээр хамаарч байгаа. Иймээс тухайн хүн
компьютертэй хэрхэн харилцаж чадаж байгаагаас түүний ажлын бүтээлч чанар тодорхой хэмжээгээр
хамаарна.
Тэгэхээр компьютерийн соёл гэхээр ерөөсөө хүн компьютертэй хэрхэн
харилцаж, хэрхэн түүнийг ашиглаж чадаж байгаагаас л хамаарах байх гэж
бодож байна.
Энд зарим нэг жишээг хэлж болно.
• Зарим хүний компьютерийн доторхыг шагайгаад үзэхэд үнэхээр
хэцүү. Түүний хаана нь юу хадгалсан, юу нь хэрэгтэй, юу нь огт хэрэггүй, юу нь ажилладаг,
юу нь ажилладаггүй гэдэг нь үнэхээр ойлгомжгүй байдаг. Түүнийгээ өөрөө ч сайн мэдэхгүй.
Тэгээд л үе үе миний хийсэн тийм ч юм гэнэт алга болчихлоо, би уг нь яах аргагүй хийсэн л
юмсан одоо олохгүй байна гэдэг нь өнөөх компьютерийн соёлыг эзэмшиж чадаагүй байгаа
хэрэг .
• Та компьютерийн дурын засварын газар ороод үзээрэй. Ямар ч хүн компьютерээ аваачаад
засуулахдаа яагаад компьютер чинь эвдэрсэн вэ гэж асуухаар мэдэхгүй өөрөө л гэнэт
эвдэрчихсэн гэж хариулдаг. Тэгвэл дийлэнх компьютерийн эвдрэл компьютертэй хэрхэн
харьцаж байснаас л хамаарч гардаг байна.
• Компьютер маань өөрөө техникийн хөгжил дэвшлийн дагуу маш өндөр төвшинд хүрээд байна.
Өнөөдөр компьютерийн үйлдэл гүйцэтгэх хурд, мэдээлэл агуулах багтаамж асар хурдацтай
өсөж байна.
Жишээ нь: микропроцессорт агуулагдах транзисторын тоо жилд 2 дахин өсдөг, санах ойн багтаамж 3
жилд 4 дахин, санах ойн хурд 10 жилд 2 дахин өсөж байна. Иймээс компьютер маань жил ирэх тусам
улам нарийн хийцтэй, улам эмзэгхэн болж байгааг үргэлж санаж байх хэрэгтэй.
Ингээд компьютертэй харьцахад чинь хэрэг болохуйц 4 хялбар зөвлөлгөөг өгье.
Зөвлөгөө 1.
Компьютер дээрх олон төрлийн файлууд дундаа төөрөлдөж, эргээд хэрэгтэй файлаа олохгүй
байна гэдэг ажил хэрэгч бус сонсогдож байгаа биз. Магадгүй та өөрийн файлаа гайхалтай сайн зохион
байгуулдаг байхыг би үгүйсгэхгүй. Доор таньд зөвхөн шинэ санаануудыг өгөх зорилготойгоор
зөвлөмжийг бичлээ.
1. Түр хэрэглэх файлаа дэлгэцэн дээр гаргах.
Интернэтээс эсвэл е-майлаас олон файл татаж авч үзэх шаардлага бидэнд их тулгардаг. Энэхүү
файлуудыг хавсралт үзэх хавтас нэртэйгээр folder нээж дэлгэцэн дээр байрлуулах нь ажлыг тань их
хөнгөвчлөх болно. Эдгээр түр зурын файлуудыг үзэж танилцсаныхаа дараа устгана эсвэл хэрэгтэй
файлуудыг өөр газар луу зөөж болно.
2. My documents-д шатлал үүсгэх.
Багш Г.Оюун-Эрдэнэ 1

2. March 15, 2011
КОМПЬЮТЕРИЙН ХЭРЭГЛЭЭ
My documents дотор ер нь үндсэн 4 хавтсыг үүсгэдэг.Үүнд: Зураг, Дуу, Бичлэгүүд үлдсэн нэг нь бусад
файлуудыг багтаадаг. Учир нь эдгээр төрлийн файлуудыг байнга нээх шаардлага үргэлж байдаг.
3. Файлуудаа дор бүр нь ангилж байх.
Өнөөдөр хэдхэн минутын дотор хийх зүйлийг хожмын цаг үрсэн үйлдэл болгон бүү хойшлуулаарай.
Энэ нь юу гэсэн үг вэ гэвэл аливаа файлаа агуулгаар нь дор бүр нь ангилж хавтсанд байрлуулж бай.
Жишээ нь: ажлын хавтас магадгүй түүн дотор тодорхой төсөл эсвэл он сараар ангилж хийсэн
хавтсуудыг байрлуулах жишээтэй. Ингээд та ангилсан хавтсандаа тухайн файлаа байрлуулах нь
эргээд хэрэгцээт файлаа амархан олоход тусална.
4. Файлыг нэгээс илүү газар байрлуулах.
Энэ нь мэдээж таны байнгын хэрэглэгддэг файлуудад хамааралтай. Та энэхүү хэрэгцээт файлын shortcut-
г үүсгэснээр ихээхэн цагийг хэмнэж чадах болно. Нэг үгээр хэрэгцээт файлуудаа та shortcut хэлбэрээр
нэг хадгалж эх хувилбараар нь бас нэг хадгалж өөрт олоход хялбар газруудад байрлуулна гэсэн үг юм.
5. Тодорхой хугацаанд файлын устгал хийж байх.
Тодорхой хугацаа өнгөрөхөд танд хэргэтэй байсан файлууд чухал байхаа болидог. Тэгэхээр эдгээр
файлуудыг тогтмол устгаж байх нь хатуу дискний тань үйл ажиллагаанд ч эерэгээр нөлөөлөх
болно.Диск цэвэрлэгээ эсвэл disk defragment хийх нь илүү хялбар байх болно.
Зөвлөгөө 2.
Дараагийн зөвлөлгөөг компьютерийг хэрхэн арчилах талаар ч гэж ойлгож болно. Дээр компьютерийн
хүчин чадал ихсэхийн хэрээр компьютер улам нарийн эмзэг болж хувирч байгаа талаар ярьсан. Үүнтэй
холбоотой дараах зөвлөлгөөг өгье.
Компьютерт маш өндөр хурдтай үйлдлийг гүйцэтгэдэг хэд хэдэн chip-үүд байдаг. Жишээ нь
микропроцессор, видео санах ой. Эдгээрийг халахаас сэргийлэн үргэлж хөргөж байх зориулалттай
хөргөлтийн сэнснүүд байдаг. Мөн тэжээлийн байгууламжийг халахаас сэргийлсэн хөргөлтийн сэнснүүд
байдаг. Эдгээр нь сэнс (cooler)-нүүд нь ихэвчлэн 5v-ийн хүчдэлд ажилладаг маш жижигхэн сэнснүүд.
Тиймээс сэнсэн дээр маш бага хэмжээний тоос унахад сэнсний эргэлт өөрчлөгдөж улмаар гацах,
дуу орох зэрэг нөлөө үзүүлнэ. Сэнс гацсан тохиолдолд chip маань хэт халалтаас болж өөрчлөлтөнд
ордог тул бүрэн шатахгүй ч гэмтэлтэй ажиллаж эхэлдэг. Иймээс CPU-ний сэнс, , тэжээлийн сэнснүүд
хэвийн ажиллаж байгаа эсэхийг байнга хянаж байх хэрэгтэй.
Зөвлөгөө 3.
Манайх цаг агаарын эрс тэрс уур амьсгалтай оронд тооцогддог. Иймээс өдөр халж, шөнө нь
огцом хүйтэрдэг. Энэ нь микросхемийн гагнаасуудад нөлөө үзүүлснээр гагнаас тавих (манайхан хүйтэн
гагнаас гэж ярьдаг) боломжтой болдог. Энэ нь ялангуяа удаан ашиглагдсан мониторуудын хувьд элбэг
тохиолддог. Хүйтэн гагнаас үүссэн тохиолдолд доргионоос болж монитор чичрэх, анивчах зэрэг зүйл
ажиглагдана. Энэ чигээр нь удаан ашиглавал хүйтэн гагнаасын улмаас өөр олон элемент шатах
боломжтой байдаг
Зөвлөгөө 4. Мөн компьютер болон компьютертэй хамт хэрэглэгддэг бусад төхөөрөмжүүдийг хэт тоос
шороотой орчинд ашигласнаас янз бүрийн гэмтэлүүд илэрдэг. Ялангуяа хулгана гацах, сканнер
ажиллахгүй болох г.м . Ийм учраас ажлын өрөөндөө эсвэл гэртээ агаар чийгшүүүлэгчийг хэрэглэж сурах
хэрэгтэй .Энэ нь компьютерийн тоног төхөрөөрөмж рүү нарийн тоос орохоос сэргийлэх ба таны эрүүл
мэндэд ч тустай.
Зөвлөгөөг анхааралтай уншсан эрхэм танд баярлалаа.
Амжилт хүсье!
Багш Г.Оюун-Эрдэнэ 2

3. March 15, 2011
КОМПЬЮТЕРИЙН ХЭРЭГЛЭЭ
Багш Г.Оюун-Эрдэнэ 3