TXANELA LH4 1go gaiko laburpen eskema. Araba.

1. 1. GAIA
MAITE DITUT, MAITE, GURE BAZTERRAK!
I GURE ESKUALDEA KOKATU II GURE ESKUALDEA ORIENTATU II GURE ESKUALDEA ORIENTATU
Euskal Herriak 7 probintzia ditu:
▪ : Gasteiz
▪ BIZKAIA: Bilbo
▪ GIPUZKOA: Donosti
▪ NAFARROA: Iruñea
▪ LAPURDI: Baiona
▪ BEHE NAFARROA: Donibane Garazi
▪ ZUBEROA:Maule
LAUTADAKO ESKUALDEAREN MUGAKIDEAK MAPA MOTAK
Orientatzeko erreferentzia
moduan, PUNTU KARDINALAK
erabiltzen dira: Iparraldea (I),
Hegoaldea (H), Ekialdea (E) eta
mendebaldea (M).
ARABAKO LAUTADAREN MUGAK
▪ Iparraldean (I): Gorbeialdeko eskualdea eta
Gipuzkoa.
▪ Hegoaldean (H):
Mendialdeko
eskualdea eta
Trebiñuko konterria.
▪ Ekialdean (E):
Nafarroa.
▪ Mendebaldean (M): Añanako eskualdea.
MENDIAK
▪ Iparraldean (I): Gorbeiako natur parkea eta
Elgea-Urkilla mendilerroak.
▪ Hegoaldean (H): Gasteizko mendiak eta
Iturrieta mendiak
▪ Ekialdean (E): Entzia eta Aizkorri-Aratz natur
parkea
▪ Mendebaldean (M): Badaia mendilerroa
IBAIAK
▪ Zadorra ibai nagusia da eta lautada alde batetik
bestera zeharkatzen du. Entzia mendilerroan jaio
ondoren, Agurain inguratu eta urtegia betetzen
du.
▪ Zadorrako urtegia atzean utzita, Gasteiz
inguratzen du gero Iruña Okan sartzeko.
Mapetan era askotako elementuak agertzen dira
eta ikurren bidez adierazten dira. Ikur horiek
ZEINU ARGIGARRIAK dira.
Mapa: adierazpen grafikoa da, normalean bi
dimentsioko planoan egina. Mota asko daude:
1. MAPA FISIKOA:
mapa fisiko batean
eskualde baten ezaugarri
fisiko eta geografikoak
erakusten dira: mendiak,
ibaiak, altuerak…
2. MAPA
POLITIKOA: Mapa
politiko batean eskualde
baten banaketa
administratiboa eta
politikoa erakusten dira: estatuen izenak, hiriak,
herriak, hiriburuak…
3. ERREPIDE-
MAPA: Eskualde bateko
errepideak erakusten ditu.
Izan ere, herriak eta hiriak
elkarren artean
komunikaturik egoten dira
eta batetik bestera joateko
bide asko izaten dira:
errepideak, autopistak, trenbideak…
Probintzia bakoitza eskualdez osatuta dago.
Zer da eskualdea? Eskualdea elkarren ondoan
dauden eta nolabaiteko batasuna duen herri
multzoa da.
Zergatik sortzen dira eskualdeak?
▪ Arrazoi fisikoak: antzeko klima, paisaia edota
erliebea dute. Batzuk ibai baten inguruan daude.
▪ Zerbitzuak aprobetxatzeko: adibidez, epaitegia.
▪ Lan arrazoiak: antzeko lanbidea dute bertakoek.
▪ Arrazoi historikoak: elkarlanean ibili dira beti.
ARABAKO ESKUALDEAK
Sei eskualde ditugu Arabako probintzian:
1. AIARALDEA
2. GORBEIALDEA
3. LAUTADA
4. AÑANA
5. MENDIALDEA
Gasteizko udalerriak eta Aguraingo Kuadrillak
osatzen dute LAUTADAko eskualdea.
Gasteiz hiri nagusia da, eta Euskal Autonomia
Erkidegoko (AEA) hiriburua da.
IPARRORRATZA: Iparraldea
seinalatzen duen burdinazko
pieza imandun birakorra da.
Erabilgarria norabidea ez
galtzeko.
AOT

2. KLIMA
Denbora luzean leku
jakin bateko atmosferak izan
duen bataz besteko egoera.
1. GAIA
MAITE DITUT, MAITE, GURE BAZTERRAK!
III ESKUALDEKO HERRIAK IV ESKUALDEKO KLIMA ETA PAISAIA IV ESKUALDEKO KLIMA ETA PAISAIA
Eskualde bereko herriek ezaugarri komunak dituzte,
baina berezitasunak ere bai.
ZERI DEITZEN ZAIO KLIMA? KLIMA AZTERTZEKO NEURGAILUAK
Klima, denboran zehar leku jakin bateko atmosferak
duen batez besteko egoera da.
LIBURUXKA TURISTIKOA EGITEKO GIDA
1. KOKAPENA
Eskualdea kokatzeko:
- Eskualdearen
izena eta mugak
zehatu behar
dira.
- Gainerako
eskualdeak eta
herrialdeak
aipatu.
- Mendiak, ibaiak…
2. HERRI NAGUSIAK
Eskualdeko herri handiak
aipatu. Beren ezaugarriak
ere. Eraikin apartak,
museoak, bertan bizi izan
diren pertsona ospetsuak…
3. KIROLA eta NATURA
Aipatu behar da kirol
eskaintza eta natura
ibilbide egokiak non
dauden.
4. FESTAK eta
ERROMERIA
Festen berri jakitea
interesgarria da: ikertu!
5. PRODUKTU
TIPIKOAK
Ba al dago zure eskualdean
produktu tipikorik? Zein?
6. JATEKO ETA LO EGITEKO LEKUAK
Jatetxeak, hotelak, kanping-ak…
EUSKAL HERRIKO KLIMAK
KLIMAREN ERAGINA
Gauza asko kontutan hartu behar dira klima batean:
- Leku horrek itsas mailatik duen garaiera.
- Itsasoaren hurbiltasuna / urruntasuna
- Leku hori non dagoen kokatuta munduan.
➢ Klimak eta paisaiak lotura handia dute:
klimaren arabera, landaretza eta fauna berezia
izaten dira.
➢ Pertsonen bizitzan eta ohituretan eragina du
klimak.
KLIMAREN AZTERKETA
Lau alderdi izango ditugu kontuan:
1. Zerua (oskarbi, hodeitsu,
goibel…)
2. Haizearen norabidea
(iparra, hegoa…)
3. Haizearen indarra (leuna,
gogorra…)
4. Tenperatura eta
prezipitazioak.
NEURGAILUAK
TERMOMETROA
T enperatura
neurtzeko tresna.
HAIZE-ORRATZA
Haizearen norabidea
antzemateko tresna.
PLUBIOMETROA
P rezipitazioak
neurtzeko tresna.
ANEMOMETROA
Haizearen indarra
neurtzeko tresna.
KLIMA OZEANIKOA: Euri ugari eta
tenperatura epela. Udak ez dira oso beroak.
Neguak ez oso hotzak.
TARTEKO
KLIMA:
Ozeanikoan
baino euri
gutxiago.
Tenperatura
aldaketa
handiak.
KLIMA MEDITERRANEOA: Euri gutxi. Uda
beroa eta negu hotza.
MENDIALDEKO KLIMA: Uda epelak, negu
hotzak eta elurra ugari.
FENOMENO
ATMOSFERIKOAK
Zein eragile ditu? TENPERATURA
PRESIO
ATMOSFERIKOA
HAIZEA
PREZIPITAZIOAK
Z
E
I
N
D
I
R
A
?
AOT