2. AURKIBIDEA
1 – KOKAPENA
2 – PAISAIA
3 – KANTOIAK
4 – KLIMOGRAMA
5 – KLIMA
6 – EKONOMIA
7 – POPULAZIOA
8 – HISTORIA
9 – GASTRONOMIA
10 – HIZKUNTZA
11 – ERLIJIOAK
12 - DIRUA
3. Suitza, Europa erdialdeko
Alpeetako Estatu itsasgabea
da.
Bere hiriburua Berna da.
Iparraldetik Alemania du
mugakide, mendebaldetik
berriz Frantzia, hegoaldetik
ostera Italia, eta ekialdetik
Austria eta Liechtenstein ditu
mugakide.
Bere koordenatu geografikoak
hauek dira: Iparraldea 46
ekialdea 7
Suitza munduko herrialde
aberatsenetarikoa da.
4. Suitzako paisaia oso menditsua da Alpeak baitaude
ondoan, horrez gain baiara handiez osaturik dago.
Suitzako ibairik garrantzitsuena Rhin da.
Leman berriz Suitzako aintzirarik garrantzitsuena da.
Mendiei dagokionez, Dufour Gaina, Monte
Rosako mendilerroan kokatua eta 4.634 metrorekin
Suitzako mendirik garaiena da.
Leman lakua 40m
Rhin ibaia 1.230km Dufour Gaina
bataz besteko
mendia 4.634m
sakonera.
5. Suitza 26 eskualde
administratibotan
banatzen da.
Eskualde hauei
kantoiak deitzen zaie.
Horrek Suitza herrialde
federal bat izatea
suposatzen du.
6. ZURICH-ko KLIMA-DATUAK ZURICHko KLIMA-DATUAK
2011 URTEA 2011 URTEA
Prezipitazioak (mm) Tenperatura ºC
67 1,6
Urt
70 2,15 140 20
Ots
18
69 4,45 120
Mar 16
87 8,15 100 14
Euria (mm)
Api
12
Tenp ºC
103 12,5 80 Prezipitazioak (mm)
Mai 10
124 15,65 60 Tenperatura ºC
8
Eka
117 17,9 40 6
Uzt 4
133 17,2 20
2
Abu
Ira 92 14,4 0 0
Urr 64 9,75
82 4,15
Aza
73 1,6 Hilak
Abe
7. KLIMA
Klimograma urte osoan zeharreko bataz besteko tenperatura eta
prezipitazioen gorabeherak aztertzen dituen grafikoa da.
Datu hauek Zurich-ekoak dira 2011. urteko datuak zehazki.
Urteko bataz besteko tenperatura 9,125° C –koa izanik, urteko
baxuena urtarrilean eta abenduan eman da 1,6° C-koa eta altuena
uztailen 17,9° C-koa da. Hauen arteko bitartea 16,3° C-koa da.
Urte osoan 1.081 mm ko euria bota du.
Euri gehien egin duen hilabetea abuztua izan da eta 133 mm euri
egon da. Euri gutxien egin duen hilabetea berriz, urria izan da eta
64mm euri egin du.
Horrek esan nahi du, nahiko irregularra izan dela euriaren
denboraldia.
Neguan euri nahikoa egin du, udan eta udaberrian aldiz euri asko
egin du, horrek esan nahi du mendialdeko klima duela Suitzak.
8. Suitzan ekonomi jardueren artean garrantzitsuena kimika
industria, farmazia industria, musika tresnak eta neurtzeko makinen
fabrikazioa, higiezinen enpresa, finantza-zerbitzuak eta turismoa.
Munduko erlojurik onenak Suitzan eginak dira horrek esan nahi du
industria handia duela erlojugintzan.
Eskiatzeko pista asko ere baditu eta turistak erakartzen ditu horrek.
9. Suitzan 7.039.000
biztanle bizi dira.
Suitzako hiri
populatuenak hauek
dira:
Zurich: 365.000
biztanle
Genevra: 171.000
biztanle
Basilea: 166.300
biztanle Suitzan km² - ko 181 biztanle bizi dira.
Berna (hiriburua):
136.600 biztanle
Lausanne: 128.100
biztanle
10. 1291ko abuztuaren 1ean Uri, Schwyz eta Unterwalden izeneko lurraldeak batu
egin ziren, gaur egungo Suitzako erdi-erdialdean egongo zirenak, "Alte
Eidgenossenschaft" edo "Suitzako Konfederazio Zaharra" sortuz.
1499ko irailaren 22 an "Schweizerkrieg" ("Suitzako Gerra") edo "Engadiner
Krieg" ("Engadin/Engiadinako Gerra") amaitu
zen, Konfederazioak Habsburgotarrei irabaziz.
1648ko urriaren 24 an "Westphaliako Hitzarmena" sinatu
ondoren, Europako gainontzeko herrialdeek Germaniako Erromatar Inperio
Santua zelakotik Konfederazioaren independentzia onartu zuten.
1815eko abuztuaren 7an Suitzak burujabetasuna berreskuratu zuen Napoleon
Bonaparteren Inperioa behera erori ondoren.
1848ko irailaren 12an herrialdea estatu federal bilakatu zen.
1863ko urriaren 26an Gurutze Gorria sortu zuten Genevan, eta bertan dauka
oraindik egoitza nagusia.
1990eko hamarkadaren hasieran suitzar gehienek Europar Batasunean sartzeari
ezetz esan zioten, erreferendumaren bidez.
2002an herrialdea Nazio Batuen Erakundean sartu zen, egoitza nagusien artean
Geneva egonda.
