Μια παρουσίαση που βοηθά στη διδασκαλία του μαθήματος για τους σεισμούς, προσαρμοσμένο στην ύλη της Β'Γυμνασίου

1. Γεωγραφία Βϋ Γυμναςίου
Ολυμπία Σριπολιτςιϊτου – Γεωλόγοσ 2ο Γυμνάςιο Ν. ΢μφρνθσ «ΟΜΗΡΕΙΟ» Νοζμβριοσ 2011

2. • Σι είναι ςειςμόσ
• Πϊσ μετριζται
• Γιατί ςε κάποιεσ περιοχζσ οι ςειςμοί είναι ςυχνό
φαινόμενο, ενϊ ςε κάποιεσ άλλεσ όχι
• Ποιεσ περιοχζσ τθσ Ευρϊπθσ είναι οι πλζον
ςειςμογενείσ

3. • ΢τθν αρχαιότθτα: Η δόνθςθ λόγω τθσ κίνθςθσ του
Εγκζλαδου μζςα ςτον τάφο του, αναγκαίο κακό
ςταλμζνο από τον Δία (αρχαίοι Ζλλθνεσ)
• Σο αποτζλεςμα τθσ ςυμπίεςθσ ατμϊν ςτο εςωτερικό
τθσ Γθσ
• ι μιπωσ ο κραδαςμόσ του εδάφουσ από το
ςπαρτάριςμα του γατόψαρου των Ιαπϊνων;

4. Σι πιςτεφουμε ςιμερα;
Σο τράνταγμα, θ κίνθςθ του εδάφουσ που οφείλεται ςτθ
κραφςθ πετρωμάτων, το ςτιγμιαίο αποτζλεςμα μιασ
μακροχρόνιασ διαδικαςίασ ςυςςϊρευςθσ δυναμικισ
ενζργειασ ςε καταπονοφμενεσ περιοχζσ τθσ λικόςφαιρασ.
Ζνα φυςικό φαινόμενο που μπορεί να προκαλζςει πολλζσ
απϊλειεσ τόςο ςε ανκρϊπινο δυναμικό όςο και ςε υλικά
αγακά.
΢ειςμόσ είναι θ εδαφικι δόνθςθ που
γεννιζται κατά τθ διατάραξθ τθσ μθχανικισ
ιςορροπίασ των πετρωμάτων από φυςικζσ
αιτίεσ που βρίςκονται ςτο εςωτερικό τθσ
Γθσ.

9. Η Λικόςφαιρα είναι «ςπαςμζνθ» ςε κομμάτια που
ονομάηονται Λικοςφαιρικζσ πλάκεσ. Αυτζσ
κινοφνται πάνω ςτθν αςκενόςφαιρα.

10. Οι Λικοςφαιρικζσ
πλάκεσ είτε
πλθςιάηουν θ μια τθν
άλλθ…
Είτε
απομακρφνονται θ
μια από τθν άλλθ

11. ΢τθν περιοχι τθσ
Ελλάδασ ζχουμε
καταβφκιςθ,
κακϊσ θ
Αφρικανικι πλάκα
πλθςιάηει τθν
Ευραςιατικι

13. Ο χϊροσ που
πρωτοεκδθλϊνεται θ
διάρρθξθ των
πετρωμάτων
(ςειςμογόνοσ χϊροσ)
μπορεί κατά
προςζγγιςθ να
κεωρθκεί ωσ ςθμείο
και ονομάηεται εςτία
ι υπόκεντρο του
ςειςμοφ.

14. Σο ίχνοσ τθσ
κατακόρυφθσ
προβολισ τθσ
εςτίασ πάνω ςτθν
επιφάνεια τθσ γθσ
είναι το επίκεντρο,
ενϊ θ απόςταςι
του από τθν εςτία
(βάκοσ τθσ εςτίασ)
λζγεται εςτιακό
βάθοσ.

15. Καταλαβαίνουμε λοιπόν πϊσ οι ςειςμοί
γεννιοφνται μόνο μζςα ςτθ λικόςφαιρα και κατά
κφριο λόγο εντοπίηονται ςτα όρια των
λικοςφαιρικϊν πλακϊν

18. Σα όργανα καταγραφισ των ςειςμικϊν
δονιςεων είναι τα ςειςμοςκόπια, οι
ςειςμογράφοι, και τα ςειςμόμετρα. Σθν
καταγραφι τθν ονομάηουμε
ςειςμογράφημα ι ςειςμόγραμμα.

19. ΢τον ελλθνικό χϊρο, ςτθν Ακινα αλλά και ςτθν
περιφζρεια, υπάρχουν μόνιμα εγκατεςτθμζνοι
ςειςμογράφοι ςε ςειςμολογικοφσ ςτακμοφσ για τθν
καταγραφι των ςειςμικϊν δονιςεων. Τπάρχει όμωσ
και θ δυνατότθτα εγκατάςταςθσ φορθτϊν δικτφων
ςειςμογράφων, για κάποιο χρονικό διάςτθμα, ςε
περιοχζσ με αυξθμζνθ ςειςμικι δραςτθριότθτα.
Αξίηει να αναφερκεί ότι οι ενόργανεσ καταγραφζσ των
ςειςμϊν ςτθν Ελλάδα ξεκινοφν ςτθν αρχι του αιϊνα
(1911) με τθν εγκατάςταςθ του πρϊτου ςειςμομζτρου
ςτθν Ακινα. Σα προγενζςτερα του 1911 ςτοιχεία που
αφοροφν τθ ςειςμικι δραςτθριότθτα βαςίηονται ςε
περιγραφζσ κυρίωσ μακροςειςμικϊν αποτελεςμάτων.

21. Για να υπάρχει κάποιο μζτρο ςφγκριςθσ των ςειςμϊν
δθμιουργικθκε θ ανάγκθ υπολογιςμοφ μίασ ποςότθτασ που
να τουσ χαρακτθρίηει. Ζτςι ορίςτθκε το μζγεθοσ (Μ) του
ςειςμοφ που είναι το μζτρο τθσ ενζργειασ που εκλφεται από
τθν εςτία κατά τθ διάρκεια τθσ ςειςμικισ δόνθςθσ.
Για τον υπολογιςμό του μεγζκουσ των ςειςμϊν επινοικθκαν
διάφορεσ κλίμακεσ. Οι πιο γνωςτζσ είναι: θ κλίμακα τοπικοφ
μεγζθουσ ΜL (κλίμακα Richter - το όνομά τθσ το πιρε από
τον Ch. Richter to 1935) και θ κλίμακα επιφανειακοφ
μεγζθουσ ΜS . ΢τθν Ελλάδα, ςυνικωσ, οι αναφορζσ ςτο
μζγεκοσ γίνονται ςε ΜS.

22. Ζνασ άλλοσ τρόποσ να μετράμε τουσ ςειςμοφσ είναι το
μζτρο των βλαβϊν τθσ ςειςμικισ δόνθςθσ ςτουσ
ανκρϊπουσ και ςτισ τεχνικζσ καταςκευζσ, είναι δθλαδι θ
ζνταςη του ςειςμοφ.
Από τισ εμπειρικζσ κλίμακεσ που χρθςιμοποιοφνται
ςυνθκζςτερθ είναι θ κλίμακα Mercalli

23. Τα επίκεντρα των επιφανειακών ςειςμών ςτον ελλθνικό χϊρο και ςτισ
γφρω περιοχζσ εμφανίηουν ςθμαντικι διαςπορά. Παρόλα αυτά όμωσ, τα
περιςςότερα διατάςςονται κατά μικοσ μίασ τοξοειδοφσ ηϊνθσ ςτθν περιοχι
του ελλθνικοφ τόξου (Δ. Αλβανία – νθςιά Ιονίου πελάγουσ – Κριτθ –
Κάρπακοσ – Ρόδοσ – Ν.Δ. Σουρκία). ΢θμαντικι ςειςμικι δραςτθριότθτα
παρατθρείται επίςθσ και ςτθν περιοχι του Β. Αιγαίου και τθσ Β.Δ. Ανατολίασ
Οι ςειςμοί ενδιάμεςου βάθουσ εκδθλϊνονται ςτθν περιοχι του Ν. Αιγαίου.
Σα επίκεντρα διατάςςονται ςε μία ηϊνθ παράλλθλθ με το ελλθνικό τόξο. Σα
εςτιακά τουσ βάκθ φτάνουν ζωσ 160km περίπου.