گزارش
- 1. تا31سالآیندهزلزلهبزرگتهرانرخمیدهد؟
بودن دارا با تهران7جمعیت ،گسلی پهنه5.21خود در را نفری میلیونمحققان گفته به و است داده جای
بین پژوهشگاهزمان آخرین از زلزله المللیشهر این در بزرگ زلزله587می سالطور به آماری لحاظ به و گذرد
هر تقریبی200می سالزمین یک انتظار توانلرزاز بیش بزرگای با ه7پهنه این در راآن بر عالوه داشت؛
گسل،بیرجند ،بشرویه چون شهرهایی نزدیکی از که هاییمی عبور گلباف و بم ،فردوسلرزه توان کنندزاباالیی یی
دارند.
،ایسنا گزارش بهدامنه در تهرانالبرز هایقدمت با ری کهن شهر همسایگی در و مرکزی.22.دارد قرار ساله
در شهر اینتبدیل کشور اقتصادی و انسانی تجمع مرکز بزرگترین به فزاینده رشدی با حالیبر که شدهاساس
کرده تجربه را ویرانگر زلزله چندین تاکنون تاریخی شواهدحداقل اکنون هم آنکه ضمن است؛7احاطه را آن گسل
است کرده.
گسل پراکندگی نقشهتهران های
- 2. زلزله گروه مدیر ،زارع مهدی دکترزلزله پژوهشگاه مهندسی شناسیگفت در شناسیخبرنگار با وگو
ایسناباگسل به اشارهسه :کرد اظهار تهران هایتهران شمال گسل شامل تهران اصلی گسلگسل پهنه وهای
گسل شامل تهران جنوب«کهریزک»گسل ،های«ری»وگسل«ایوانکی»"گسل اصلی روند وشهر داخل های
راندگی عنوان به که تهرانهایگسل شامل دارند رخنمون زمین سطح در تهران شمال گسل پهنه پیشانی
«نیاوران»وگسل«ترشت»ب کهمی شناخته نیز همت بزرگراه گسل و چیتگر گسل نام ه،شوداست.
شرق شمال در کالن روستای از تهران شمال گسل اینکه بر تاکید با زارعدر لواسان51شرق شمال کیلومتری
می شروع تهرانپارسو لواسان شهر به و شودمی سوهانک سپس و قوچک گردنه و لشکرک سپس:داد ادامه ،رسد
رون اینتا دو حصارک ،فرحزاد تا ولنجک سپس و سعدآباد و دربند ،نیاوران ،کاشانک ،دارآبادسو به آنجا از و کنی
می امتداد وردآورد تا غربیابد.
مینی و محالتی شهید محالت از ،خود مسیر در گسل این وی گفته به،سیتیآجودانیه ،تجریش ،نیاوران ،زعفرانیه،
می عبور فرمانیه و الهیهکند.
گسل ،زارعاز را داوودیه و نارمک ،قیطریه ،محمودیه هایدیگرگسلهایاساس بر :گفت و کرد عنوان تهران
لرزه توان برآوردهابه تهران شمال گسل زاییطول02و کیلومتر7این زمینه در که شواهدی ولی است؛ ریشتر
،دارد وجود گسللرزه توانبین ای7تا721می تایید راکند.
گسل بازنگری بر تاکید با ویتهران امروز وضعیت :شد یادآور ،تهران هایشده؛ پیچیده بسیارجمعیتصبحآن
5.21میلیوننفر(درشبها821میلیوننفر(سالیانه و است522تا512اضافه شهر این جمعیت به نفر هزار
میدر ،شودکه تسهیالتی متخصصان برآوردهای اساس بر که حالیبرای ،است شده ایجاد آن درحدود4میلیون
حداکثر (تا1است مناسب جمعیت )نفر میلیون.
زلزله گروه مدیرزلزله پژوهشگاه مهندسی شناسیشناسیباتاکیدبراینکهقرار زلزله جدی خطر معرض در تهران
می نشان ما تحقیقات :افزود ،داردکه دهداز بیشتر زلزله رخداد7با را ریشترآنکه ضمن داشت؛ انتظار تهران در ید
با و دارد ایران که وضعیتی به توجه با معتقدم و دارد وجود هم هوا آلودگیکشور ،گرفته صورت مطالعات به توجه
حرکت جدید پایتخت یک ساخت سمت به بایدکند.
لرزه یکسان و میزان یک به ایران مناطق همه اینکه بیان با وی،نیستند خیزخاطرنشاپای (ایجاد امر این :کرد نتخت
را تهران مشکل نتواند است ممکن )جدیدمی ولی کند؛ حل کامل طور بهزیرساخت ایجاد به توانددر مناسب های
پایتختمکانی بلکه ،شود احداث نباید کشور موجود شهرهای از یک هیچ محل در (که جدیدبرای بکر و جدید
کمک )شود انتخاب است الزم آن احداثکند.
- 3. اوال تهران در بزرگی زلزله وقوع صورت در ،اقدام این با :داد ادامه زارعامور هدایت برای پایتخت عنوان به محلی
و رشد از ثانی در و داشت خواهیممی جدید پایتخت ایجاد با تهران توسعهایجاد با همزمان و کرد جلوگیری توان
قطبدر دیگر دانشگاهی و اقتصادی ،اداری هایکرده کمتر را تهران جذابیت کشوراحتمالی سانحه هر در و
میکرد امدادرسانی تهران به بهتر توان.
گسل تعدادایران های
سامانه تعداد بیان به زارعو پرداخت زیاد طول با ایران سراسری گسلی هایکه زاگرس گسلی سامانه :شد یادآور
آغاز مریوان از یعنی عراق و ایران مرز ازمیمجموعا طول به بندرعباس شمال تا ،شود5222شده کشیده کیلومتر
این .استطویل گسلی سامانهاست ایران گسلی سامانه ترین.
گسل جمله از را مکران گسل ،ویشرق جنوب در عمان دریای ساحل در طویل هایگسل :گفت و برد نام ایران
پوست فرورانش لبه در چون که است گسلی تنها مکرانهقاره پوسته زیر به اقیانوسیزلزله ،دارد قرار ایهبا ای
از بیشتر بزرگای8می رخ آن درزلزله وقوع احتمال آنکه ضمن ،دهدبزرگای با ای0در آن در نیزکل که صورتی
سناریوی بدترین (در شود گسسته رویداد یک در مکران گسل طولدارد وجود )ممکن.
مکر گسل ،محقق این گفته بهدر ان7آذر55.4(.8نوامبر5041زلزله )بزرگای با ای82.است کرده تجربه را.
زلزله پژهشگاه مهندسی شناسی زلزله گروه مدیرقطر گسلی سامانه به شناسی-گسلی سامانه یک عنوان به کازرون
گسل این :داد ادامه و کرد اشاره ایران مهممی جمله از که است قطعه چند دارایب توانگسل قطعات ه«برازجان»،
«کنارتخته»،«کازرون»گسل و«دنا»کرد اشاره.
زمین :شد یادآور ویخلیج کف در تغییراتی گسل این که هستند معتقد شناسانولی است؛ کرده ایجاد فارس
سامانه این که شکلی تغییر درباره زیادی اطالعاتتن و نیست موجود ،کرده ایجاد فارس خلیج کف در گسلیهاز ا
شکلی و فیزیکی نظرماهواره تصویرهای دربرداشت بعضی و ایژئوموفولوژی همچنین و ژئوفیزیکی هایمیتوان
کرد دنبال قطر جزیره شبه تا را سامانه این.
زلزله پژوهشگاه مهندسی شناسی زلزله مدیرگروهحال عین در شناسیتصریحزلزله محققان نظر از :کرد،شناس
گ یک هنگامیمی را سلقطعه یک عنوان به توانگسیخته زلزله اتفاق یک در آن طول کل که گرفت نظر در گسل
شود.
- 4. حدود طول که زاگرس مانند گسلی سامانه یک مثال :داد توضیح وی5222منفرد رویداد یک در ،دارد کیلومتر
زمیننمی لرزهعمال و شود گسیخته تواندمختل رویدادهای در آن مختلف قطعاتطول در زلزله مجزای و فهای
کوچکترمثال80،100،120است شده گسیخته گذشته در کیلومتری.
هزار حدود طول به ،زلزله یک در بتواند گسلی اینکه :شد یادآور زارعزلزله ،شود گسیخته کیلومتربا ای
بزرگایحدود0میتواندایجادشودواینمی نشان نیز ما مطالعات ولی بود؛ خواهد بزرگ فاجعه یک عمالدهد
کهگسلهاییقاره پوسته در کهزلزله چنین موارد بیشتر در دارند وجود اینداشته ایاند.
بررسی ،وی گفته بهمی نشان هاسامانه که دهدبر مشتمل طویل گسلی هایهر که هستند گسلی قطعه چندین
طول دارای کدامهامثال مختلف ی522،72و02روند کل هم امتداد در و کنار در و مجموعه در و است کیلومتر
کیلومتری هزارمی شکل را گسلی سامانه ایناین مثال آنکه ضمن ،دهند51دارای کدام هر قطعهتوان و فعالیت
لرزههستند متفاوتی زایی.
قار پوسته مناطق در اینکه بیان با همچنین محقق اینهگسل ایبا هاییطولیک در معموال طوالنی چنین های
نمی گسیخته زلزلهدر :کرد خاطرنشان ،شوندزلزله.255،داد رخ فرورانش پهنه و اقیانوسی پوسته در که ژاپن
گسل طولحدود422ژاپنی قبلی (برآورد بود کیلومترمستقیم طول یک گسیختگی مورد هادرد هم گسل ازر
بود حدود همیناست)؛ هازاینروژاپنیهافکرنمیکردندکهزلزلهاز بزرگتر ای8زلزله ولی ،دهد رخبزرگای با ای
022آن دلیل و داد رخحدود طول که بود این422حدود ،گسیختگی زون پهنای کیلومتری.12کیلومترو بود
دلی همین به و نشده لحاظ ژاپنی دانشمندان قبلی برآورد در موضوع اینلپهنه این در رخداد قابل زلزله بزرگترین
بود نشده برآورد درستی به.
زلزله از پس رو این از :داد ادامه وی.255شدند متوجه دنیا محققان ژاپن(نقشه زمینه این در باید کههای
پهنهتجدیدنظر )جهان در زلزله خطر بندیکنند.
گسل برای زلزله بزرگترینایران های
خص در زارعزلزله بزرگترین وصزلزله از :گفت ،ایران در شده ثبت هایهایشده ثبت بزرگ..داریم اطالع دسته
زلزله آنها از دسته یکهستند تاریخی هایثبت شدت پایه بر بزرگا برآورد کهحدود آنها رومرکزی پهنه در شده
822تا727زمین مانندلرزه811قومس در میالدی–دامغانبابزرگایشده برآورد822وزلزله5782میالدیبا
بزرگایبرآوردشده727درتبریزبودهاست.
- 5. که اطالعاتی اساس بر :کرد اضافه ویازقرنبیستمتابهامروز،داریمزلزله بزرگترینقاره پوسته در که ایفالت ای
طبس زلزله ،است داده رخ ایرانبزرگای با724داده رخ زلزله بزرگترین وشرق جنوب در مکران فرورانش پهنه در
زلزله ،ایران فالت.255بزرگای با سراوان728است بوده.
زلزله کانون البته :شد یادآور زارع5041با مکران گسل فرورانش پهنه دربزرگای82.ایران مرزهای بیرون در نیز
رخ پاکستان و ایران مرزی ناحیه در واست داده.
زل به اشاره با ویبزرگای با سراوان زله728تاریخ در.7فروردین550.فرو زون به مربوط زلزله این :کرد اظهار
زلزله جزء و است رانشپوسته هایقارهنمی محسوب ایران فالت ایزلزله بزرگترین ولی شود؛جنبا اثر بر که اییی
گسلقاره فالت پوسته در هاسال طبس زلزله ،داد رخ ایران فالت در ای5517است.
جمعیت زیاد تراکم با همراه پرلرزه شهرهای
زلزله محقق این گفته بهگسل از ناشی زلزله خطر از اگر شناسیشمال هایگسل و تبریز ،تهرانمش اطراف هایهد
صحبت لرزه زمین رخداد باالی ریسک از ومیآسیب بافت وجود و باالتر جمعیت دلیل به ،شودو شهری پذیر
روستاییاستکهگسل این کنار در یا روی برمی زندگی پرجمعیت شهرهای در هاکنند.
روی بر :کرد اظهار ویگسلشمالتهرانحدود.میلیونو522،نفربررویحدود تبریز گسل422و نفر هزار
گسل نزدیکی در"گیو"ن درحدود بیرجند زدیکی200می زندگی نفر هزارحومه و مشهد در آنکه ضمن کنند؛
حدود آن4نفر میلیونگسل پهنه نزدیکی در که هستند ساکنهای«رود کشف»گسل ،«مشهد کواترنری»و
گسل«بینالود»حدود122هستند ساکن نفر هزار.
زلزله بازگشت اهمیت بر زارعکر تاکید مناطق این در هاگسل :گفت و دطول به نیشابور74زمین در کیلومتر
لرزههای5.72و5421گسیختگی با میالدیگونه به ،است بوده همراه سطحیسال زلزله در که ای5.20
نیشابور شهر میالدیزمین و ویران کاماللرزه5580کوه در میالدیویرانی سبب بینالود هایتعداد و نیشابور
شده روستا زیادینیشابور و مشهد شهرهای محدوده در و استسال از حدودا5421از (بیش میالدی052)سال
و نداشتیم مهم زلزله که استلرزه رخداد انتظار بایدباشیم داشته را شهرها این در مجدد ای.
زلزله پژوهشگاه استادزلزله بیان به زلزله مهندسی و شناسیداده رخ هایاضا و پرداخت تهران درگس در :کرد فهتره
ری شهر محدوده که تهران شهر کنونیزمین اولین ،دارد قرار آن در همزمین تاریخ در شده ثبت لرزهلرزههای
ایرانزلزله5.2زلزله همچنین .است شده آن ویرانی موجب ازمیالد قبل811میالدی(سه و )هجری دوم قرن
زمیندر البرز جنوب در دیگر مهم لرزه745،018و5550خرابی موجب میالدیشده ری شهر در هاییاند.
- 6. سال در اینکه بیان با وی5852در قاجار فتحعلیشاه دوران اواخر در میالدیزمین شمیرانات دماوندبا مهمی لرزه
از بیش بزرگای7حدود فاصله در12موجب زلزله این :شد یادآور ،است داده رخ کنونی تهران مرکز از کیلومتری
خرابیهمچنین و گلستان کاخ در حکومتی ارگ در هاییمحدودهبازارتهراننیزشد.
تاکنون زلزله آن زمان از :کرد خاطرنشان زارع587است نداده رخ شهری محدوده در مهمی زلزله که است سال.
زلزله زمان از نیز تبریز در این بر عالوه :شد یادآور محقق این5782تاکنون میالدی.57مهم زلزله که است سال
از بیش بزرگای با7نداشتهایم.تهران شهری محدوده مانند تقریبی طور به آماری لحاظ به که است حالی در این
هر حدود در.22می سالزمین یک انتظار تواناز بیش بزرگای با لرزه7این درپهنهداشت را ها.
گفتار معنی به الزاما برآورد این ،وی گفته بهرایج«شدن دیر»تعویق یالرزه زمین رخداد زمانک چرا نیست؛ ایه
به نیاز زمانی برآورد چنین برایلرزه دیرینه دقیق مطالعاتتک روی بر ژئودزی و شناسیگسل تکفع هایدر ال
پهنهمی آماری برآورد .است مشهد و تبریز و تهران در یادشده هایتواندانتظ قابل زمانی بازه یادآورب تقریبی اررای
زمین رخدادلرزههر در مهم هایزمین بازگشت تقریبی برآورد و پهنهلرزهمیزان به توجه با البته و باشد هاتغییر
زمین چنین رخداد انتظار ،پوسته در شکللرزهبازه در هاییکه هاییمی نشان ما به آماری مطالعاتغیر ،دهد
نیست منطقی.
لرزهای نقاط خیزترینران
نقطه خیزترین لرزه را عباس بندر در هرمز تنگه شمال حال عین در زارعدلیل به امر این :گفت و دانست ایران
زمین پوسته شکل تغییر میزان که است آنمانند ایران از مناطقی اما است؛ ایران در مقدار بیشترین منطقه این در
منتهیناحیه و خوزستان دشت در ایران غرب جنوب الیهو خرمشهر شهرهای پیرامونزون عنوان به آبادان
می محسوب لرزه کم )(منطقهدر پوسته تغییر میزان که شوداست کمتر آنها.
شده واقع خوزستان دشت در شهر دو این ،وی گفته بهنسبی طور به و اندمیزان کمترینپوس شکل تغییراتته
می رخ نواحی این در ایران در زمیناز دهد؛ر اینمی محسوب لرزه کم ناحیه وشوند.
زلزله مدیرگروهزلزله پژوهشگاه مهندسی شناسیدر اینکه بیان با شناسینوار نام به نواری ،مرکزی مناطق«سنندج-
سیرجان»،دارد وجودکرد خاطرنشان:سیرجان و اصفهان ،گلپایگان ،سنندج چون مختلفی شهرهای نوار این در
قراردر هرچند که دارندزلزله معرضآرام زون عنوان به ولی هستند؛ اطراف هایترلرزهنظر از کمتر میزان با و ای
هستند مطرح زمین پوسته شکل تغییر.
- 7. ،بیرجند ،نیشابور ،مشهد ،تبریز ،تهران مقابل در ولی :کرد اضافه زارعشهرهایی کرمان و حیدریه تربت و جیرفت
،آنها پرجمعیت نواحی از که هستندگسلهمی عبور فعالی ایمحدوده این واقع در و کنندپرجمعیت مسکونی های
استپهنه این روی بر تدریج به کهشده احداث گسلی هایحاشیه نوار در همچنین ،اندتوان لوت دشت منطقه
لرزهکه نحوی به داریم؛ انتظار را باالیی زاییگسلشهرهای مانند لوت دشت پیرامون شهرهای نزدیکی از که هایی
،بشرویهمی عبور گلباف و بم ،فردوس ،بیرجندلرزه توان ،کننددارند باالیی زایی.
گسلدیگر کشورهای با ایران مشترک های
بین پژوهشگاه استاد اینزلزله المللیگسل تعداد به شناسیایران مرزی هایکشوره سایر بااف و کرد اشاره ا:زود
گسل انتهای«درونه»شهرهای نزدیکی درو کاشمرخافدراستان،خراسانواردخاکافغانستانمیشودوگسل
«آستارا»درمی آذربایجان جمهوری کشور خاک وارد نیز گیالن استانشود.
گسل وی«آباد عشق»گسل دیگر از را، کشور این پایتخت از و دارد ادامه ترکمنستان تا که دانست مرزی های
می عبور ،آباد عشق شهرکند.
گسل دیگر از :داد ادامه زارعمی مرزی هایگسل به توانکرد اشاره ذیل های:
گسل«آباد حاجی»اف خاک وارد گسل این از بخشی که قائن منطقه درمی غانستانشود
گسل«سراوان»پاکستان و ایران مرز در
گسل«مکران»پاکستان و ایران ساحل در
جوان اصلی گسل«زاگرس»است شده کشیده عراق کردستان تا مریوان از آن غربی شمال امتداد که
گسله سامانه«قطر-کارزون»خلیج کف تا فارس خلیج جنوب در قطر کشور از کهدر سپس و فارساستانهای
چهار و احمد بویر و کهگیلویه و فارس و بوشهرمحالمی ادامه ایران در وبختیارییابد.
همسایه کشورهای با ایران مشترک گسلی سامانه وضعیت
ردیف
کشورهای تا گسلی ادامه
همسایه
ایران در گسل قرارگیری محل گسلی سامانه نام
1 ترکیه چالدران تبریز تبریز شمال گسل
2 افغانستان کاشمر درونه گسل
3 آذربایجان گیالن آستارا گسل
4 ترکمنستان - آباد عشق گسل
- 8. 5 افغانستان قائن آباد حاجی گسل
6 پاکستان و ایران مرکز - سراوان گسل
7 پاکستان و ایران ساحل - مکران گسل
8 عراق مریوان
جوان اصلی گسل
زاگرس
9 قطر
و چهارمحال ،بویراحمد و کهگیلویه ،فارس ،بوشهر
فارس خلیج جنوب ،بختیاری
قطر-کازرون
روی بر مطالعه برای همسایه کشورهای محققان با تعامل بر تاکید با ویگسلبر مطالعه :شد یادآور ،مرزی های
گسل از برخی رویکه درونه گسل مانند هامی افغانستان خاک وارد آن ادامهگونه به است؛ سخت ،شودکه ای
در مطالعاتیمطالعات این مناسب امنیت عدم دلیل به ولی داشتیم خراسان استان در خاف منطقهایران مرز در
شد متوقف.
زلزله به زارع«باالکوت»سال مهر در پاکستان5584این :گفت و کرد اشارهمرزی منطقه در زلزلهپاکستان و هند
منطقه این در که است داده رخ«مسلح صلح»روی بر مطالعاتی رو این از ،است پرتنش مرزهای از یکی و برقرار
این ادامهمی هندوستان خاک وارد ادامه در که گسلنشد انجام ،شود.
وجود دلیل به ولی ،نیست جنگی پاکستان و ایران میان که چند هر وی گفته بهوضعی اشراربرا مناسبی تی
لرزه مطالعاتگسل ایندارد وجود مرزی های.
بین پژوهشگاه استادزلزله المللیترکیه با ما تعامل اینکه بیان با شناسید :کرد خاطرنشان ،است شده فراهمزلزله ر
مربوط اطالعات راحتی به ترکیه وانگونه به ،شد تبادلتوسط که زلزله این اطالعات که ای52ایستگاهشتابنگاری
ترکیه محققان اختیار در سرعت به آمده دست به اطالعات و است شده ثبت ایرانترکیه محققان و شد داده قرار
داده همشتاب هایبرای سرعت به را خود نگاریموج شکل حتی و کردند ارسال ماروز دو تا یک ظرف زلزله های
همچنین .شد تبادلهفته در نیز را میدانی بازدیدزلزله پهنه در زلزله رخداد از بعدزده«وان»و«اجیش»انجام
دادیم.