1. Eignastýring
Már Wolfgang Mixa
Höfundur: Gylfi Magnússon
„Höfundur þessarar bókar telur næsta víst að hann muni ekki auðgast
mjög á sölu hennar”. (Gylfi Magnússon, bls. 148)
Lengi vel hefur stór hluti kennsluefnis fyrir nemendur á háskólastigi verið á
ensku hérlendis. Fjármálafræðin eru þar engin undantekning, enda er það svo þegar
viðskiptafræðingar ræðast við að samtölunum hættir til að vera sambland af íslensku
og ensku. Þetta er ekki eingöngu neikvætt fyrir íslenska tungu almennt heldur einnig
að færri eiga þess kost að tileinka sér þessi fræði vegna tungumálaörðugleika, auk
þess sem áherslur og hugtök fræðiheita í ensku geta verið með öðrum blæ en á
móðurmálinu.
Viðskipta- og hagfræðideild Háskóla Íslands gerði nýlega bragarbót á þessu
með útgáfu á íslensku kennsluriti um eignastýringu eftir einn dósent deildarinnar,
Gylfa Magnússon, og nefnist bókin einfaldlega Eignastýring. Bókin er miðuð við
þarfir viðskipta- og hagfræðinga og er gert ráð fyrir að lesendur hafi grunnþekkingu á
fjármálum, hagfræði og tölfræði. Þetta er eina bókin sem undirritaður þekkir til sem
fjallar ýtarlega um fjármál á íslensku ef bókin Verðbréf og áhætta er undanskilin, sem
fjallar með almennum hætti um verðbréf. Verðbréf og áhætta hefur víða verið notuð
sem undirstöðurit hérlendis í fjármálafræðum og er hægt að nálgast hana án
endurgjalds á vefsíðunni www.isb.is. Flóra bóka sem tengjast fjármálafræðinni er þó
óðum að stækka, því á morgun er væntanleg ný bók frá sömu höfundum, Hlutabréf og
eignastýring, en hún fjallar um helstu aðferðir við val á hlutabréfum og uppbyggingu
eigna.
Bók Gylfa, Eignastýringu, er skipt í fimm hluta. Í fyrstu tveimur hlutum
bókarinnar, sem eru í raun meginuppistaða hennar, koma fram helstu þættir varðandi
áhættumöt og samval verðbréfa í eignasöfnum. Gylfi byrjar á einföldum
grunnatriðum eins og áhættuþoli, sem getur verið afar breytilegt, bæði hvað varðar
mismunandi einstaklinga og hvað þykir eðlilegt á ólíkum tímabilum. Umræða um
áhættu og staðalfrávik verðbréfa þróast yfir í rannsóknir á áhættudreifingu og
hámarksnýtingu samvals eignasafna. Bent er á forsendur við gerð slíks samvals og
annmarka þeirra. Þriðji hluti bókarinnar einskorðast við dæmi úr efni fyrstu tveggja
hlutanna, en ætlast er til að þau séu sett upp í töflureikni. Í fjórða hlutanum fjallar
Gylfi um skilvirkni markaða, upplýsingagjöf tengda þeim og siðferði. Sá hluti er
nauðsynlegur í tengslum við umfjöllun fyrstu tveggja hluta bókarinnar, en forsendur
þeirrar umræðu eru meðal annars þær að markaðir séu skilvirkir og upplýsingar á
þeim séu ekki misnotaðar. Þetta er mikilvæg umræða því slíkt er almennt ekki raunin.
Þó svo að markaðir séu skilvirkir að stórum hluta eru til mörg dæmi sem sanna að
slíkt sé alls ekki ávallt raunin. Þetta á sérstaklega við þegar sálfræðilegi þátturinn
verður veigamikill í þjóðfélaginu varðandi verðbréf og hjarðhegðun fer að ráða
verðmyndun hlutabréfa ekki síður en raunhæfar spár. Auk þess eru upplýsingar í
höndum innherja oft og tíðum, því miður, misnotaðar sumum til ávinnings á kostnað
annarra sem ekki búa yfir sömu upplýsingum. Þessar staðreyndir brengla þær
forsendur sem almennt eru viðhafðar í fræðunum um eignastýringu, spurningin er að

2. hve miklu leyti slíkt gerist og hefur sá ágreiningur sjaldan verið meiri en einmitt í dag.
Gylfi fjallar einnig um ýmiskonar önnur siðfræðileg vandamál sem geta komið upp í
tengslum við verðbréfaviðskipti og hvernig slíkt getur komið niður á ávöxtun
viðskiptavina. Margar góðar þýðingar á fræðiheitum koma fram í þessum hluta og
veitir hann betri heildarmynd af þáttum sem máli skipta við að stunda eignastýringu
með sem bestum hætti. Fimmti og síðasti hlutinn fjallar um áhrif efnahagslífs á
vaxtaumhverfi og þar af leiðandi verðmyndun hlutabréfa. Auk þess er litið á nokkrar
kennitölur hlutabréfa og í lokin aðferðir við að meta árangur af ávöxtun eignasafna.
Það má segja að Eignastýring hafi verið mörg ár í smíðum því efni hennar er
tekið saman úr kennslugögnum sem hafa staðist tímans tönn. Því eru fáir annmarkar á
henni og fjallað er um helstu grunnatriði sem viðkoma megindlegum og eigindlegum
skilningi eignastýringar. Tekið er fram í inngangi bókarinnar að aðallega sé fjallað
um verðlagningu hlutabréfa og samval þeirra í sjóði. Því er lítið fjallað um skuldabréf
og áhrifa þeirra í verðbréfasöfnum, sem er einn af grundvallarþáttunum varðandi
stýringu eignasafna. Fram kemur í inngangi Ágústs Einarssonar, deildarforseta, að
fleiri rit séu í undirbúningi á vegum deildarinnar. Fróðlegt verður að fylgjast með
frekari útgáfu sem deildarforseti lofar í inngangi bókarinnar.
Birtist í Morgunblaðinu, 23.október, 2003