SlideShare a Scribd company logo

5475

•
•
K
kotob arabia
Education
1 of 54
Download to read offline
‫‪ ‬‬ ‫‪  ‬‬ ‫ﻗﺭﺍﺀﺍﺕ ﻗﺼﺼﻴﺔ‬ ‫ﺘﺄﻟﻴﻑ‬ ‫א‬ ‫:‬ ‫א‬ ‫א‬ ‫ﺭﺅﻴﺔ ﻨﻘﺩﻴﺔ‬ ‫. .‬ ‫ﺃﺸﻌﺎﺭ ﻭﺃﻏﺎﻨﻲ‬ ‫א‬ ‫א‬ ‫ﺘﻠﺤﻴﻥ ﻭﻏﻨﺎﺀ ﺍﻟﻔﻨﺎﻥ‬ ‫ﺇﻟﻘﺎﺀ ﺍﻟﻤﺫﻴﻌﺔ‬ ‫א‬ ‫א‬ ‫א‬
‫ﻃﺒﻘﺎ ﻟﻘﻮﺍﻧﲔ ﺍﳌﻠﻜﻴﺔ ﺍﻟﻔﻜﺮﻳﺔ‬ ‫א‬ ‫א‬ ‫א‬ ‫.‬ ‫אא‬ ‫א‬ ‫)ﻋـﱪ ﺍﻻﻧﱰﻧـﺖ ﺃﻭ‬ ‫א‬ ‫אא‬ ‫ﻟﻠﻤﻜﺘﺒــﺎﺕ ﺍﻻﻟﻜﱰﻭﻧﻴــﺔ ﺃﻭ ﺍﻷﻗــﺮﺍﺹ ﺍﳌﺪﳎــﺔ ﺃﻭ ﺍﻯ‬ ‫א‬ ‫ﻭﺳﻴﻠﺔ ﺃﺧﺮﻯ (‬ ‫א‬ ‫א‬ ‫.‬ ‫.‬ ‫א א‬
‫ﺍﻟﻌﻨﺎﻭﻴﻥ ﺍﻟﺭﺌﻴﺴﻴﺔ‬ ‫ﺍﻟﻔﻨﺎﻥ ﺴﻤﻴﺭ ﺍﻹﺴﻜﻨﺩﺭﺍﻨﻲ ﻗﺎل:‬ ‫“ﻓﻜﺭﺓ ﺍﻟﻤﺴﺭﺡ ﺍﻟﻤﻘﺭﻭﺀ ﻫﺫﻩ ﺘﺠﺭﺒﺔ ﺠﻤﻴﻠﺔ‬ ‫ﻭﺠﺩﻴﺩﺓ ﻭﻏﻴﺭ ﻤﺴﺒﻭﻗﺔ.“‬ ‫" ﺇﻨﻬﺎ ﺘﺠﺭﺒﺔ ﺃﻜﺜﺭ ﻤـﻥ‬ ‫ﺩ. ﺤﺎﻤﺩ ﺃﺒﻭ ﺃﺤﻤﺩ ﻗﺎل:‬ ‫ﺭﺍﺌﻌﺔ ﺠﺫﺒﺕ ﺠﻤﻬﻭ ‪‬ﺍ ﻏﻔﻴ ‪‬ﺍ ﻏﻴﺭ ﻤﺘﻭﺍﺠﺩ ﻓﻲ ﻨـﺩﻭﺍﺕ‬ ‫ﺭ‬ ‫ﺭ‬ ‫ﺃﺨﺭﻯ.. "‬ ‫ﺃﺤﻤﺩ ﺍﻟﺸﻴﺦ ﻗﺎل: " ﺃﻨﺎ ﺃﺴﻌﺩ ﻭﺍﺤﺩ ﺍﻟﻨﻬﺎﺭﺩﺓ "‬ ‫ﻗﺩﻤﺕ ﻜﺘﺏ ﻋﺭﺒﻴﺔ ﻫﺫﻩ ﺍﻻﺤﺘﻔﺎﻟﻴﺔ ﻋﻠـﻰ ﻤﺴـﺭﺡ ﺴـﺎﻗﻴﺔ‬ ‫ﺍﻟﺼﺎﻭﻱ ﻴﻭﻡ ﺍﻟﺴﺒﺕ ٨ ﺃﺒﺭﻴل ٦٠٠٢‬ ‫* ﺒﺩﺃﺕ ﺍﻷﻤﺴﻴﺔ ﺒﻜﻠﻤﺎﺕ ﺍﻟﺸﺎﻋﺭﺓ ﺸﺭﻴﻔﺔ ﺍﻟﺴﻴﺩ‬ ‫ﺍﻟﺘﻲ ﻗﺎﻟﺕ:‬ ‫ﺃﻤﺴﻴﺔ ﺍﻟﻠﻴﻠﺔ.. ﻗﺭﺍﺀﺍﺕ ﻗﺼﺼﻴﺔ ﻓﻲ ﺃﻋﻤﺎل ﺍﻟﻜﺎﺘﺏ ﺍﻟﻜﺒﻴـﺭ‬ ‫ﺃﺤﻤﺩ ﺍﻟﺸﻴﺦ ﻤﺅﻟﻑ ﻤﺴﻠﺴل ﻜﻔﺭ ﻋﺴﻜﺭ.‬
‫ﻭﻫﻲ ﻋﺭﺽ ﻤﺴﺭﺤﻲ ﻭﻨﻘﺩ ﻟﻤﺠﻤﻭﻋﺘﻪ ﺍﻟﻘﺼﺼﻴﺔ )ﻋﺭﺽ‬ ‫ﻤﺠﺎﻨﻲ ﻟﻠﺠﻤﻴﻊ( ﻭﻴﺸﺭﻓﻨﻲ ﺃﻥ ﻜﺘﺒﺕ ﻟﻬﺫﺍ ﺍﻟﻌـﺭﺽ ﺍﻷﺸـﻌﺎﺭ‬ ‫ﻭﺍﻷﻏﺎﻨﻲ ﺍﻟﺘﻲ ﻟﺤﻨﻬﺎ ﻭﻴﻐﻨﻴﻬﺎ ﺍﻟﻔﻨﺎﻥ ﺍﻟﻤﺘﺄﻟﻕ ﻋﺎﺸﻕ ﻭﺼـﺩﻴﻕ‬ ‫"ﻜﺘﺏ ﻋﺭﺒﻴﺔ" ﺍﻟﻔﻨﺎﻥ ﺃﺤﻤﺩ ﻓﺘﺤﻲ ﺍﻟﺫﻱ ﺨﺭﺝ ﺇﻟﻴﻨﺎ ﻤﻥ ﻓـﺭﺍﺵ‬ ‫ﹸ‬ ‫ﺍﻟﻤﺭﺽ ﻓﻠﻨﺤﻴﻴﻪ ﺸﻜ ‪‬ﺍ ﻭﺘﺸﺠﻴ ‪‬ﺎ ﻟﻜﻲ ﻴﺴـﺘﻁﻴﻊ ﺍﻟﻐﻨـﺎﺀ ﻫـﺫﻩ‬ ‫ﻌ‬ ‫ﺭ‬ ‫ﺍﻟﻠﻴﻠﺔ..‬ ‫ﻴﺸﺎﺭﻙ ﻓﻲ ﺍﻷﺩﺍﺀ ﻭﺍﻹﻟﻘﺎﺀ ﺍﻹﻋﻼﻤﻴﺔ ﺍﻟﻨﺎﺠﺤـﺔ ﺍﻟﻤﺘﻤﻴـﺯﺓ‬ ‫ﺭﻭﺍﻴﺢ ﺴﻤﻴﺭ.. ﻭﺍﻟﻔﻨﺎﻥ ﺍﻟﺸﺎﺏ ﺘﺎﻤﺭ ﻋﻔﻴﻔﻲ.‬ ‫ﻗﺼﺹ ﺍﻟﻠﻴﻠﺔ ﺴ ﹸﻘﺩﻡ ﻋﻠﻰ ﻁﺭﻴﻘﺔ ﺍﻟﻤﺴﺭﺡ ﺍﻟﻤﻘﺭﻭﺀ..‬ ‫ﺘ‬ ‫ﻫﺫﻩ ﺍﻟﻔﻜﺭﺓ ﺍﻟﺘﻲ ﺃﺘﺒﻨﺎﻫﺎ ﻤﻨﺫ ٣ ﺴﻨﻭﺍﺕ ﻭﻴﺴﻌﺩﻨﻲ ﺃﻥ ﺘﺘﺒﻨﺎﻫﺎ‬ ‫ﻤﻌﻲ ﻜﺘﺏ ﻋﺭﺒﻴﺔ ﻓﺸﻜ ‪‬ﺍ ﻟﻬﺎ ﻋﻠﻰ ﻫﺫﺍ ﺍﻟﻌﻁﺎﺀ ﻭﻋﻠـﻰ ﺇﺘﺎﺤـﺔ‬ ‫ﺭ‬ ‫ﺍﻟﻔﺭﺼﺔ ﻻﻨﺘﺸﺎﺭﻫﺎ...‬ ‫ﺍﺨﺘﺭﻨﺎ ﻤﻥ ﻤﺠﻤﻭﻋﺔ "ﻋﺭﺽ ﻤﺠـﺎﻨﻲ ﻟﻠﺠﻤﻴـﻊ" ﺨﻤـﺱ‬ ‫ﻗﺼﺹ ﺍﻷﻭﻟﻰ ﺒﻨﻔﺱ ﺍﻟﻌﻨﻭﺍﻥ ﺜﻡ ﻗﺼﺹ: ﺃﺒﺴﻁ ﻤﻥ ﺍﻟﺒﺴﺎﻁﺔ،‬ ‫ﻭﺃﺤﺴﻥ ﺴﻴﺩ ﺃﻓﻨﺩﻱ، ﻭﺍﻟﻤﺸﻭﺍﺭ ﺍﻟﺜـﺎﻨﻲ، ﻭﺯﻴـﺎﺭﺓ ﻭﻤﺸـﺭﻭﻉ‬ ‫ﻭﺯﻴﺎﺭﺓ...‬ ‫ﻭﻤﻥ ﺨﻼل ﺭﺅﻴﺔ ﻤﺒﺘﻜﺭﺓ ﻭﺠﺩﻴﺩﺓ ﺘﺘﻔﻕ ﻤـﻊ ﻤﻭﻀـﻭﻋﺎﺕ‬ ‫ﺍﻟﻘﺼﺹ، ﻭﻤﻥ ﺨﻼل ﺍﻟﺩﻤﺞ ﺒﻴﻥ ﺍﻟﻤﻭﺴﻴﻘﻰ ﻭﺍﻟﻐﻨﺎﺀ ﻭﺍﻟﺴـﺭﺩ‬
‫ﻭﺍﻟﺤﻭﺍﺭ ﺍﻟﺜﻨﺎﺌﻲ ﺍﻟﻤﻨﺘﺸﺭ ﻜﻤﺸﺎﻫﺩ ﺘﻤﺜﻴﻠﻴﺔ ﺴﺘﺸﺎﻫﺩﻭﻥ ﻋﺭ ‪‬ـﺎ‬ ‫ﻀ‬ ‫ﻤﺘﻤﻴ ‪‬ﺍ.. ﻭﺃﻋﺘﻘﺩ ﺃﻥ ﺍﻹﻗﺒﺎل ﻋﻠﻰ ﺍﻷﻤﺴﻴﺎﺕ ﺍﻟﺨﺎﺼﺔ ﺒﺎﻟﻘﺼﺹ‬ ‫ﺯ‬ ‫ﺍﻟﻘﺼﻴﺭﺓ ﺴﻴﻜﻭﻥ ﺃﻜﺜﺭ ﺒﻜﺜﻴﺭ ﺒﻌـﺩ ﻤﺸـﺎﻫﺩﺓ ﻫـﺫﺍ ﺍﻟﻌـﺭﺽ‬ ‫ﺍﻟﻤﺴﺭﺤﻲ ﺍﻟﺫﻱ ﻴﺘﺨﻠﻰ ﻋﻥ ﺁﻟﻴﺎﺕ ﺍﻟﻤﺴﺭﺡ ﺍﻟﺘﻘﻠﻴـﺩﻱ، ﻭﺍﻟـﺫﻱ‬ ‫ﻴﻌﺘﻤﺩ ﻓﻘﻁ ﻋﻠﻰ ﺘﻌﺒﻴﺭﺍﺕ ﺍﻟﺼﻭﺕ ﻭﺍﻟﻭﺠﻪ ﻓﻠﻴﺴﺕ ﻫﻨﺎﻙ ﺤﺭﻜﺔ‬ ‫ﺘﻘﻠﻴﺩﻴﺔ ﻋﻠﻰ ﺍﻟﻤﺴﺭﺡ ﻭﻻ ﺘﻐﻴﻴﺭ ﻤﻼﺒﺱ ﻭﻻ ﺍﺴﺘﺨﺩﺍﻡ ﻟﻠﻜﻭﺍﻟﻴﺱ‬ ‫ﻭﻻ ﺘﻐﻴﻴﺭ ﻟﻺﻀﺎﺀﺓ ....ﺇﻟﺦ، ﻭﺇﻨﻤﺎ ﻫﻨﺎﻙ ﺇﻁﺎﺭ ﻋـﺎﻡ ﻴﻌﻁـﻲ‬ ‫ﺍﻟﻤﺸﺎﻫﺩ ﺇﺤﺴﺎ ‪‬ﺎ ﻋﺎ ‪‬ﺎ ﺒﺄﻨﻪ ﻴﺸﺎﻫﺩ ﻤﺴﺭﺤﻴﺔ ﻤﻥ ﺨﻼل ﺤـﻭﺍﺭ‬ ‫ﺴ ﻤ‬ ‫ﺍﻷﺒﻁﺎل ﻭﻫﻡ ﺠﻠﻭﺱ.. ﺒل ﻤﻥ ﺨﻼل ﺸﺨﺼﻴﻥ ﻴﻘﻭﻤـﺎﻥ ﺒﻜـل‬ ‫ﺍﻷﺩﻭﺍﺭ ﺤﺘﻰ ﻭﻟﻭ ﻜﺎﻥ ﺩﻭﺭ ﻁﻔل ﺃﻭ ﺸﺎﺏ ﺃﻭ ﻜﻬل .. ﻭﺤﺘـﻰ‬ ‫ﻟﻭ ﺘﺒﺎﺩل ﺍﻟﺸﺨﺼﺎﻥ ﺩﻭﺭ ﺍﻟﺭﺠل ﻭﺍﻟﻤﺭﺃﺓ .. ﻭﻫـﺫﺍ ﺍﻟﻤﺴـﺭﺡ‬ ‫ﺍﻟﻤﻘﺭﻭﺀ ﻴﺘﻴﺢ ﺍﻟﻔﺭﺼﺔ ﻟﻠﻤﺅﺩﻴﻥ ﺃﻥ ﻴﺭﺘﺠﻠﻭﺍ، ﺃﻭ ﻴﻐﻨـﻭﺍ، ﻭﺃﻥ‬ ‫ﻴﺒﺘﻜﺭﻭﺍ ﻓﻲ ﺤﺩﻭﺩ ﺍﻟﻨﺼﻭﺹ ﺍﻟﻤﻜﺘﻭﺒﺔ ﺃﻤـﺎﻤﻬﻡ، ﻜﻤـﺎ ﻴﺘـﻴﺢ‬ ‫ﻟﻠﻤﺨﺭﺝ ﻭﺼﺎﺤﺏ ﺍﻟﺭﺅﻴﺔ ﺃﻥ ﻴﺤـﺫﻑ ﻭﻴﻘـﺩﻡ ﻭﻴـﺅﺨﺭ ﻓـﻲ‬ ‫ﺍﻟﻨﺼﻭﺹ ﺒﻤﺎ ﻴﺘﻔﻕ ﻤﻊ ﺍﻟﺨﻁ ﺍﻟﻌﺎﻡ ﺍﻟـﺫﻱ ﻴـﺭﺒﻁ ﺍﻟﻘﺼـﺹ‬ ‫ﺒﺒﻌﻀﻬﺎ. ﻜﻤﺎ ﺃﻥ ﻫﺫﺍ ﺍﻟﻤﺴﺭﺡ ﺍﻟﻤﻘﺭﻭﺀ ﻴﻌﻁﻲ ﺍﻟﻔﺭﺼﺔ ﻟﻜﺘﺎﺏ‬ ‫ﺍﻟﻘﺼﺔ ﻭﺍﻟﺭﻭﺍﻴﺔ ﻟﻌﺭﺽ ﺃﻋﻤﺎﻟﻬﻡ ﻋﻠـﻰ ﺠﻤﻬـﻭﺭ ﺍﻟﻨـﺩﻭﺍﺕ‬
‫ﻭﺍﻻﺤﺘﻔﺎﻟﻴﺎﺕ ﺍﻟﺜﻘﺎﻓﻴﺔ ﺒﺸﻜل ﻓﻨﻲ ﺃﻜﺜﺭ ﺠﺎﺫﺒﻴﺔ ﻭﺃﻜﺜﺭ ﺘﻔﺎﻋل ﻤﻊ‬ ‫ﺍﻟﺠﻤﻬﻭﺭ ﺨﺎﺼﺔ ﻭﻗﺩ ﺃﺼﺒﺤﻨﺎ ﺸﻌ ‪‬ﺎ ﻻ ﻴﻘﺭﺃ.‬ ‫ﺒ‬ ‫ﻭﻓﻲ ﻗﺭﺍﺀﺓ ﻨﻘﺩﻴﺔ ﻗﺼﻴﺭﺓ ﺤﻭل ﻗﺼﺹ ﺍﻟﻠﻴﻠﺔ ﻗﺩﻤﻬﺎ ﺃ. ﺩ. ﺤﺎﻤﺩ‬ ‫ﺃﺒﻭ ﺃﺤﻤﺩ ﺃﺴﺘﺎﺫ ﺍﻟﻨﻘﺩ ﺍﻷﺩﺒﻲ ﺒﺠﺎﻤﻌﺔ ﺍﻷﺯﻫﺭ.. ﺃﻜﺩ ﻓﻴﻬﺎ ﻋﻠـﻰ‬ ‫ﺍﻷﺴﻠﻭﺏ ﺍﻟﻤﺘﻤﻴﺯ ﻷﺤﻤﺩ ﺍﻟﺸﻴﺦ ﻭﺠﻭ ﺍﻟﺭﻴﻑ ﺒﺴﻠﺒﻴﺎﺘﻪ ﻭﺇﻴﺠﺎﺒﻴﺎﺘﻪ‬ ‫ﻭﺍﻟﻤﻭﻀﻭﻋﺎﺕ ﺍﻟﺘﻲ ﻴﺘﻨﺎﻭﻟﻬﺎ ﺍﻟﺸﻴﺦ ﻤﺜـل ﻤﺸـﻜﻼﺕ ﺍﻟﺘﻌﻠـﻴﻡ‬ ‫ﻭﺍﻟﻔﻘﺭ ﻭﺍﻟﻐﺵ ﺍﻟﺘﺠﺎﺭﻱ ﻭﺍﻟﺭﺸﻭﺓ ﻭﺃﺴﺎﻟﻴﺏ ﺍﻟﺨﻁﻑ ﻭﺍﻟﻨﻬـﺏ‬ ‫ﺍﻟﺘﻲ ﻴﺴﺘﺩﻋﻴﻬﺎ ﺍﻟﻔﻘﺭ...ﺇﻟﺦ، ﻭﻜـﺫﻟﻙ ﻗﻀـﻴﺔ ﺍﻟﻬـﻡ ﺍﻟﻌﺭﺒـﻲ‬ ‫ﻭﺍﻟﺨﺎﺹ ﺒﺎﻟﺼﺭﺍﻉ ﺍﻟﻌﺭﺒﻲ ﺍﻹﺴﺭﺍﺌﻴﻠﻲ ﻭﺍﻟﺘﻲ ﺒﺭﺯﺕ ﻓﻲ ﻗﺼﺔ‬ ‫ﻋﺭﺽ ﺠﺎﻨﻲ ﻟﻠﺠﻤﻴﻊ ﻭﻗﺼﺔ ﺃﺒﺴﻁ ﻤﻥ ﺍﻟﺒﺴﺎﻁﺔ.‬ ‫ﺒﻌﺩﻫﺎ ﺘﺤﺩﺙ ﺍﻟﻔﻨﺎﻥ ﺴﻤﻴﺭ ﺍﻹﺴـﻜﻨﺩﺭﺍﻨﻲ ﻋـﻥ ﺠـﻭﺩﺓ ﺍﻷﺩﺍﺀ‬ ‫ﻭﺍﻟﻤﺠﻬﻭﺩ ﺍﻟﺫﻱ ﺒﺫﻟﻪ ﻓﺭﻴﻕ ﺍﻟﻌﻤل ﻭﻗﺎل ﺇﻨﻬﺎ ﺘﺠﺭﺒـﺔ ﺠﻤﻴﻠـﺔ‬ ‫ﻭﺠﺩﻴﺩﺓ ﻭﻏﻴﺭ ﻤﺴﺒﻭﻗﺔ.‬ ‫ﻭﺘﺤﺩﺙ ﺩ. ﺤﺎﻤﺩ ﺃﺒﻭ ﺃﺤﻤﺩ ﻤﺅﻜ ‪‬ﺍ ﺃﻨﻬﺎ ﺘﺠﺭﺒﺔ ﺃﻜﺜﺭ ﻤﻥ ﺭﺍﺌﻌـﺔ‬ ‫ﺩ‬ ‫ﺠﺫﺒﺕ ﺠﻤﻬﻭ ‪‬ﺍ ﻏﻔﻴ ‪‬ﺍ ﻏﻴﺭ ﻤﺘﻭﺍﺠﺩ ﻓﻲ ﻨﺩﻭﺍﺕ ﺃﺨﺭﻯ..‬ ‫ﺭ‬ ‫ﺭ‬ ‫ﻭﺘﺤﺩﺙ ﺃﺤﻤﺩ ﺍﻟﺸﻴﺦ ﺒﺴﻌﺎﺩﺓ ﺒﺎﻟﻐﺔ ﻤﺅﻜ ‪‬ﺍ ﺸﻜﺭﻩ ﺍﻟﻌﻤﻴﻕ ﻟﻜﺘـﺏ‬ ‫ﺩ‬ ‫ﻋﺭﺒﻴﺔ ﻭﻟﻠﺸﺎﻋﺭﺓ ﺼﺎﺤﺒﺔ ﺍﻟﻔﻜﺭﺓ ﻭﻟﻔﺭﻴﻕ ﺍﻟﻌﻤـل ﻭﻟﻠﺼـﻭﺕ‬ ‫ﺍﻟﺠﻤﻴل ﺍﻟﻤﺒﺸﺭ ﺃﺤﻤﺩ ﻓﺘﺤﻲ ﺸﻔﺎﻩ ﺍﷲ ﻭﻋﺎﻓﺎﻩ. ﻭﺃﻜﺩ ﺃﻨﻪ ﺸـﺎﻫﺩ‬
‫ﺍﻟﻴﻭﻡ ﺒﻌﺽ ﻗﺼﺼﻪ ﻓﻲ ﺸﻜل ﺠﺩﻴﺩ ﻭﻤﺒﺘﻜﺭ ﻤﺎ ﻜﺎﻥ ﻓﻲ ﺍﻟﺫﻫﻥ‬ ‫ﻤﻁﻠ ﹰﺎ ﻭﻟﻡ ﻴﺨﻁﺭ ﻋﻠﻰ ﺒﺎﻟﻪ ﻤﻥ ﻗﺒل. ﻭﺃﻨﻪ ﻗﺩ ﺃﻋﺠﺒﺘﻪ ﺍﻟﻔﻜـﺭﺓ‬ ‫ﻘ‬ ‫ﻭﻁﺭﻴﻘﺔ ﺘﻨﻔﻴﺫﻫﺎ ﺠ ‪‬ﺍ ﻭﻴﺘﻤﻨﻰ ﺍﻨﺘﺸﺎﺭﻫﺎ ﻓﻴﻜل ﻨـﺩﻭﺍﺕ ﺍﻟﻘﺼـﺔ‬ ‫ﺩ‬ ‫ﻭﺍﻟﺭﻭﺍﻴﺔ.‬ ‫ﺒﻌﺩﻫﺎ ﺒﺩﺃ ﺍﻟﻌﺭﺽ ﻤﺒﺎﺸﺭﺓ ﺒﺎﻟﻤﻅﺎﻫﺭﺓ ﺍﻟﺘﻲ ﺘﻭﺴﻁﺕ ﻗﺼـﺔ‬ ‫"ﻋﺭﺽ ﻤﺠﺎﻨﻲ ﻟﻠﺠﻤﻴﻊ" ﺤﻴﺙ ﻫﺘﻑ ﺃﺒﻁﺎل ﺍﻟﻌـﺭﺽ ﺒﺸـﻜل‬ ‫ﺘﻠﻘﺎﺌﻲ:‬ ‫ﺤﻁ ﺍﻟﻁﻠﻕ ﻋﻠـﻰ ﺍﻟﺒـﺎﺭﻭﺩ .. ﻭﺍﺤ ـﺭﻕ ﻨﺠﻤ ـﺔ ﺍﻟﻴﻬ ـﻭﺩ‬ ‫ـ‬ ‫ـ‬ ‫ـ‬ ‫ﻓﻴﻨ ـﻙ ﻓﻴﻨ ـﻙ ﻴ ـﺎ ﻗ ـﺎﻨﻭﻥ .. ﻴﺨﺭﺏ ﺒﻴﺘﻙ ﻴـﺎ ﺸـﺎﺭﻭﻥ‬ ‫ـ ـ ـ‬ ‫ـ‬ ‫ﺤﻁ ﺍﻟﻜﻔﺔ ﻋﻠـﻰ ﺍﻟﻤﻴـﺯﺍﻥ .. ﻴﺨﺭﺏ ﺒﻴـﺕ ﺍﻷﻤﺭﻴﻜـﺎﻥ‬ ‫ﺤﻁ ﺍﻟﻁﻠﻕ ﻋﻠـﻰ ﺍﻟﺒـﺎﺭﻭﺩ .. ﻭﺍﺤ ـﺭﻕ ﻨﺠﻤ ـﺔ ﺍﻟﻴﻬ ـﻭﺩ‬ ‫ـ‬ ‫ـ‬ ‫ـ‬ ‫*****‬ ‫ﺜﻡ ﺃﻏﻨﻴﺔ )ﻋﺎﻫﺩﻴﻨﻲ(‬ ‫ﻏﻨﺎﺀ ﺃﺤﻤﺩ ﻓﺘﺤﻲ‬ ‫ﻋﺎﻫﺩﻴﻨﻲ ﺇﻨﻙ ﻴـﺎ ﺤﺒﻴﺒﺘـﻲ ﺘﺯﻫﺯﻫـﻲ ﻋﺼـﺭﻙ‬ ‫‪‬‬ ‫ﻋﺎﻫﺩﻴﻨﻲ ﺇﻨﻙ ﺘﺤﻔﻅﻴﻨـﻲ ﺠـ ‪‬ﻩ ﺴـﻭﺭ ﻗﺼـﺭﻙ‬ ‫‪‬‬ ‫ﻭ‬ ‫ﻴﺎ ﻤﻌﻠﻤﺎﻨﻲ ﺇﺯﺍﻱ ﺃﻜـﻭﻥ ﻨﺠﻤﺎﻴـﺔ ﻓـﻲ ﻀـﻠﻭﻋﻙ‬ ‫‪‬‬
‫ﻴﺎ ﻤﻌﻠﻤﺎﻨﻲ ﺇﺯﺍﻱ ﺃﻜﻭﻥ ﻭﺭﺩﺍﻴـﺔ ﻋﻠـﻰ ﺨﺼـﺭﻙ‬ ‫‪‬‬ ‫ــــــــــــ‬ ‫ﻴﺎ ﻤﻐﱢﺒﺎﻨﻲ ﻭﺴﺎﻴﺒﺔ ‪‬ﻤـﺭﻱ ﻴﻨـﺯ ﻓـﻲ ﺠﺭﻭﺤـﻲ‬ ‫ﻋ‬ ‫ﻠ‬ ‫ـﻲ‬ ‫ـﻪ ﺭﻭﺤـ‬ ‫ـﺎﻨﻲ ـﻲ ﺍﻟﺴ ـﻤﺎ ﻭﻤﻁﻠﻌـ‬ ‫‪‬ـ‬ ‫ـﺎ ﻤﻁﻠﻌـ ﻓـ‬ ‫ﻴـ‬ ‫ـﻙ‬ ‫ﺇﺯﺍﻱ ـﻴﺒﻙ ﻟﻠﺸ ـﻘﺎ ـﻨﻬﺵ ـﺩﻩ ﻟﺤﻤـ ‪‬‬ ‫ﻜـ‬ ‫ﱠـ ﻴـ‬ ‫ﺃﺴـ‬ ‫ﻭ ﺍﻴﺎﻜﻲ ﺒﻌﺩ ﻤﺎ ﺍﺼﻭﻥ ﻫـﻭﺍﻜﻲ ﻟﻘﺒﻠ ﹸـﻪ ﺘﺭﻭﺤـﻲ‬ ‫ﺘ‬ ‫ـــــــــــ‬ ‫ﻤﻜﺘﻭﺏ ﻋﻠﻴﻨﺎ ﻴﺎ ﻤﺼﺭ ﻨﻌﺸـﻕ ﻗﺴـﻭﺘﻙ ﺒﺠﻨـﻭﻥ‬ ‫ﻭﻨﺩﻭﺏ ﻓﻲ ﺤﺒـﻙ ﺯﻱ ﻗﺼـﺔ ﻟﻴﻠـﻰ ﻭﺍﻟﻤﺠﻨـﻭﻥ‬ ‫ﻜل ﺍﻟﻌﺭﺍﻴﺱ ﻟﻴﻬـﺎ ﺒـﺱ ﻋـﺭﻴﺱ ﻭﺤﻴـﺩ ﻟﻜـﻥ‬ ‫‪‬‬ ‫ﺇﻨﺘﻲ ﺍﻟﻠﻲ ﻟﻴﻜﻲ ﻴﺎ ﻨﻭﺭ ﻋﻴﻭﻨﻲ ﹸﺴـﻌﻤﻴﺕ ﻤﻠﻴـﻭﻥ‬ ‫‪‬‬ ‫ﺘ‬ ‫*****‬ ‫* ﺜﻡ ﺒﺩﺃﺕ ﻗﺼﺔ ﺃﺒﺴﻁ ﻤﻥ ﺍﻟﺒﺴﺎﻁﺔ‬ ‫ﻓﻲ ﺍﻟﻤﻨﺎﻡ ﺭﺃﻴﺘﻨﻲ ﺃﺴﻌﻰ ﻤﻊ ﺯﻤﻴل ﻗﺩﻴﻡ ﺃﺼـﺎﺒﻪ ﺍﻟﻌﻤـﻰ‬ ‫ﻭﺍﻟﻭﻫﻥ ﻓﻲ ﺴﺭﺍﺩﻴﺏ ﺘﻭﺼل ﺇﻟﻰ ﻁﺭﻕ ﻏﻴﺭ ﻤﻌﺒﺩﺓ ﻟﻠﻭﺼـﻭل‬ ‫ﺇﻟﻰ ﺒﺎﺏ ﺍﻟﻭﺯﺍﺭﺓ ﻟﻨﺴﺄل ﻋﻥ ﻁﻠﺒﺎﺕ ﺍﻟﻌﻴﺎل، ﻭﺭﻏـﻡ ﺍﻟﻤﺸـﻘﺔ‬
‫ﻭﺍﻟﻤﻜﺎﺒﺩﺓ ﻭﺼﻠﻨﺎ ﻭﻗﺎﺒﻠﻨﺎ ﺭﺠﻼ ﻤﻬﺫ ‪‬ﺎ ﻨﻁﻕ ﺒﺎﺴـﻤﻲ ﺍﻟﺜﻼﺜـﻲ‬ ‫ﺒ‬ ‫ﹰ‬ ‫ﻭﺍﺴﻡ ﺍﺒﻨﻲ ﻓﺄﺸﻌﺭﻨﻲ ﺒﺴﻌﺎﺩﺓ ﻟﻡ ﺃﺼﺎﺩﻓﻬﺎ ﻤﻨﺫ ﺃﺤـﺎﻟﻭﻨﻲ ﺇﻟـﻰ‬ ‫ﺍﻟﻤﻌﺎﺵ، ﻗﻠﺕ ﻓﻲ ﺍﻟﻤﻨﺎﻡ ﺇﻥ ﺤﻔل ﺍﻟﺘﻜـﺭﻴﻡ ﺠﻌﻠﻨـﺎ ﺃﻨﺼـﺎﻑ‬ ‫ﻤﺸﻬﻭﺭﻴﻥ ﻋﻠﻰ ﺃﻗل ﺘﻘﺩﻴﺭ، ﻭﻏﻤﺯﻨﻲ ﺯﻤﻴﻠﻲ ﺍﻟﻀﺭﻴﺭ ﻭﻜﺄﻨـﻪ‬ ‫ﻴﻬﻨﺌﻨﻲ ﺒﻤﺎ ﻨﻠﺘﻪ ﺒﻌﺩ ﺍﻟﺘﻜﺭﻴﻡ، ﻟﻜﻥ ﺍﻟﺭﺠل ﺍﻟﻤﻬﺫﺏ ﺃﻋﺎﺩﻨﺎ ﺒﻜـل‬ ‫ﺃﺩﺏ ﺇﻟﻰ ﺃﺴﺒﺎﺏ ﻤﺠﻴﺌﻨﺎ ﻭﺘﻜﻠﻴﻑ ﺃﻨﻔﺴﻨﺎ ﻜل ﻫﺫﺍ ﺍﻟﻌﻨﺎﺀ، ﺒﻴﻨﻤـﺎ‬ ‫ﻜﺎﻥ ﻤﻥ ﺍﻟﻭﺍﺠﺏ ﺃﻥ ﻨﻨﺘﻅﺭ ﻓﻲ ﺒﻴﻭﺘﻨﺎ ﻭﻨﺭﺘﺎﺡ ﺤﺘـﻰ ﹸﺼـﺩﺭ‬ ‫ﺘ‬ ‫ﺍﻟﻭﺯﺍﺭﺓ ﻗﺭﺍﺭﺍﺕ ﺍﻟﺘﻌﻴﻴﻥ ﻭﺘﺨﻁﺭﻨﺎ ﺒﻬﺎ، ﺒﻌـﺩﻫﺎ ﻫـﺯ ﻜﺘﻔﻴـﻪ‬ ‫ﻭﻁﺎﻟﺒﻨﺎ ﺒﻨﻔﺱ ﻨﻐﻤﺔ ﺍﻟﻤﻭﺩﺓ ﺃﻥ ﻨﺫﻫﺏ ﺇﻟﻰ ﺍﻟﻤﺴﺌﻭل ﻋﻥ ﻁﺒﺎﻋﺔ‬ ‫ﺍﻟﻘﺭﺍﺭﺍﺕ، ﻭﺸﺭﺡ ﻟﻨﺎ ﻜﻴﻔﻴﺔ ﺍﻟﻭﺼﻭل ﺇﻟﻴﻪ ﻭﺍﺴﻤﻪ ﺒﺎﻟﻜﺎﻤل ﺤﺘﻰ‬ ‫ﻻ ﻨﺘﻭﻩ ﻓﻲ ﺍﻟﻁﺭﻗﺎﺕ ﺍﻟﺘﻲ ﺒﺩﺕ ﻓﻲ ﺍﻟﻤﻨﺎﻡ ﻤﻌﺘﻤﺔ، ﻟﻜﻨﻨﺎ ﻭﺼﻠﻨﺎ‬ ‫ﻭﻭﺠﺩﻨﺎ ﺍﻟﺭﺠل ﺍﻟﺫﻱ ﺭﺤﺏ ﺒﻭﺼﻭﻟﻨﺎ ﺇﻟﻰ ﻤﻜﺘﺒﻪ ﻭﺃﺠﻠﺴﻨﺎ ﺜـﻡ‬ ‫ﺩﺍﺱ ﻋﻠﻰ ﻤﻔﺘﺎﺡ ﺠﺭﺱ ﺭﻥ ﻭﻅﻬﺭ ﺍﻟﺴﺎﻋﻲ ﻭﺩﻴ ‪‬ـﺎ ﻭﻁﻴ ‪‬ـﺎ‬ ‫‪‬ﻌ‬ ‫ﻌ‬ ‫ﻴﺴﺄﻟﻨﺎ ﻋﻥ ﺍﻟﻤﺸﺭﻭﺏ ﺍﻟﺫﻱ ﻻﺒﺩ ﺃﻥ ﻨﺘﻨﺎﻭﻟـﻪ ﻋﻠـﻰ ﺤﺴـﺎﺏ‬ ‫ﺍﻟﻤﺴﺌﻭﻟﻴﻥ ﺍﻟﻜﺒﺎﺭ. ﻓﻁﻠﺒﻨﺎ ﺸﺎ ‪‬ﺎ ﺒﺎﻟﺤﻠﻴﺏ، ﺨﺭﺝ ﺍﻟﺴﺎﻋﻲ ﻭﺘﺭﻜﻨﺎ‬ ‫ﻴ‬
‫ﻤﻊ ﺍﻟﺭﺠل ﻭﺠﻬﺎ ﻟﻭﺠﻪ، ﺴﺄﻟﻨﺎ ﻋﻥ ﺃﺴﻤﺎﺀ ﺍﻟﻭﻟﺩﻴﻥ ﻓـﺫﻜﺭﻨﺎﻫﻤﺎ‬ ‫ﻟﻪ، ﻨﻅﺭ ﻨﺎﺤﻴﺘﻲ ﻭﺴﺄﻟﻨﻲ ﺒﻐﺘﺔ:‬ ‫- ﻫل ﻜﺎﻨﺕ ﻟﻙ ﻓﻲ ﺍﻟﺴﺎﺒﻕ ﺃﻴﺔ ﺃﻨﺸﻁﺔ ﺴﻴﺎﺴﻴﺔ ﻤﻌﺎﺭﻀﺔ...؟‬ ‫- ﻻ. ﻻ.‬ ‫ﻗﻠﺘﻬﺎ ﻤﺭﻋﻭ ‪‬ﺎ ﻭﻨﻅﺭﺕ ﻨﺎﺤﻴﺔ ﺯﻤﻴﻠـﻲ ﺍﻟﻀـﺭﻴﺭ ﺭﺒﻤـﺎ‬ ‫ﺒ‬ ‫ﻷﺸﻬﺩﻩ ﻓﻠﻡ ﺃﺠﺩﻩ ﺇﻟﻰ ﺠﻭﺍﺭﻱ، ﻜﺄﻨﻤﺎ ﺍﻨﺸﻘﺕ ﺍﻷﺭﺽ ﻭﺍﺒﺘﻠﻌﺘـﻪ‬ ‫ﺃﻭ ﺫﺍﺏ ﻓﻲ ﺍﻟﻬﻭﺍﺀ، ﻓﺘﺤﻴﺭﺕ ﻓﻲ ﺃﻤﺭ ﻨﻔﺴـﻲ، ﻟﻜـﻥ ﺍﻟﺭﺠـل‬ ‫ﺃﻀﺎﻑ ﻟﺴﺅﺍﻟﻪ ﺴﺅﺍﻻ ﺁﺨﺭ:‬ ‫ﹰ‬ ‫- ﻜﺘﺒﺕ ﻤﺭﺓ ﺘﻬﺎﺠﻡ ﺃﺤﺩ ﺍﻷﺩﻴﺎﻥ ﺍﻟﺴﻤﺎﻭﻴﺔ ﻓﺴﺒﺒﺕ ﻟﻠﺤﻜﻭﻤـﺔ‬ ‫ﺃﻴﺎﻤﻬﺎ ﺤﺭ ‪‬ﺎ ﺸﺩﻴ ‪‬ﺍ ﻓﻲ ﻋﻼﻗﺎﺘﻬﺎ ﺍﻟﺨﺎﺭﺠﻴﺔ ﺃﻟﻴﺱ ﻜﺫﻟﻙ...؟‬ ‫ﺩ‬ ‫ﺠ‬ ‫- ﺃﺒ ‪‬ﺍ .. ﺃﺒ ‪‬ﺍ .. ﺃﻨﺎ ﺭﺠل ﻤﺅﻤﻥ ﺠ ‪‬ﺍ ﺒﻜل ﺍﻷﺩﻴﺎﻥ ﻭﻋﺎﺸـﻕ‬ ‫ﺩ‬ ‫ﺩ‬ ‫ﺩ‬ ‫ﻟﻠﺴﻼﻡ .‬ ‫- ﻭﻜﻼﻤﻙ ﺍﻟﻤﻨﻁﻭﻕ ﻋﻥ ﺭﺍﻴﺔ ﺘﺘﻭﺴﻁﻬﺎ ﻨﺠﻤﺔ ﺴﺩﺍﺴﻴﺔ...؟‬ ‫- ﻜﻨﺕ ﺃﺘﺸﻜﻰ ﺃﻴﺎﻤﻬﺎ ﻤﻥ ﺍﻟﺼﻬﻴﻭﻨﻴﺔ ﺍﻟﻌﺎﻟﻤﻴﺔ ﺒﺎﻋﺘﺒﺎﺭﻫﺎ ﺘﻴﺎ ‪‬ﺍ‬ ‫ﺭ‬ ‫ﺴﻴﺎﺴ ‪‬ﺎ ﻗﺘل ﺃﺨﻲ ﺍﻟﻭﺤﻴﺩ، ﻓﻬل ﻫﻲ ﺩﻴﻥ ﺴﻤﺎﻭﻱ...؟‬ ‫ﻴ‬
‫- ﺤﺎﻭل ﺃﻥ ﺘﻨﺴﻰ ﺴﻭﺀ ﻓﻬﻤﻲ، ﺍﻋﺘﺒﺭﻩ ﺩﻋﺎﺒﺔ ﻏﺒﻴﺔ، ﻨﺭﺠـﻊ‬ ‫ﻟﻤﻭﻀﻭﻉ ﺍﻟﻭﻟﺩ، ﺍﻟﺘﺄﺸﻴﺭﺓ ﺼﺭﻴﺤﺔ ﻭﺴﻭﻑ ﺘﻨﻔـﺫ ﺒـﺎﻟﻘﻁﻊ،‬ ‫ﻟﻜﻥ ﻫﻨﺎﻙ ﺇﺠﺭﺍﺀ ﺃﺒﺴﻁ ﻤﻥ ﺍﻟﺒﺴـﺎﻁﺔ، ﺴـﻨﻨﺘﻅﺭ ﻤﻭﺍﻓﻘـﺔ‬ ‫ﺍﻟﻤﺎﻟﻴﺔ.‬ ‫- ﺤﺎﻭﻟﺕ ﺃﻥ ﺃﻭﻀﺢ ﻟﻪ ﺃﻥ ﻫﺫﻩ ﺍﻟﻤﻭﺍﻓﻘﺔ ﻟﻡ ﺘﻜﻥ ﻓﻲ ﺤﺴﺒﺎﻨﻲ‬ ‫ﺃﺒ ‪‬ﺍ، ﺭﻓﻌﺕ ﺼﻭﺘﻲ ﻨﺼﻑ ﺍﻟﻤﺤﺘﺞ ﻗﻠﻴﻼ ﻓﻲ ﺍﻟﻤﻨـﺎﻡ ﻟﻜـﻥ‬ ‫ﹰ‬ ‫ﺩ‬ ‫ﺍﻟﻀﺭﻴﺭ ﻋﺎﺩ ﻟﻴﻬﻤﺱ ﻓﻲ ﺃﺫﻨﻲ ﺃﻥ ﺃﻜﻭﻥ ﻫﺎﺩ ًﺎ ﺤﺘﻰ ﻻ ﺃﻟﻘﻰ‬ ‫ﺌ‬ ‫ﻤﺼﻴ ‪‬ﺍ ﺘﻌ ‪‬ﺎ ﺒﺘﻬﻤﺔ ﺍﻻﻋﺘﺩﺍﺀ ﻋﻠﻰ ﻤﻭﻅﻑ ﻓﻲ ﺃﺜﻨﺎﺀ ﺘﺄﺩﻴـﺔ‬ ‫ﺭ ﺴ‬ ‫ﻋﻤﻠﻪ ﻗﺩ ﻴﻁﺎﻟﺏ ﺒﻔﺘﺢ ﻤﻠﻔﻲ ﺍﻟﻘﺩﻴﻡ ﻭﺃﺤﺎﺴﺏ ﺒﺎﻋﺘﺒﺎﺭﻱ ﻤـﻥ‬ ‫ﺍﻟﻤﻌﺎﺭﻀﺔ ﺍﻟﺸﺭﺴﺔ، ﻜﺎﻥ ﻫﻨﺎﻙ ﺃﻤـﺎﻡ ﺍﻟﻤﺴـﺌﻭل ﻜﺸـﻑ‬ ‫ﻤﻜﺘﻭﺏ ﻓﻴﻪ ﺃﺴﻤﺎﺀ ﻜل ﺃﻭﻻﺩ ﺍﻟـﺯﻤﻼﺀ ﺍﻟﻘـﺩﺍﻤﻰ ﻭﻭﺴـﻁ‬ ‫ﺍﻟﻭﺭﻗﺔ ﻤﺴﺎﺤﺔ ﻤﻨﺯﻭﻋﺔ ﺒﺸﻜل ﻋﺸﻭﺍﺌﻲ ﻭﺒﺩﺍﺌﻲ ﺘﺴﻊ ﺍﺴـ ‪‬ﺎ‬ ‫ﻤ‬ ‫ﻭﺍﺤ ‪‬ﺍ، ﻜﻨﺕ ﺃﺼﺭﺥ ﻓﻲ ﻤﻨﺎﻤﻲ ﻏﻀﺒﺎﻥ، ﻓﻨﺒﻬﻨـﻲ ﺍﻟﻭﻟـﺩ‬ ‫ﺩ‬ ‫ﻭﺃﻴﻘﻅﻨﻲ ﻟﻴﺨﺒﺭﻨﻲ ﺃﻨﻬﻡ ﻁﻠﺒﻭﻩ ﻓﻲ ﺍﻟﻭﺯﺍﺭﺓ ﺭﺒﻤـﺎ ﻟﻴﺴـﺘﻠﻡ‬ ‫ﻋﻤﻠﻪ.‬
‫*****‬ ‫* ﺜﻡ ﺃﻏﻨﻴﺔ )ﻴﺎ ﺩﻨﻴﺎ ﻟﻴﻪ(‬ ‫ﻴﺎ ﺩﻨﻴـﺎ ﻟﻴـﻪ ﺘـﺩﻴﻨﻲ ﻀـﻬﺭﻙ ﻟﻴـﻪ‬ ‫ـﻨﻴﻨﻲ‬ ‫ـﺭﻱ ﻭﺴـ‬ ‫ـﺘﺤﻤﻠﻙ ـﻭل ﻋﻤـ‬ ‫‪ ‬ﻁـ‬ ‫ﻤﺴـ‬ ‫ـﻲ ﺘ ـﻭﻟﻴﻠﻲ ـﺱ ـﻲ ـﻪ‬ ‫ﺒـ ﺫﻨﺒـ ﺇﻴـ‬ ‫ﻨﻔﺴـ ﹾﻘـ‬ ‫ﺘﻔﺘﻜــﺭﻱ ﻜــل ﺍﻟﻨــﺎﺱ ﻭﺘﻨﺴــﻴﻨﻲ‬ ‫ـ‬ ‫ـ‬ ‫ـ‬ ‫ـ‬ ‫ﻤﻥ ‪‬ﻐﺭ ﺴﻨﻲ ﻭﻗﻠﺒـﻲ ﻨﻔﺴـﻲ ﻋﻠﻴـﻪ‬ ‫ﺼ‬ ‫ﺤﺘﻰ ﺍﻥ ﺒﻜﻴـﺕ ﻤـﺎ ﻑ ﻴـﻭﻡ ﺘﻭﺍﺴـﻴﻨﻲ‬ ‫ﻴــــﺎ ﺩﻨﻴــــﺎ ﻟﻴــــﻪ ﻭﻟﻴــــﻪ‬ ‫ـﻪ‬ ‫ـﻬﺭﻙ ﻟﻴــــ‬ ‫ـﺩﻴﻨﻲ ﻀــــ‬ ‫ﺘــــ‬ ‫******‬ ‫* ﺜﻡ ﻗﺼﺔ: ﺃﺤﺴﻥ ﺴﻴﺩ ﺃﻓﻨﺩﻱ‬ ‫- ﻁﻴﺏ ﻴﺎ ﺠﻤﺎﻋﺔ ﻤﺎ ﺤﺩﺵ ﻤﻌﺎﻩ ﻓﻜﺔ ﺸﻠﻥ...؟ ﻓﻜﺔ ﺸـﻠﻥ‬ ‫ﻴﺎ ﺠﻤﺎﻋﺔ ...؟ ﺇﻴﻪ ﻤﺎ ﻓﻴﺵ...؟ ﻜﻠﻪ ﻤﺠﻤﺩ...؟‬
‫ﻭﺒﺩﺍ ﻟﻲ ﺃﻥ ﺍﻟﻭﻗﺕ ﻗﺩ ﻁـﺎل ﻓﻭﻀـﻌﺕ ﺍﻟﺤﻘﻴﺒـﺔ ﻋﻠـﻰ‬ ‫ﺍﻷﺭﺽ ﻓﻲ ﺍﻨﺘﻅﺎﺭ ﺃﻥ ﺘﻨﺤل ﺍﻟﻤﺸﻜﻠﺔ، ﻟﻜﻥ ﺍﻟﺴـﺎﺌﻕ، ﺍﻗﺘـﺭﺡ‬ ‫ﻭﻫﻭ ﻴﺒﺘﺴﻡ:‬ ‫ﺘﺴﺘﻨﺎﻨﻲ ﻉ ﺍﻟﻜﻭﺒﺭﻱ ﻴﺎ ﺴﻴﺩﻨﺎ ﺍﻻﻓﻨﺩﻱ ﻟﺤﺩ ﻤـﺎ ﺃﻭﺼـل‬ ‫ﺍﻟﺠﻤﺎﻋﺔ ﺩﻭل ﻟﺤﺩ ﺍﻟﻜﻔﻭﺭ ﺍﻟﺠﻭﺍﻨﻴﺔ، ﻭﺃﺭﺠﻊ ﻟﻙ...؟ ﻴﻤﻜﻥ ﺭﺒﻨﺎ‬ ‫ﻴﻔﻜﻬﺎ ﻫﻨﺎﻙ، ﺇﻥ ﻤﺎ ﺸﻭﻓﻨﺎﺵ ﺒﻌﺽ ﺡ ﻴﺒﻘﻰ ﻟﻙ ﻋﻨـﺩ ﺭﺒﻨـﺎ،‬ ‫ﻭﺘﺒﻘﻰ ﺘﺴﺎﻤﺢ ﺍﻟﻌﺒﺩ ﺍﻟﻐﻠﺒﺎﻥ ﻑ ﺍﻟﺒﺎﻗﻲ ﺇﻨﺕ ﺒﺎﻴﻥ ﻋﻠﻴـﻙ ﺍﺒـﻥ‬ ‫ﺤﻼل ﻴﺎ ﺴﻴﺩﻨﺎ ﺍﻻﻓﻨﺩﻱ.‬ ‫ﻗﺎل ﻋﺒﺎﺭﺘﻪ ﺍﻷﺨﻴﺭﺓ ﻭﻨﻅﺭ ﺃﻤﺎﻤـﻪ ﺍﺴـﺘﻌﺩﺍ ‪‬ﺍ ﻟﺘﺤﺭﻴـﻙ‬ ‫ﺩ‬ ‫ﺍﻟﺴﻴﺎﺭﺓ، ﻭﻤﻥ ﻭﺭﺍﺌﻲ ﺸﻌﺭﺕ ﺒﺭﺍﺤﺔ ﻋﻡ ﺤﺴـﻨﻴﻥ ﺍﻟﻤﺩﻨـﺩﺵ‬ ‫ﺘﺯﻴﺤﻨﻲ ﺒﺭﻗﺔ ﻤﻥ ﻤﻜﺎﻨﻲ ﻟﻴﻘﻑ ﺒﻴﻨﻲ ﻭﺒﻴﻥ ﺍﻟﺴـﺎﺌﻕ ﻭﻴﻬﻤـﺱ‬ ‫ﻋﺎﺒ ﹰﺎ:‬ ‫ﺜ‬ ‫- ﺨﺒﺭ ﺇﻴﻪ ﻴﺎ ﻋﺯﺍﺯﻱ ...؟ ﻤﺵ ﺡ ﺘﺒﻁل ﺃﻤـﻭﺭ ﺍﻟﺨﻁـﻑ‬ ‫ﺩﻱ...؟‬
‫- ﺃﻫﻼ ﻴﺎ ﻤﺩﻨﺩﺵ ... ﻤﺎ ﺘﻠﻑ ﻭﺭﻜﺏ، ﺡ ﺃﻭﺼﻠﻙ ﻤﻁﺭﺡ ﻤﺎ‬ ‫ﹰ‬ ‫ﺃﻨﺕ ﻋﺎﻴﺯ ﻤﻥ ﻏﻴﺭ ﺃﺠﺭﺓ .. ﻋﺎﻴﺯ ﺘﺭﻭﺡ ﻓﻴﻥ...؟‬ ‫- ﻋﺎﻴﺯ ﺘﺭﺠﻊ ﺍﻟﺒﺎﻗﻲ ﻟﺼﺎﺤﺒﻪ ﻴﺎ ﻨﺼﺎﺏ.‬ ‫- ﻭﺍﻨﺕ ﻤﺤﻤﻭﻕ ﻜﺩﺓ ﻟﻴﻪ ...؟ ﻫﻲ ﻜﺎﻨﺕ ﻓﻠﻭﺱ ﺃﺒﻭﻙ...؟‬ ‫- ﻷ.. ﻓﻠﻭﺱ ﺍﺒﻥ ﺃﺴﻴﺎﺩﻱ ﻭﺃﺴﻴﺎﺩﻙ ﻭﺃﺴﻴﺎﺩ ﺍﻟﻠﻲ ﻴﺘﺸﺩﺩﻭﺍ ﻟﻙ‬ ‫ﻜﻤﺎﻥ ... ﻗﻠﺕ ﺇﻴﻪ ...؟‬ ‫- ﻴﺎﻩ .. ﻜﺩﻫﻪ ﻤﺭﺓ ﻭﺍﺤﺩﺓ .. ﺨﻭﻓﺘﻨﻲ، ﺒﺱ ﺴﻴﺩﻨﺎ ﺍﻷﻓﻨﺩﻱ ﺩﻩ‬ ‫ﻏﺭﻴﺏ ﻉ ﺍﻟﺨﻁ ﻴﺎ ﻤﺩﻨﺩﺵ .‬ ‫- ﻏﺭﻴﺏ ﺩﺍ ﺇﻴﻪ ...؟ ﺩﺍ ﻤﻥ ﺠﻤﺎﻋﺔ ﻋﻭﻑ ﻴﺎ ﻟﻠﻲ ﺘﻨﺸﻙ.‬ ‫- ﻤﺎ ﺤﺩﺵ ﻤﻨﻨﺎ ﺸﺎﻓﻪ ﻗﺒل ﻜﺩﻩ، ﻴﻘـ ‪‬ﺭ ﺇﻨـﻪ ﺨـﺩ ﺍﻟﻌﺭﺒﻴـﺔ‬ ‫ﺩ‬ ‫ﻤﺨﺼﻭﺹ، ﻜل ﺴﻨﺔ ﻭﺍﻨﺕ ﻁﻴﺏ ﻴﺎ ﺴﻴﺩﻨﺎ ﻻﻓﻨﺩﻱ.‬ ‫ﻗﺎل ﺍﻟﻌﺒﺎﺭﺓ ﺍﻷﺨﻴﺭﺓ ﻭﻫﻭ ﻴﻠﻭﺡ ﻨﺎﺤﻴﺘﻲ ﻤﻭﺩ ‪‬ﺎ ﻗﺒـل ﺃﻥ‬ ‫ﻋ‬ ‫ﻴﺤﺭﻙ ﺍﻟﺴﻴﺎﺭﺓ ﺒﺎﻟﻔﻌل ﻋﻠﻰ ﻤﻬل، ﻟﻜﻥ ﺍﻟﻤﺩﻨﺩﺵ ﻗﻔـﺯ ﺒﺨﻔـﺔ‬ ‫ﻭﻜﺄﻨﻪ ﻁﺎﺌﺭ ﻟﻴﻘﻑ ﺃﻤﺎﻤﻬﺎ ﺘﻤﺎ ‪‬ﺎ ﻓﺄﺠﺒﺭ ﺍﻟﺴﺎﺌﻕ ﻋﻠﻰ ﺍﻟﻭﻗـﻭﻑ،‬ ‫ﻤ‬
‫ﻨﺯل ﻤﻥ ﺍﻟﺴﻴﺎﺭﺓ ﻭﺍﺘﺠﻪ ﻨﺎﺤﻴﺘﻪ، ﻫﻤﺱ ﻓﻲ ﺃﺫﻨﻪ ﺒﻌﺒـﺎﺭﺍﺕ ﻟـﻡ‬ ‫ﺃﺴﻤﻌﻬﺎ، ﻟﻜﻥ ﺍﻟﺭﺠل ﻅل ﻴﺸﻭﺡ ﺒﻴﺩﻴﻪ ﻭﻴﻬﺯ ﺩﻤﺎﻏـﻪ ﺭﺍﻓ ‪‬ـﺎ‬ ‫ﻀ‬ ‫ﻋﺭﻭﻀﻪ ﻓﻲ ﺤﺴﻡ، ﻭﺒﺩﺍ ﻟﻲ ﺃﻥ ﺍﻟﺴﺎﺌﻕ ﻟﻡ ﻴﻔﻠﺢ ﻓـﻲ ﺇﻗﻨﺎﻋـﻪ‬ ‫ﻓﺄﺨﺭﺝ ﻓﻲ ﺍﺴﺘﺴﻼﻡ ﻟﻔﺎﻓـﺔ ﺃﻭﺭﺍﻕ ﻤﺎﻟﻴـﺔ ﺃﻜﺜﺭﻫـﺎ ﺠﻨﻴﻬـﺎﺕ‬ ‫ﻭﺃﻨﺼﺎﻑ ﺠﻨﻴﻬﺎﺕ ﻭﺃﺭﺒﻊ ﺠﻨﻴﻬﺎﺕ، ﻭﺒﺩﺃ ﻴﻌـﺩ ﺍﻟﺒـﺎﻗﻲ ﻭﻫـﻭ‬ ‫ﻴﺘﻀﺎﺤﻙ ﻭﻴﻨﺎﻜﻑ ﻋﻡ ﺤﺴﻨﻴﻥ ﺍﻟﺤﺭﻴﺹ ﻋﻠـﻰ ﺇﻋـﺎﺩﺓ ﺃﻭﺭﺍﻕ‬ ‫ﺍﻟﻌﻤﻠﺔ ﺍﻟﺘﻲ ﻴﺭﺍﻫﺎ ﻤﺘﻬﺎﻟﻜﺔ ﻟﻠﺴﺎﺌﻕ، ﻓﻴﺴﺘﺠﻴﺏ ﻭﻴﺒﺩﻟﻬﺎ ﻟﻪ ﻟﻴﻨـﺎل‬ ‫ﺭﻀﺎﻩ ﻭﻫﻭ ﻴﻌﻘﺏ ﻋﻠﻰ ﻜل ﻤﻭﻗﻑ ﻤﺸﺎﻏ ‪‬ﺎ ﺒﻤﻭﺩﺓ ﻭﻋﺸﻡ.‬ ‫ﺒ‬ ‫- ﺠﺘﻙ ﻟﻬﻭ ﻴﺎ ﻤﺩﻨﺩﺵ، ﻤﺤﺴ‪‬ﻭﻙ ﻜﺩﺓ ﻟﻴﻪ...؟‬ ‫‪‬‬ ‫- ﻟﻬﻭ ﻟﻤﺎ ﻴﻠﻬﻔﻙ ﻴﺎ ﺤﺭﺍﻤﻲ ﻴﺎ ﺨﻁﺎﻑ.‬ ‫- ﺤﺭﺍﻤﻲ ﺩﺍ ﺇﻴﻪ...؟ ﺩﻱ ﺸﻁﺎﺭﺓ ﻴﺎ ﻤﺩﻫﻭل، ﺃﻤﺎ ﻨﺸﻭﻑ‬ ‫‪‬‬ ‫ﺡ ﻴﺸﺤﺘﻙ ﻜﺎﻡ ﻴﺎ ﺸﺤﺎﺕ.‬ ‫ﻗﺎل ﻋﺒﺎﺭﺘﻪ ﺍﻷﺨﻴﺭﺓ ﺒﻴﻨﻤﺎ ﻴﺭﻜـﺏ ﺍﻟﺴـﻴﺎﺭﺓ ﻭﻴﺤﺭﻜﻬـﺎ‬ ‫ﻓﺘﺘﺒﺎﻋﺩ ﻤﺨﻠﻔﺔ ﻭﺭﺍﺀﻫﺎ ﻋﺎﺼﻔﺔ ﻤﻥ ﺍﻟﻐﺒﺎﺭ ﻭﺍﻟﻌﺎﺩﻡ ﺇﻟـﻰ ﺍﻟﺤـﺩ‬ ‫ﺍﻟﺫﻱ ﺠﻌل ﺍﻟﻤﺩﻨﺩﺵ ﻻ ﻴﺘﻤﻜﻥ ﻤـﻥ ﺍﻟـﺭﺩ ﻋﻠﻴـﻪ، ﻭﻨـﺎﻭﻟﻨﻲ‬
‫ﺍﻟﺠﻨﻴﻬﺎﺕ ﺍﻟﻤﻠﻔﻭﻓﺔ ﻜﻤﺎ ﺘﺴﻠﻤﻬﺎ ﻤﻥ ﺍﻟﺴﺎﺌﻕ ﻓﺤﺎﻭﻟﺕ ﺃﻥ ﺃﺒﻘﻴﻬﺎ ﻟﻪ‬ ‫ﺒﺈﺸﺎﺭﺓ ﻓﺒﺩﺍ ﻏﻀﺒﺎﻥ ﻭﻤﺠﺭﻭ ‪‬ﺎ ﻭﻫﻭ ﻴﻬﻤﺱ ﻟﻲ ﻤﻌﺎﺘ ‪‬ﺎ ﻭﻻﺌ ‪‬ـﺎ‬ ‫ﻤ‬ ‫ﺒ‬ ‫ﺤ‬ ‫ﻓﻲ ﺫﺍﺕ ﺍﻟﻭﻗﺕ:‬ ‫- ﺩﺍ ﻜﺩﺓ ﻴﺒﻘﻰ ﺍﻨﺎ ﺸﺤﺎﺕ ﺒﺼﺤﻴﺢ ﺯﻱ ﺍﻟﺴﻭﺍﻕ ﻤﺎ ﻗـﺎل‬ ‫ﻴﺎ ﺴﻴﺩ ﺃﻓﻨﺩﻱ ... ﺘﺭﻀﺎﻫﺎ ﻟﻲ...؟‬ ‫- ﺃﻨﺎ ﺁﺴﻑ ﺠ ‪‬ﺍ .. ﻤﺎ ﺍﻗﺼﺩﺵ ﺨﺎﻟﺹ .. ﺃﺼل..‬ ‫ﺩ‬ ‫- ﻭﻻ ﺃﺼل ﻭﻻ ﻓﺼل .. ﺤﻤﺩ ﺍﷲ ﻋﻠﻰ ﺴﻼﻤﺘﻙ.‬ ‫ﻗﺎل ﺍﻟﻌﺒﺎﺭﺓ ﺍﻷﺨﻴﺭﺓ ﺒﻤﻭﺩﺓ ﻭﺍﺸـﺘﻴﺎﻕ ﻋـﺎﺒ ‪‬ﺍ ﺇﺤﺴﺎﺴـﻪ‬ ‫ﺭ‬ ‫ﺒﺎﻟﺠﺭﺡ ﺍﻟﺫﻱ ﻻﺒﺩ ﺃﻨﻨﻲ ﺴﺒﺒﺘﻪ ﻟﻪ ﺩﻭﻥ ﻗﺼﺩ، ﺘﻨﺎﻭﻟﺕ ﺍﻟﺠﻨﻴﻬﺎﺕ‬ ‫ﻤﻥ ﻴﺩﻩ ﺍﻟﻤﻤﺩﻭﺩﺓ ﻭﺩﺴﺴﺘﻬﺎ ﻓﻲ ﺠﻴﺒﻲ ﺒﻐﻴﺭ ﺍﻫﺘﻤﺎﻡ ﺒﻴﻨﻤﺎ ﻴﺴﺎﺭﻉ‬ ‫ﻫﻭ ﺒﻨﻔﺱ ﺍﻟﻴﺩ ﺍﻟﺘﻲ ﺘﺨﻠﺼﺕ ﻤﻥ ﻋﺏﺀ ﺍﻟﻌﻤﻠﺔ ﺒﺤﻤل ﺤﻘﻴﺒﺘـﻲ،‬ ‫ﻴﺴﺄﻟﻨﻲ ﺒﻤﻭﺩﺓ ﻋﻠﻰ ﻋﺎﺩﺘﻪ ﻟﻴﺴﺘﻔﺴﺭ ﻋﻥ ﻭﺠﻬﺘـﻲ ﻤﺜـل ﻜـل‬ ‫ﺍﻟﻤﺭﺍﺕ ﺍﻟﺴﺎﺒﻘﺔ:‬ ‫- ﻋﻠﻰ ﻓﻴﻥ ﺍﻟﻌﺯﻡ ﺍﻥ ﺸﺎﺀ ﺍﷲ...؟‬
‫- ﻋﻠﻰ ﺒﻴﺕ ﺼﺎﻟﺢ.‬ ‫*****‬ ‫* ﺜﻡ ﺃﻏﻨﻴﺔ: ﻤﻠﻌﻭﻥ ﺍﻟﻔﻘﺭ‬ ‫ﻤﻠﻌﻭﻥ ﺃﺒﻭ ﺨﺎﺵ ﺍﻟﻔﻘﺭ ﻴـﺎ ﺴـﻴﺩﻱ .. ﻭﻤﻠﻌ ـﻭﻥ ﺼ ـﻭﺕ ﺍﻟﻔﻘ ـﺭ‬ ‫ـ‬ ‫ـ‬ ‫ـ‬ ‫ـﺎ ـﻭل ﺍﻟﻌ ـﺭ‬ ‫‪‬ﻤـ‬ ‫ﻭﻻ ﻟﺤﻅﺔ ﺴﺎﺒﻭﻨﺎ ﻑ ﺤﺎﻟﻨﺎ ﻴﺎ ﺴﻴﺩﻱ .. ﻤﻌﺎﻨـ ﻁـ‬ ‫ﻤﺴﺎﻜﻴﻥ ﻋﻠﻰ ﻁﻭل.. ﻭﺍﻟﻜل ﻴﻘـﻭل .. ﺍﻟﺼﺒﺭ ﻴﺎ ﻋﻴﻨـﻲ ﺍﻟﺼـﺒﺭ‬ ‫ْ‬ ‫ْ‬ ‫ﻤﻠﻌﻭﻥ‬ ‫ﺃﻨـﺎ ﻟﻴـل ﻭﻨﻬـﺎﺭ ﺸـ ﱠﺎل ﺯﻨﻬـﺎﺭ .. ﻭﺍﻟﺸ ـﻐل ـﺩ ﺍﻟﺤﻴـ ْ‬ ‫ـل‬ ‫ﻴﻬـ‬ ‫ﹸـ‬ ‫ـ‬ ‫ﻐ‬ ‫ـ‬ ‫ـ ـ‬ ‫ﻭﺍﻟﻬﺒﺵ ﻤﺎ ﺠﺎﺒﺵ ﻨﺘﻴﺠﺔ ﻴـﺎ ﺴـﻴﺩﻱ .. ﺤﺘــﻰ ﻭﻟــﻭ ﺒﺎﻟﻜﻴــﻙ‬ ‫‪‬‬ ‫ﻓﺭﻀﻴﺕ ﺒـﺎﻟﻐﻴﻁ ﻭﺒﺸـﻐل ﺍﻟﻐـﻴﻁ .. ﻤﺭﺒﻭﻁ ﻓﻴـﻪ ﺯﻱ ﺍﻟﺨﻴـل‬ ‫ْ‬ ‫ﻤﻠﻌﻭﻥ‬ ‫ـﺵ‬ ‫ـﺎﻭﻱ .. ﻭﻋﺭﺍﺒــ‬ ‫ـﻲ ﻭﺩﺭﻭﻴــ ﹾ‬ ‫ـﺎﻡ ﻁﻬﻁــ‬ ‫ﺍﷲ ـﺭﺤﻡ ﺃﻴــ‬ ‫ﻴــ‬ ‫ﻋﺼﺭ ﺍﻷﻓﻨﺩﻴـﺔ ﺍﻟﻠـﻲ ﺒـﺄﺭﻭﺍﺤﻬﻡ .. ﻴﻔ ـﺩﻭﺍ ﺍﻟﻨ ـﺎﺱ ﻭﺍﻟﺠ ـﻴﺵ‬ ‫ـ‬ ‫ـ‬ ‫ـ‬ ‫ـﺩﻨﺎﻫﻡ ـﺩﻭﺍ ـﺩﻨﺎ .. ﻤﺎ ﻜﺎﻨﺵ ﻴﻘﻭﻟـﻭﺍ ﻤﻔـﻴﺵ‬ ‫ﻴﺎﺨـ ﺒﺈﻴـ‬ ‫ـﺎ ﻗﺼـ‬ ‫ﻭﺃﻤـ‬ ‫ﻤﻠﻌﻭﻥ‬
‫*****‬ ‫ﺘﻌﺭﻑ ﻴﺎ ﺴﻴﺩ ﺃﻓﻨﺩﻱ ﺇﻥ ﺍﻟﺴﻭﺍﻕ ﺍﻟﺨﻁـﺎﻑ ﺩﻩ ﻓﻜﺭﻨـﻲ‬ ‫ﺒﺄﻓﻨﺩﻴﺔ ﺯﻤﺎﻥ، ﺭﻓﺎﻋﺔ ﺃﻓﻨﺩﻱ ﺍﻟﻁﻬﻁﺎﻭﻱ، ﻭﺴﻴﺩ ﺃﻓﻨﺩﻱ ﺩﺭﻭﻴﺵ‬ ‫ﻭﺃﺤﻤﺩ ﺃﻓﻨﺩﻱ ﻋﺭﺍﺒﻲ ﻭﻋﺒﺩ ﺍﷲ ﺃﻓﻨﺩﻱ ﺍﻟﻨﺩﻴﻡ.‬ ‫- ﺇﺯﺍﻱ ﻴﻌﻨﻲ ﻴﺎ ﻋﻡ ﺤﺴﻨﻴﻥ...؟‬ ‫- ﺃﺼﻠﻪ ﻟﻤﺎ ﻗﺎل ﻋﻠﻴﻙ ﺃﻓﻨﺩﻱ ﺍﻓﺘﻜﺭﺕ ﺃﻓﻨﺩﻴﺔ ﺯﻤﺎﻥ ﺍﻟﻠﻲ‬ ‫ﻗﻠﺕ ﻟﻙ ﻋﻠﻴﻬﻡ، ﻭﺍﻓﺘﻜﺭﺕ ﻋﺒﺎﺱ ﺍﻓﻨﺩﻱ ﺍﻟﻌﻘﺎﺩ ﻭﻤﺤﻤﺩ‬ ‫ﺍﻓﻨﺩﻱ ﻋﺒﺩﻩ ﻭﺴﻌﺩ ﺃﻓﻨﺩﻱ ﺯﻏﻠﻭل ﻤﺵ ﻜـﺎﻨﻭﺍ ﺍﻓﻨﺩﻴـﺔ‬ ‫ﺒﺭﻀﻪ...؟‬ ‫- ﻜﺎﻨﻭﺍ ﻴﺎ ﻋﻡ ﺤﺴﻨﻴﻥ.... ﻜﺎﻨﻭﺍ.‬ ‫- ﺇﻨﺕ ﺒﺘﺭﻴﺤﻨﻲ ﻴﺎ ﺴﻲ ﺍﻟﺴﻴﺩ ...؟ ﻭﺍﺨﺩﻨﻲ ﻋﻠـﻰ ﻗـﺩ‬ ‫ﻋﻘﻠﻲ ﻴﻌﻨﻲ...؟‬ ‫- ﻟﻴﻪ ﺒﺱ ...؟ ﻜﻠﻬﻡ ﻜﺎﻨﻭﺍ ﻓﻌﻼ ﺃﻓﻨﺩﻴﺔ ﻑ ﺍﻷﻭل، ﺒـﺱ‬ ‫ﹰ‬ ‫ﻨﺎﺱ ﻤﻨﻬﻡ ﺒﻘﻭﺍ ﺒﻬﻭﺍﺕ ﻭﺒﺎﺸﻭﺍﺕ ﺒﻌﺩ ﻜﺩﻩ.‬
‫- ﻤﺎ ﺍﻨﺎ ﻋﺎﺭﻑ ... ﺃﺼل ﺃﻨﺎ ﻗﺭﻴﺕ ﻓـﻲ ﺍﻟﻤﻜﺎﺘﺒـﺎﺕ‬ ‫ﺒﺘﺎﻋﺔ ﺍﻟﺘﻼﻤﺫﺓ ﺤﻜﺎﻴﺎﺕ ﻜﺩﺓ ﺨﻠﻴﺘﻨـﻲ ﺃﺤـﺒﻬﻡ ﻭﻫﻤـﺎ‬ ‫ﺃﻓﻨﺩﻴﺔ ... ﺘﻌﺭﻑ ﺇﻥ ﻤﺤﻤﺩ ﻋﻠﻲ ﺒﺎﺸﺎ ﻴﻠﻴﻕ ﻋﻠﻴﻪ ﻗﻭﻟﺔ‬ ‫ﻤﺤﻤﺩ ﺍﻓﻨﺩﻱ ﻋﻠﻲ ﺃﻜﺜﺭ ﻤﻥ ﻗﻭﻟﺔ ﻤﺤﻤﺩ ﻋﻠﻲ ﺒﺎﺸﺎ.‬ ‫- ﺇﺯﺍﻱ ﺒﻘﻰ ﻴﺎ ﻋﻡ ﺤﺴﻨﻴﻥ...؟‬ ‫ﻤﺤﻤﺩ ﺃﻓﻨﺩﻱ ﻋﻠﻲ ﻴﺒﻘﻰ ﻤﻨﻨﺎ، ﺇﻨﻤﺎ ﻟﻤﺎ ﻴﺒﻘﻰ ﺒﺎﺸـﺎ ﻴﺒﻘـﻰ‬ ‫ﻤﻨﻬﻡ، ﻡ ﺍﻟﺘﺭﺍﻜﻭﻩ ﺍﻟﻠﻲ ﺃﺩﻭﻩ ﺭﺘﺒﺔ ﺍﻟﺒﺎﺸﻭﻴﺔ، ﻫﻤﺎ ﻤﺵ ﻜﺎﻨﻭﺍ ﻑ‬ ‫ﺍﻷﻭل ﺒﻴﻘﻭﻟﻭﺍ ﻋﻠﻴﻪ ﺃﻓﻨﺩﻴﻨﺎ...؟‬ ‫- ﻓﻌﻼ ... ﻜﺎﻨﻭﺍ ﺒﻴﻘﻭﻟﻭﺍ ﻋﻠﻴﻪ ﺃﻓﻨﺩﻴﻨﺎ.‬ ‫ﹰ‬ ‫ﺃﻫﻭ ﻟﺤﺩ ﻤﺎ ﻜﺎﻨﺕ ﺍﻟﻨﺎﺱ ﺒﺘﻘﻭل ﻋﻠﻴـﻪ ﺃﻓﻨـﺩﻴﻨﺎ ﻴﺨﺼـﻨﺎ‬ ‫ﻭﺤﺎﺴﺱ ﺒﻴﻨﺎ، ﻟﻜﻥ ﻟﻤﺎ ﺒﻘﻰ ﺒﺎﺸﺎ ﺩﺨل ﻑ ﺴﻜﺔ ﺍﻟﻠﻲ ﻴﺭﻭﺡ ﻤـﺎ‬ ‫ﻴﺭﺠﻌﺵ، ﺘﻔﺘﻜﺭ ﺠﻤﺎل ﻋﺒﺩ ﺍﻟﻨﺎﺼﺭ ﺩﻩ ﺘﻠﻴﻕ ﻋﻠﻴﻪ ﻜﻠﻤﺔ ﺃﻓﻨـﺩﻱ‬ ‫ﻭﺍﻟﻼ ﺒﺎﺸﺎ...؟ ﺃﻨﺎ ﺒﻴﺘﻬﻴﺄ ﻟﻲ ﺃﻨﻪ ﺃﻓﻨﺩﻱ ﺯﻴﻙ ﻜﺩﻩ، ﻤﺎ ﻴـﻨﻔﻌﺵ‬ ‫ﻴﺒﻘﻰ ﺒﺎﺸﺎ.‬ ‫- ﻏﺭﻴﺒﺔ ﺍﻟﻜﻼﻡ ﺍﻟﻠﻲ ﺍﻨﺕ ﺒﺘﻘﻭﻟﻪ ﺩﻩ ﻴﺎ ﻋﻡ ﺤﺴﻨﻴﻥ.‬
‫- ﻭﻻ ﻏﺭﻴﺒﺔ ﻭﻻ ﺤﺎﺠﺔ، ﺃﻫﻲ ﺭﻁﺭﻁﺔ ﻜـﻼﻡ ﻨﺴـﻠﻲ‬ ‫ﺭﻭﺤﻨﺎ ﺒﻴﻪ ﻑ ﺍﻟﺴﻜﺔ ﻴﺎ ﺴﻴﺩ ﺍﻓﻨﺩﻱ.‬ ‫- ﻷ ... ﺩﻱ ﻤﺵ ﺭﻁﺭﻁﺔ ﻜﻼﻡ ... ﺩﻩ ﻜﻼﻡ ﻤـﻭﺯﻭﻥ‬ ‫ﻭﻭﺭﺍﻩ ﻤﻌﺎﻨﻲ ﻭﻤﺤﺘﺎﺝ ﺘﻔﻜﻴﺭ ﻭﻗﻌﺎﺩ.‬ ‫- ﻟﻤﺎ ﺘﺒﻘﻰ ﻓﺎﻀﻲ ﻴﺎ ﺴﻴﺩ ﺃﻓﻨﺩﻱ ﻨﺒﻘﻰ ﻨﻘﻌﺩ ﻭﻨﺘﺎﺤﻜﻰ..‬ ‫ﺒﺱ ﺇﻨﺕ ﻤﻭﺍﻓﻕ ﺇﻨﻙ ﺡ ﺘﺒﻘﻰ ﺒﺎﻟﻨﺴﺒﺔ ﻟﻲ ﺴﻴﺩ ﺃﻓﻨـﺩﻱ‬ ‫ﻋﻠﻰ ﻁﻭل ﻭﻤﺵ ﺒﻴﻪ ﻭﻻ ﺒﺎﺸﺎ...؟‬ ‫- ﻤﻭﺍﻓﻕ ﻴﺎ ﻋﻡ ﺤﺴﻨﻴﻥ.‬ ‫ﻤﺎ ﺃﻫﻭ ﺇﻨﺕ ﺭﺍﺨﺭ ﺒﺘﻘﻭﻟﻠﻲ ﻴﺎ ﻋﻡ ﺤﺴﻨﻴﻥ، ﺍﻟﻭﺤﻴﺩ ﺍﻟﻠـﻲ‬ ‫ﺒﻴﻔﻜﺭﻨﻲ ﺒﺎﺴﻤﻰ ﺍﻷﻭﻻﻨﻲ، ﻜﻠﻬﻡ ﺒﻴﻘﻭﻟﻭﻟﻲ ﻴﺎ ﻤﺩﻨﺩﺵ، ﻨﺴـﻴﻭﺍ‬ ‫ﺤﺴﻨﻴﻥ ﺩﺍ ﺨﺎﻟﺹ، ﻭﺍﻨﺕ ﺍﻟﻠﻲ ﺒﺘﻔﻜﺭﻨﻲ ﺒﻴﻪ ﻴﺎ ﺴـﻴﺩ ﺃﻓﻨـﺩﻱ،‬ ‫ﻴﻌﻨﻲ ﻭﺍﺤﺩﺓ ﺒﻭﺍﺤﺩﺓ .‬ ‫ﻜﺎﻥ ﺼﺎﻟﺢ ﻓﻲ ﻤﻭﺍﺠﻬﺘﻲ، ﻭﺍﻗﻔﺎ ﻜﺄﻨﻤﺎ ﻟﻴﻌﺘﺭﺽ ﻁﺭﻴﻘﻲ،‬ ‫ﻜﻨﺕ ﺃﻟﻤﺢ ﻋﻠﻰ ﺘﻘﺎﻁﻴﻌﻪ ﺸﺒﺢ ﺍﺒﺘﺴﺎﻤﺔ ﻤﻥ ﺃﻓﻠﺢ ﻓـﻲ ﻤﻔﺎﺠـﺄﺓ‬ ‫ﺯﻤﻴﻠﻪ ﻓﻲ ﻟﻌﺒﺔ ﺍﻟﺼﻴﺎﺩ ﻭﺍﻟﺤﻤﺎﻡ، ﻫﻡ ﺒﺄﻥ ﻴﻘـﻭل ﻜﻼﻤـﺎ ﺜـﻡ‬ ‫‪‬‬
‫ﺘﺭﺍﺠﻊ، ﻨﻅﺭ ﺇﻟﻰ ﻋﻡ ﺤﺴﻨﻴﻥ ﻭﺍﻟﺤﻘﻴﺒﺔ ﺍﻟﺘﻲ ﻴﺤﻤﻠﻬﺎ، ﺒﺩﺍ ﻟﻲ ﺃﻨﻪ‬ ‫ﻓﻜﺭ ﻗﺒل ﺃﻥ ﻴﻁﺭﺡ ﺴﺅﺍﻟﻪ ﻭﻫﻭ ﻴﺄﺨﺫﻨﻲ ﻓﻲ ﺼﺩﺭﻩ:‬ ‫- ﻋﻠﻰ ﻓﻴﻥ ﺍﻟﻌﺯﻡ ﻜﺩﺓ...؟‬ ‫- ﺴﻴﺩ ﺃﻓﻨﺩﻱ ﻁﻠﺏ ﻤﻨﻲ ﺃﻭﺼل ﺍﻟﺸﻨﻁﺔ ﺩﻱ ﻟﺤﺩ ﺩﺍﺭﻜﻡ‬ ‫ﻴﺎ ﺴﻲ ﺼﺎﻟﺢ، ﻫﻤﺎ ﺍﻟﺠﻤﺎﻋﺔ ﻤﺵ ﻑ ﺍﻟﺩﺍﺭ ﺒﺭﻀﻪ...؟‬ ‫- ﺒﺫﻟﻙ ﺘﻁﻭﻉ ﺍﻟﻤﺩﻨﺩﺵ ﻤﻭﻀ ‪‬ﺎ ﻗﺒـل ﺃﻥ ﻴﺘﻠﻘـﻰ ﺭﺩ‬ ‫ﺤ‬ ‫ﺼﺎﻟﺢ.‬ ‫- ﺃﻫﻡ ﻑ ﺍﻟﺩﺍﺭ ﻴﺎ ﻤﺩﻨﺩﺵ .. ﺡ ﻴﺭﺤﻭﺍ ﻓﻴﻥ ...؟‬ ‫- ﺃﻓﻭﺘﻜﻡ ﺃﻨﺎ ﺒﻘﻰ ... ﻗﺎل ﻴـﺎ ﺩﺍﺨـل ﺒـﻴﻥ ﺍﻟﺒﺼـﻠﺔ‬ ‫ﻭﻗﺸﺭﺘﻬﺎ.‬ ‫- ﻤﻴﻥ ﻓﻴﻨﺎ ﻴﺎ ﻟﻠﻲ ﺘﻨﺨﺒﻁ ﻑ ﻨﺎﻓﻭﺨﻙ ﺍﻟﺒﺼـﻠﺔ ﻭﻤـﻴﻥ‬ ‫ﻗﺸﺭﺘﻬﺎ...؟‬ ‫- ﺃﻨﺎ ﻋﺎﺭﻑ ﺒﻘﻰ...؟ ﺃﻫﻭ ﻜﻼﻡ ﻴﺎ ﺴﻲ ﺼﺎﻟﺢ.‬
‫- ﻗﺎل ﺍﻟﻤﺩﻨﺩﺵ ﻋﺒﺎﺭﺘﻪ ﺍﻷﺨﻴﺭﺓ ﻭﻫﻭ ﻴﺘﻠﻔﺕ ﻤﺘﺒﺎﻁ ًﺎ ﺜﻡ‬ ‫ﺌ‬ ‫ﻤﻌﺘﺩﻻ ﻭﻤﺘﺴﺎﺭ ‪‬ﺎ ﻓﻲ ﺍﺘﺠﺎﻩ ﺒﻴﺕ ﺼﺎﻟﺢ، ﻟﻌﻠﻪ ﻓﻜﺭ ﺃﻥ‬ ‫ﻋ‬ ‫ﹰ‬ ‫ﻭﺠﻭﺩﻩ ﺒﻴﻨﻨﺎ ﻟﻡ ﻴﻜﻥ ﻤﻁﻠﻭ ‪‬ﺎ، ﻭﻟﻌﻠﻪ ﺃﺭﺩ ﺃﻥ ﻴﺘﻴﺢ ﻟﻨـﺎ‬ ‫ﺒ‬ ‫ﻓﺭﺼﺔ ﺍﻟﺘﻌﺎﻤل ﻤﻨﻔﺭﺩﻴﻥ ﺩﻭﻥ ﺭﻗﻴﺏ، ﺃﻭﻤـﺄ ﺼـﺎﻟﺢ‬ ‫ﺭﺍﻀ ‪‬ﺎ ﻋﻥ ﺘﺼﺭﻑ ﺍﻟﻤﺩﻨﺩﺵ ﻭﻤﺩ ﻴﺩﻩ ﺍﻟﻴﻤﻨﻰ ﻟﻴﻤﺴﻙ‬ ‫ﻴ‬ ‫ﻗﺒﻀﺘﻲ ﻭﻴﻘﻭﺩﻨﻲ ﺇﻟﻰ ﻤﻌﻜﻭﺱ ﺍﻻﺘﺠﺎﻩ ﺍﻟـﺫﻱ ﻜﻨـﺕ‬ ‫ﺃﺴﻴﺭ ﻓﻴﻪ، ﻜﺄﻨﻤﺎ ﻜﺎﻥ ﻴﻔﺭ ﻤﻥ ﺸﻲﺀ ﻤﺠﻬﻭل ﻭﻤﺘﻭﺍﺠﺩ‬ ‫ﻓﻲ ﺩﺍﺭﻩ، ﻫﻤﺱ ﺒﻌﺩ ﺘﻨﻬﻴﺩﺓ:‬ ‫ﺇﺤﻨﺎ ﺡ ﻨﺘﻐﺩﻯ ﻑ ﺍﻟﻐﻴﻁ ﻴﺎ ﺃﺴﺘﺎﺫ.‬ ‫-‬ ‫*****‬ ‫* ﺜﻡ ﻤﻭﺍل: ﻟﻴﻪ ﻴﺎ ﺍﺒﻥ ﺁﺩﻡ‬ ‫ﻟﻴــﻪ ﻴــﺎ ﺒــﻥ ﺁﺩﻡ ﺘﻨﺴــﻰ ﺨﻼ ﹶــﻙ‬ ‫‪‬‬ ‫ﱠﻨ‬ ‫ﺃﻫﻠــﻙ ﻭﻨﺎ ‪‬ــﻙ ‪‬ــ ‪ ‬ﺃﻭﻟــﻰ ﺒﻴــﻙ‬ ‫‪‬‬ ‫‪‬ﻫ ﻡ‬ ‫ﺴ‬ ‫ـﻙ‬ ‫ـﻭ ـﺎﻥ ـﺎﻥ ـﺭﺵ ﺩﻩ ﺯﻤﺎﻨـ ‪‬‬ ‫ﻟـ ﻜـ ﺯﻤـ ﺍﻟﻘـ‬ ‫ـﻪ ـﻰ ـﻙ‬ ‫ـﻙ ﺒﺭﻀـ ﺃﻭﻟـ ﺒﻴـ ‪‬‬ ‫ـﻙ ﻭﻨﺎﺴـ‬ ‫ﺃﻫﻠـ‬ ‫ـﻙ‬ ‫ـﺭﺽ ﻭﻫ ـ ‪‬ﻩ ﺩﻩ ﻤﻜﺎﻨــ ‪‬‬ ‫‪‬ــ ﻭ‬ ‫ﺍﻷﺭﺽ ﻋــ‬
‫ـﻪ ـﻙ‬ ‫ـﻁ ـﺩﺍﺭ ﺤﻤﺎﻴـ ﻟﻴـ ‪‬‬ ‫ﻭﺍﻟﻠ ـﻪ ﻭﺴـ ﺍﻟـ‬ ‫ﱠﻤـ ‪‬‬ ‫*****‬ ‫* ﺜﻡ ﻗﺼﺔ: ﺍﻟﻤﺸــﻭﺍﺭ ﺍﻟﺜﺎﻨـﻲ‬ ‫ﻜﺎﻥ ﻴﺸﻴﺭ ﺒﺎﻟﺴﺒﺎﺒﺘﻴﻥ ﺇﻟﻰ ﺘﻠﻙ ﺍﻟﻤﺴﺎﺤﺔ ﺍﻟﺘﻲ ﻜﺎﻨـﺕ ﻤـﺎ‬ ‫ﺘﺯﺍل ﻓﻲ ﺤﻭﺯﺘﻪ ﻗﺎﺌﻼ ﺒﺘﺴﺎﻤﺢ ﻭﻫﻤﻲ:‬ ‫ﹰ‬ ‫ﺍﷲ ﻴﺴﺎﻤﺤﻬﻡ ﺒﻘﻰ، ﻜﺒﺎﺭﺍﺕ ﺍﻟﻌﻴﻠﺔ ﻤﺎ ﻜـﺎﻨﻭﺵ ﻋـﺎﺭﻓﻴﻥ‬ ‫ﻗﻴﻤﺔ ﺍﻷﺭﺽ، ﺃﻏﻠﻁ ﻟﻭ ﻗﻠﺕ ﺇﻥ ﻋﻘﻭﻟﻬﻡ ﻜﺎﻨﺕ ﻓﺎﻀﻴﺔ ﺯﻤـﺎﻥ،‬ ‫ﻭﺍﷲ ﻴﺭﺤﻤﻪ ﺠﺩﻙ ﻋﺒﺩ ﺍﻟﻘﺎﺩﺭ ﻜﺎﻥ ﺃﻨﺼﺤﻬﻡ. ﻭﻗﻑ ﻟﻠﻤﺭﺤـﻭﻡ‬ ‫ﺃﺒﻭﻩ ﻻﺠل ﻴﻤﻨﻌﻪ ﻤﻥ ﺒﻴﺎﻋﺔ ﺍﻷﺭﺽ ﻭﻨﻔﺫ ﻏﺭﻀﻪ، ﻭﻟـﻭﻻ ﺇﻥ‬ ‫ﺍﻟﺭﺍﺠل ﺤﺴﺏ ﻤﺎ ﺴﻤﻌﺕ ﻜﺎﻥ ﺒﻴﻌﻤل ﻟﻪ ﺃﻟﻑ ﺤﺴﺎﺏ ﻜﺎﻥ ﺒﺎﻉ‬ ‫ﺃﻜﺘﺭ ﺯﻱ ﺍﻟﻠﻲ ﺒﺎﻋﻭﺍ، ﻭﻟﻭ ﻜل ﺭﺠﺎﻟﺔ ﺍﻟﻌﻴﻠﺔ ﻋﻤﻠﻭﺍ ﺯ ‪‬ﻪ ﻜـﺎﻥ‬ ‫ﻴ‬ ‫ﺃﻜﺘﺭ ﻤﻥ ﻨﺹ ﺯﻤﺎﻡ ﺍﻟﻜﻔﺭ ﻓﻀل ﻑ ﺇﻴـﺩﻴﻨﺎ، ﺒـﺱ ﺡ ﻨﻌﻤـل‬ ‫ﺃﻴﻪ...؟‬ ‫- ﺍﻟﻤﻬﻡ ﺘﺤﺎﻓﻁﻭﺍ ﻉ ﺍﻟﻤﻭﺠﻭﺩ.‬
‫- ﺍﻟﻤﻭﺠﻭﺩ ...؟ ﺩﺍ ﺃﻨﺎ ﺴﺎﻋﺎﺕ ﻴﺘﻬﻴﺄ ﻟﻲ ﺃﺸـﻴل ﺤﺩﻴـﺩ‬ ‫ﺍﻟﺤﺩ ﺒﻴﻥ ﺃﺭﻀﻨﺎ ﻭﺃﺭﺽ "ﺍﻟﻤﺩﻋﻭﻕ" ﺴـﻠﻤﺎﻥ ﺸـﻠﺒﻲ‬ ‫ﻭﺍﻟﻠﻲ ﻴﺤﺼل ﺒﻌﺩﻫﺎ ﻴﺤﺼل، ﺃﺼـﻠﻪ ﺨـﺩﻩ ﺒﺘـﺭﺍﺏ‬ ‫ﺍﻟﻔﻠﻭﺱ، ﺇﻴﻪ ﻗﻭﻟﻙ ﺇﻨﻲ ﻤﻨﻌﺕ ﺃﻨﻔﺎﺭﻩ ﺘﻨﺯل ﻨﺹ ﺍﻟﻔﺩﺍﻥ‬ ‫ﺍﻟﻠﻲ ﻨﺎﺤﻴﺔ ﺍﻟﺘﺎﺒﻭﺕ ﺯﺭﻋﺘﻴﻥ ﺍﺘﻨﻴﻥ ﺒﺱ ﺩﻭل ﻜﺎﻨﺕ ﻟﻬﻡ‬ ‫ﺤﻜﺎﻴﺔ ﻴﺎ ﺃﺴﺘﺎﺫ.‬ ‫- ﻤﺎ ﺒﻼﺵ ﺤﻜﺎﻴﺔ ﺃﺴﺘﺎﺫ ﺩﻱ ﻭﺘﻘﻭﻟﻠﻲ ﻴﺎ ﺴـﻴﺩ، ﺩﺍ ﺃﻨـﺎ‬ ‫ﺃﺨﻭﻙ.‬ ‫- ﻤﺎ ﺃﻗﺩﺭﺵ ﻴﺎ ﺃﺴﺘﺎﺫ، ﻟﺴﺎﻨﻲ ﻤﺎ ﻴﻁﺎﻭﻋﻨﻴﺵ، ﺴـﻴﺒﻨﻲ‬ ‫ﻋﻠﻰ ﺭﺍﺤﺘﻲ، ﻟﻭ ﻁﻠﻌﺕ ﻟﻭﺤﺩﻫﺎ ﻤﺵ ﺡ ﺍﻤﻨﻌﻬﺎ.‬ ‫ﺒﺩﺍ ﻟﻲ ﺃﻨﻪ ﻟﻭ ﺍﺴﺘﻁﺎﻉ ﺒﺎﻟﻔﻌل ﻤﺎ ﻭﻀﻊ ﺒﻴﻨﻲ ﻭﺒﻴﻨﻪ ﺤـﺎﺠ ‪‬ﺍ‬ ‫ﺯ‬ ‫ﻜﺎﻥ ﺒﺎﻟﻔﻌل ﻴﺤﺴﻪ، ﻓﻘﻠﺕ ﻟﻨﻔﺴﻲ ﺇﻨﻪ ﺴﻭﻑ ﻴﺘﺨﻠﺹ ﻤﻨـﻪ ﻓـﻲ‬ ‫ﻤﺴﺘﻘﺒل ﺍﻷﻴﺎﻡ ﻓﻠﻡ ﺃﻀﻐﻁ ﻋﻠﻴﻪ ﻭﺘﺭﻜﺕ ﻟﻪ ﺤﺭﻴﺔ ﺍﺨﺘﻴﺎﺭ ﺍﻟﻭﻗﺕ‬ ‫ﻟﻴﺯﻴﺢ ﻤﺎ ﻴﻤﻜﻥ ﺃﻥ ﻴﻜﻭﻥ ﺤﺩﻭ ‪‬ﺍ ﺘﻠﺯﻡ ﻤﺭﺍﻋﺎﺘﻬﺎ ﺒﻴﻨﻲ ﻭﺒﻴﻨـﻪ،‬ ‫ﺩ‬ ‫ﻭﺒﺩﺍ ﻟﻲ ﺃﻨﻪ ﻟﻡ ﻴﻜﻥ ﻟﻴﺘﺭﺍﺠﻊ ﺃﺒ ‪‬ﺍ ﻟﻭ ﺍﺴـﺘﻁﺎﻉ ﻋـﻥ ﺇﺯﺍﺤـﺔ‬ ‫ﺩ‬
‫ﺍﻟﺤﺩﻭﺩ ﺃﻭ ﺇﺯﺍﻟﺘﻬﺎ ﺒﻴﻨﻪ ﻭﺒﻴﻥ ﺴﻠﻤﺎﻥ ﺸﻠﺒﻲ، ﺘﺄﻜﺩ ﻟـﻲ ﺃﻨـﻪ ﻻ‬ ‫ﻴﺤﺏ ﺃﻭﻻﺩ ﺸﻠﺒﻲ ﻭﺃﻥ ﻜﺭﺍﻫﻴﺘﻪ ﻟﻬﻡ ﻜﺎﻨﺕ ﺒﻼ ﺤﺩ ﺒﺴﺒﺏ ﺤﺩﻭﺩ‬ ‫ﺍﻷﺭﺽ ﻋﻠﻰ ﻭﺠﻪ ﺍﻟﺘﺤﺩﻴﺩ، ﻭﺭﺒﻤﺎ ﻜﺎﻨﺕ ﺭﻏﺒﺘﻪ ﻓﻲ ﺇﺯﺍﻟﺔ ﺍﻟﺤﺩ‬ ‫ﺒﻴﻨﻪ ﻭﺒﻴﻥ ﺃﺭﺽ ﺴﻠﻤﺎﻥ ﺸﻠﺒﻲ ﺘﻘﺎﺒﻠﻬﺎ ﻓﻲ ﺍﻟﻨﺎﺤﻴـﺔ ﺍﻷﺨـﺭﻯ‬ ‫ﻜﺭﺍﻫﻴﺔ ﺘﻭﺍﺯﻱ ﻜﺭﺍﻫﻴﺘﻪ ﺃﻭ ﺘﺯﻴﺩ، ﻟﻜﻨﻬﻡ ﻜـﺎﻨﻭﺍ ﻴﺴـﺘﻁﻴﻌﻭﻥ‬ ‫ﺘﺯﻭﻴﺩ ﺍﻟﻤﺴﺎﺤﺎﺕ ﻋﻠﻰ ﺤﺴـﺎﺏ ﺃﻭﻻﺩ ﻋـﻭﻑ ﺍﻟـﺫﻴﻥ ﻜـﺎﻨﻭﺍ‬ ‫ﺒﺤﺴﺎﺒﺎﺘﻪ ﻓﻲ ﻏﻔﻠﺔ ﺠﻌﻠﺘﻬﻡ ﻴﻔﺭﻁـﻭﻥ ﻓـﻲ ﺃﺭﺽ ﺯﺭﻋﻭﻫـﺎ‬ ‫ﻭﻋﺠﻨﻭﻫﺎ ﺒﻜﺩ ﺃﻋﻤﺎﺭﻫﻡ ﻭﺃﻨﻬﺎﺭ ﻋﺭﻕ ﻋﻴﺎﻟﻬﻡ ﻭﺃﺒﻘﻭﻫﺎ ﻗـﺎﺩﺭﺓ‬ ‫ﻋﻠﻰ ﺍﻹﺜﻤﺎﺭ ﻟﺤﺴﺎﺏ ﺍﻟﻐﺭﺒﺎﺀ، ﻫل ﻭﺴﻭﺴﺕ ﻟﻲ ﺍﻟﺭﻴـﺎﺡ ﻓـﻲ‬ ‫ﺍﻷﺫﻨﻴﻥ ﺒﻬﻤﺴﺎﺕ ﺍﻋﺘﺫﺍﺭﺍﺕ ﻓﺎﺕ ﺃﻭﺍﻨﻬﺎ ﻤﻤﺯﻭﺠﺔ ﺒﺘﺤﺫﻴﺭﺍﺕ ﻤﻥ‬ ‫ﻤﻌﺎﻭﺩﺓ ﺘﺒﺎﻋﺩﻱ ﻋﻥ ﻜﻔﺭ ﻋﺴﻜﺭ ﺃﻭ ﺍﻻﺒﺘﻌﺎﺩ ﻋﻥ ﺃﻭﻻﺩ ﻋـﻭﻑ‬ ‫ﻷﺸﻬﺩ ﺒﻨﻔﺴﻲ ﻭﺃﻓﺴﺭ ﻭﺃﻜﺘﺸﻑ ﺼﻼﺒﺔ ﺍﻟﺠﺫﻭﺭ...؟‬ ‫ﻭﻟﻭ ﺍﻨﻲ ﻤﺎ ﺒﺤﺒﺵ ﺍﻟﺠﻤﺎﻋﺔ ﺩﻭل ﻤﻥ ﺃﺼﻠﻪ، ﺇﻨﻤﺎ ﺍﻟﻭﺍﺠﺏ‬ ‫ﺒﺭﻀﻪ ﻤﺎ ﺩﺍﻡ ﻨﺯﻟﺕ ﺍﻟﻜﻔﺭ ﺘﺸﻭﻑ ﺍﻟﺴﺕ ﻭﺍﻟﺩﺘﻙ، ﺃﺼل ﻋﻴـﺏ‬ ‫ﺘﺒﻘﻰ ﺭﺍﻴﺢ ﺠﺎﻱ ﻭﻻ ﺘﺸﻭﻓﻜﺵ، ﺃﺼل ﺇﻨﺕ ﻀـﻨﺎﻫﺎ ﻉ ﺍﻟﺒﻌـﺩ‬ ‫ﻭﺍﻟﻘﺭﺏ ﻴﺎ ﺃﺴﺘﺎﺫ، ﻫﻭ ﺃﻨﺎ ﻻ ﻤﺅﺍﺨﺫﺓ ﺃﻋﻠ ﱢﻤﻙ ﺍﻷﺼﻭل...؟‬ ‫ـ‬
‫- ﺒﺱ، ﻗﺼﺩﻱ ﺇﻨﺕ ﻋﺎﺭﻑ ﺇﻨﻬﺎ .....‬ ‫- ﻤﺎ ﺍﻨﺎ ﻋﺎﺭﻑ ﺡ ﺘﻘﻭل ﺇﻴﻪ، ﺇﻨﻤﺎ ﺠﺩﺍﺭ ﺠﺩﻙ ﻋﺒﺩ‬ ‫ﺍﻟﺴﺘﺎﺭ ﻤﻭﺠﻭﺩﺓ،‬ ‫ﻭﺍﻟﺴﺕ ﻭﺍﻟﺩﺘﻬﺎ ﻤﻭﺠﻭﺩﺓ، ﻭﻴﺼﺢ ﺒﺭﻀﻪ ﺘﻔﻭﺕ ﻋﻠﻴﻬﺎ، ﻤﺎ‬ ‫ﻫﻤﺎ ﺃﻫﻠﻙ ﺒﺭﻀﻪ، ﻭﺍﻷﻡ ﻤﺎ ﺒﺘﺘﻌﻭﻀﺵ ﻤﻬﻤﺎ ﺇﻥ ﻜﺎﻥ.‬ ‫ﺸﻌﺭﺕ ﺒﺸﻲﺀ ﻤﻥ ﺍﻟﻭﺠﻊ، ﺭﺒﻤﺎ ﻷﻨﻪ ﻜـﺎﻥ ﻴـﺘﻜﻠﻡ ﻤﻨـﺫ‬ ‫ﻟﺤﻅﺎﺕ ﻋﻥ ﺃﻭﻻﺩ ﺸﻠﺒﻲ ﺒﻜل ﻜﺭﺍﻫﻴﺔ ﻭﺭﺒﻤﺎ ﺍﺯﺩﺭﺍﺀ ﻭﺇﻨﻪ ﻟـﻡ‬ ‫ﻴﺨﻑ ﻤﺸﺎﻋﺭﻩ ﻋﻨﻲ ﻭﺍﺜ ﹰﺎ ﺃﻨﻨﻲ ﻟﻡ ﺃﻜﻥ ﺒﻘﺎﺩﺭ ﻋﻠـﻰ ﻤﻨﻌـﻪ ﺃﻭ‬ ‫ﻘ‬ ‫ﺍﻟﺘﻔﻜﻴﺭ ﻓﻲ ﺍﻻﻋﺘﺭﺍﺽ ﻋﻠﻴﻪ؛ ﻷﻨﻨﻲ ﺃﻨﺘﺴﺏ ﻟﻬﻡ ﻤﻥ ﻨﺎﺤﻴﺔ ﺍﻷﻡ،‬ ‫ﻜﺎﻥ ﻤﻥ ﺍﻟﻌﺴﻴﺭ ﺃﻥ ﺃﻨﺴﻰ ﺤﻜﺎﻴﺎﺕ ﺃﺒﻲ ﻋﻨﻬﻡ ﻭﻋﻨﻬﺎ ﻭﻜﻴﻑ ﺃﻨﻪ‬ ‫ﺃﺤﻴﺎ ﹰﺎ ﻜﺎﻥ ﻴﻨﺴﻰ ﻨﻔﺴﻪ ﻭﻴﻭﺸﻙ ﻋﻠﻰ ﻟﻭﻤﻲ ﻭﺘﻭﺒﻴﺨﻲ ﻭﺍﻫ ‪‬ـﺎ‬ ‫ﻤ‬ ‫ﻨ‬ ‫ﺃﻨﻨﻲ ﻤﻨﻬﻡ ﺃﻜﺜﺭ ﻤﻥ ﻜﻭﻨﻲ ﺍﺒﻨﻪ ﻭﺃﺤﻤل ﺍﺴﻤﻪ ﺍﻟـﺫﻱ ﻴﺘﺒـﺎﻫﻰ،‬ ‫ﺭﻏﻡ ﻜل ﺸﻲﺀ ﺒﻪ ﻓﻲ ﻜل ﺍﻟﻤﻨﺎﺴﺒﺎﺕ، ﺤﺘﻰ ﻓﻲ ﺤﺎﻻﺕ ﺍﻟﻤﺭﺍﺭﺓ‬ ‫ﺍﻟﺘﻲ ﺴﺒﺒﺘﻬﺎ ﻟﻪ ﺴﻨﻭﺍﺕ ﺍﻏﺘﺭﺍﺒﻪ، ﻏﺼﺒﺎ ﻜﺎﻥ ﻴﻌﺘـﺯ ﺒﺎﻨﺘﺴـﺎﺒﻨﺎ‬ ‫ﻟﻬﻡ، ﻭﻫﺎ ﻫﻭ ﺼﺎﻟﺢ ﻴﻌﺒﺭ ﺒﻜﻠﻤﺎﺘﻪ ﻋﻠـﻰ ﺴـﻁﺢ ﺍﻟﺠـﺭﺡ ﺃﻭ‬
‫ﻴﻐﻭﺹ ﺒﻤﺸﺭﻁ ﺒﺘﺎﺭ ﻋﻠﻰ ﻤﻨﻁﻘﺔ ﺍﻟﻭﺠﻊ ﺍﻟﻘﺩﻴﻡ، ﻭﻋﻠﻰ ﻨﺤـﻭ‬ ‫ﻏﺎﻤﺽ ﻜﻨﺕ ﺃﺸﻌﺭ ﺃﻨﻪ ﻤﺜل ﺃﺒﻲ ﻤﺴﺘﻌﺩ ﺃﻥ ﻴﻠﻭﻤﻨﻲ ﻷﻥ ﺃﻤـﻲ‬ ‫ﺍﻟﺘﻲ ﻴﻭﺼﻴﻨﻲ ﻋﻠﻴﻬﺎ ﻤﻥ ﺃﻭﻻﺩ ﺸﻠﺒﻲ ﻭﺭﺒﻤـﺎ ﻜـﺎﻥ ﺼـﺎﻟﺢ‬ ‫ﻴﻌﺘﺒﺭﻫﺎ ﺒﻜل ﺍﻟﺤﺴﺎﺒﺎﺕ ﺍﻟﺴﺎﺭﻴﺔ ﻤﺴﺌﻭﻟﺔ ﻋﻥ ﺃﺯﻤﺘﻪ، ﻷﻥ ﺃﺒـﻲ‬ ‫ﺘﺯﻭﺠﻬﺎ ﺒﻌﺩ ﺃﻥ ﺸﺎﻏﻠﺘﻪ ﺒﺠﻤﺎﻟﻬﺎ ﻓﺘﺭﺓ ﻭﻜﻴﻑ ﺃﻨﻪ ﺘﺭﻙ ﺼـﺎﻟﺢ‬ ‫ﺒﺤﺴﺏ ﻤﺎ ﺸﺎﻉ ﺃﻴﺎﻤﻬﺎ ﺒﺴﺒﺏ ﺃﻤﻲ ﻟﻴﻜﻭﻥ ﻓﻲ ﺭﻋﺎﻴﺔ ﺃﻤﻪ ﻓﻜﺎﺒﺩ‬ ‫ﺤﺭﻤﺎﻨﻪ ﻤﻥ ﺭﻋﺎﻴﺔ ﺍﻷﺏ ﻋﻠﻰ ﺍﻟﻌﻜﺱ ﻤﻨﻲ ﻷﻨﻨﻲ ﺍﻨﺤﺭﻤﺕ ﻤﻥ‬ ‫ﺘﻠﻙ ﺍﻷﻡ، ﺭﺒﻤﺎ ﻜﺎﻥ ﻴﻭﻀﺢ ﻟﻲ ﺍﻟﻔﺎﺭﻕ ﺒﻴﻨﻲ ﻭﺒﻴﻨﻪ ﻷﻨﻪ ﻴﻨﺴﺏ‬ ‫ﻷﻭﻻﺩ ﻋﻭﻑ ﺃﻤﺎ ﻭﺃ ‪‬ﺎ ﺒﻴﻨﻤﺎ ﺃﻨـﺎ ﺨﻠـﻴﻁ ﺃﻭ ﻨﺘـﺎﺝ ﺃﺴـﺭﺘﻴﻥ‬ ‫ﺒ‬ ‫ﻤﺘﻨﺎﻓﺭﺘﻴﻥ ﻭﻤﺘﺼﺎﺭﻋﺘﻴﻥ ﻋﻠﻰ ﺍﻤﺘﺩﺍﺩ ﺴﻨﻭﺍﺕ، ﻭﻓﻲ ﺤﻜﺎﻴـﺎﺘﻬﻡ‬ ‫ﺃﺴﻘﻁﻭﺍ ﻤﺎ ﻜﺎﻥ ﻴﺭﻭﻴﻪ ﺃﺒﻲ ﻋﻥ ﺯﻭﺠﺔ ﺃﺒﻴﻪ ﺍﻟﺜﺎﻨﻴﺔ ﻭﻜﻴﻑ ﺃﻨﻬـﺎ‬ ‫ﻜﺎﻨﺕ ﻭﺭﺍﺀ ﺇﺨﺭﺍﺠﻬﻡ ﻤﻥ ﺍﻟـﺩﺍﺭ، ﻜﺎﻨـﺕ ﺍﻟﻤﺴـﺎﺌل ﺸـﺎﺌﻜﺔ‬ ‫ﻭﻤﺘﺩﺍﺨﻠﺔ، ﻟﻜﻨﻨﻲ ﻜﻨﺕ ﺃﺤﺎﻭل، ﺍﺴﺘﻌﺎﺩﺓ ﻤﻼﻤﺢ ﺃﻤﻲ ﺍﻟﻤﺴﺘﺤﻴﻠﺔ‬ ‫ﻓﻼ ﺃﺴﺘﻁﻴﻊ ﺭﻏﻡ ﻤﻌﺭﻓﺘﻲ ﺒﺄﻨﻬﺎ ﺘﺘﻨﻔﺱ ﻭﺘﻌﻴﺵ ﻓﻲ ﺤﻴﺯ ﻨﻔـﺱ‬ ‫ﻫﺫﺍ ﺍﻟﻜﻔﺭ ﺍﻟﺼﻐﻴﺭ، ﻗﺭﻴﺒﺔ ﺠ ‪‬ﺍ ﻭﺒﻌﻴﺩﺓ ﺍﻟﻤﻨﺎل ﺠـ ‪‬ﺍ ﻓـﻲ ﺫﺍﺕ‬ ‫ﺩ‬ ‫ﺩ‬ ‫ﺍﻟﻭﻗﺕ، ﻜﺎﻥ ﻤﻥ ﺍﻟﺼﻌﺏ ﺃﻥ ﺃﺤﺩﺩ ﻫﺩﻓﻪ ﻤﻥ ﺍﻗﺘﺭﺍﺤﻪ ﺍﻟﻤﺒﺎﻏﺕ‬
‫ﺃﻭ ﺃﺴﺘﻁﻴﻊ ﺃﻥ ﺃﺘﺨﻠﺹ ﻤﻥ ﺒﻌﺽ ﺍﻟﺨﺠل ﺍﻟﻁـﺎﺭﺉ ﻓﻐﻴـﺭﺕ‬ ‫ﺍﻟﻤﻭﻀﻭﻉ:‬ ‫ﻫ ‪‬ﺔ ﻨﺨﻠﺔ ﺍﻟﺒﻠﺢ ﺒﺘﻁﺭﺡ ﺒﻌﺩ ﻜﺎﻡ ﺴﻨﺔ...؟‬ ‫ﻴ‬ ‫-‬ ‫*****‬ ‫* ﺜﻡ ﺃﻏﻨﻴﺔ: ﻴﺎ ﻨﺨل‬ ‫ﻀﻠل ﻋﻠﻰ ﺍﻷﺤﺒﺎﺏ ﻭﻉ ﺍﻟﻌﻴﻠﻪ‬ ‫‪‬‬ ‫ﻴﺎ ﻨﺨل ﻁـﺎﻟﻊ ﻓـﻲ ﺍﻟﻌﻼﻟـﻲ ﻓـﻭﻕ‬ ‫ﻭﻴﻜﻭﻥ ﻓﻲ ﻋﺯ ﺍﻟﺸﻤﺱ ‪‬ﻠﻴﻠﻪ‬ ‫ﻀ ‪‬‬ ‫ﻭﺍﺒﻌﺕ ﻨﺴﻴﻡ ﺸـﺒﻙ ﺃﻏـﺎﻨﻲ ﻭﺸـﻭﻕ‬ ‫ﻨﻔﺴﻲ ﺒﻘﻰ ﻑ ﻫﻴﺼﻪ ﻭﻫﻠﻴﻠـﻪ‬ ‫ﺠ ‪‬ﻊ ﻗﻠﻭﺒﻨـﺎ ﻭﺨﻠـﻲ ﺒﺎﻟﻨـﺎ ﻴـﺭﻭﻕ‬ ‫ﻤ‬ ‫ـــــــــــ‬ ‫ﻴﺎ ﻨﺨل ﺼـﻭﺘﻙ ﻓـﻴﻥ ﺒﻘﺎﻟـﻪ ﺯﻤـﺎﻥ‬ ‫ﻴﺎ ﻨﺨـل ﺍﺴـﻤﻊ ﺼـﻭﺘﻲ ﺒﺎﻨـﺩﻫﻠﻙ‬ ‫‪‬‬ ‫ـﺎﻥ‬ ‫ـﻔ ‪ ‬ﻟﻌﻠ ـﺔ ﺍﻷﻭﻁـ ‪‬‬ ‫ﺒﻠﺤ ـﻙ ﺩﻩ ﻭﺼـ ﹶﻪ ِ ِﱢـ ﹾ‬ ‫‪‬ـ ‪‬‬ ‫ـﺘﺎﻫﻠﻙ‬ ‫‪‬‬ ‫ـﻕ ﻴﺴـ‬‫ـﺎﻟﻰ ـﻲ ﺒﺤـ‬ ‫ﻟﻠـ‬ ‫ﻓﺘﻌـ‬ ‫ﺠ ‪‬ﻌﻨــﺎ ﻭ ‪‬ــﺎ ﺍﻷﻫــل ﻭﺍﻟﺨــﻼﻥ‬ ‫‪‬‬ ‫ﻴ‬ ‫ﻤ‬ ‫ﺯﻤ ـﻥ ﺍﻟﺤﻨ ـﺎﻥ ﻭﺍﻟﺤ ـﺏ ﺯﻫﺯﻫﻠ ـﻙ‬ ‫ـ‬ ‫ـ‬ ‫ـ‬ ‫ـ‬ ‫ـــــــــ‬
‫ﻭﺍﻟﺩﻨﻴﺎ ﺘﺒﻘﻰ ﺒ ‪‬ﺭﻫﺎ ﺤﻠـﻭﻩ‬ ‫ﻤ‬ ‫ﻭﻑ ‪‬ﻀﻥ ﺃﺨﻭﻴﺎ ﺍﻟﻠﻴل ﻴﺒﻘـﻰ ﻨﻬـﺎﺭ‬ ‫ﺤ‬ ‫ﺇﺨﻭﺍﻨﻲ ﻫ ‪ ‬ﺍﻟﻌﻴﻠﻪ ﻭﺍﻟﻌﺯﻭﻩ‬ ‫‪‬ﻡ‬ ‫ﺃﻨﺎ ﺒﻴـﻪ ﺃﻋـ ‪‬ﻱ ﻡ ﺍﻟﺤﺩﻴـﺩ ﻭﺍﻟﻨـﺎﺭ‬ ‫ﺩ‬ ‫ﺨﻠﻴﻨﺎ ﻨﺒﻘﻰ ﻋﻠﻰ ﺍﻟﺯﻤﺎﻥ ﻗﻭﻩ‬ ‫ﻴﺎ ﻨﺨل ﻤﺎ ﺘﺴـﻴﺒﻨﻴﺵ ﻜـﺩﻩ ﻤﺤﺘـﺎﺭ‬ ‫*****‬ ‫* ﺜﻡ ﻗﺼﺔ: ﺍﻟﺯﻴﺎﺭﺓ‬ ‫ﻜﻨﺕ ﻗﺩ ﻗﺭﺭﺕ ﺍﻟﺫﻫﺎﺏ ﺇﻟﻰ ﺍﻟﻜﻔﺭ، ﺩﻓﻌﺘﻨﻲ ﺇﻟﻴـﻪ ﻏﺭﺒـﺔ‬ ‫ﺍﻟﺴﻨﻭﺍﺕ ﻓﻲ ﺍﻟﻤﺩﻥ ﺍﻟﻐﺭﻴﺒﺔ، ﻗﻠﺕ ﻟﻨﻔﺴﻲ ﺃﺴﺎﻓﺭ ﻷﻜـﻭﻥ ﻭﻓ ‪‬ـﺎ‬ ‫ﻴ‬ ‫ﺒﺎﻟﻭﻋﺩ ﺍﻟﺫﻱ ﻗﻁﻌﺘﻪ ﻋﻠﻰ ﻨﻔﺴﻲ ﺒﺎﻟﺯﻴﺎﺭﺓ ﻭﺭﺍﻏ ‪‬ﺎ ﻓﻴﻬﺎ ﻓﻲ ﻨﻔﺱ‬ ‫ﺒ‬ ‫ﺍﻟﻭﻗﺕ، ﻭﻓﻲ ﺨﻴﺎﻟﻲ ﻁﻭﺍل ﺍﻟﻁﺭﻴﻕ ﻜﺎﻨﺕ ﺘﺘﻭﺍﻟﻰ ﺴﻴﺭ ﺍﻟﺭﺠﺎل‬ ‫ﺍﻟﻘﺩﺍﻤﻰ ﻭﺃﺴﺘﺭﺠﻊ ﻜل ﻤﺎ ﺘﺒﻘﻰ ﻓﻲ ﺫﺍﻜﺭﺘـﻲ ﻤـﻥ ﻤﻼﻤﺤﻬـﻡ‬ ‫ﺍﻟﺴﻤﺭﺍﺀ ﺍﻟﺤﺎﺩﺓ ﻭﺍﻟﻨﺴﻭﺓ ﺍﻟﻔﺎﺭﻋﺎﺕ ﺍﻟﻤﺘﺸﺤﺎﺕ ﺒﺎﻟﺴـﻭﺍﺩ ﺍﻟﺘـﻲ‬ ‫ﺃﻨﺴﻨﻬﺎ ﻤﺨﺘﺎﺭ ﻓﻲ ﺘﻤﺎﺜﻴﻠﻪ ﺒﻤﺜل ﻤﺎ ﻤﺯﺠﻬﺎ ﺒﻤﻼﻤـﺢ ﺍﻷﺴـﻼﻑ‬ ‫ﺍﻟﻘﺩﺍﻤﻰ ﻤﻥ ﺒﺩﺍﻴﺎﺕ ﺍﻟﺘﺎﺭﻴﺦ ﺍﻟﻤﻜﺘﻭﺏ ﻭﺍﻟﻤﺭﻭﻱ، ﻜﻨﺕ ﺃﺜﻕ ﺃﻨﻪ‬ ‫ﻫﻨﺎﻙ ﻓﻲ ﻜﻔﺭﻨﺎ ﺃﺸﻴﺎﺀ ﻴﻠﺯﻡ ﺃﻥ ﺃﻜﺘﺸﻔﻬﺎ ﺒﻤﺜل ﻤﺎ ﻓﻴﻪ ﻤﻥ ﺃﺸﻴﺎﺀ‬ ‫ﻏﺎﻤﻀﺔ ﻴﻠﺯﻡ ﺃﻥ ﺃﺴﺘﻭﻀﺤﻬﺎ.‬
‫ﻨﺯﻟﺕ ﺍﻟﻜﻔﺭ ﻓﻲ ﻭﻀﺢ ﺍﻟﻨﻬﺎﺭ ﻭﻨﺯﻟﺕ ﻋﻠـﻰ ﺍﻟﻜـﻭﺒﺭﻱ،‬ ‫ﺤﺎﺼﺭﺘﻨﻲ ﻋﻴﻭﻥ ﺍﻟﻨﺎﺱ ﺘﺘﺄﻤﻠﻨﻲ ﻭﺘﺴﺘﻁﻠﻊ ﺒﺎﺭﺘﻴـﺎﺏ، ﺘﺘـﺎﺒﻊ‬ ‫ﺨﻁﻭﺍﺘﻲ ﻭﺇﻟﻰ ﺃﻱ ﺍﺘﺠﺎﻩ ﺃﺘﻭﺠﻪ ﻭﻜﺄﻨﻨﻲ ﺃﺨﻔﻲ ﺃﻏﺭﺍ ‪‬ﺎ ﺘﺤـﺕ‬ ‫ﻀ‬ ‫ﻗﻤﻴﺼﻲ ﺃﻭ ﺒﻴﻥ ﻁﻴﺎﺕ ﺍﻟﺒﻨﻁﻠﻭﻥ، ﺃﺸﻌﺭ ﺒﺎﻟﺨﺠل ﻭﺃﻟﻭﻡ ﻨﻔﺴـﻲ‬ ‫ﻷﻨﻨﻲ ﻏﺎﻤﺭﺕ ﻭﺠﺌﺕ ﻭﺤﺩﻱ، ﺃﻭﺸﻙ ﻋﻠـﻰ ﺍﻟﺼـﺭﺍﺥ ﻓـﻲ‬ ‫ﺍﻟﻭﺠﻭﻩ ﺍﻟﻤﺘﺴﺎﺌﻠﺔ ﺒﺄﻨﻨﻲ ﻤﻨﻬﻡ ﻭﺇﻥ ﻜﻨﺕ ﻗﺩ ﺨﺭﺠﺕ ﻓﻲ ﺍﻟـﺯﻤﻥ‬ ‫ﺍﻟﻘﺩﻴﻡ ﻋﻠﻰ ﻏﻴﺭ ﺇﺭﺍﺩﺓ ﻤﻨﻲ.‬ ‫ﻁﺎل ﻤﺸﻭﺍﺭﻱ ﻟﻠﻭﺼﻭل ﺇﻟﻰ ﺩﺍﺭ ﺼﺎﻟﺢ ﺩﻭﻥ ﺃﻥ ﺃﺴـﺄل‬ ‫ﻜﻤﺎ ﻴﻔﻌل ﺃﻱ ﻏﺭﻴﺏ ﻭﺍﻓﺩ ﻟﺸﻭﺍﺭﻉ ﺃﻭ ﺩﺭﻭﺏ ﻜﻔﺭ ﺼـﻐﻴﺭ ﻻ‬ ‫ﻴﺨﺼﻪ، ﻜﻨﺕ ﺃﻋﺘﻤﺩ ﻋﻠﻰ ﺃﻭﺼﺎﻑ ﺴﻤﻌﺘﻬﺎ ﻤﺭﺍ ‪‬ﺍ ﻤﻥ ﺠـﺩﺘﻲ‬ ‫ﺭ‬ ‫ﻭﺃﺒﻲ ﻋﺸﺭﺍﺕ ﺍﻟﻤﺭﺍﺕ ﻭﺫﺍﻜﺭﺓ ﺸﺎﺤﺒﺔ ﻟﻜﻨﻬﺎ ﻜﺎﺸـﻔﺔ ﺃﻴ ‪‬ـﺎ،‬ ‫ﻀ‬ ‫ﻟﻜﻨﻨﻲ ﻭﺼﻠﺕ ﺇﻟﻰ ﺩﺍﺭ ﺼﺎﻟﺢ، ﻜﺎﻥ ﺍﻟﺒﺎﺏ ﻤﻭﺍﺭ ‪‬ﺎ ﻓﻨﺎﺩﻴﺕ ﻋﻠﻴﻪ‬ ‫ﺒ‬ ‫ﻤﺭﺓ ﻭﺍﺤﺩﺓ، ﻻﺒﺩ ﺃﻨﻪ ﻜـﺎﻥ ﺒﺎﻟﺼـﺩﻓﺔ ﻭﺭﺍﺀﻩ ﻟﻐـﺭﺽ ﻤـﻥ‬ ‫ﺍﻷﻏﺭﺍﺽ؛ ﻷﻨﻪ ﺍﻨﻔﺘﺢ ﻋﻠﻰ ﻤﺼﺭﺍﻋﻴﻪ ﻭﺭﺃﻴﺘﻪ ﺃﻤﺎﻤﻲ، ﻋﻴﻨـﺎﻩ‬ ‫ﻤﺘﺴﻌﺘﺎﻥ ﺒﺎﻨﺩﻫﺎﺵ ﻭﻫﻭ ﻴﺴﺭﻉ ﻨﺎﺤﻴﺘﻲ ﻟﻴﺄﺨﺫﻨﻲ ﻓـﻲ ﺤﻀـﻨﻪ‬ ‫ﺒﺎﺸﺘﻴﺎﻕ ﺤﻘﻴﻘﻲ ﺃﺤﺴﺴﺘﻪ:‬
‫- ﻴﺎ ﺤﺎﻤﻲ ﻴﺎ ﻭﻻﺩ، ﺘﻌﺎﻟﻭﺍ ﺸﻭﻓﻭﺍ .. ﺘﻌﺎﻟﻭﺍ ﺸﻭﻓﻭﺍ ﻤﻴﻥ ﺠﻪ..‬ ‫ﺘﻌﺎﻟﻭﺍ...!‬ ‫- ﻗﺎﻟﻬﺎ ﺒﻔﺭﺡ ﻭﻫﻭ ﻴﺨﺒﻁ ﻅﻬﺭﻱ ﻭﺃﻜﺘﺎﻓﻲ ﻭﻴﺘـﺄﻤﻠﻨﻲ ﺒﻴﻨﻤـﺎ‬ ‫ﻴﺘﺤﺭﻙ ﻤﻌﻲ ﻋﻠﻰ ﻤﻬل ﻭﺃﻨﺎ ﺘﺤﺕ ﺇﺒﻁﻪ، ﻤﺎ ﺃﺯﺍل، ﻜﺎﻨﺕ ﻓﻲ‬ ‫ﺍﻟﺩﺍﺭ ﺯﺤﻤﺔ ﻤﻥ ﺭﺠﺎل ﻭﻨﺴﻭﺓ ﻭﺼﺒﻴﺎﻥ ﻭﺒﻨﺎﺕ ﻭﻋﻴﻭﻥ ﺍﻟﻜل‬ ‫ﺘﺘﻁﻠﻊ ﻓﻲ ﻓﺭﺡ ﺴﺎﺒﻕ ﻋﻠﻰ ﻤﻌﺭﻓﺔ ﻫﻭﻴﺘﻲ ﻭﺭﺒﻤـﺎ ﻋﺭﻓﻬـﺎ‬ ‫ﺍﻟﺒﻌﺽ ﺘﺨﻤﻴ ﹰﺎ:‬ ‫ﻨ‬ ‫ﺘﻌﺎل ﺨﺵ ﺍﻟﻤﻨﺩﺭﺓ، ﺨﺵ ﻴﺎ ﺃﺴﺘﺎﺫ ﺴﻴﺩ، ﺒﻴﺘﻙ ﻭﻤﻁﺭﺤﻙ ﺩﺍ‬ ‫-‬ ‫ﺍﻨﺕ ﻨﻭﺭﺕ ﺍﻟﺩﺍﺭ ﻭﺍﻟﺒﻠﺩ ﺒﺤﺎﻟﻬﺎ.‬ ‫*****‬ ‫* ﺜﻡ ﺇﻟﻘﺎﺀ ﺸﻌﺭﻱ ﻟﻠﺸﺎﻋﺭﺓ ﺸﺭﻴﻔﺔ ﺍﻟﺴﻴﺩ:‬ ‫ﺇﺤﺴﺎﺱ ﺠﻤﻴل‬ ‫ﺇﺤﺴﺎﺱ ﺠﻤﻴل ﺴﺎﻋﺔ ﹸﻘـﺎ ﺍﻻﺨـﻭﺍﺕ .. ﺍﻷﺥ ﻴﺤﻀﻥ ﺍﺨﻭﻩ ﻭﺍﻟﻨﺎﺱ ﺒﺘﺘﻔﺭﺝ‬ ‫ﻟ‬ ‫ﻋ ‪‬ﻴﺕ ﻓﻲ ‪‬ﻌﺩﻩ ﺍﻟﻴﻭﻡ ﻋﺸﺭ ﺴـﻨﻭﺍﺕ .. ﻴﺎﻤﺎ ﻗﻠﺕ ﺒﻌﺩ ﺍﻟﻀﻴﻘﺔ ﺭﺍﺡ ﹸﻔـﺭﺝ‬ ‫ﺘ‬ ‫ﺒ‬ ‫ﺩ‬ ‫ﺍﻟ ﱠﻌﺭ ﺸﺎﺏ ﻭﺍﻟﻌﻤﺭ ﻋـ ‪‬ﻯ ﻭﻓـﺎﺕ .. ﻴﺎﻤﺎ ﻜﻨﺕ ﺨﺎﻴﻑ ﻴﺠـﻲ ﻤﺘﻔـﺭﻨﺞ‬ ‫ﺩ‬ ‫ﺸ‬
‫ـﺎﻓﺎﺕ .. ‪‬ﻤﺎﻥ ﻫﻭﺍﻩ ﻋﻠﻰ ﺼﺩﺭﻱ ﻴﺘﺩﺤﺭﺝ‬ ‫ﺭ‬ ‫ﻟﻜﻨ ـﻪ ـﺎﻱ ﻭ ـل ﺍﻟﻤﺴـ‬ ‫ﺒﻴﻘﺘـ‬ ‫ﹾـ ﺠـ‬ ‫ﻴﺎ ﻭﺍﺤﺸﻨﻲ ‪‬ﻀﻨﻙ ﺤﺘﻰ ﻟﻭ ﺒﺂﻫـﺎﺕ .. ﺍﺤﻀـﻥ ﻭﺨﻠـﻲ ﺍﻟـﺩﻨﻴﺎ ﺘﺘﻔـﺭﺝ‬ ‫ـ‬ ‫‪  ‬ـ ـ‬ ‫ﺤ‬ ‫* ﺜﻡ ﺠﺯﺀ ﻤﻥ ﺃﻏﻨﻴﺔ ﻴﺎ ﻨﺨل:‬ ‫ﻭﻑ ‪‬ﻀﻥ ﺃﺨﻭﻴﺎ ﺍﻟﻠﻴل ﻴﺒﻘﻰ ﻨﻬـﺎﺭ .. ﻭﺍﻟﺩﻨﻴﺎ ﺘﺒﻘﻰ ﺒ ‪‬ﺭﻫﺎ ﺤﻠـﻭﻩ‬ ‫ﻤ‬ ‫ﺤ‬ ‫ﺃﻨﺎ ﺒﻴـﻪ ﺃﻋـ ‪‬ﻱ ﻡ ﺍﻟﺤﺩﻴـﺩ ﻭﺍﻟﻨـﺎﺭ .. ﺇﺨﻭﺍﻨﻲ ﻫ ‪ ‬ﺍﻟﻌﻴﻠﻪ ﻭﺍﻟﻌﺯﻭﻩ‬ ‫‪‬ﻡ‬ ‫ﺩ‬ ‫ﻴﺎ ﻨﺨل ﻤﺎ ﺘﺴـﻴﺒﻨﻴﺵ ﻜـﺩﻩ ﻤﺤﺘـﺎﺭ .. ﺨﻠﻴﻨﺎ ﻨﺒﻘﻰ ﻋﻠﻰ ﺍﻟﺯﻤﺎﻥ ﻗﻭﻩ‬ ‫*****‬ ‫ﻜﺎﻨﺕ ﺍﻟﻤﻨﺩﺭﺓ ﻋﻠﻰ ﻴﺴﺎﺭ ﺍﻟﺩﺍﺨل ﻜﻤﺎ ﻗﺎل ﺃﺒـﻲ ﻤـﺭﺍ ‪‬ﺍ‬ ‫ﺭ‬ ‫ﻭﺘﻜﺭﺍ ‪‬ﺍ ﻓﺘﻭﺠﻬﺕ ﺇﻟﻴﻬﺎ ﺩﻭﻥ ﺃﻥ ﺃﺸﻌﺭ ﺃﻥ ﺼـﺎﻟﺢ ﻭﺠﻬﻨـﻲ،‬ ‫ﺭ‬ ‫ﻜﺎﻨﺕ ﺍﻟﻤﻨﺩﺭﺓ ﺒﺭﺍﺡ ﻭﻟﻬﺎ ﺃﺭﺒﻌﺔ ﺸﺒﺎﺒﻴﻙ ﻤﻤـﺩﻭﺩﺓ ﻭﻤﺘﻁﺎﻭﻟـﺔ‬ ‫ﻭﻤﻘﺴﻭﻤﺔ ﺘﻘﺭﻴ ‪‬ﺎ ﻤﻥ ﻨﺼﻔﻬﺎ ﺃﻓﻘ ‪‬ﺎ ﺒﺤﻴﺙ ﻴﻤﻜﻥ ﻓـﺘﺢ ﺍﻟﺠـﺯﺀ‬ ‫ﻴ‬ ‫ﺒ‬ ‫ﺍﻷﻋﻠﻰ ﺃﻭ ﺍﻟﺠﺯﺃﻴﻥ ﻤ ‪‬ﺎ ﻟﻴﺩﺨل ﺍﻟﻨﻭﺭ ﻭﺘـﺩﺨل ﺍﻟﺸـﻤﺱ ﻓـﻲ‬ ‫ﻌ‬ ‫ﺃﺭﻜﺎﻨﻬﺎ ﻟﻴﺘﺄﻜﺩ ﻟﻤﻥ ﻴﺠﻠﺱ ﻓﻴﻬﺎ ﺃﻨﻪ ﺍﻟﻅﻬﺭ ﺍﻟﻤﻤﺘﺩ ﺍﻟﻤﺘﻭﺍﺼل ﺃﻭ‬ ‫ﺍﻟﻠﻴل ﺍﻟﻁﻭﻴل ﺍﻟﺫﻱ ﻟﻪ ﻓﻲ ﺍﻟﻨﻬﺎﻴﺔ ﺁﺨﺭ، ﻭﻜﺎﻨﺕ ﺍﻟﺴﺕ ﻜﻨﺒـﺎﺕ‬ ‫ﻭﺍﻟﺜﻼﺙ " ﺘﺭﺍﺒﻴﺯﺍﺕ " ﺒﻴﻀﺎﻭﻴﺔ ﺭﺨـﺎﻡ ﺍﻟﺴـﻁﻭﺡ ﺍﻷﺒـﻴﺽ،‬ ‫ﺒﺎﻹﻀﺎﻓﺔ ﺇﻟﻰ ﺃﺭﺒﻊ ﻤﻘﺎﻋﺩ ﺃﺭﺍﺒﻴﺴﻙ ﻓﻲ ﺍﻟﺼﺩﺍﺭﺓ ﺘﺒﺩﻭ ﺸـﺩﻴﺩﺓ‬
‫ﺍﻟﺘﺒﺎﻋﺩ ﺒﺴﺒﺏ ﺍﺘﺴﺎﻉ ﺍﻟﻤﻜﺎﻥ ﺍﻟﺫﻱ ﺫﻜﺭﻨـﻲ ﺒﺼـﺤﻥ ﺠـﺎﻤﻊ‬ ‫ﻤﻔﺘﻭﺡ، ﺃﺠﻠﺴﻨﻲ ﻋﻠﻰ ﺃﺤﺩ ﺍﻟﻤﻘﺎﻋﺩ ﻋﻠﻰ ﻁﺭﻑ ﻷﻜـﻭﻥ ﻓـﻲ‬ ‫ﻤﻭﺍﺠﻬﺔ ﺍﻟﺒﺎﺏ ﺍﻟﻜﺒﻴﺭ ﺍﻟﻤﻔﺘﻭﺡ ﻭﺠﻠﺱ ﻋﻠﻰ ﻁﺭﻑ ﺍﻟﻜﻨﺒﺔ ﺍﻟﺘﻲ‬ ‫ﺘﺠﺎﻭﺭﻨﻲ، ﺘﻭﺍﻓﺩ ﺃﺭﺒﻌﺔ ﺭﺠﺎل ﻭﺠﻠﺴﻭﺍ ﻋﻠﻰ ﺃﻁﺭﺍﻑ ﺍﻟﻜﻨﺒـﺎﺕ‬ ‫ﻭﺤﺎﻡ ﺤﻭل ﺍﻟﺒﺎﺏ ﺍﻟﻤﻔﺘﻭﺡ ﻋﺩﺩ ﻤﻥ ﺍﻷﻁﻔﺎل ﺼﺒﻴﺔ ﻭﺒﻨﺎﺕ ﻤﻥ‬ ‫ﻜل ﺍﻷﻋﻤﺎﺭ، ﻴﻨﻅﺭﻭﻥ ﻭﻴﺭﻤﺤﻭﻥ ﺜﻡ ﻴﻌـﻭﺩﻭﻥ ﻭﻴﺘﻀـﺎﺤﻜﻭﻥ‬ ‫ﺒﺨﺠل، ﻜﺎﻥ ﺍﻟﺭﺠﺎل ﺍﻟﺠﺎﻟﺴﻭﻥ ﻴﺘـﺄﻤﻠﻭﻥ ﺒﺤـﺫﺭ ﻭﻴﺭﺤﺒـﻭﻥ‬ ‫ﺒﺎﻹﺸﺎﺭﺓ ﻭﺍﻟﻜﻠﻤﺎﺕ ﺍﻟﻤﺘﻭﺠﺴﺔ ﻗﺒل ﻁﺭﺡ ﺍﻷﺴﺌﻠﺔ ﺍﻟﻤﻜﺘﻭﻤﺔ ﻋﻥ‬ ‫ﻫﻭﻴﺔ ﺍﻟﻀﻴﻑ، ﺠﺎﺀ ﺼﺒﻲ ﻓﻲ ﺴﻥ ﺍﻟﻤﺭﺍﻫﻘﺔ، ﻴﻭﺸﻙ ﺃﻥ ﻴﺴﺄل‬ ‫ﺇﻥ ﻜﺎﻥ ﻴﺤﻕ ﻟﻪ ﺍﻟﻤﺸﺎﺭﻜﺔ ﻓﻲ ﻤﺠﻠﺱ ﺍﻟﺭﺠﺎﻟﺔ ﻟﻜﻨﻪ ﻟﻡ ﻴﺠـﺭﺅ‬ ‫ﻋﻠﻰ ﺍﻟﺴﺅﺍل ﻓﺠﻠﺱ ﺼﺎﻤ ﹰﺎ ﻭﻨﻅﺭ ﻟﺼﺎﻟﺢ ﺍﻟﺫﻱ ﺃﻤﺭﻩ:‬ ‫ﺘ‬ ‫- ﻓﺯ ﻗﻭﻡ ﺴﻠﻡ ﻋﻠﻰ ﻋﻤﻙ ﺍﻷﺴﺘﺎﺫ ﺴﻴﺩ ﻭﺤﺏ ﻋﻠﻰ ﺇﻴﺩﻩ.‬ ‫ﻭﻗﺎﻡ ﺍﻟﻭﻟﺩ ﻭﺴﻤﻌﺕ ﺍﻟﺭﺠﺎل ﻴﺯﻭﻤﻭﻥ ﻭﻴﺘﺒﺎﺩﻟﻭﻥ ﺍﻟﻨﻅﺭﺍﺕ‬ ‫ﻭﻗﺩ ﺘﺄﻜﺩﻭﺍ ﻤﻥ ﻫﻭﻴﺘﻲ، ﻭﻋﻨﺩﻤﺎ ﺴﻠﻡ ﺍﻟﻭﻟﺩ ﻤﻨﻌﺘﻪ ﻤـﻥ ﺘﻘﺒﻴـل‬ ‫ﻴﺩﻱ:‬
‫ﻷ .. ﻤﺎ ﺘﺒﻭﺴﺵ ﺇﻴﺩ ﺤﺩ ﺃﺒ ‪‬ﺍ ﻤﻬﻤﺎ ﻜﺎﻥ.‬ ‫ﺩ‬ ‫- ﺇﻨﺕ ﻜﺩﻩ ﺡ ﺘﻔﺴﺩ ﻋﻠﻴﻨﺎ ﺍﻟﻌﻴﺎل ﻴﺎ ﺃﺴﺘﺎﺫ...!‬ ‫ﻜﺎﻥ ﻤﻥ ﺍﻟﻭﺍﻀـﺢ ﺃﻨﻬـﺎ ﺩﻋﺎﺒـﺔ ﻤﻘﺼـﻭﺩﺓ ﻓﺎﻨﻁﻠﻘـﺕ‬ ‫ﺍﻟﻀﺤﻜﺎﺕ ﻭﺫﻭﺒﺕ ﻜل ﺍﻟﺘﺤﻔﻅ ﻓﻲ ﻟﺤﻅﺎﺕ، ﺭﺩ ﻤﻥ ﻴﺠـﺎﻭﺭﻩ‬ ‫ﻤﺸﺎﻜ ‪‬ﺎ.‬ ‫ﺴ‬ ‫- ﻤﺎ ﺘﺨﺭﺱ ﻴﺎ ﺸﻴﺦ ﻋﻔﺭﻴﺕ، ﻴﻔﺴﺩ ﻋﻠﻴﻨﺎ ﺍﻟﻌﻴﺎل ﺩﺍ ﺇﻴـﻪ ...؟‬ ‫ﺩﺍ ﺇﻨﺕ ﺍﻟﻠﻲ ﻤﺘﺨﺼﺹ ﺘﻘﻠﺏ ﻤﻭﺍﺯﻴﻨﻬﻡ ﻭﺘﻌـﻭﺝ ﺍﻟﻤﻌـﺩﻭل‬ ‫ﻓﻴﻬﻡ.‬ ‫- ﺃﻫﻭ ﻜﻼﻡ، ﻁﺏ ﺇﻴﻪ ﺭﺃﻴﻜﻡ ﺇﻨﻲ ﻋﺭﻓﺘﻪ ﻤﻥ ﺃﻭل ﻤـﺎ ﺤـﻁ‬ ‫ﺭﺠﻠﻪ ﻭﺨﻁﻰ ﻋﺘﺒﺔ ﺍﻟﺩﺍﺭ، ﻭﻫﻭ ﺤﺩ ﻤﻨﻜﻡ ﺸﺎﻑ ﺼﺎﻟﺢ ﺒﻴﺎﺨﺩ‬ ‫ﺤﺩ ﻑ ﺤﻀﻨﻪ ﻤﻥ ﻴﻭﻡ ﻤﺎ ﺭﺒﻨﺎ ﺨﻠﻘﻪ...؟ ﺩﺍ ﺒﺭﺍﻭﻱ ﻭﺭﺍﻀﻊ‬ ‫ﻟﺒﻥ ﺩﻴﺎﺒﺔ.‬ ‫ﻭﻤﺭﺓ ﺃﺨﺭﻯ ﺍﻨﻁﻠﻘﺕ ﺍﻟﻀﺤﻜﺎﺕ ﺍﻟﺘﻲ ﺘﻨﺎﻭﺵ ﺼﺎﻟﺢ ﺍﻟﺫﻱ‬ ‫ﺒﺩﺍ ﻜﺄﻨﻪ ﺼﺎﺭ ﻤﺴﺘﻬﺩ ﹰﺎ ﻓﻲ ﺤﻤﺎﻴﺔ ﻀﻴﻔﻪ ﻓﻠﻤﻌﺕ ﻋﻴﻨﺎﻩ ﻭﻫـﺯ‬ ‫ﻓ‬ ‫ﺭﺃﺴﻪ ﻤﺘﻭﻋ ‪‬ﺍ ﺒﺨﻔﺔ ﻭﺴﺎﺨﺭﺍ ﻓﻲ ﺫﺍﺕ ﺍﻟﻭﻗﺕ:‬ ‫ﺩ‬
‫- ﻤﻘﺒﻭﻟﺔ ﻤﻨﻙ ﻟﺠل ﺴﻭﺍﺩ ﻋﻴﻭﻥ ﺍﻷﺴﺘﺎﺫ ﻴﺎ ﻓﺘﺤـﻲ، ﺸـﺎﻴﻑ‬ ‫ﺃﺨﻭﻙ ﻴﺎ ﻋﺒﺩ ﺍﻟﻔﻀﻴل...؟ ﺒﻌﺩﻴﻥ، ﺒﻌﺩﻴﻥ، ﻨﺘﺤﺎﺴﺏ ﻭﻨﺸﻭﻑ.‬ ‫ﻟﻜﻥ ﻓﺘﺤﻲ ﻗﺎﻡ ﻭﺍﻗ ﹰﺎ ﻭﺍﻗﺘﺭﺏ ﻤﻨﻲ ﻭﻤﺩ ﻴﺩﻩ ﻨﺎﺤﻴﺘﻲ ﻟﻴﺴﻠﻡ‬ ‫ﻔ‬ ‫ﻓﻘﻤﺕ ﻭﺴﻠﻤﺕ ﻋﻠﻴﻪ، ﺃﺨﺫﻨﻲ ﻓﻲ ﺤﻀﻨﻪ ﺒﻤﻭﺩﺓ ﻭﻋﺎﻴﺭ ﺼﺎﻟﺢ:‬ ‫- ﻭﺍﻨﺎ ﻴﺎ ﺼﺎﻟﺢ ﻤﺤﻤﻲ ﻑ ﺍﺒﻥ ﻋﻤﻲ ﺩﻫﻪ، ﺡ ﻴﺠﻴﺏ ﻟﻲ ﺤﻘﻲ‬ ‫ﻤﻨـــــﻙ ﻤـــــﻥ ﻴـــــﻭﻡ ﻭﺭﺍﻴـــــﺢ،‬ ‫ﺩﺍ ﻤﻐﻠﺒﻨﺎ ﻴﺎ ﺃﺴﺘﺎﺫ ﺴﻴﺩ، ﺡ ﺘﺤﻤﻴﻨﻲ ﻤﻥ ﺭﺯﺍﻟﺘﻪ...؟ ﺃﺼـﻠﻲ‬ ‫ﻭﻟﻭ ﺇﻨﻲ ﺍﺒﻥ ﻋﻤﻪ ﺍﻟﻜﺒﻴﺭ ﻤﺵ ﻗﺎﺩﺭ ﻋﻠﻴﻪ . ﻭﺍﷲ ﻭﺒﻘﻰ ﻟﻙ ﺃﺥ‬ ‫ﻤﻔﺘﺵ ﻴﺎ ﺼﺎﻟﺢ ﻴﺎ ﺒﻥ ﻋﻤﻲ ﻋﻠﻰ ﺁﺨﺭ ﺍﻟﺯﻤﻥ، ﻷ ﻭﺇﻴﻪ ﺒﺎﻴﻥ‬ ‫ﻋﻠﻴﻪ ﺯﻱ ﺍﻟﺒﻬﻭﺍﺕ ﺒﺘﻭﻉ ﻤﺼﺭ.‬ ‫- ﻴﺎ ﺭﺍﺠل ﻴﺎ ﺴﻭ، ﺨﻠﻠﻲ ﻋﻨﺩﻙ ﺸـﻭﻴﺔ ﺘﻤﻴﻴـﺯ، ﺩﺍ ﺍﻟﺨـﺎﻟﻕ‬ ‫ﺍﻟﻨﺎﻁﻕ ﺃﺒﻭ ﺤﺴﻥ.‬ ‫- ﻭﻓﻴﻪ ﻤﻥ ﺼﺎﻟﺢ، ﻭﺍﻟﻼ ﺡ ﺘﻘﻭل ﻤﺎ ﻓﻴﻬﺵ ﻤﻨﻪ...؟ ﻟﻭ ﺭﺍﺠل‬ ‫ﻗﻭل...!‬
‫ﻜﺎﻥ ﺍﻟﻜل ﻴﻀﺤﻙ، ﻭﺒﺩﺍ ﻟﻲ ﺃﻨﻬﺎ ﻤﺴﺭﺤﻴﺔ ﻤﺭﺘﺠﻠـﺔ ﻟـﻡ‬ ‫ﻴﻜﺘﺒﻬﺎ ﻤﺅﻟﻑ ﺃﻭ ﻴﺤﺩﺩ ﺤﺭﻜﺔ ﺃﺒﻁﺎﻟﻬﺎ ﻤﺨﺭﺝ ﻤﺤﺘﺭﻑ، ﻟﻜﻨﻬـﺎ‬ ‫ﻜﺎﻨﺕ ﺒﺎﻟﻨﺴﺒﺔ ﻟﻲ ﻤﺴﺭﺤﻴﺔ ﺸﻴﻘﺔ ﻭﻤﻥ ﻓﺭﻁ ﻋﻔﻭﻴﺘﻬﺎ ﺘﻤﻨﻴﺕ ﻟﻭ‬ ‫ﺃﺸﺎﺭﻙ ﻓﻴﻬﺎ ﻟﻭﻻ ﺨﺠل ﻤﻭﺭﻭﺙ ﻜﺎﻥ ﻴﻌﺘﺭﻴﻨﻲ ﻭﻴﻤﻨﻌﻨﻲ ﺃﺤﻴﺎ ﹰﺎ‬ ‫ﻨ‬ ‫ﻤﻥ ﺍﻟﻜﻼﻡ، ﻟﻜﻨﻨﻲ ﻜﻨﺕ ﺃﺒﺘﺴﻡ ﻭﺃﺘﺄﻤﻠﻬﻡ ﻜﺄﻨﻨﻲ ﻨﺎﻗﺩ ﻤﻜﻠﻑ ﺒﻜﺘﺎﺒﺔ‬ ‫ﺩﺭﺍﺴﺔ ﻋﻥ ﻋﺭﺽ ﻤﺸﺤﻭﻥ ﺒﺎﻟﺩﻻﻻﺕ، ﻟﻌل ﺤﻭﺍﺭﻫﻡ ﺍﻟﻤﻤﺘـﺩ‬ ‫ﻏﻴﺭ ﺍﻟﻤﺭﺘﺏ ﺃﺩﻫﺸﻨﻲ ﺇﻟﻰ ﺤﺩ ﺃﻨﻨﻲ ﻜﻨﺕ ﺃﻭﺸﻙ ﻋﻠﻰ ﻤﻁﺎﻟﺒﺘﻬﻡ‬ ‫ﺒﺎﻟﻤﺯﻴﺩ، ﻭﻻﺒﺩ ﺃﻨﻬﻡ ﺍﺴﺘﺸﻌﺭﻭﺍ ﺘﺭﺤﻴﺒﻲ ﻭﻤـﻭﺍﻓﻘﺘﻲ ﻜﺠﻤﻬـﻭﺭ‬ ‫ﻭﺍﺤﺩ ﻭﺤﻴﺩ ﺒﻘﺭﺍﺀﺓ ﺘﻌﺒﻴـﺭﺍﺕ ﻭﺠﻬـﻲ ﺍﻟﻔﺭﺤـﺎﻥ ﺒـﺎﻟﻌﺭﺽ‬ ‫ﻓﻭﺍﺼﻠﻭﺍ ﻭﻀﺤﻜﻭﺍ ﻭﺃﻀﺤﻜﻭﻨﻲ ﻓﺄﻨﺴﻭﻨﻲ ﻜل ﻫﻤﻭﻤﻲ، ﻭﺭﺃﻴﺕ‬ ‫ﺼﺎﻟﺢ ﻴﻘﻑ ﻭﻴﺸﻴﺭ ﺇﻟﻴﻬﻡ ﺒﺎﻟﻜﻔﻴﻥ ﺍﻟﻤﻔﺭﻭﺩﻴﻥ ﻴﻁﻠﺏ ﻤﻨﻬﻡ ﺒﻌﺽ‬ ‫ﺍﻟﺴﻜﻭﺕ ﻓﺴﻜﺘﻭﺍ ﻟﻠﺤﻅﺎﺕ ﻟﻴﺴﻤﻌﻭﺍ ﻜﻠﻤﺎﺘﻪ:‬ ‫- ﻁﺏ ﺇﻴﻪ ﺍﻟﻘﻭل ﻴﺎ ﺠﻤﺎﻋﺔ ﺇﻨﻲ ﻤﺎ ﻜﻨﺘﺵ ﻤﺼﺩﻕ ﺇﻨﻪ ﺡ ﻴﺒﺠﻲ‬ ‫ﺒﺼﺤﻴﺢ، ﺃﻨﺎ ﻗﻠﺕ ﻟﺭﻭﺤﻲ ﺃﻫﻭ ﻜﻼ ﻓﺽ ﻤﺠﺎﻟﺱ ﻴـﺎ ﺼـﺎﻟﺢ،‬ ‫ﻭﺃﺼل ﺃﻨﺎ ﻜﻨﺕ ﺭﺍﻴﺢ ﺃﻋﺯﻡ ﺃﺒﻭﻴﺎ ﻴﺤﻀﺭ ﺸﺭﻁ ﺍﻟﺒﻨﺕ ﻭﺍﺘﻘﺎﺒﻠﻨﺎ‬ ‫ﻫﻨﺎﻙ، ﺃﻫﻭ ﺃﺒﻭﻴﺎ ﻤﺎ ﺠﺎﺵ، ﺡ ﺃﻗﻭل ﺇﻴﻪ ﻑ ﺍﻟﺭﺍﺠل ﺩﻩ ﺒﺱ...؟‬
‫ﻫﻭ ﺃﻨﺎ ﻤﺵ ﺍﺒﻨﻪ ﻭﺭﺍﻴﺢ ﻟﻪ ﻋﺸﺎﻥ ﺃﺭﺩﻡ ﻋﻠﻰ ﺍﻟﻠﻲ ﻓﺎﺕ...؟ ﺒﺱ‬ ‫ﺃﻨﺕ ﻴﺎ ﺃﺴﺘﺎﺫ ﻤﺎ ﻜﺩﺒﺘﺵ ﺨﺒﺭ ﻭﺠﻴﺕ ﻭﻓ ‪‬ﺤـﺕ ﻗﻠﻭﺒﻨـﺎ ﻜﻠﻨـﺎ‬ ‫ﺭ‬ ‫ﺒﺼﺤﻴﺢ، ﺤﺩ ﻤﻨﻨﺎ ﻀـﺤﻙ ﺯﻱ ﻤـﺎ ﻀـﺤﻜﻨﺎ ﺍﻟﻨﻬـﺎﺭﺩﺓ ﻴـﺎ‬ ‫ﺠﻤﺎﻋﺔ...؟‬ ‫ﻫﺯﻭﺍ ﺭﺀﻭﺴﻬﻡ ﻨﻔ ‪‬ﺎ ﻭﻋﻠﻘﻭﺍ ﺒﻌﺒﺎﺭﺍﺕ ﻤﺘﺘﺎﺒﻌﺔ ﺘﺅﻴﺩ ﺼﺎﻟﺢ‬ ‫ﻴ‬ ‫ﻭﻋﻠﻰ ﻭﺠﻭﻫﻬﻡ ﻋﻼﻤﺎﺕ ﻤﻥ ﺍﻜﺘﺸﻔﻭﺍ ﻤﻭﻫﺒﺘﻪ ﻋﻠﻰ ﻏﻴﺭ ﺘﻭﻗﻊ‬ ‫ﻤﻨﻬﻡ ﺃﻭ ﺨﻁﺭﺕ ﻋﻠﻰ ﺒﺎﻟﻬﻡ، ﺘﺒﺎﺩﻟﻭﺍ ﺍﻟﻨﻅﺭﺍﺕ ﻗﺒـل ﺃﻥ ﻴﻘـﻭﻡ‬ ‫ﻓﺘﺤﻲ ﻟﻴﺅﻜﺩ:‬ ‫- ﻋﻠﻲ ﺍﻟﻨﻌﻤﺔ .. ﻭﺍﻟﻤﺼﺤﻑ ﺍﻟﺸﺭﻴﻑ، ﻭﺍﻟﻤﺼﺤﻑ ﺍﻟﺸﺭﻴﻑ،‬ ‫‪‬‬ ‫ﺇﻥ ﺍﻟﻘﻌﺩﺓ ﺩﻱ ﻤﺎ ﺤﺼﻠﺕ ﻤﻥ ﺃﻴـﺎﻡ ﺃﺒﻬﺎﺘﻨـﺎ ﻭﺃﻋﻤﺎﻤﻨـﺎ ﺍﷲ‬ ‫ﻴﺭﺤﻤﻬﻡ ﻭﻴﻤﻜﻥ ﻤﻥ ﺃﻴﺎﻡ ﺍﻟﺠﺩﻭﺩ ﻜﻤﺎﻥ، ﺠﺎﺘﻜﻡ ﻨﻴﻠـﺔ ﻋﻴﻠـﺔ‬ ‫ﻏﺎﻭﻴﺔ ﻨﻜﺩ ﺒﻤﻨﺎﺴﺒﺔ ﻭﻏﻴﺭ ﻏﻴﺭ ﻤﻨﺎﺴﺒﺔ، ﻴﺠﺭﻯ ﺇﻴﻪ ﻟﻭ ﺍﺘﻠﻤﻴﻨﺎ‬ ‫ﺘﺎﻨﻲ ﻴﺎ ﻭﻻﺩ ﺍﻟـ...؟ ﻴﺠﺭﻯ ﺇﻴﻪ...؟‬ ‫*****‬ ‫* ﺜﻡ ﺠﺯﺀ ﻤﻥ ﺃﻏﻨﻴﺔ ﻴﺎ ﻨﺨل:‬
‫ﻴﺎ ﻨﺨل ﺼـﻭﺘﻙ ﻓـﻴﻥ ﺒﻘﺎﻟـﻪ ﺯﻤـﺎﻥ‬ ‫ﻴﺎ ﻨﺨـل ﺍﺴـﻤﻊ ﺼـﻭﺘﻲ ﺒﺎﻨـﺩﻫﻠﻙ‬ ‫‪‬‬ ‫ـﺎﻥ‬ ‫ـﻔ ‪ ‬ﻟﻌﻠ ـﺔ ﺍﻷﻭﻁـ ‪‬‬ ‫ﺒﻠﺤ ـﻙ ﺩﻩ ﻭﺼـ ﹶﻪ ِ ِﱢـ ﹾ‬ ‫‪‬ـ ‪‬‬ ‫ـﺘﺎﻫﻠﻙ‬ ‫‪‬‬ ‫ـﻕ ﻴﺴـ‬‫ﻓ ـﺎﻟﻰ ـﻲ ﺒﺤـ‬ ‫ﻟﻠـ‬ ‫ﺘﻌـ‬ ‫ﺠ ‪‬ﻌﻨــﺎ ﻭ ‪‬ــﺎ ﺍﻷﻫــل ﻭﺍﻟﺨــﻼﻥ‬ ‫‪‬‬ ‫ﻴ‬ ‫ﻤ‬ ‫ﺯﻤ ـﻥ ﺍﻟﺤﻨ ـﺎﻥ ﻭﺍﻟﺤ ـﺏ ﺯﻫﺯﻫﻠ ـﻙ‬ ‫ـ‬ ‫ـ‬ ‫ـ‬ ‫ـ‬ ‫ﻁﺭﺡ ﺴﺅﺍﻟﻪ ﺍﻷﺨﻴﺭ ﺒﺼﻭﺕ ﻤﺘﺤﺸﺭﺝ ﻭﻟﻡ ﻴـﺘﻤﻜﻥ ﻤـﻥ‬ ‫ﺍﻟﺴﻴﻁﺭﺓ ﻋﻠﻰ ﻨﻔﺴﻪ ﻓﺠﻠﺱ ﻤﻜﺎﻨﻪ ﻴﺒﻜـﻰ ﻭﻴﺠﻬـﺵ ﺒﺼـﻭﺕ‬ ‫ﻤﺴﻤﻭﻉ ﻭﻜﻠﻤﺎ ﺍﻗﺘﺭﺏ ﻤﻨﻪ ﻭﺍﺤﺩ ﺃﺯﺍﺤﻪ ﻋﻨﻪ ﻜﺄﻨﻪ ﻤﺠﺭﻭﺡ ﻤﻥ‬ ‫ﺩﺍﺨل ﺍﻟﺩﺍﺨل ﻭﻋﻠﻰ ﻟﺴﺎﻨﻪ ﻨﻔﺱ ﺍﻟﺴﺅﺍل ﻤﻤﺯﻭﺠﺎ ﺒﺤﺴﺭﺓ ﻋﻠﻰ‬ ‫‪‬‬ ‫ﻜل ﻤﺎ ﻓﺎﺕ:‬ ‫- ﻴﺠﺭﻯ ﺇﻴﻪ ...؟ ﻴﺠﺭﻯ ﺇﻴﻪ ﻟﻭ ﺍﺘﻠﻤﻴﻨﺎ ﻋﻠﻰ ﺒﻌﺽ ﺘﺎﻨﻲ...؟‬ ‫ﻴﺠﺭﻯ ﺇﻴﻪ...؟ ﻴﺠﺭﻯ ﺇﻴﻪ ﻴﺎ ﻭﻻﺩ ﺍﻟـ...؟‬ ‫ﻜﺎﻥ ﻓﻲ ﺇﻴﻘﺎﻉ ﻜﻠﻤﺎﺘﻪ ﺍﻟﺨﺎﻓﺘﺔ ﺍﻋﺘﺭﺍﺽ ﻭﻋﺠﺯ ﻭﺭﻏﺒـﺔ‬ ‫ﺼﺎﺩﻗﺔ ﻓﻲ ﺍﻟﺨﺭﻭﺝ ﻤﻥ ﻤﺄﺯﻕ ﻴﻌﻴﺵ ﺍﻟﻜل ﻓﻴﻪ، ﻭﻜﺎﻨﻭﺍ ﺠﻤﻴ ‪‬ﺎ‬ ‫ﻌ‬ ‫ﻴﺘﺒﺎﺩﻟﻭﻥ ﺍﻟﻨﻅﺭﺍﺕ ﺍﻟﻤﺭﺘﺒﻜﺔ ﻭﻴﻤﺴﺤﻭﻥ ﺁﺜـﺎﺭ ﺩﻤـﻭﻉ ﺘﺘﺴـﻠل‬
‫ﺨﻠﺴﺔ ﻤﻥ ﺍﻟﻌﻴﻭﻥ ﺇﺸﻔﺎ ﹰﺎ ﻋﻠﻴﻪ ﺃﻭ ﻋﻠـﻰ ﺃﻨﻔﺴـﻬﻡ ﺭﻏـﻡ ﻜـل‬ ‫ﻗ‬ ‫ﻤﺤﺎﻭﻻﺘﻬﻡ ﻟﻠﺘﻤﺎﺴﻙ ﺒﻴﻨﻤـﺎ ﺍﻷﻁﻔـﺎل ﻴﻨﻔﻠﺘـﻭﻥ ﻭﻴﺘﺠﺎﺴـﺭﻭﻥ‬ ‫ﻭﻴﺭﻤﺤﻭﻥ ﻭﻴﻀﺤﻜﻭﻥ ﻭﻴﺘﺄﻤﻠﻭﻥ ﻓﻲ ﺩﺍﺨل ﺍﻟﻤﻨﺩﺭﺓ ﻭﻋﻨﺩ ﺒﺎﺒﻬﺎ‬ ‫ﺍﻟﻤﻔﺘﻭﺡ.‬ ‫*****‬ ‫* ﺜﻡ ﺇﻟﻘﺎﺀ ﺸﻌﺭﻱ ﻟﻠﺸﺎﻋﺭﺓ ﺸﺭﻴﻔﺔ ﺍﻟﺴﻴﺩ:‬ ‫ـﻪ ـ ‪‬ﺍ‬ ‫ـﺄﻟﻪ ـﻙ ـﺎ ـﻭﻩ ﻁﻴﺒـ ﺠـ ﺩ‬ ‫ﺍﻟﻤﺴـ ‪ ‬ﺇﻨـ ﻴـ ﺤﻠـ‬ ‫ﻭﻓﺘﺤﺘﻲ ﺼﺩﺭﻙ ﻟﻠﻐﺭﻴﺏ ﻭﺍﺭﺘﺤﺘـﻲ ﻟﻴـﻪ ﺠـ ‪‬ﺍ‬ ‫ﺩ‬ ‫ﺒ ‪‬ﻴﺕ ﻋﻠﻰ ﻨﻔﺴﻲ ﻟﻘﻴﺘﻨـﻲ ﺍﻟﺼـﺒﺢ ﻉ ﺍﻟﻤﺩ ﹶـﻪ‬ ‫‪‬ﻨ ‪‬‬ ‫ﺼ‬ ‫ﺘﺎﻴﻪ ﻓﻲ ‪‬ﻀﻨﻙ ﻭﺍﻟﻐﺭﻴﺏ ﻫ ‪‬ﻩ ﺍﻟﻠﻲ ﺒﻘـﻰ ﻴـﺩﻥ‬ ‫‪‬‬ ‫‪‬ﻭ‬ ‫ﺤ‬ ‫ـــــــــ‬ ‫‪‬ﺒﻙ ﻴـﺎ ﺴـﺕ ﺍﻟﻜـل ﻻ ﻫـﻭ ﻁـﻭل ﻭﻻ ﻫـﻭ ﻋـﺭﺽ‬ ‫‪‬‬ ‫ﺤ‬ ‫ﺤﺒﻙ ﻤﺎﻫﻭﺵ ﻓـﻲ ﺍﻟﻨﻴـل ﻭﻻ ﻜـﺎﻥ ﻓـﻲ ﺭﻴﺤـﺔ ﺍﻷﺭﺽ‬ ‫‪‬‬ ‫ﻜــل ﺍﻟﺤﻜﺎﻴــﺔ ﻴــﺎ ﺴــﺘﻨﺎ ﻴــﺎ ﻤﻜﺤﻠــﺔ ﻋﻨﻴﻜــﻲ‬
‫ﺤﺒﻙ ﻋﻠﻰ ﺍﻟﻌﺎﺸﻘﻴﻥ ﺩﻩ ﺴﻨﻪ ﻭﻓﺭﺽ‬ ‫*****‬ ‫* ﺜﻡ ﺃﻏﻨﻴﺔ: ﻴﺎ ﻋﻴﻨﻲ ﻴﺎ ﺤﻅﻨﺎ‬ ‫ـﺎ‬ ‫ـﺯل ـﻥ ﻫﻨــ‬ ‫ـﺎ ﻤﻌــ ‪ ْ ‬ﻤــ‬ ‫ـﺎ .. ﻴــ‬ ‫ـﻲ ـﺎ ﺤﻅﻨــ‬ ‫ﺁﻩ ـﺎ ﻋﻴﻨــ ﻴــ‬ ‫ﻴــ‬ ‫ـﺎ‬ ‫ـﺭﻗﻭﻫﺎ ﻤﻨﻨـــــ‬ ‫ﻭﺭﺍ ﻜـــل ﻟﺤﻅـــﺔ ﺤﻠـــﻭﻩ .. ﺴـــــ‬ ‫ـــــــ‬ ‫ـﺎ‬ ‫ـﻥ ﻫﻨـــ‬ ‫ـﻲ ـﺎﻨﻲ .. ﻭﺘﺤـــ‬ ‫ـﻭﺩ ﻤـــ‬ ‫ـﺎ ـﻼﻡ ـﻭ ﺘﻴﺠـ ﺘـ‬ ‫ﻟـ‬ ‫ﻴـ ﺴـ‬ ‫ﻭﺘﺨﻠـــﻲ ﺍﻟﺒﺴـــﻤﺔ ﺘﺭﺠـــﻊ .. ﻭﺘﻨــــــﻭﺭ ﺤﻴﻨــــــﺎ‬ ‫ـﺩﻨﺎ‬ ‫ﻭﺍﻟﻨـــــ ـﻲ ﺒﺘﻭ ‪‬ﻨـــــ ـﺎ .. ﻭﺘﺒ ‪‬ـــــ ﹾ‬ ‫ـﺕ ﻋﻨـــــ‬ ‫‪‬ﻴ‬ ‫ـ‬ ‫ﺩ‬ ‫ـ‬ ‫ﻭﺘﺠﻴــﺏ ﻟﻨــﺎ ِﺩﻤــﻪ ﺤﻠــﻭﻩ .. ﺘﻌﻁﻴﻨــــــﺎ ﻜﻠﻨــــــﺎ‬ ‫ﻫ‬ ‫ــــــ‬ ‫ـﺔ .. ﻏﻴـــﺭ ﺒـــﺱ ﻑ ﺤﻘﻨـــﺎ‬‫ـﺎﻨﻴﻥ ـﻲ ﺤﺎﺠـ‬ ‫ﻓـ‬ ‫ـﺵ ﻁﻤﻌـ‬‫ﻤـ‬ ‫ـﺎ‬ ‫ـﻭﺍ ﺩﻤﻨـــــ‬ ‫‪‬ـ ـﻡ ﺍﻟﻠـ ـﻲ ﻁﻤﻭﻋـ ـﺎ ﻓﻴﻨـ ـﺎ .. ﻭﻤ ‪‬ـــــ‬ ‫ﺼ‬ ‫ـ‬ ‫ـ‬ ‫ـ‬ ‫ﻫ ‪‬‬ ‫ﻭﺠﻴﻭﺒﻨـــــﺎ ﺍﻨﺘﻔﻀـــــﺕ .. ﻭﺩﻤﻭﻋﻨــــﺎ ﺍﺘﻔﺭﻓﻁــــﺕ‬ ‫ﻤﺎ ﺘﺠﻴﺏ ﻟـﻲ ﻤﻌـﺎﻙ ﻴـﺎ ﻏـﺎﻟﻲ .. ﻓﺭﺨــــ ـﺔ ﻤﺘﺴــــ ـ ‪‬ﻨﻪ‬ ‫ﻤ ‪‬‬ ‫ـ‬ ‫ــــــــ‬ ‫ـﺎ‬ ‫ـﻅ ـﺎ ﺤﻅﻨــ‬ ‫ـﺎ ﺤــ ﻴــ‬ ‫ـﻙ .. ﻴــ‬ ‫ـﻴﻥ ﺯﻤﺎﻨـــ‬ ‫ـﻙ ﻭﻓـــ‬ ‫ﻓﻴﻨـــ‬
‫ـﻊ .. ﺒـــﺩﺭﻱ ﻤـــﻥ ﺸـــﻐﻠﻨﺎ‬ ‫ـ‬ ‫ـ‬ ‫ـ‬ ‫ـﺎ ﻨﺭﺠــ‬ ‫ـﺎ ﻜﻨــ‬ ‫ـﺎﻡ ﻤــ‬ ‫ﺃﻴــ‬ ‫ﻭﻨــ ـﺭﻭﺡ ﺴــ ـﻴﻨﻤﺎ ﺴــ ـﻭﺍ .. ﻭﻨﺴـــــﻠﻡ ﻉ ﺍﻟﻬـــــﻭﺍ‬ ‫ـ‬ ‫ـ‬ ‫ـ‬ ‫ـﺎ‬‫ـ ‪‬ﺡ ﻗﻠﺒﻨـــــ‬ ‫ﻓﻴـــﺎ ﺭﺏ ﺘﺠﻴﻠﻨـــﺎ ﺘـــﺎﻨﻲ .. ﻭﺘﻔـــــ ﺭ‬ ‫* ﺜﻡ ﻗﺼﺔ:ﺍﻟﻤﺸﺭﻭﻉ‬ ‫"ﺴﻴﺩ ﺍﻟﻜﺭﺍﻡ ﺒﻥ ﺍﻟﺴﻌﺩﻭﻨﻲ" ﻜﺎﻥ ﻴﺒـﺭﺒﺵ ﺒﻌﻴﻨﻴـﻪ ﻗﻠﻴﻠـﺔ‬ ‫ﺍﻟﺭﻤﻭﺵ ﻭﻗﺩ ﺍﺤﺘﻘﻨﺕ ﺠﻔﻭﻨﻪ ﻭﺍﺤﻤﺭﺕ ﺒﺸﻜل ﻤﺯﻤﻥ ﺘﻘﺭﻴ ‪‬ـﺎ،‬ ‫ﺒ‬ ‫ﻗﻴﻤﺼﻪ ﻫﻭ ﻨﻔﺱ ﺠﻠﺒﺎﺒﻪ ﺍﻷﺒﻴﺽ "ﻤﺩﻓﻭ ‪‬ﺎ"، ﺩﺍﺨـل ﺒﻨﻁﻠﻭﻨـﻪ‬ ‫ﺴ‬ ‫ﺒﺸﻜل ﻓﺎﻀﺢ ﻴﺴﻤﺢ ﻟﻜل ﻤﻥ ﻴﺩﻗﻕ ﺍﻟﻨﻅﺭ ﺒـﺄﻥ ﻴﻜﺘﺸـﻑ ﺃﻨـﻪ‬ ‫ﺠﻠﺒﺎﺏ، ﻭﻜﺜﻴ ‪‬ﺍ ﻤﺎ ﻜﺎﻥ ﺘﻼﻤﺫﺓ ﻓﺼـﻠﻨﺎ ﻴﺴـﺤﺒﻭﻥ ﺍﻟﺠﻠﺒـﺎﺏ‬ ‫ﺭ‬ ‫ﻷﻋﻠﻰ ﺒﻴﻨﻤﺎ ﻴﻠﺘﻔﻭﻥ ﺤﻭﻟﻪ ﻭﻴﻀﺤﻜﻭﻥ ﻭﻫﻭ ﻴﺤﺎﻭل ﺃﻥ ﻴﻌـﺎﻭﺩ‬ ‫ﺇﺩﺨﺎﻟﻪ ﻤﻜﺎﻨﻪ ﺩﺍﺨل ﺍﻟﺒﻨﻁﻠﻭﻥ ﺒﻴﻨﻤﺎ ﻴﺩﻭﺭ ﻨﻔﺴﻪ ﻭﻜﺄﻨﻪ ﻴـﺩﺍﺭﻱ‬ ‫ﻋﻭﺭﺘﻪ، ﻭﻜﻨﺕ ﺃﺸﺎﺭﻙ ﺍﻟﺼﺒﻴﺔ ﺍﻟﻁﻴﺒﻴﻥ ﻤﺤـﺎﻭﻻﺕ ﺇﺒﻌـﺎﺩﻫﻡ؛‬ ‫ﻓﻴﺘﺒﺎﻋﺩﻭﻥ ﺃﺤﻴﺎ ﹰﺎ ﺃﻭ ﻻ ﻴﺘﺒﺎﻋﺩﻭﻥ ﻟﻜﻨﻬﻡ ﻓـﻲ ﻜـل ﺍﻟﺤـﺎﻻﺕ‬ ‫ﻨ‬ ‫ﻴﻀﺤﻜﻭﻥ ﻓﻨﻀﺤﻙ ﻭﻫﻭ ﻴﺴﺏ ﻭﻴﻠﻌﻥ ﺍﻟﻌﻴﺎل ﻤﻌﺩﻭﻤﺔ ﺍﻷﺼﻭل‬ ‫ﻭﺍﻟﺘﺭﺒﻴﺔ، ﻜﺎﻥ ﻴﺠﺎﻭﺭﻨﻲ ﻋﻠﻰ ﻨﻔﺱ ﺍﻟﺘﺨﺘﺔ ﻓـﻲ ﺴـﻨﺔ ﺃﻭﻟـﻰ‬ ‫ﺇﻋﺩﺍﺩﻱ، ﻭﺒﻴﻨﻲ ﻭﺒﻴﻨﻪ ﻴﺤﺩﺜﻨﻲ ﻋﻥ ﻗﺭﻴﺘﻪ ﺍﻟﺘﻲ ﺠﺎﺀ ﻤﻨﻬﺎ ﺒﺯﻫﻭ‬
‫ﻴﻔﻭﻕ ﺯﻫﻭ ﺃﺒﻲ ﺒﻜﻔﺭﻨﺎ، ﻴﺤﻜﻲ ﻋﻥ ﺍﻷﺸﺠﺎﺭ ﺍﻟﺘﻲ ﺯﺭﻋﻬﺎ ﺠﺩﻩ‬ ‫ﻭﺍﻟﺘﻲ ﺘﻁﺭﺡ ﺍﻟﺘﻭﺕ ﻭﺍﻟﺠﻤﻴﺯ ﻭﻴﺤﻜﻲ ﻋﻥ ﺜﻤﺎﺭ ﺍﻟﺒﻠﺢ ﺍﻟﺴﻤﺎﻨﻲ‬ ‫ﻭﺴﻌﻑ ﺍﻟﻨﺨﻠﺔ ﺍﻟﻌﺭﻴﺽ ﺍﻟﺫﻱ ﻴﺩﺍﻋﺒﻪ ﺍﻟﻨﺴﻴﻡ ﻭﻴﻬـﺯﻩ ﻓﺘﺼـﺩﺭ‬ ‫ﻋﻨﻪ ﺃﺼﻭﺍﺕ، ﺃﻨﺼﺕ ﻟﺤﺩﻴﺜﻪ ﺒﺎﻫﺘﻤﺎﻡ ﻭﺃﺘﺨﻴل ﺒﺭﺍﺡ ﻏﻴﻁﺎﻨﻨـﺎ‬ ‫ﻫﻨﺎﻙ ﻤﺒﺴﻭﻁﺎ ﻋﻠﻰ ﺍﻤﺘﺩﺍﺩ "ﺍﻟﺸﻭﻑ" ﻜﻤﺎ ﻴﻘﻭل ﺃﺒـﻲ ﻋﻨـﺩﻤﺎ‬ ‫ﹰ‬ ‫ﻴﺘﺤﺩﺙ ﻋﻥ ﺤﻭﺽ ﺃﻭﻻﺩ ﻋﻭﻑ ﺍﻟﻜﺒﻴﺭ ﻭﺍﻟﺼﻐﻴﺭ ﻓـﻲ ﻜﻔـﺭ‬ ‫ﻋﺴﻜﺭ ﺍﻟﺘﻲ ﻫﻲ ﻤﺴﻘﻁ ﺭﺃﺴﻪ ﻭﺭﺃﺴﻲ ﻭﺭﺃﺱ ﻜل ﺃﻭﻻﺩ ﻋﻭﻑ،‬ ‫ﺃﺴﺄل ﺍﺒﻥ ﺍﻟﺴﻌﺩﻭﻨﻲ ﻋﻥ ﺒﻠﺩﺘﻪ ﺍﻟﺘﻲ ﻴﺤﻜﻲ ﻋﻨﻬﺎ ﻭﻜﺄﻨﻬﺎ ﺠﻨـﺔ‬ ‫ﺍﷲ ﻋﻠﻰ ﺃﺭﻀﻪ ﻓﻼ ﻴﻨﺸﻐل ﺒﺎﻟﺭﺩ ﻭﻴﻭﺍﺼل ﺤﺩﻴﺜﻪ ﻋﻥ ﻋﺸـﻘﻪ‬ ‫ﻟﻸﺭﺽ ﻤﺘﺒﺎﻫﻴﺎ ﺒﺄﻨﻬﻡ ﻴﻤﻠﻜﻭﻥ ﺴﺘﺔ ﻗﺭﺍﺭﻴﻁ ﺒﺎﻹﻀﺎﻓﺔ ﻟﻔـﺩﺍﻥ‬ ‫ﺒﺎﻹﻴﺠﺎﺭ، ﻴﺤﺩﺜﻨﻲ ﻋﻥ ﺍﻟﺨﺒﺯ ﺍﻟﺠﺎﻑ ﺍﻟﺫﻱ ﻴﻔﻀﻠﻪ ﻋـﻥ ﺨﺒـﺯ‬ ‫ﺍﻟﻤﺩﻴﻨﺔ ﺍﻟﻁﺭﻱ ﺍﻟﺫﻱ ﻴﻭﺠﻊ ﺍﻟﺒﻁﻥ، ﻭﻜﻴﻑ ﺃﻨﻪ ﻴـﺄﺘﻲ ﺒﺨﺒـﺯﻩ‬ ‫ﺍﻟﺫﻱ ﺨﺒﺯﺘﻪ ﺃﻤﻪ ﻭﻴﺤﺘﻔﻅ ﺒﻪ ﻓﻲ ﺍﻟﺤﺠﺭﺓ ﺍﻟﺘـﻲ ﻴﺴـﻜﻨﻬﺎ ﻤـﻊ‬ ‫ﻭﻟﺩﻴﻥ ﻤﻥ ﻨﻔﺱ ﻗﺭﻴﺘﻪ ﻓﻲ ﺘﻠﻙ ﺍﻟﺤﺎﺭﺓ ﺍﻟﻤﺘﻔﺭﻋـﺔ ﻤـﻥ ﻨﻔـﺱ‬ ‫ﺍﻟﺸﺎﺭﻉ ﺍﻟﺫﻱ ﻨﺴﻜﻨﻪ، ﻜﺎﻥ ﻴﻘﻑ ﺃﻤﺎﻡ ﺒﺎﺏ ﺍﻟﺒﻴﺕ ﻜـل ﺼـﺒﺎﺡ‬ ‫ﻭﻴﻨﺎﺩﻱ ﺒﺎﻻﺴﻡ ﻓﺄﻁل ﻤﻥ ﺍﻟﻨﺎﻓﺫﺓ ﻭﺃﺸﻴﺭ ﻟﻪ ﺒﺄﻥ ﻴﻨﺘﻅﺭﻨـﻲ ﺜـﻡ‬
‫ﺃﻨﺯل ﺇﻟﻴﻪ، ﻨﻤﺸﻰ ﻓﻲ ﺍﻟﺸﻭﺍﺭﻉ ﺸﺒﻪ ﺍﻟﺨﺎﻟﻴﺔ ﺤﺘﻰ ﻨﺼـل ﺇﻟـﻰ‬ ‫ﻤﺩﺭﺴﺔ ﺍﻟﻨﺠﺎﺡ ﺍﻹﻋﺩﺍﺩﻴﺔ ﻭﺴﻁ ﺍﻟﻤﺩﻴﻨﺔ، ﺜﻡ ﻨﻘﻑ ﻤﺘﺠﺎﻭﺭﻴﻥ ﻓﻲ‬ ‫ﻁﺎﺒﻭﺭ ﺍﻟﺼﺒﺎﺡ ﺒﻌﺩ ﺴﻤﺎﻋﻨﺎ ﻟﺼﻭﺕ ﺍﻟﺠﺭﺱ، ﻜﻨﺕ ﺃﺘﻌﺠﺏ ﻤﻨﻪ‬ ‫ﻷﻨﻪ ﺒﺭﻏﻡ ﺍﻟﻌﺴﺭ ﺍﻟﺫﻱ ﻴﻌﺎﻨﻴﻪ ﻴﻌﺘﺯ ﺒﻘﺭﻴﺘﻪ ﻭﺒﻌﺎﺌﻠﺘﻪ ﻭﻴﺘﺤـﺩﺙ‬ ‫ﻋﻨﻬﻡ ﻤﺘﺼﻭ ‪‬ﺍ ﺃﻨﻨﻲ ﻤﻥ ﺃﻫﺎﻟﻲ ﺘﻠﻙ ﺍﻟﻤﺩﻴﻨﺔ ﺍﻟﺘﻲ ﻻ ﻴﻌﺸﻘﻬﺎ ﻭﻻ‬ ‫ﺭ‬ ‫ﻴﺭﺘﺎﺡ ﻟﻨﺎﺴﻬﺎ ﺭﻏﻡ ﺸﻬﺭﺘﻬﻡ ﺒﺎﻟﻤﻭﺩﺓ ﻤﻊ ﺍﻟﻐﺭﺒﺎﺀ، ﻭﺫﺍﺕ ﻅﻬﻴﺭﺓ‬ ‫ﻗﻠﺕ ﻟﻪ ﻓﻲ ﻤﺸﻭﺍﺭ ﺍﻟﺭﺠﻭﻉ ﺃﻨﻨﻲ ﻤﻥ ﻤﻭﺍﻟﻴـﺩ ﻜﻔـﺭ ﻋﺴـﻜﺭ‬ ‫ﻓﺎﺴﺘﻨﻜﺭ ﻭﻜﺫﺒﻨﻲ ﻭﺃﻜﺩ ﺃﻨﻪ ﻴﻌﺭﻑ ﻜل ﺍﻟﺘﻼﻤﺫﺓ ﺍﻟﻜﺒﺎﺭ ﻭﺍﻟﺼﻐﺎﺭ‬ ‫ﺍﻟﺫﻴﻥ ﻫﻡ ﻤﻥ ﻜﻔﺭ ﻋﺴﻜﺭ ﻷﻥ ﻗﺭﻴﺘﻬﻡ ﺘﺠﺎﻭﺭﻫﻡ "ﻭﺍﻟﺤـﺩ ﻓـﻲ‬ ‫ﺍﻟﺤﺩ" ﻓﻠﻡ ﺃﻓﻬﻡ ﻤﻘﺼﺩﻩ ﻤﻤﺎ ﺯﻭﺩ ﺸﻜﻭﻜﻪ، ﺭﺍﺡ ﻴﺴـﺄﻟﻨﻲ ﻋـﻥ‬ ‫ﺃﺸﻴﺎﺀ ﺃﺠﻬﻠﻬﺎ ﻭﻋﻴﺎل ﺼﻐﺎﺭ ﻟﻡ ﺃﺴـﻤﻊ ﺃﺴـﻤﺎﺀﻫﻡ ﻤـﻥ ﺃﻭﻻﺩ‬ ‫ﻋﻭﻑ، ﻓﺠﻌﻠﻨﻲ ﺃﺸﻌﺭ ﺒﺎﻟﺨﺠل ﺒﺴﺒﺏ ﻗﻠﺔ ﻤﻌﺭﻓﺘـﻲ ﺒﺘﻔﺎﺼـﻴل‬ ‫ﺩﺭﻭﺏ ﺍﻟﻜﻔﺭ ﺃﻭ ﺃﺴﻤﺎﺀ ﺍﻟﻌﻴﺎل ﻓﻲ ﻤﺜل ﺃﻋﻤﺎﺭﻨـﺎ، ﻓﺘﺯﺍﻴـﺩﺕ‬ ‫ﻓﺭﺤﺘﻪ ﻭﺴﺨﺭ ﻤﻨﻲ ﺒﺠﺭﺃﺓ ﺃﺩﻫﺸﺘﻨﻲ ﻭﻜﺄﻨﻪ ﻀﺒﻁﻨﻲ ﻋﺭﻴﺎﻨﺎ ﻓﻲ‬ ‫ﻭﺴﻁ ﺍﻟﺸﺎﺭﻉ، ﺃﻏﺎﻅﻨﻲ ﺒﺎﻋﺘﺭﺍﻀﺎﺘﻪ ﺍﻟﺴﺎﺨﺭﺓ ﻋﻠـﻰ ﺍﻟﺤﻘﻴﻘـﺔ‬ ‫ﻓﻭﺼﻔﺘﻪ ﺒﺎﻟﻐﺒﺎﺀ ﻷﻨﻪ ﺘﻨﺎﺴﻰ ﺍﺴﻤﻰ ﺍﻟﺫﻱ ﻫﻭ ﺴﻴﺩ ﺤﺴﻥ ﻋﺒـﺩ‬
‫ﺍﻟﻘﺎﺩﺭ ﻋﻭﻑ، ﻟﻜﻥ ﺍﺒﻥ ﺍﻟﺴﻌﺩﻭﻨﻲ ﻭﻗﻑ ﻨﻔﺱ ﻤﻜﺎﻨﻪ ﻤﺘﺴـﻤ ‪‬ﺍ‬ ‫ﺭ‬ ‫ﻟﻴﺘﺄﻤﻠﻨﻲ ﻗﺒل ﺃﻥ ﻴﻨﺩﻓﻊ ﻓﻲ ﺍﺘﻬﺎﻤﻲ ﺒﺎﺩﻋﺎﺀ ﻗﺭﺍﺒﺘﻲ ﻷﻭﻻﺩ ﻋﻭﻑ‬ ‫ﻓﻲ ﻜﻔﺭ ﻋﺴﻜﺭ ﺃﻭ ﺒﻌﺒﺩ ﺍﻟﻘﺎﺩﺭ ﻋﻭﻑ ﻨﻔﺴﻪ ﻤﺅﻜ ‪‬ﺍ ﺃﻥ ﺍﻟﻤﺴـﺄﻟﺔ‬ ‫ﺩ‬ ‫ﻤﺠﺭﺩ ﺘﺸﺎﺒﻪ ﻓﻲ ﺍﻷﺴﻤﺎﺀ:‬ ‫‪‬ﻜ ‪‬ﻡ ﻨﺎﺱ ﻤﺄ ‪‬ﻠﻴﻥ ﺒﺼﺤﻴﺢ، ﻋ ‪‬ﺩ ﻭﺃﻭﻻﺩ ﻋ ‪‬ـﺩ، ﺇﺯﺍﻱ‬ ‫‪‬ﻤ‬ ‫‪‬ﻤ‬ ‫ﺼ‬ ‫ﺩﻬ‬ ‫ﺘﺒﻘﻰ ﻤﺵ ﻗﺎﺩﺭ ﺘﺩﻓﻊ ﺍﻟﻤﺼﺎﺭﻴﻑ ﻟﺤﺩ ﺍﻟﻨﻬﺎﺭﺩﺓ ﻭﺘﻘﻭل ﺇﻨﻙ ﻤﻥ‬ ‫ﻭﻻﺩ ﻋﻭﻑ...؟ ﻗﺎل ﻤﻥ ﻭﻻﺩ ﻋﻭﻑ ﻗﺎل ﻭﺍﺒﻥ ﺍﺒﻥ ﻋﺒﺩ ﺍﻟﻘﺎﺩﺭ‬ ‫ﻜﻤﺎﻥ، ﺩﺍ ﺤﺘﻰ ﻋﻴﺏ ﻋﻠﻴﻙ ﻟﻤﺎ ﺘﺘﻤﺴﺢ ﻑ ﻭﻻﺩ ﺍﻷﺼﻭل ﺍﻟﻠﻲ‬ ‫ﺇﺤﻨﺎ ﻋﺎﺭﻓﻴﻨﻬﻡ ﻭﻤﻌﺎﺸﺭﻴﻨﻬﻡ ﻤﻥ ﺴﻨﻴﻥ.‬ ‫ﻜﺎﻨﺕ ﻤﻌﺎﻴﺭﺘﻪ ﻟﻲ ﺒﺴﺒﺏ ﺍﻟﻤﺼﺎﺭﻴﻑ ﺍﻟﻤﺩﺭﺴﻴﺔ ﺍﻟﺘﻲ ﻟـﻡ‬ ‫ﺃﺩﻓﻌﻬﺎ ﻤﻭﺠﻌﺔ ﺃﻜﺜﺭ ﻤﻥ ﻜل ﻤﺎ ﻗﺎﻟﻪ، ﺭﺒﻤﺎ ﻷﻥ ﺍﻷﺴﺘﺎﺫ ﺭﺠـﺏ‬ ‫ﻤﺩﺭﺱ ﺍﻟﻌﺭﺒﻲ ﻭﺍﻟﺩﻴﻥ ﻜﺎﻥ ﻗﺩ ﺃﻤﺭﻨﻲ ﺒﺎﻟﻭﻗﻭﻑ ﻁﻭﺍل ﺤﺼﺘﻪ‬ ‫ﻭﺃﺸﺒﻌﻨﻲ ﻟﻭ ‪‬ﺎ ﻭﺘﻭﺒﻴ ﹰﺎ ﻓﻲ ﻨﻔﺱ ﺍﻟﻴﻭﻡ ﻷﻥ ﺍﻟﻔﺼل ﻜﻠﻪ‬ ‫ﺨ‬ ‫ﻤ‬ ‫ﺩﻓﻊ ﺍﻟﻤﺼﺎﺭﻴﻑ ﺒﻤﺎ ﻓﻲ ﺫﻟﻙ "ﺴﻴﺩ ﺍﻟﻜﺭﺍﻡ ﺍﻟﺴﻌﺩﻭﻨﻲ" ﺍﻟﺫﻱ‬ ‫ﻜﺎﻥ ﻴﻨﻅﺭ ﻨﺎﺤﻴﺘﻪ ﻤﺘﻌﺎﻁ ﹰﺎ ﺒﻌﻴﻨﻴﻪ ﺸﺒﻪ ﺍﻟﻀﺭﻴﺭﺘﻴﻥ ﺘﻐﻁﻴﻬﻤـﺎ‬ ‫ﻔ‬
‫ﻤﺴﺎﺤﺎﺕ ﺭﻤﺎﺩﻴﺔ ﻓﻭﻕ ﺴﻭﺍﺩ ﺍﻟﻌﻴﻨﻴﻥ ﻭﻴﺸـﻴﺭ ﺇﻟﻴـﻪ ﺒﺈﺼـﺒﻌﻪ‬ ‫ﻤﺘﻌﺎﻁ ﹰﺎ ﻤﻌﻪ:‬ ‫ﻔ‬ ‫- ﺩﺍ ﺤﺘﻰ ﺍﺒﻥ ﺍﻟﻨﺎﺱ ﺍﻟﻔﻼﺤﻴﻥ ﺍﻟﻐﻼﺒﺔ ﺩﻓﻊ، ﻤﺴﺘﻨﻲ ﺇﻴﻪ...؟‬ ‫- ﻟﻡ ﺃﻜﻥ ﺒﻘﺎﺩﺭ ﻋﻠﻰ ﺸﺭﺡ ﺤﺎﻟﺔ ﺃﺒﻲ ﺍﻟﺫﻱ ﺃﺼـﺎﺒﻪ ﺍﻟﻤـﺭﺽ‬ ‫ﻭﺃﺭﻗﺩﻩ ﻤﺸﻠﻭﻻ ﻭﻋﺎﺠ ‪‬ﺍ ﻋﻥ ﺍﻟﺤﺭﻜﺔ ﻋﻠﻰ ﻨﺤﻭ ﻤﻔﺎﺠﺊ ﻤﻨـﺫ‬ ‫ﺯ‬ ‫ﹰ‬ ‫ﺜﻼﺜﺔ ﺃﺸﻬﺭ ﺃﻭ ﺘﺯﻴﺩ، ﻜﻨﺕ ﻤﻭﺠﻭ ‪‬ﺎ ﻭﺨﺠﻼﻥ ﻤـﻥ ﻓﻘﺭﻨـﺎ‬ ‫ﻋ‬ ‫ﻭﺍﻨﻜﺸﺎﻑ ﺤﺎﻟﻨﺎ، ﺃﺴﺘﻌﻴﺩ ﻤﺎ ﻜﺎﻥ ﻗﺩ ﻗﺎﻟﻪ ﺼﺎﺤﺒﻪ ﺇﺴـﻤﺎﻋﻴل‬ ‫ﻤﻨﺫ ﺃﺴﺒﻭﻋﻴﻥ ﻭﻫﻭ ﻴﻨﻅﺭ ﻨﺎﺤﻴﺘﻲ:‬ ‫- ﻤﺎ ﺘﻘﺩﻡ ﻟﻪ ﺸﻬﺎﺩﺓ ﻓﻘﺭ ﻋﺸﺎﻥ ﻴﻌﻔﻭﻩ ﻡ ﺍﻟﻤﺼﺎﺭﻴﻑ.‬ ‫- ﻷ، ﺸﻬﺎﺩﺓ ﻓﻘﺭ ﻷ، ﻋﺎﻴﺯﻨﻲ ﻋﻠﻰ ﺁﺨﺭ ﺍﻟﺯﻤﻥ ﺃﻜﺘﺏ ﺸـﻬﺎﺩﺓ‬ ‫ﻓﻘﺭ ﻴﺎ ﺍﺴﻤﺎﻋﻴﻥ ...؟ ﻴﺒﻘﻰ ﻓﻘـﺭ ﻭﻋﻴـﺎ ﻭﺍﻜﺴـﺭ ﻋﻴﻨﻴـﻪ‬ ‫ﻜﻤﺎﻥ...؟‬ ‫- ﻤﺵ ﺃﺤﺴﻥ ﻤﺎ ﻴﺭﻓﺩﻭﻩ ﻡ ﺍﻟﻤﺩﺭﺴﺔ ﻴﺎ ﺤﺴﻥ...؟‬ ‫- ﻴﺭﻓﺩﻭﻩ ﻴﺎ ﺍﺴﻤﺎﻋﻴﻥ، ﺨﻠﻴﻬﻡ ﻴﺭﻓﺩﻭﻩ، ﻫﻭ ﻁﻪ ﺤﺴﻴﻥ...؟!‬
‫- ﻤﺵ ﻗﺎل ﺇﻥ ﺍﻟﺘﻌﻠﻴﻡ ﻤﺠﺎﻨﻲ. ﻗﺎل ﻭﺍﻟﻼ ﻤﺎ ﻗﺎﻟﺵ...؟ ﻭﺍﻟـﻼ‬ ‫ﻫﻭ ﻜﻼﻡ ﺒﺘﻀﺤﻙ ﺒﻴﻪ ﺍﻟﺤﻜﻭﻤﺔ ﻋﻠﻰ ﺨﻠﻕ ﺍﷲ...؟‬ ‫ﺃﻋﺎﺩﻨﻲ ﺼﻭﺕ " ﺴﻴﺩ ﺍﻟﻜﺭﺍﻡ ﺍﻟﺴﻌﺩﻭﻨﻲ " ﺇﻟـﻰ ﺍﻟـﻭﻋﻲ‬ ‫ﺒﻴﻨﻤﺎ ﻴﺘﻘﺎﻓﺯ ﺤﻭﻟﻲ ﻭﻴﻠﻤﻠﻡ ﻨﺎﺱ ﺍﻟﺸـﺎﺭﻉ ﺤﻭﻟﻨـﺎ ﻴﺴـﺘﻁﻠﻌﻭﻥ‬ ‫ﻭﻴﺘﺴﻤﻌﻭﻥ ﻤﺎ ﻜﺎﻥ ﻴﺭﺩﺩﻩ ﺘﻜﺭﺍ ‪‬ﺍ ﻤﺯﻋ ‪‬ﺎ ﻟﻨﻔﺱ ﺍﻟﻌﺒﺎﺭﺍﺕ ﺍﻟﺘﻲ‬ ‫ﺠ‬ ‫ﺭ‬ ‫ﻗﺎﻟﻬﺎ ﺇﻟﻰ ﺤﺩ ﺃﻨﻨﻲ ﻟﻡ ﺃﺸﻌﺭ ﻜﻴﻑ ﻜﻨﺕ ﺃﻜﻴل ﻟﻪ ﺍﻟﻠﻜﻤﺎﺕ ﻭﻫـﻭ‬ ‫ﺭﺍﻗﺩ ﻋﻠﻰ ﺍﻷﺭﺽ ﻴﻁﻠﺏ ﻤﻥ ﺍﻟﻨﺎﺱ ﺇﺒﻌﺎﺩﻱ ﻋﻨﻪ ﻓﻴﺼـﺭﺨﻭﻥ‬ ‫ﻤﻥ ﺤﻭﻟﻲ ﻭﻻ ﺃﺘﻭﻗﻑ ﻓﻴﺭﻓﻌﻭﻨﻨﻲ ﺭﻓ ‪‬ﺎ ﻭﻴﺒﻌﺩﻭﻨﻨﻲ ﻋﻨﻪ ﺒﻜـل‬ ‫ﻌ‬ ‫ﺍﻟﻌﺴﺭ.‬ ‫ﻗﺎﻁﻌﻨﻲ " ﺴﻴﺩ ﺍﻟﻜﺭﺍﻡ " ﺃﺴﺒﻭﻋﻴﻥ ﻭﺘﺭﻙ ﺍﻟﺘﺨﺘﺔ ﺍﻟﻤﺸﺘﺭﻜﺔ‬ ‫ﺍﻟﺘﻲ ﻜﻨﺎ ﻨﺠﻠﺱ ﻋﻠﻴﻬﺎ ﻤ ‪‬ﺎ ﻓﺠﻠﺴﺕ ﻭﺤﻴ ‪‬ﺍ، ﻜﺎﻥ ﻴﺘﻨﻘل ﻤﻥ ﺘﺨﺘﺔ‬ ‫ﺩ‬ ‫ﻌ‬ ‫ﻟﺘﺨﺘﺔ ﻭﻴﺘﻬﺎﻤﺱ ﻤﻊ ﻤﻥ ﻴﺠﻠﺴﻭﻥ ﺇﻟﻰ ﺠـﻭﺍﺭﻩ ﺒﻴﻨﻤـﺎ ﻴﻨﻅـﺭ‬ ‫ﻨﺎﺤﻴﺘﻲ ﻓﺘﺘﺴﻊ ﺍﻷﺤﺩﺍﻕ ﻤﺴﺘﻨﻜﺭﺓ، ﺃﺸﻌﺭ ﺃﻨﻪ ﻴﺤﺭﻀـﻬﻡ ﻋﻠـﻰ‬ ‫ﻤﺨﺎﺼﻤﺘﻲ ﺃﻭ ﻤﻘﺎﻁﻌﺘﻲ ﻓﺄﻓﻜﺭ ﻓﻲ ﻀﺭﺒﻪ ﻤﺭﺓ ﺃﺨﺭﻯ، ﻟﻜﻨـﻪ‬ ‫ﺠﺎﺀ ﻓﻲ ﺼﺒﺎﺡ ﻴﻭﻡ ﺴﺒﺕ ﻭﻭﻗﻑ ﺃﻤﺎﻡ ﺒﺎﺏ ﺒﻴﺘﻨﺎ ﻭﻨﺎﺩﺍﻨﻲ ﻤﺜﻠﻤﺎ‬
‫ﻜﺎﻥ ﻴﻔﻌل ﻓﻲ ﺍﻟﺴﺎﺒﻕ، ﻨﻅﺭﺕ ﺇﻟﻴﻪ ﻤﻥ ﺍﻟﻨﺎﻓﺫﺓ، ﻭﺃﺸـﺭﺕ ﻟـﻪ‬ ‫ﺒﺄﻨﻨﻲ ﻨﺎﺯل ﻭﻨﺯﻟﺕ، ﻜﺎﻥ ﺼﺎﻤ ﹰﺎ ﻭﻜﻨﺕ ﻤﺜﻠﻪ، ﻟﻌﻠﻨـﻲ ﻜﻨـﺕ‬ ‫ﺘ‬ ‫ﺃﻨﺘﻅﺭ ﻤﻨﻪ ﻴﻔﺎﺘﺤﻨﻲ ﻭﻟﻌﻠﻪ ﻜﺎﻥ ﻴﻨﺘﻅﺭ ﺍﻋﺘﺫﺍﺭﻱ ﻋـﻥ ﻀـﺭﺒﻪ‬ ‫ﻟﻜﻨﻨﺎ ﻟﻡ ﻨﻔﻌل ﺤﺘﻰ ﻭﻗﻑ ﺍﻟﺩﺴﻭﻗﻲ ﺭﻀﻭﺍﻥ ﻓﻲ ﺴﻜﺘﻨﺎ ﻤﺎﺯﺤـﺎ‬ ‫ﻭﺍﻨﻀﻡ ﺇﻟﻴﻨﺎ، ﻟﻌل ﻭﺠﻭﺩ ﺍﻟﺩﺴﻭﻗﻲ ﺒﻴﻨﻨﺎ ﺴﻬل ﻋﻠﻴﻨـﺎ ﺍﻷﻤـﺭ،‬ ‫ﻓﺘﺼﺎﻟﺤﻨﺎ ﺩﻭﻥ ﻋﺘﺎﺏ، ﻭﻜﺄﻨﻨﺎ ﺃﺴﻘﻁﻨﺎ ﻤﺎ ﺠـﺭﻯ ﺒﻴﻨﻨـﺎ ﻤـﻥ‬ ‫ﺍﻟﺫﺍﻜﺭﺘﻴﻥ ﻤ ‪‬ﺎ ﻤﻥ ﻏﻴﺭ ﺍﺘﻔﺎﻕ ﻤﺴﺒﻕ.‬ ‫ﻌ‬ ‫*****‬ ‫ﺴﺄﻟﻨﻲ "ﺴﻴﺩ ﺍﻟﻜﺭﺍﻡ" ﻤﺭﺓ ﺇﻥ ﻜﻨﺕ ﺃﻋﺭﻑ ﻋﻴـﺎل ﺍﻟﺸـﻴﺦ‬ ‫ﺴﻌﺩ ﻋﻭﻑ ﻓﺠﺎﻭﺒﺘﻪ ﺒﺄﻨﻨﻲ ﺴﻤﻌﺕ ﺍﺴﻤﻪ ﻤﻥ ﺃﺒﻲ ﻭﺇﻥ ﻜﻨﺕ ﻟﻡ‬ ‫ﺃﻗﺎﺒﻠﻪ ﺃﻭ ﺃﻋﺭﻑ ﻋﻴﺎﻟﻪ، ﻓﻬﺯ ﺭﺃﺴﻪ ﻭﺘﻠﻔﺕ ﺤﻭﻟﻪ ﺜﻡ ﻗﺎل ﻭﻜﺄﻨﻪ‬ ‫ﻴﺒﻭﺡ ﺒﺴﺭ:‬ ‫- ﺇﻨﺕ ﻁﻠﻌﺕ ﻤﻥ ﻭﻻﺩ ﻋﻭﻑ ﺒﺘﻭﻉ ﻜﻔﺭ ﻋﺴـﻜﺭ ﺒﺼـﺤﻴﺢ،‬ ‫ﺃﺼل ﺃﻨﺎ ﻜﻨﺕ ﻑ ﺍﻟﺒﻠﺩ ﺨﻤﻴﺱ ﻭﺠﻤﻌﺔ ﻭﺴﺄﻟﺕ ﺃﺒﻭﻴﺎ ﻗﺎﻟﻠﻲ.‬ ‫- ﻗﺎﻟﻙ ﺇﻴﻪ ...؟‬
‫- ﻗﺎل ﺇﻥ ﺃﺒﻭﻙ ﺍﺒﻥ ﻋﺒﺩ ﺍﻟﻘﺎﺩﺭ ﻋﻭﻑ ﺒﺼﺤﻴﺢ، ﺤﺘﻰ ﺒﺎﻷﻤﺎﺭﺓ‬ ‫ﺇﻥ ﻟﻙ ﺃﺥ ﻤﻥ ﺃﺒﻭﻙ ﺍﺴﻤﻪ ﺼﺎﻟﺢ، ﺩﺍ ﺃﺒﻭﻙ ﻟﻪ ﻭﺭﺙ ﻟﻭ ﻁﺎﻟﻪ‬ ‫ﺡ ﻴﺒﻘﻰ ﻡ ﺍﻷﻋﻴﺎﻥ، ﺃﺒﻭﻴﺎ ﻗﺎل ﻟﻲ ﻜﺩﻩ.‬ ‫- ﻤﺵ ﻟﻭ ﻁﺎﻟﻪ...؟‬ ‫ﺘﺫﻜﺭﺕ ﺤﻜﺎﻴﺎﺕ ﺃﺒﻲ ﻋﻥ ﺃﺭﻀﻪ ﺍﻟﻤﺨﻁﻭﻓﺔ ﻤﻨﻪ ﻭﻗﻀـﻴﺔ‬ ‫ﺍﻟﻤﻴﺭﺍﺙ، ﺘﺫﻜﺭﺕ ﻜﻼﻤﻪ ﻋﻥ ﺍﻟﻤﺤـﺎﻤﻲ ﺍﻟﻨﺼـﺎﺏ ﻭﺍﻷﻭﺭﺍﻕ‬ ‫ﺍﻟﻤﺯﻭﺭﺓ ﺍﻟﺘﻲ ﺃﺠﻠﺕ ﺍﻟﻨﻁﻕ ﺒﺎﻟﺤﻜﻡ ﻟﺼﺎﻟﺤﻪ ﻋﺩﺓ ﻤﺭﺍﺕ، ﻜل ﻤﺎ‬ ‫ﻜﻨﺕ ﺃﺘﻤﻨﺎﻩ ﻫﻭ ﺃﻥ ﻴﻘﻭﻡ ﻤﻥ ﺭﻗﺩﺘﻪ، ﻴﺘﺤﺭﻙ ﻭﻴﻤﺸﻲ ﻭﻴﻌـﺎﻭﺩ‬ ‫ﺤﻜﺎﻴﺎﺘﻪ ﻋﻥ ﻜل ﻤﺎ ﺠﺭﻱ ﻭﻜﺎﻥ، ﻭﻟﻌل ﺍﻟﺤﺯﻥ ﻜﺎﻥ ﺃﻜﺜﺭ ﻤـﻥ‬ ‫ﻁﺎﻗﺘﻲ ﻋﻠﻰ ﺍﻻﺤﺘﻤﺎل ﻓﺩﻤﻌﺕ ﻋﻴﻨﺎﻱ ﻏﺼﺒﺎ ﻋﻨﻲ ﻭﺸﺎﻑ ﺴﻴﺩ‬ ‫ﺍﻟﻜﺭﺍﻡ ﺩﻤﻭﻋﻲ ﻓﻭﺍﺴﺎﻨﻲ:‬ ‫- ﻭﻻ ﺘﺯﻋل ﻨﻔﺴﻙ ﻴﺎ ﺴﻴﺩ، ﺃﺒﻭﻴﺎ ﻗﺎل ﻤﺎ ﻓﻴﺵ ﺃﺭﺽ ﺒﺘـﺭﻭﺡ‬ ‫ﻤﻥ ﺼﺎﺤﺒﻬﺎ ﺒﺎﻟﺘﺯﻭﻴﺭ، ﺒﻜﺭﺓ ﺍﻟﻤﺤﻜﻤﺔ ﺘﺤﻜﻡ ﻻﺒﻭﻙ ﻭﺃﺒﻘـﻰ‬ ‫ﺸﻭﻑ.‬
‫ﺴﺎﺩ ﺼﻤﺕ ﺒﻴﻨﻨﺎ ﻭﺒﺩﺕ ﺍﻟﺸﻭﺍﺭﻉ ﺍﻟﻤﺄﻟﻭﻓﺔ ﻏﺭﻴﺒﺔ ﻋﻨـﻲ،‬ ‫ﻟﻌﻠﻨﻲ ﻜﻨﺕ ﺃﺴﺘﻌﻴﺩ ﻓﻲ ﺍﻟﺫﺍﻜﺭﺓ ﺒﻜل ﺍﻟﻌﺴـﺭ ﺩﺭﻭﺏ ﺍﻟﻜﻔـﺭ ﺃﻭ‬ ‫ﻜﻨﺕ ﺃﺸﺘﺎﻕ ﻟﻨﺎﺴﻪ ﺃﻜﺜﺭ ﻤﻥ ﻜل ﺍﻷﻭﻗـﺎﺕ ﺍﻟﺴـﺎﺒﻘﺔ، ﻭﻟﻌﻠﻨـﻲ‬ ‫ﺸﺎﺭﻜﺕ ﺍﻟﺴﻌﺩﻭﻨﻲ ﺇﺤﺴﺎﺴﻪ ﺒﺎﻟﻐﺭﺒﺔ ﻓﻲ ﺘﻠـﻙ ﺍﻟﻤﺩﻴﻨـﺔ، ﻫـل‬ ‫ﺍﻨﺯﺭﻋﺕ ﻓﻲ ﺩﺍﺨﻠﻲ ﺭﻏﺒﺔ ﺃﻜﺜﺭ ﻟﻠﺭﺠﻭﻉ ﺇﻟﻰ ﺘﻠﻙ ﺍﻟﻐﻴﻁﺎﻥ ﺃﻭ‬ ‫ﺍﺴﺘﻌﺩﺕ ﻤﻼﻤﺢ ﺍﻟﺠﺩ ﺍﻟﻘﺩﻴﻡ ﺒﻜل ﺘﻔﺎﺼﻴﻠﻬﺎ ﺍﻟﺘﻲ ﻜﺎﻨﺕ ﻗﺩ ﺘﺎﻫﺕ‬ ‫ﻤﻨﻰ...؟ ﺭﺒﻤﺎ ﺤﺩﺙ ﻜل ﻫﺫﺍ ﻓﻲ ﻅﻬﻴﺭﺓ ﺫﻟﻙ ﺍﻟﻴﻭﻡ ﻷﻨﻨﻲ ﻗﻠﺕ‬ ‫ﻟﻨﻔﺴﻲ ﺃﻭ ﻟﻠﺴﻌﺩﻭﻨﻲ:‬ ‫- ﻋﺎﻴﺯ ﺃﺭﻭﺡ ﻜﻔﺭ ﻋﺴﻜﺭ. ﻋﺎﻴﺯ ﺃﺭﻭﺡ ﻜﻔﺭ ﻋﺴﻜﺭ..!‬ ‫- ﺴﻬﻠﺔ ﺨﺎﻟﺹ، ﺃﺭﻜﺏ ﻤﻌﺎﻴﺎ ﺍﻟﻘﻁﺭ ﻴﻭﻡ ﺍﻟﺨﻤﻴﺱ ﻤـﻥ ﻏﻴـﺭ‬ ‫ﺘﺫﻜﺭﺓ ﻭﺍﻨﺯل ﻤﻌﺎﻴﺎ، ﺡ ﻨﻤﺸﻲ ﻉ ﺍﻟﺴﻜﺔ ﺍﻟﺯﺭﺍﻋﻴﺔ ﺭﺒﻊ ﺴﺎﻋﺔ‬ ‫ﺒﺎﻟﻜﺘﻴﺭ، ﺘﺤﻭﺩ ﺇﻨﺕ ﻋﻠﻰ ﻜﻔﺭ ﻋﺴﻜﺭ ﻭﺃﻨﺎ ﺃﻜﻤل ﻟﺤﺩ ﻋﺯﺒـﺔ‬ ‫ﺍﻟﻜﻭﻡ ﺍﻷﺨﻀﺭ، ﻤﺎ ﻫﻭ ﺯﻤﺎﻡ ﺍﻟﺒﻠﺩﻴﻥ ﻭﺍﺤﺩ ﻭﺍﻟﺤﺩ ﻑ ﺍﻟﺤﺩ.‬ ‫ﻴﻭﻡ ﺍﻟﺨﻤﻴﺱ ﺘﻭﺠﻬﺕ ﻤﻊ ﺴﻴﺩ ﺍﻟﻜـﺭﺍﻡ ﻨﺎﺤﻴـﺔ ﺍﻟﻤﺤﻁـﺔ‬ ‫ﻭﺩﺨﻠﻨﺎ ﺩﻭﻥ ﺃﻥ ﻨﻘﻁﻊ ﺘﺫﺍﻜﺭ ﻭﻭﻗﻔﻨﺎ ﻨﻨﺘﻅﺭ ﻋﻠﻰ ﺍﻟﺭﺼﻴﻑ ﻭﻫﻭ‬
5475
5475
5475
5475

Recommended

1159
11591159
1159kotob arabia
 
953
953953
953kotob arabia
 
3788
37883788
3788kotob arabia
 
157
157157
157kotob arabia
 
3774
37743774
3774kotob arabia
 
4537
45374537
4537kotob arabia
 
574
574574
574kotob arabia
 
735
735735
735kotob arabia
 

Recommended

1159
11591159
1159kotob arabia
 
953
953953
953kotob arabia
 
3788
37883788
3788kotob arabia
 
157
157157
157kotob arabia
 
3774
37743774
3774kotob arabia
 
4537
45374537
4537kotob arabia
 
574
574574
574kotob arabia
 
735
735735
735kotob arabia
 
562
562562
562kotob arabia
 
554
554554
554kotob arabia
 
4564
45644564
4564kotob arabia
 
3749
37493749
3749kotob arabia
 
1537
15371537
1537kotob arabia
 
4460
44604460
4460kotob arabia
 
1665
16651665
1665kotob arabia
 
533
533533
533kotob arabia
 
3748
37483748
3748kotob arabia
 
1625
16251625
1625kotob arabia
 
841
841841
841kotob arabia
 
3764
37643764
3764kotob arabia
 
1561
15611561
1561kotob arabia
 
3751
37513751
3751kotob arabia
 
771
771771
771kotob arabia
 
839
839839
839kotob arabia
 
353
353353
353kotob arabia
 
785
785785
785kotob arabia
 
656
656656
656kotob arabia
 
293
293293
293kotob arabia
 
1086
10861086
1086kotob arabia
 
960
960960
960kotob arabia
 

More Related Content

What's hot

What's hot (20)

562
562562
562
 
554
554554
554
 
4564
45644564
4564
 
3749
37493749
3749
 
1537
15371537
1537
 
4460
44604460
4460
 
1665
16651665
1665
 
533
533533
533
 
3748
37483748
3748
 
1625
16251625
1625
 
841
841841
841
 
3764
37643764
3764
 
1561
15611561
1561
 
3751
37513751
3751
 
771
771771
771
 
839
839839
839
 
353
353353
353
 
785
785785
785
 
656
656656
656
 
293
293293
293
 

More from kotob arabia

More from kotob arabia (20)

1086
10861086
1086
 
960
960960
960
 
764
764764
764
 
6487
64876487
6487
 
6205
62056205
6205
 
942
942942
942
 
96
9696
96
 
5962
59625962
5962
 
763
763763
763
 
6486
64866486
6486
 
745
745745
745
 
6204
62046204
6204
 
6435
64356435
6435
 
5961
59615961
5961
 
6182
61826182
6182
 
959
959959
959
 
941
941941
941
 
594
594594
594
 
762
762762
762
 
744
744744
744
 

5475

  • 1.
  • 2. ‫‪ ‬‬ ‫‪  ‬‬ ‫ﻗﺭﺍﺀﺍﺕ ﻗﺼﺼﻴﺔ‬ ‫ﺘﺄﻟﻴﻑ‬ ‫א‬ ‫:‬ ‫א‬ ‫א‬ ‫ﺭﺅﻴﺔ ﻨﻘﺩﻴﺔ‬ ‫. .‬ ‫ﺃﺸﻌﺎﺭ ﻭﺃﻏﺎﻨﻲ‬ ‫א‬ ‫א‬ ‫ﺘﻠﺤﻴﻥ ﻭﻏﻨﺎﺀ ﺍﻟﻔﻨﺎﻥ‬ ‫ﺇﻟﻘﺎﺀ ﺍﻟﻤﺫﻴﻌﺔ‬ ‫א‬ ‫א‬ ‫א‬
  • 3. ‫ﻃﺒﻘﺎ ﻟﻘﻮﺍﻧﲔ ﺍﳌﻠﻜﻴﺔ ﺍﻟﻔﻜﺮﻳﺔ‬ ‫א‬ ‫א‬ ‫א‬ ‫.‬ ‫אא‬ ‫א‬ ‫)ﻋـﱪ ﺍﻻﻧﱰﻧـﺖ ﺃﻭ‬ ‫א‬ ‫אא‬ ‫ﻟﻠﻤﻜﺘﺒــﺎﺕ ﺍﻻﻟﻜﱰﻭﻧﻴــﺔ ﺃﻭ ﺍﻷﻗــﺮﺍﺹ ﺍﳌﺪﳎــﺔ ﺃﻭ ﺍﻯ‬ ‫א‬ ‫ﻭﺳﻴﻠﺔ ﺃﺧﺮﻯ (‬ ‫א‬ ‫א‬ ‫.‬ ‫.‬ ‫א א‬
  • 4. ‫ﺍﻟﻌﻨﺎﻭﻴﻥ ﺍﻟﺭﺌﻴﺴﻴﺔ‬ ‫ﺍﻟﻔﻨﺎﻥ ﺴﻤﻴﺭ ﺍﻹﺴﻜﻨﺩﺭﺍﻨﻲ ﻗﺎل:‬ ‫“ﻓﻜﺭﺓ ﺍﻟﻤﺴﺭﺡ ﺍﻟﻤﻘﺭﻭﺀ ﻫﺫﻩ ﺘﺠﺭﺒﺔ ﺠﻤﻴﻠﺔ‬ ‫ﻭﺠﺩﻴﺩﺓ ﻭﻏﻴﺭ ﻤﺴﺒﻭﻗﺔ.“‬ ‫" ﺇﻨﻬﺎ ﺘﺠﺭﺒﺔ ﺃﻜﺜﺭ ﻤـﻥ‬ ‫ﺩ. ﺤﺎﻤﺩ ﺃﺒﻭ ﺃﺤﻤﺩ ﻗﺎل:‬ ‫ﺭﺍﺌﻌﺔ ﺠﺫﺒﺕ ﺠﻤﻬﻭ ‪‬ﺍ ﻏﻔﻴ ‪‬ﺍ ﻏﻴﺭ ﻤﺘﻭﺍﺠﺩ ﻓﻲ ﻨـﺩﻭﺍﺕ‬ ‫ﺭ‬ ‫ﺭ‬ ‫ﺃﺨﺭﻯ.. "‬ ‫ﺃﺤﻤﺩ ﺍﻟﺸﻴﺦ ﻗﺎل: " ﺃﻨﺎ ﺃﺴﻌﺩ ﻭﺍﺤﺩ ﺍﻟﻨﻬﺎﺭﺩﺓ "‬ ‫ﻗﺩﻤﺕ ﻜﺘﺏ ﻋﺭﺒﻴﺔ ﻫﺫﻩ ﺍﻻﺤﺘﻔﺎﻟﻴﺔ ﻋﻠـﻰ ﻤﺴـﺭﺡ ﺴـﺎﻗﻴﺔ‬ ‫ﺍﻟﺼﺎﻭﻱ ﻴﻭﻡ ﺍﻟﺴﺒﺕ ٨ ﺃﺒﺭﻴل ٦٠٠٢‬ ‫* ﺒﺩﺃﺕ ﺍﻷﻤﺴﻴﺔ ﺒﻜﻠﻤﺎﺕ ﺍﻟﺸﺎﻋﺭﺓ ﺸﺭﻴﻔﺔ ﺍﻟﺴﻴﺩ‬ ‫ﺍﻟﺘﻲ ﻗﺎﻟﺕ:‬ ‫ﺃﻤﺴﻴﺔ ﺍﻟﻠﻴﻠﺔ.. ﻗﺭﺍﺀﺍﺕ ﻗﺼﺼﻴﺔ ﻓﻲ ﺃﻋﻤﺎل ﺍﻟﻜﺎﺘﺏ ﺍﻟﻜﺒﻴـﺭ‬ ‫ﺃﺤﻤﺩ ﺍﻟﺸﻴﺦ ﻤﺅﻟﻑ ﻤﺴﻠﺴل ﻜﻔﺭ ﻋﺴﻜﺭ.‬
  • 5. ‫ﻭﻫﻲ ﻋﺭﺽ ﻤﺴﺭﺤﻲ ﻭﻨﻘﺩ ﻟﻤﺠﻤﻭﻋﺘﻪ ﺍﻟﻘﺼﺼﻴﺔ )ﻋﺭﺽ‬ ‫ﻤﺠﺎﻨﻲ ﻟﻠﺠﻤﻴﻊ( ﻭﻴﺸﺭﻓﻨﻲ ﺃﻥ ﻜﺘﺒﺕ ﻟﻬﺫﺍ ﺍﻟﻌـﺭﺽ ﺍﻷﺸـﻌﺎﺭ‬ ‫ﻭﺍﻷﻏﺎﻨﻲ ﺍﻟﺘﻲ ﻟﺤﻨﻬﺎ ﻭﻴﻐﻨﻴﻬﺎ ﺍﻟﻔﻨﺎﻥ ﺍﻟﻤﺘﺄﻟﻕ ﻋﺎﺸﻕ ﻭﺼـﺩﻴﻕ‬ ‫"ﻜﺘﺏ ﻋﺭﺒﻴﺔ" ﺍﻟﻔﻨﺎﻥ ﺃﺤﻤﺩ ﻓﺘﺤﻲ ﺍﻟﺫﻱ ﺨﺭﺝ ﺇﻟﻴﻨﺎ ﻤﻥ ﻓـﺭﺍﺵ‬ ‫ﹸ‬ ‫ﺍﻟﻤﺭﺽ ﻓﻠﻨﺤﻴﻴﻪ ﺸﻜ ‪‬ﺍ ﻭﺘﺸﺠﻴ ‪‬ﺎ ﻟﻜﻲ ﻴﺴـﺘﻁﻴﻊ ﺍﻟﻐﻨـﺎﺀ ﻫـﺫﻩ‬ ‫ﻌ‬ ‫ﺭ‬ ‫ﺍﻟﻠﻴﻠﺔ..‬ ‫ﻴﺸﺎﺭﻙ ﻓﻲ ﺍﻷﺩﺍﺀ ﻭﺍﻹﻟﻘﺎﺀ ﺍﻹﻋﻼﻤﻴﺔ ﺍﻟﻨﺎﺠﺤـﺔ ﺍﻟﻤﺘﻤﻴـﺯﺓ‬ ‫ﺭﻭﺍﻴﺢ ﺴﻤﻴﺭ.. ﻭﺍﻟﻔﻨﺎﻥ ﺍﻟﺸﺎﺏ ﺘﺎﻤﺭ ﻋﻔﻴﻔﻲ.‬ ‫ﻗﺼﺹ ﺍﻟﻠﻴﻠﺔ ﺴ ﹸﻘﺩﻡ ﻋﻠﻰ ﻁﺭﻴﻘﺔ ﺍﻟﻤﺴﺭﺡ ﺍﻟﻤﻘﺭﻭﺀ..‬ ‫ﺘ‬ ‫ﻫﺫﻩ ﺍﻟﻔﻜﺭﺓ ﺍﻟﺘﻲ ﺃﺘﺒﻨﺎﻫﺎ ﻤﻨﺫ ٣ ﺴﻨﻭﺍﺕ ﻭﻴﺴﻌﺩﻨﻲ ﺃﻥ ﺘﺘﺒﻨﺎﻫﺎ‬ ‫ﻤﻌﻲ ﻜﺘﺏ ﻋﺭﺒﻴﺔ ﻓﺸﻜ ‪‬ﺍ ﻟﻬﺎ ﻋﻠﻰ ﻫﺫﺍ ﺍﻟﻌﻁﺎﺀ ﻭﻋﻠـﻰ ﺇﺘﺎﺤـﺔ‬ ‫ﺭ‬ ‫ﺍﻟﻔﺭﺼﺔ ﻻﻨﺘﺸﺎﺭﻫﺎ...‬ ‫ﺍﺨﺘﺭﻨﺎ ﻤﻥ ﻤﺠﻤﻭﻋﺔ "ﻋﺭﺽ ﻤﺠـﺎﻨﻲ ﻟﻠﺠﻤﻴـﻊ" ﺨﻤـﺱ‬ ‫ﻗﺼﺹ ﺍﻷﻭﻟﻰ ﺒﻨﻔﺱ ﺍﻟﻌﻨﻭﺍﻥ ﺜﻡ ﻗﺼﺹ: ﺃﺒﺴﻁ ﻤﻥ ﺍﻟﺒﺴﺎﻁﺔ،‬ ‫ﻭﺃﺤﺴﻥ ﺴﻴﺩ ﺃﻓﻨﺩﻱ، ﻭﺍﻟﻤﺸﻭﺍﺭ ﺍﻟﺜـﺎﻨﻲ، ﻭﺯﻴـﺎﺭﺓ ﻭﻤﺸـﺭﻭﻉ‬ ‫ﻭﺯﻴﺎﺭﺓ...‬ ‫ﻭﻤﻥ ﺨﻼل ﺭﺅﻴﺔ ﻤﺒﺘﻜﺭﺓ ﻭﺠﺩﻴﺩﺓ ﺘﺘﻔﻕ ﻤـﻊ ﻤﻭﻀـﻭﻋﺎﺕ‬ ‫ﺍﻟﻘﺼﺹ، ﻭﻤﻥ ﺨﻼل ﺍﻟﺩﻤﺞ ﺒﻴﻥ ﺍﻟﻤﻭﺴﻴﻘﻰ ﻭﺍﻟﻐﻨﺎﺀ ﻭﺍﻟﺴـﺭﺩ‬
  • 6. ‫ﻭﺍﻟﺤﻭﺍﺭ ﺍﻟﺜﻨﺎﺌﻲ ﺍﻟﻤﻨﺘﺸﺭ ﻜﻤﺸﺎﻫﺩ ﺘﻤﺜﻴﻠﻴﺔ ﺴﺘﺸﺎﻫﺩﻭﻥ ﻋﺭ ‪‬ـﺎ‬ ‫ﻀ‬ ‫ﻤﺘﻤﻴ ‪‬ﺍ.. ﻭﺃﻋﺘﻘﺩ ﺃﻥ ﺍﻹﻗﺒﺎل ﻋﻠﻰ ﺍﻷﻤﺴﻴﺎﺕ ﺍﻟﺨﺎﺼﺔ ﺒﺎﻟﻘﺼﺹ‬ ‫ﺯ‬ ‫ﺍﻟﻘﺼﻴﺭﺓ ﺴﻴﻜﻭﻥ ﺃﻜﺜﺭ ﺒﻜﺜﻴﺭ ﺒﻌـﺩ ﻤﺸـﺎﻫﺩﺓ ﻫـﺫﺍ ﺍﻟﻌـﺭﺽ‬ ‫ﺍﻟﻤﺴﺭﺤﻲ ﺍﻟﺫﻱ ﻴﺘﺨﻠﻰ ﻋﻥ ﺁﻟﻴﺎﺕ ﺍﻟﻤﺴﺭﺡ ﺍﻟﺘﻘﻠﻴـﺩﻱ، ﻭﺍﻟـﺫﻱ‬ ‫ﻴﻌﺘﻤﺩ ﻓﻘﻁ ﻋﻠﻰ ﺘﻌﺒﻴﺭﺍﺕ ﺍﻟﺼﻭﺕ ﻭﺍﻟﻭﺠﻪ ﻓﻠﻴﺴﺕ ﻫﻨﺎﻙ ﺤﺭﻜﺔ‬ ‫ﺘﻘﻠﻴﺩﻴﺔ ﻋﻠﻰ ﺍﻟﻤﺴﺭﺡ ﻭﻻ ﺘﻐﻴﻴﺭ ﻤﻼﺒﺱ ﻭﻻ ﺍﺴﺘﺨﺩﺍﻡ ﻟﻠﻜﻭﺍﻟﻴﺱ‬ ‫ﻭﻻ ﺘﻐﻴﻴﺭ ﻟﻺﻀﺎﺀﺓ ....ﺇﻟﺦ، ﻭﺇﻨﻤﺎ ﻫﻨﺎﻙ ﺇﻁﺎﺭ ﻋـﺎﻡ ﻴﻌﻁـﻲ‬ ‫ﺍﻟﻤﺸﺎﻫﺩ ﺇﺤﺴﺎ ‪‬ﺎ ﻋﺎ ‪‬ﺎ ﺒﺄﻨﻪ ﻴﺸﺎﻫﺩ ﻤﺴﺭﺤﻴﺔ ﻤﻥ ﺨﻼل ﺤـﻭﺍﺭ‬ ‫ﺴ ﻤ‬ ‫ﺍﻷﺒﻁﺎل ﻭﻫﻡ ﺠﻠﻭﺱ.. ﺒل ﻤﻥ ﺨﻼل ﺸﺨﺼﻴﻥ ﻴﻘﻭﻤـﺎﻥ ﺒﻜـل‬ ‫ﺍﻷﺩﻭﺍﺭ ﺤﺘﻰ ﻭﻟﻭ ﻜﺎﻥ ﺩﻭﺭ ﻁﻔل ﺃﻭ ﺸﺎﺏ ﺃﻭ ﻜﻬل .. ﻭﺤﺘـﻰ‬ ‫ﻟﻭ ﺘﺒﺎﺩل ﺍﻟﺸﺨﺼﺎﻥ ﺩﻭﺭ ﺍﻟﺭﺠل ﻭﺍﻟﻤﺭﺃﺓ .. ﻭﻫـﺫﺍ ﺍﻟﻤﺴـﺭﺡ‬ ‫ﺍﻟﻤﻘﺭﻭﺀ ﻴﺘﻴﺢ ﺍﻟﻔﺭﺼﺔ ﻟﻠﻤﺅﺩﻴﻥ ﺃﻥ ﻴﺭﺘﺠﻠﻭﺍ، ﺃﻭ ﻴﻐﻨـﻭﺍ، ﻭﺃﻥ‬ ‫ﻴﺒﺘﻜﺭﻭﺍ ﻓﻲ ﺤﺩﻭﺩ ﺍﻟﻨﺼﻭﺹ ﺍﻟﻤﻜﺘﻭﺒﺔ ﺃﻤـﺎﻤﻬﻡ، ﻜﻤـﺎ ﻴﺘـﻴﺢ‬ ‫ﻟﻠﻤﺨﺭﺝ ﻭﺼﺎﺤﺏ ﺍﻟﺭﺅﻴﺔ ﺃﻥ ﻴﺤـﺫﻑ ﻭﻴﻘـﺩﻡ ﻭﻴـﺅﺨﺭ ﻓـﻲ‬ ‫ﺍﻟﻨﺼﻭﺹ ﺒﻤﺎ ﻴﺘﻔﻕ ﻤﻊ ﺍﻟﺨﻁ ﺍﻟﻌﺎﻡ ﺍﻟـﺫﻱ ﻴـﺭﺒﻁ ﺍﻟﻘﺼـﺹ‬ ‫ﺒﺒﻌﻀﻬﺎ. ﻜﻤﺎ ﺃﻥ ﻫﺫﺍ ﺍﻟﻤﺴﺭﺡ ﺍﻟﻤﻘﺭﻭﺀ ﻴﻌﻁﻲ ﺍﻟﻔﺭﺼﺔ ﻟﻜﺘﺎﺏ‬ ‫ﺍﻟﻘﺼﺔ ﻭﺍﻟﺭﻭﺍﻴﺔ ﻟﻌﺭﺽ ﺃﻋﻤﺎﻟﻬﻡ ﻋﻠـﻰ ﺠﻤﻬـﻭﺭ ﺍﻟﻨـﺩﻭﺍﺕ‬
  • 7. ‫ﻭﺍﻻﺤﺘﻔﺎﻟﻴﺎﺕ ﺍﻟﺜﻘﺎﻓﻴﺔ ﺒﺸﻜل ﻓﻨﻲ ﺃﻜﺜﺭ ﺠﺎﺫﺒﻴﺔ ﻭﺃﻜﺜﺭ ﺘﻔﺎﻋل ﻤﻊ‬ ‫ﺍﻟﺠﻤﻬﻭﺭ ﺨﺎﺼﺔ ﻭﻗﺩ ﺃﺼﺒﺤﻨﺎ ﺸﻌ ‪‬ﺎ ﻻ ﻴﻘﺭﺃ.‬ ‫ﺒ‬ ‫ﻭﻓﻲ ﻗﺭﺍﺀﺓ ﻨﻘﺩﻴﺔ ﻗﺼﻴﺭﺓ ﺤﻭل ﻗﺼﺹ ﺍﻟﻠﻴﻠﺔ ﻗﺩﻤﻬﺎ ﺃ. ﺩ. ﺤﺎﻤﺩ‬ ‫ﺃﺒﻭ ﺃﺤﻤﺩ ﺃﺴﺘﺎﺫ ﺍﻟﻨﻘﺩ ﺍﻷﺩﺒﻲ ﺒﺠﺎﻤﻌﺔ ﺍﻷﺯﻫﺭ.. ﺃﻜﺩ ﻓﻴﻬﺎ ﻋﻠـﻰ‬ ‫ﺍﻷﺴﻠﻭﺏ ﺍﻟﻤﺘﻤﻴﺯ ﻷﺤﻤﺩ ﺍﻟﺸﻴﺦ ﻭﺠﻭ ﺍﻟﺭﻴﻑ ﺒﺴﻠﺒﻴﺎﺘﻪ ﻭﺇﻴﺠﺎﺒﻴﺎﺘﻪ‬ ‫ﻭﺍﻟﻤﻭﻀﻭﻋﺎﺕ ﺍﻟﺘﻲ ﻴﺘﻨﺎﻭﻟﻬﺎ ﺍﻟﺸﻴﺦ ﻤﺜـل ﻤﺸـﻜﻼﺕ ﺍﻟﺘﻌﻠـﻴﻡ‬ ‫ﻭﺍﻟﻔﻘﺭ ﻭﺍﻟﻐﺵ ﺍﻟﺘﺠﺎﺭﻱ ﻭﺍﻟﺭﺸﻭﺓ ﻭﺃﺴﺎﻟﻴﺏ ﺍﻟﺨﻁﻑ ﻭﺍﻟﻨﻬـﺏ‬ ‫ﺍﻟﺘﻲ ﻴﺴﺘﺩﻋﻴﻬﺎ ﺍﻟﻔﻘﺭ...ﺇﻟﺦ، ﻭﻜـﺫﻟﻙ ﻗﻀـﻴﺔ ﺍﻟﻬـﻡ ﺍﻟﻌﺭﺒـﻲ‬ ‫ﻭﺍﻟﺨﺎﺹ ﺒﺎﻟﺼﺭﺍﻉ ﺍﻟﻌﺭﺒﻲ ﺍﻹﺴﺭﺍﺌﻴﻠﻲ ﻭﺍﻟﺘﻲ ﺒﺭﺯﺕ ﻓﻲ ﻗﺼﺔ‬ ‫ﻋﺭﺽ ﺠﺎﻨﻲ ﻟﻠﺠﻤﻴﻊ ﻭﻗﺼﺔ ﺃﺒﺴﻁ ﻤﻥ ﺍﻟﺒﺴﺎﻁﺔ.‬ ‫ﺒﻌﺩﻫﺎ ﺘﺤﺩﺙ ﺍﻟﻔﻨﺎﻥ ﺴﻤﻴﺭ ﺍﻹﺴـﻜﻨﺩﺭﺍﻨﻲ ﻋـﻥ ﺠـﻭﺩﺓ ﺍﻷﺩﺍﺀ‬ ‫ﻭﺍﻟﻤﺠﻬﻭﺩ ﺍﻟﺫﻱ ﺒﺫﻟﻪ ﻓﺭﻴﻕ ﺍﻟﻌﻤل ﻭﻗﺎل ﺇﻨﻬﺎ ﺘﺠﺭﺒـﺔ ﺠﻤﻴﻠـﺔ‬ ‫ﻭﺠﺩﻴﺩﺓ ﻭﻏﻴﺭ ﻤﺴﺒﻭﻗﺔ.‬ ‫ﻭﺘﺤﺩﺙ ﺩ. ﺤﺎﻤﺩ ﺃﺒﻭ ﺃﺤﻤﺩ ﻤﺅﻜ ‪‬ﺍ ﺃﻨﻬﺎ ﺘﺠﺭﺒﺔ ﺃﻜﺜﺭ ﻤﻥ ﺭﺍﺌﻌـﺔ‬ ‫ﺩ‬ ‫ﺠﺫﺒﺕ ﺠﻤﻬﻭ ‪‬ﺍ ﻏﻔﻴ ‪‬ﺍ ﻏﻴﺭ ﻤﺘﻭﺍﺠﺩ ﻓﻲ ﻨﺩﻭﺍﺕ ﺃﺨﺭﻯ..‬ ‫ﺭ‬ ‫ﺭ‬ ‫ﻭﺘﺤﺩﺙ ﺃﺤﻤﺩ ﺍﻟﺸﻴﺦ ﺒﺴﻌﺎﺩﺓ ﺒﺎﻟﻐﺔ ﻤﺅﻜ ‪‬ﺍ ﺸﻜﺭﻩ ﺍﻟﻌﻤﻴﻕ ﻟﻜﺘـﺏ‬ ‫ﺩ‬ ‫ﻋﺭﺒﻴﺔ ﻭﻟﻠﺸﺎﻋﺭﺓ ﺼﺎﺤﺒﺔ ﺍﻟﻔﻜﺭﺓ ﻭﻟﻔﺭﻴﻕ ﺍﻟﻌﻤـل ﻭﻟﻠﺼـﻭﺕ‬ ‫ﺍﻟﺠﻤﻴل ﺍﻟﻤﺒﺸﺭ ﺃﺤﻤﺩ ﻓﺘﺤﻲ ﺸﻔﺎﻩ ﺍﷲ ﻭﻋﺎﻓﺎﻩ. ﻭﺃﻜﺩ ﺃﻨﻪ ﺸـﺎﻫﺩ‬
  • 8. ‫ﺍﻟﻴﻭﻡ ﺒﻌﺽ ﻗﺼﺼﻪ ﻓﻲ ﺸﻜل ﺠﺩﻴﺩ ﻭﻤﺒﺘﻜﺭ ﻤﺎ ﻜﺎﻥ ﻓﻲ ﺍﻟﺫﻫﻥ‬ ‫ﻤﻁﻠ ﹰﺎ ﻭﻟﻡ ﻴﺨﻁﺭ ﻋﻠﻰ ﺒﺎﻟﻪ ﻤﻥ ﻗﺒل. ﻭﺃﻨﻪ ﻗﺩ ﺃﻋﺠﺒﺘﻪ ﺍﻟﻔﻜـﺭﺓ‬ ‫ﻘ‬ ‫ﻭﻁﺭﻴﻘﺔ ﺘﻨﻔﻴﺫﻫﺎ ﺠ ‪‬ﺍ ﻭﻴﺘﻤﻨﻰ ﺍﻨﺘﺸﺎﺭﻫﺎ ﻓﻴﻜل ﻨـﺩﻭﺍﺕ ﺍﻟﻘﺼـﺔ‬ ‫ﺩ‬ ‫ﻭﺍﻟﺭﻭﺍﻴﺔ.‬ ‫ﺒﻌﺩﻫﺎ ﺒﺩﺃ ﺍﻟﻌﺭﺽ ﻤﺒﺎﺸﺭﺓ ﺒﺎﻟﻤﻅﺎﻫﺭﺓ ﺍﻟﺘﻲ ﺘﻭﺴﻁﺕ ﻗﺼـﺔ‬ ‫"ﻋﺭﺽ ﻤﺠﺎﻨﻲ ﻟﻠﺠﻤﻴﻊ" ﺤﻴﺙ ﻫﺘﻑ ﺃﺒﻁﺎل ﺍﻟﻌـﺭﺽ ﺒﺸـﻜل‬ ‫ﺘﻠﻘﺎﺌﻲ:‬ ‫ﺤﻁ ﺍﻟﻁﻠﻕ ﻋﻠـﻰ ﺍﻟﺒـﺎﺭﻭﺩ .. ﻭﺍﺤ ـﺭﻕ ﻨﺠﻤ ـﺔ ﺍﻟﻴﻬ ـﻭﺩ‬ ‫ـ‬ ‫ـ‬ ‫ـ‬ ‫ﻓﻴﻨ ـﻙ ﻓﻴﻨ ـﻙ ﻴ ـﺎ ﻗ ـﺎﻨﻭﻥ .. ﻴﺨﺭﺏ ﺒﻴﺘﻙ ﻴـﺎ ﺸـﺎﺭﻭﻥ‬ ‫ـ ـ ـ‬ ‫ـ‬ ‫ﺤﻁ ﺍﻟﻜﻔﺔ ﻋﻠـﻰ ﺍﻟﻤﻴـﺯﺍﻥ .. ﻴﺨﺭﺏ ﺒﻴـﺕ ﺍﻷﻤﺭﻴﻜـﺎﻥ‬ ‫ﺤﻁ ﺍﻟﻁﻠﻕ ﻋﻠـﻰ ﺍﻟﺒـﺎﺭﻭﺩ .. ﻭﺍﺤ ـﺭﻕ ﻨﺠﻤ ـﺔ ﺍﻟﻴﻬ ـﻭﺩ‬ ‫ـ‬ ‫ـ‬ ‫ـ‬ ‫*****‬ ‫ﺜﻡ ﺃﻏﻨﻴﺔ )ﻋﺎﻫﺩﻴﻨﻲ(‬ ‫ﻏﻨﺎﺀ ﺃﺤﻤﺩ ﻓﺘﺤﻲ‬ ‫ﻋﺎﻫﺩﻴﻨﻲ ﺇﻨﻙ ﻴـﺎ ﺤﺒﻴﺒﺘـﻲ ﺘﺯﻫﺯﻫـﻲ ﻋﺼـﺭﻙ‬ ‫‪‬‬ ‫ﻋﺎﻫﺩﻴﻨﻲ ﺇﻨﻙ ﺘﺤﻔﻅﻴﻨـﻲ ﺠـ ‪‬ﻩ ﺴـﻭﺭ ﻗﺼـﺭﻙ‬ ‫‪‬‬ ‫ﻭ‬ ‫ﻴﺎ ﻤﻌﻠﻤﺎﻨﻲ ﺇﺯﺍﻱ ﺃﻜـﻭﻥ ﻨﺠﻤﺎﻴـﺔ ﻓـﻲ ﻀـﻠﻭﻋﻙ‬ ‫‪‬‬
  • 9. ‫ﻴﺎ ﻤﻌﻠﻤﺎﻨﻲ ﺇﺯﺍﻱ ﺃﻜﻭﻥ ﻭﺭﺩﺍﻴـﺔ ﻋﻠـﻰ ﺨﺼـﺭﻙ‬ ‫‪‬‬ ‫ــــــــــــ‬ ‫ﻴﺎ ﻤﻐﱢﺒﺎﻨﻲ ﻭﺴﺎﻴﺒﺔ ‪‬ﻤـﺭﻱ ﻴﻨـﺯ ﻓـﻲ ﺠﺭﻭﺤـﻲ‬ ‫ﻋ‬ ‫ﻠ‬ ‫ـﻲ‬ ‫ـﻪ ﺭﻭﺤـ‬ ‫ـﺎﻨﻲ ـﻲ ﺍﻟﺴ ـﻤﺎ ﻭﻤﻁﻠﻌـ‬ ‫‪‬ـ‬ ‫ـﺎ ﻤﻁﻠﻌـ ﻓـ‬ ‫ﻴـ‬ ‫ـﻙ‬ ‫ﺇﺯﺍﻱ ـﻴﺒﻙ ﻟﻠﺸ ـﻘﺎ ـﻨﻬﺵ ـﺩﻩ ﻟﺤﻤـ ‪‬‬ ‫ﻜـ‬ ‫ﱠـ ﻴـ‬ ‫ﺃﺴـ‬ ‫ﻭ ﺍﻴﺎﻜﻲ ﺒﻌﺩ ﻤﺎ ﺍﺼﻭﻥ ﻫـﻭﺍﻜﻲ ﻟﻘﺒﻠ ﹸـﻪ ﺘﺭﻭﺤـﻲ‬ ‫ﺘ‬ ‫ـــــــــــ‬ ‫ﻤﻜﺘﻭﺏ ﻋﻠﻴﻨﺎ ﻴﺎ ﻤﺼﺭ ﻨﻌﺸـﻕ ﻗﺴـﻭﺘﻙ ﺒﺠﻨـﻭﻥ‬ ‫ﻭﻨﺩﻭﺏ ﻓﻲ ﺤﺒـﻙ ﺯﻱ ﻗﺼـﺔ ﻟﻴﻠـﻰ ﻭﺍﻟﻤﺠﻨـﻭﻥ‬ ‫ﻜل ﺍﻟﻌﺭﺍﻴﺱ ﻟﻴﻬـﺎ ﺒـﺱ ﻋـﺭﻴﺱ ﻭﺤﻴـﺩ ﻟﻜـﻥ‬ ‫‪‬‬ ‫ﺇﻨﺘﻲ ﺍﻟﻠﻲ ﻟﻴﻜﻲ ﻴﺎ ﻨﻭﺭ ﻋﻴﻭﻨﻲ ﹸﺴـﻌﻤﻴﺕ ﻤﻠﻴـﻭﻥ‬ ‫‪‬‬ ‫ﺘ‬ ‫*****‬ ‫* ﺜﻡ ﺒﺩﺃﺕ ﻗﺼﺔ ﺃﺒﺴﻁ ﻤﻥ ﺍﻟﺒﺴﺎﻁﺔ‬ ‫ﻓﻲ ﺍﻟﻤﻨﺎﻡ ﺭﺃﻴﺘﻨﻲ ﺃﺴﻌﻰ ﻤﻊ ﺯﻤﻴل ﻗﺩﻴﻡ ﺃﺼـﺎﺒﻪ ﺍﻟﻌﻤـﻰ‬ ‫ﻭﺍﻟﻭﻫﻥ ﻓﻲ ﺴﺭﺍﺩﻴﺏ ﺘﻭﺼل ﺇﻟﻰ ﻁﺭﻕ ﻏﻴﺭ ﻤﻌﺒﺩﺓ ﻟﻠﻭﺼـﻭل‬ ‫ﺇﻟﻰ ﺒﺎﺏ ﺍﻟﻭﺯﺍﺭﺓ ﻟﻨﺴﺄل ﻋﻥ ﻁﻠﺒﺎﺕ ﺍﻟﻌﻴﺎل، ﻭﺭﻏـﻡ ﺍﻟﻤﺸـﻘﺔ‬
  • 10. ‫ﻭﺍﻟﻤﻜﺎﺒﺩﺓ ﻭﺼﻠﻨﺎ ﻭﻗﺎﺒﻠﻨﺎ ﺭﺠﻼ ﻤﻬﺫ ‪‬ﺎ ﻨﻁﻕ ﺒﺎﺴـﻤﻲ ﺍﻟﺜﻼﺜـﻲ‬ ‫ﺒ‬ ‫ﹰ‬ ‫ﻭﺍﺴﻡ ﺍﺒﻨﻲ ﻓﺄﺸﻌﺭﻨﻲ ﺒﺴﻌﺎﺩﺓ ﻟﻡ ﺃﺼﺎﺩﻓﻬﺎ ﻤﻨﺫ ﺃﺤـﺎﻟﻭﻨﻲ ﺇﻟـﻰ‬ ‫ﺍﻟﻤﻌﺎﺵ، ﻗﻠﺕ ﻓﻲ ﺍﻟﻤﻨﺎﻡ ﺇﻥ ﺤﻔل ﺍﻟﺘﻜـﺭﻴﻡ ﺠﻌﻠﻨـﺎ ﺃﻨﺼـﺎﻑ‬ ‫ﻤﺸﻬﻭﺭﻴﻥ ﻋﻠﻰ ﺃﻗل ﺘﻘﺩﻴﺭ، ﻭﻏﻤﺯﻨﻲ ﺯﻤﻴﻠﻲ ﺍﻟﻀﺭﻴﺭ ﻭﻜﺄﻨـﻪ‬ ‫ﻴﻬﻨﺌﻨﻲ ﺒﻤﺎ ﻨﻠﺘﻪ ﺒﻌﺩ ﺍﻟﺘﻜﺭﻴﻡ، ﻟﻜﻥ ﺍﻟﺭﺠل ﺍﻟﻤﻬﺫﺏ ﺃﻋﺎﺩﻨﺎ ﺒﻜـل‬ ‫ﺃﺩﺏ ﺇﻟﻰ ﺃﺴﺒﺎﺏ ﻤﺠﻴﺌﻨﺎ ﻭﺘﻜﻠﻴﻑ ﺃﻨﻔﺴﻨﺎ ﻜل ﻫﺫﺍ ﺍﻟﻌﻨﺎﺀ، ﺒﻴﻨﻤـﺎ‬ ‫ﻜﺎﻥ ﻤﻥ ﺍﻟﻭﺍﺠﺏ ﺃﻥ ﻨﻨﺘﻅﺭ ﻓﻲ ﺒﻴﻭﺘﻨﺎ ﻭﻨﺭﺘﺎﺡ ﺤﺘـﻰ ﹸﺼـﺩﺭ‬ ‫ﺘ‬ ‫ﺍﻟﻭﺯﺍﺭﺓ ﻗﺭﺍﺭﺍﺕ ﺍﻟﺘﻌﻴﻴﻥ ﻭﺘﺨﻁﺭﻨﺎ ﺒﻬﺎ، ﺒﻌـﺩﻫﺎ ﻫـﺯ ﻜﺘﻔﻴـﻪ‬ ‫ﻭﻁﺎﻟﺒﻨﺎ ﺒﻨﻔﺱ ﻨﻐﻤﺔ ﺍﻟﻤﻭﺩﺓ ﺃﻥ ﻨﺫﻫﺏ ﺇﻟﻰ ﺍﻟﻤﺴﺌﻭل ﻋﻥ ﻁﺒﺎﻋﺔ‬ ‫ﺍﻟﻘﺭﺍﺭﺍﺕ، ﻭﺸﺭﺡ ﻟﻨﺎ ﻜﻴﻔﻴﺔ ﺍﻟﻭﺼﻭل ﺇﻟﻴﻪ ﻭﺍﺴﻤﻪ ﺒﺎﻟﻜﺎﻤل ﺤﺘﻰ‬ ‫ﻻ ﻨﺘﻭﻩ ﻓﻲ ﺍﻟﻁﺭﻗﺎﺕ ﺍﻟﺘﻲ ﺒﺩﺕ ﻓﻲ ﺍﻟﻤﻨﺎﻡ ﻤﻌﺘﻤﺔ، ﻟﻜﻨﻨﺎ ﻭﺼﻠﻨﺎ‬ ‫ﻭﻭﺠﺩﻨﺎ ﺍﻟﺭﺠل ﺍﻟﺫﻱ ﺭﺤﺏ ﺒﻭﺼﻭﻟﻨﺎ ﺇﻟﻰ ﻤﻜﺘﺒﻪ ﻭﺃﺠﻠﺴﻨﺎ ﺜـﻡ‬ ‫ﺩﺍﺱ ﻋﻠﻰ ﻤﻔﺘﺎﺡ ﺠﺭﺱ ﺭﻥ ﻭﻅﻬﺭ ﺍﻟﺴﺎﻋﻲ ﻭﺩﻴ ‪‬ـﺎ ﻭﻁﻴ ‪‬ـﺎ‬ ‫‪‬ﻌ‬ ‫ﻌ‬ ‫ﻴﺴﺄﻟﻨﺎ ﻋﻥ ﺍﻟﻤﺸﺭﻭﺏ ﺍﻟﺫﻱ ﻻﺒﺩ ﺃﻥ ﻨﺘﻨﺎﻭﻟـﻪ ﻋﻠـﻰ ﺤﺴـﺎﺏ‬ ‫ﺍﻟﻤﺴﺌﻭﻟﻴﻥ ﺍﻟﻜﺒﺎﺭ. ﻓﻁﻠﺒﻨﺎ ﺸﺎ ‪‬ﺎ ﺒﺎﻟﺤﻠﻴﺏ، ﺨﺭﺝ ﺍﻟﺴﺎﻋﻲ ﻭﺘﺭﻜﻨﺎ‬ ‫ﻴ‬
  • 11. ‫ﻤﻊ ﺍﻟﺭﺠل ﻭﺠﻬﺎ ﻟﻭﺠﻪ، ﺴﺄﻟﻨﺎ ﻋﻥ ﺃﺴﻤﺎﺀ ﺍﻟﻭﻟﺩﻴﻥ ﻓـﺫﻜﺭﻨﺎﻫﻤﺎ‬ ‫ﻟﻪ، ﻨﻅﺭ ﻨﺎﺤﻴﺘﻲ ﻭﺴﺄﻟﻨﻲ ﺒﻐﺘﺔ:‬ ‫- ﻫل ﻜﺎﻨﺕ ﻟﻙ ﻓﻲ ﺍﻟﺴﺎﺒﻕ ﺃﻴﺔ ﺃﻨﺸﻁﺔ ﺴﻴﺎﺴﻴﺔ ﻤﻌﺎﺭﻀﺔ...؟‬ ‫- ﻻ. ﻻ.‬ ‫ﻗﻠﺘﻬﺎ ﻤﺭﻋﻭ ‪‬ﺎ ﻭﻨﻅﺭﺕ ﻨﺎﺤﻴﺔ ﺯﻤﻴﻠـﻲ ﺍﻟﻀـﺭﻴﺭ ﺭﺒﻤـﺎ‬ ‫ﺒ‬ ‫ﻷﺸﻬﺩﻩ ﻓﻠﻡ ﺃﺠﺩﻩ ﺇﻟﻰ ﺠﻭﺍﺭﻱ، ﻜﺄﻨﻤﺎ ﺍﻨﺸﻘﺕ ﺍﻷﺭﺽ ﻭﺍﺒﺘﻠﻌﺘـﻪ‬ ‫ﺃﻭ ﺫﺍﺏ ﻓﻲ ﺍﻟﻬﻭﺍﺀ، ﻓﺘﺤﻴﺭﺕ ﻓﻲ ﺃﻤﺭ ﻨﻔﺴـﻲ، ﻟﻜـﻥ ﺍﻟﺭﺠـل‬ ‫ﺃﻀﺎﻑ ﻟﺴﺅﺍﻟﻪ ﺴﺅﺍﻻ ﺁﺨﺭ:‬ ‫ﹰ‬ ‫- ﻜﺘﺒﺕ ﻤﺭﺓ ﺘﻬﺎﺠﻡ ﺃﺤﺩ ﺍﻷﺩﻴﺎﻥ ﺍﻟﺴﻤﺎﻭﻴﺔ ﻓﺴﺒﺒﺕ ﻟﻠﺤﻜﻭﻤـﺔ‬ ‫ﺃﻴﺎﻤﻬﺎ ﺤﺭ ‪‬ﺎ ﺸﺩﻴ ‪‬ﺍ ﻓﻲ ﻋﻼﻗﺎﺘﻬﺎ ﺍﻟﺨﺎﺭﺠﻴﺔ ﺃﻟﻴﺱ ﻜﺫﻟﻙ...؟‬ ‫ﺩ‬ ‫ﺠ‬ ‫- ﺃﺒ ‪‬ﺍ .. ﺃﺒ ‪‬ﺍ .. ﺃﻨﺎ ﺭﺠل ﻤﺅﻤﻥ ﺠ ‪‬ﺍ ﺒﻜل ﺍﻷﺩﻴﺎﻥ ﻭﻋﺎﺸـﻕ‬ ‫ﺩ‬ ‫ﺩ‬ ‫ﺩ‬ ‫ﻟﻠﺴﻼﻡ .‬ ‫- ﻭﻜﻼﻤﻙ ﺍﻟﻤﻨﻁﻭﻕ ﻋﻥ ﺭﺍﻴﺔ ﺘﺘﻭﺴﻁﻬﺎ ﻨﺠﻤﺔ ﺴﺩﺍﺴﻴﺔ...؟‬ ‫- ﻜﻨﺕ ﺃﺘﺸﻜﻰ ﺃﻴﺎﻤﻬﺎ ﻤﻥ ﺍﻟﺼﻬﻴﻭﻨﻴﺔ ﺍﻟﻌﺎﻟﻤﻴﺔ ﺒﺎﻋﺘﺒﺎﺭﻫﺎ ﺘﻴﺎ ‪‬ﺍ‬ ‫ﺭ‬ ‫ﺴﻴﺎﺴ ‪‬ﺎ ﻗﺘل ﺃﺨﻲ ﺍﻟﻭﺤﻴﺩ، ﻓﻬل ﻫﻲ ﺩﻴﻥ ﺴﻤﺎﻭﻱ...؟‬ ‫ﻴ‬
  • 12. ‫- ﺤﺎﻭل ﺃﻥ ﺘﻨﺴﻰ ﺴﻭﺀ ﻓﻬﻤﻲ، ﺍﻋﺘﺒﺭﻩ ﺩﻋﺎﺒﺔ ﻏﺒﻴﺔ، ﻨﺭﺠـﻊ‬ ‫ﻟﻤﻭﻀﻭﻉ ﺍﻟﻭﻟﺩ، ﺍﻟﺘﺄﺸﻴﺭﺓ ﺼﺭﻴﺤﺔ ﻭﺴﻭﻑ ﺘﻨﻔـﺫ ﺒـﺎﻟﻘﻁﻊ،‬ ‫ﻟﻜﻥ ﻫﻨﺎﻙ ﺇﺠﺭﺍﺀ ﺃﺒﺴﻁ ﻤﻥ ﺍﻟﺒﺴـﺎﻁﺔ، ﺴـﻨﻨﺘﻅﺭ ﻤﻭﺍﻓﻘـﺔ‬ ‫ﺍﻟﻤﺎﻟﻴﺔ.‬ ‫- ﺤﺎﻭﻟﺕ ﺃﻥ ﺃﻭﻀﺢ ﻟﻪ ﺃﻥ ﻫﺫﻩ ﺍﻟﻤﻭﺍﻓﻘﺔ ﻟﻡ ﺘﻜﻥ ﻓﻲ ﺤﺴﺒﺎﻨﻲ‬ ‫ﺃﺒ ‪‬ﺍ، ﺭﻓﻌﺕ ﺼﻭﺘﻲ ﻨﺼﻑ ﺍﻟﻤﺤﺘﺞ ﻗﻠﻴﻼ ﻓﻲ ﺍﻟﻤﻨـﺎﻡ ﻟﻜـﻥ‬ ‫ﹰ‬ ‫ﺩ‬ ‫ﺍﻟﻀﺭﻴﺭ ﻋﺎﺩ ﻟﻴﻬﻤﺱ ﻓﻲ ﺃﺫﻨﻲ ﺃﻥ ﺃﻜﻭﻥ ﻫﺎﺩ ًﺎ ﺤﺘﻰ ﻻ ﺃﻟﻘﻰ‬ ‫ﺌ‬ ‫ﻤﺼﻴ ‪‬ﺍ ﺘﻌ ‪‬ﺎ ﺒﺘﻬﻤﺔ ﺍﻻﻋﺘﺩﺍﺀ ﻋﻠﻰ ﻤﻭﻅﻑ ﻓﻲ ﺃﺜﻨﺎﺀ ﺘﺄﺩﻴـﺔ‬ ‫ﺭ ﺴ‬ ‫ﻋﻤﻠﻪ ﻗﺩ ﻴﻁﺎﻟﺏ ﺒﻔﺘﺢ ﻤﻠﻔﻲ ﺍﻟﻘﺩﻴﻡ ﻭﺃﺤﺎﺴﺏ ﺒﺎﻋﺘﺒﺎﺭﻱ ﻤـﻥ‬ ‫ﺍﻟﻤﻌﺎﺭﻀﺔ ﺍﻟﺸﺭﺴﺔ، ﻜﺎﻥ ﻫﻨﺎﻙ ﺃﻤـﺎﻡ ﺍﻟﻤﺴـﺌﻭل ﻜﺸـﻑ‬ ‫ﻤﻜﺘﻭﺏ ﻓﻴﻪ ﺃﺴﻤﺎﺀ ﻜل ﺃﻭﻻﺩ ﺍﻟـﺯﻤﻼﺀ ﺍﻟﻘـﺩﺍﻤﻰ ﻭﻭﺴـﻁ‬ ‫ﺍﻟﻭﺭﻗﺔ ﻤﺴﺎﺤﺔ ﻤﻨﺯﻭﻋﺔ ﺒﺸﻜل ﻋﺸﻭﺍﺌﻲ ﻭﺒﺩﺍﺌﻲ ﺘﺴﻊ ﺍﺴـ ‪‬ﺎ‬ ‫ﻤ‬ ‫ﻭﺍﺤ ‪‬ﺍ، ﻜﻨﺕ ﺃﺼﺭﺥ ﻓﻲ ﻤﻨﺎﻤﻲ ﻏﻀﺒﺎﻥ، ﻓﻨﺒﻬﻨـﻲ ﺍﻟﻭﻟـﺩ‬ ‫ﺩ‬ ‫ﻭﺃﻴﻘﻅﻨﻲ ﻟﻴﺨﺒﺭﻨﻲ ﺃﻨﻬﻡ ﻁﻠﺒﻭﻩ ﻓﻲ ﺍﻟﻭﺯﺍﺭﺓ ﺭﺒﻤـﺎ ﻟﻴﺴـﺘﻠﻡ‬ ‫ﻋﻤﻠﻪ.‬
  • 13. ‫*****‬ ‫* ﺜﻡ ﺃﻏﻨﻴﺔ )ﻴﺎ ﺩﻨﻴﺎ ﻟﻴﻪ(‬ ‫ﻴﺎ ﺩﻨﻴـﺎ ﻟﻴـﻪ ﺘـﺩﻴﻨﻲ ﻀـﻬﺭﻙ ﻟﻴـﻪ‬ ‫ـﻨﻴﻨﻲ‬ ‫ـﺭﻱ ﻭﺴـ‬ ‫ـﺘﺤﻤﻠﻙ ـﻭل ﻋﻤـ‬ ‫‪ ‬ﻁـ‬ ‫ﻤﺴـ‬ ‫ـﻲ ﺘ ـﻭﻟﻴﻠﻲ ـﺱ ـﻲ ـﻪ‬ ‫ﺒـ ﺫﻨﺒـ ﺇﻴـ‬ ‫ﻨﻔﺴـ ﹾﻘـ‬ ‫ﺘﻔﺘﻜــﺭﻱ ﻜــل ﺍﻟﻨــﺎﺱ ﻭﺘﻨﺴــﻴﻨﻲ‬ ‫ـ‬ ‫ـ‬ ‫ـ‬ ‫ـ‬ ‫ﻤﻥ ‪‬ﻐﺭ ﺴﻨﻲ ﻭﻗﻠﺒـﻲ ﻨﻔﺴـﻲ ﻋﻠﻴـﻪ‬ ‫ﺼ‬ ‫ﺤﺘﻰ ﺍﻥ ﺒﻜﻴـﺕ ﻤـﺎ ﻑ ﻴـﻭﻡ ﺘﻭﺍﺴـﻴﻨﻲ‬ ‫ﻴــــﺎ ﺩﻨﻴــــﺎ ﻟﻴــــﻪ ﻭﻟﻴــــﻪ‬ ‫ـﻪ‬ ‫ـﻬﺭﻙ ﻟﻴــــ‬ ‫ـﺩﻴﻨﻲ ﻀــــ‬ ‫ﺘــــ‬ ‫******‬ ‫* ﺜﻡ ﻗﺼﺔ: ﺃﺤﺴﻥ ﺴﻴﺩ ﺃﻓﻨﺩﻱ‬ ‫- ﻁﻴﺏ ﻴﺎ ﺠﻤﺎﻋﺔ ﻤﺎ ﺤﺩﺵ ﻤﻌﺎﻩ ﻓﻜﺔ ﺸﻠﻥ...؟ ﻓﻜﺔ ﺸـﻠﻥ‬ ‫ﻴﺎ ﺠﻤﺎﻋﺔ ...؟ ﺇﻴﻪ ﻤﺎ ﻓﻴﺵ...؟ ﻜﻠﻪ ﻤﺠﻤﺩ...؟‬
  • 14. ‫ﻭﺒﺩﺍ ﻟﻲ ﺃﻥ ﺍﻟﻭﻗﺕ ﻗﺩ ﻁـﺎل ﻓﻭﻀـﻌﺕ ﺍﻟﺤﻘﻴﺒـﺔ ﻋﻠـﻰ‬ ‫ﺍﻷﺭﺽ ﻓﻲ ﺍﻨﺘﻅﺎﺭ ﺃﻥ ﺘﻨﺤل ﺍﻟﻤﺸﻜﻠﺔ، ﻟﻜﻥ ﺍﻟﺴـﺎﺌﻕ، ﺍﻗﺘـﺭﺡ‬ ‫ﻭﻫﻭ ﻴﺒﺘﺴﻡ:‬ ‫ﺘﺴﺘﻨﺎﻨﻲ ﻉ ﺍﻟﻜﻭﺒﺭﻱ ﻴﺎ ﺴﻴﺩﻨﺎ ﺍﻻﻓﻨﺩﻱ ﻟﺤﺩ ﻤـﺎ ﺃﻭﺼـل‬ ‫ﺍﻟﺠﻤﺎﻋﺔ ﺩﻭل ﻟﺤﺩ ﺍﻟﻜﻔﻭﺭ ﺍﻟﺠﻭﺍﻨﻴﺔ، ﻭﺃﺭﺠﻊ ﻟﻙ...؟ ﻴﻤﻜﻥ ﺭﺒﻨﺎ‬ ‫ﻴﻔﻜﻬﺎ ﻫﻨﺎﻙ، ﺇﻥ ﻤﺎ ﺸﻭﻓﻨﺎﺵ ﺒﻌﺽ ﺡ ﻴﺒﻘﻰ ﻟﻙ ﻋﻨـﺩ ﺭﺒﻨـﺎ،‬ ‫ﻭﺘﺒﻘﻰ ﺘﺴﺎﻤﺢ ﺍﻟﻌﺒﺩ ﺍﻟﻐﻠﺒﺎﻥ ﻑ ﺍﻟﺒﺎﻗﻲ ﺇﻨﺕ ﺒﺎﻴﻥ ﻋﻠﻴـﻙ ﺍﺒـﻥ‬ ‫ﺤﻼل ﻴﺎ ﺴﻴﺩﻨﺎ ﺍﻻﻓﻨﺩﻱ.‬ ‫ﻗﺎل ﻋﺒﺎﺭﺘﻪ ﺍﻷﺨﻴﺭﺓ ﻭﻨﻅﺭ ﺃﻤﺎﻤـﻪ ﺍﺴـﺘﻌﺩﺍ ‪‬ﺍ ﻟﺘﺤﺭﻴـﻙ‬ ‫ﺩ‬ ‫ﺍﻟﺴﻴﺎﺭﺓ، ﻭﻤﻥ ﻭﺭﺍﺌﻲ ﺸﻌﺭﺕ ﺒﺭﺍﺤﺔ ﻋﻡ ﺤﺴـﻨﻴﻥ ﺍﻟﻤﺩﻨـﺩﺵ‬ ‫ﺘﺯﻴﺤﻨﻲ ﺒﺭﻗﺔ ﻤﻥ ﻤﻜﺎﻨﻲ ﻟﻴﻘﻑ ﺒﻴﻨﻲ ﻭﺒﻴﻥ ﺍﻟﺴـﺎﺌﻕ ﻭﻴﻬﻤـﺱ‬ ‫ﻋﺎﺒ ﹰﺎ:‬ ‫ﺜ‬ ‫- ﺨﺒﺭ ﺇﻴﻪ ﻴﺎ ﻋﺯﺍﺯﻱ ...؟ ﻤﺵ ﺡ ﺘﺒﻁل ﺃﻤـﻭﺭ ﺍﻟﺨﻁـﻑ‬ ‫ﺩﻱ...؟‬
  • 15. ‫- ﺃﻫﻼ ﻴﺎ ﻤﺩﻨﺩﺵ ... ﻤﺎ ﺘﻠﻑ ﻭﺭﻜﺏ، ﺡ ﺃﻭﺼﻠﻙ ﻤﻁﺭﺡ ﻤﺎ‬ ‫ﹰ‬ ‫ﺃﻨﺕ ﻋﺎﻴﺯ ﻤﻥ ﻏﻴﺭ ﺃﺠﺭﺓ .. ﻋﺎﻴﺯ ﺘﺭﻭﺡ ﻓﻴﻥ...؟‬ ‫- ﻋﺎﻴﺯ ﺘﺭﺠﻊ ﺍﻟﺒﺎﻗﻲ ﻟﺼﺎﺤﺒﻪ ﻴﺎ ﻨﺼﺎﺏ.‬ ‫- ﻭﺍﻨﺕ ﻤﺤﻤﻭﻕ ﻜﺩﺓ ﻟﻴﻪ ...؟ ﻫﻲ ﻜﺎﻨﺕ ﻓﻠﻭﺱ ﺃﺒﻭﻙ...؟‬ ‫- ﻷ.. ﻓﻠﻭﺱ ﺍﺒﻥ ﺃﺴﻴﺎﺩﻱ ﻭﺃﺴﻴﺎﺩﻙ ﻭﺃﺴﻴﺎﺩ ﺍﻟﻠﻲ ﻴﺘﺸﺩﺩﻭﺍ ﻟﻙ‬ ‫ﻜﻤﺎﻥ ... ﻗﻠﺕ ﺇﻴﻪ ...؟‬ ‫- ﻴﺎﻩ .. ﻜﺩﻫﻪ ﻤﺭﺓ ﻭﺍﺤﺩﺓ .. ﺨﻭﻓﺘﻨﻲ، ﺒﺱ ﺴﻴﺩﻨﺎ ﺍﻷﻓﻨﺩﻱ ﺩﻩ‬ ‫ﻏﺭﻴﺏ ﻉ ﺍﻟﺨﻁ ﻴﺎ ﻤﺩﻨﺩﺵ .‬ ‫- ﻏﺭﻴﺏ ﺩﺍ ﺇﻴﻪ ...؟ ﺩﺍ ﻤﻥ ﺠﻤﺎﻋﺔ ﻋﻭﻑ ﻴﺎ ﻟﻠﻲ ﺘﻨﺸﻙ.‬ ‫- ﻤﺎ ﺤﺩﺵ ﻤﻨﻨﺎ ﺸﺎﻓﻪ ﻗﺒل ﻜﺩﻩ، ﻴﻘـ ‪‬ﺭ ﺇﻨـﻪ ﺨـﺩ ﺍﻟﻌﺭﺒﻴـﺔ‬ ‫ﺩ‬ ‫ﻤﺨﺼﻭﺹ، ﻜل ﺴﻨﺔ ﻭﺍﻨﺕ ﻁﻴﺏ ﻴﺎ ﺴﻴﺩﻨﺎ ﻻﻓﻨﺩﻱ.‬ ‫ﻗﺎل ﺍﻟﻌﺒﺎﺭﺓ ﺍﻷﺨﻴﺭﺓ ﻭﻫﻭ ﻴﻠﻭﺡ ﻨﺎﺤﻴﺘﻲ ﻤﻭﺩ ‪‬ﺎ ﻗﺒـل ﺃﻥ‬ ‫ﻋ‬ ‫ﻴﺤﺭﻙ ﺍﻟﺴﻴﺎﺭﺓ ﺒﺎﻟﻔﻌل ﻋﻠﻰ ﻤﻬل، ﻟﻜﻥ ﺍﻟﻤﺩﻨﺩﺵ ﻗﻔـﺯ ﺒﺨﻔـﺔ‬ ‫ﻭﻜﺄﻨﻪ ﻁﺎﺌﺭ ﻟﻴﻘﻑ ﺃﻤﺎﻤﻬﺎ ﺘﻤﺎ ‪‬ﺎ ﻓﺄﺠﺒﺭ ﺍﻟﺴﺎﺌﻕ ﻋﻠﻰ ﺍﻟﻭﻗـﻭﻑ،‬ ‫ﻤ‬
  • 16. ‫ﻨﺯل ﻤﻥ ﺍﻟﺴﻴﺎﺭﺓ ﻭﺍﺘﺠﻪ ﻨﺎﺤﻴﺘﻪ، ﻫﻤﺱ ﻓﻲ ﺃﺫﻨﻪ ﺒﻌﺒـﺎﺭﺍﺕ ﻟـﻡ‬ ‫ﺃﺴﻤﻌﻬﺎ، ﻟﻜﻥ ﺍﻟﺭﺠل ﻅل ﻴﺸﻭﺡ ﺒﻴﺩﻴﻪ ﻭﻴﻬﺯ ﺩﻤﺎﻏـﻪ ﺭﺍﻓ ‪‬ـﺎ‬ ‫ﻀ‬ ‫ﻋﺭﻭﻀﻪ ﻓﻲ ﺤﺴﻡ، ﻭﺒﺩﺍ ﻟﻲ ﺃﻥ ﺍﻟﺴﺎﺌﻕ ﻟﻡ ﻴﻔﻠﺢ ﻓـﻲ ﺇﻗﻨﺎﻋـﻪ‬ ‫ﻓﺄﺨﺭﺝ ﻓﻲ ﺍﺴﺘﺴﻼﻡ ﻟﻔﺎﻓـﺔ ﺃﻭﺭﺍﻕ ﻤﺎﻟﻴـﺔ ﺃﻜﺜﺭﻫـﺎ ﺠﻨﻴﻬـﺎﺕ‬ ‫ﻭﺃﻨﺼﺎﻑ ﺠﻨﻴﻬﺎﺕ ﻭﺃﺭﺒﻊ ﺠﻨﻴﻬﺎﺕ، ﻭﺒﺩﺃ ﻴﻌـﺩ ﺍﻟﺒـﺎﻗﻲ ﻭﻫـﻭ‬ ‫ﻴﺘﻀﺎﺤﻙ ﻭﻴﻨﺎﻜﻑ ﻋﻡ ﺤﺴﻨﻴﻥ ﺍﻟﺤﺭﻴﺹ ﻋﻠـﻰ ﺇﻋـﺎﺩﺓ ﺃﻭﺭﺍﻕ‬ ‫ﺍﻟﻌﻤﻠﺔ ﺍﻟﺘﻲ ﻴﺭﺍﻫﺎ ﻤﺘﻬﺎﻟﻜﺔ ﻟﻠﺴﺎﺌﻕ، ﻓﻴﺴﺘﺠﻴﺏ ﻭﻴﺒﺩﻟﻬﺎ ﻟﻪ ﻟﻴﻨـﺎل‬ ‫ﺭﻀﺎﻩ ﻭﻫﻭ ﻴﻌﻘﺏ ﻋﻠﻰ ﻜل ﻤﻭﻗﻑ ﻤﺸﺎﻏ ‪‬ﺎ ﺒﻤﻭﺩﺓ ﻭﻋﺸﻡ.‬ ‫ﺒ‬ ‫- ﺠﺘﻙ ﻟﻬﻭ ﻴﺎ ﻤﺩﻨﺩﺵ، ﻤﺤﺴ‪‬ﻭﻙ ﻜﺩﺓ ﻟﻴﻪ...؟‬ ‫‪‬‬ ‫- ﻟﻬﻭ ﻟﻤﺎ ﻴﻠﻬﻔﻙ ﻴﺎ ﺤﺭﺍﻤﻲ ﻴﺎ ﺨﻁﺎﻑ.‬ ‫- ﺤﺭﺍﻤﻲ ﺩﺍ ﺇﻴﻪ...؟ ﺩﻱ ﺸﻁﺎﺭﺓ ﻴﺎ ﻤﺩﻫﻭل، ﺃﻤﺎ ﻨﺸﻭﻑ‬ ‫‪‬‬ ‫ﺡ ﻴﺸﺤﺘﻙ ﻜﺎﻡ ﻴﺎ ﺸﺤﺎﺕ.‬ ‫ﻗﺎل ﻋﺒﺎﺭﺘﻪ ﺍﻷﺨﻴﺭﺓ ﺒﻴﻨﻤﺎ ﻴﺭﻜـﺏ ﺍﻟﺴـﻴﺎﺭﺓ ﻭﻴﺤﺭﻜﻬـﺎ‬ ‫ﻓﺘﺘﺒﺎﻋﺩ ﻤﺨﻠﻔﺔ ﻭﺭﺍﺀﻫﺎ ﻋﺎﺼﻔﺔ ﻤﻥ ﺍﻟﻐﺒﺎﺭ ﻭﺍﻟﻌﺎﺩﻡ ﺇﻟـﻰ ﺍﻟﺤـﺩ‬ ‫ﺍﻟﺫﻱ ﺠﻌل ﺍﻟﻤﺩﻨﺩﺵ ﻻ ﻴﺘﻤﻜﻥ ﻤـﻥ ﺍﻟـﺭﺩ ﻋﻠﻴـﻪ، ﻭﻨـﺎﻭﻟﻨﻲ‬
  • 17. ‫ﺍﻟﺠﻨﻴﻬﺎﺕ ﺍﻟﻤﻠﻔﻭﻓﺔ ﻜﻤﺎ ﺘﺴﻠﻤﻬﺎ ﻤﻥ ﺍﻟﺴﺎﺌﻕ ﻓﺤﺎﻭﻟﺕ ﺃﻥ ﺃﺒﻘﻴﻬﺎ ﻟﻪ‬ ‫ﺒﺈﺸﺎﺭﺓ ﻓﺒﺩﺍ ﻏﻀﺒﺎﻥ ﻭﻤﺠﺭﻭ ‪‬ﺎ ﻭﻫﻭ ﻴﻬﻤﺱ ﻟﻲ ﻤﻌﺎﺘ ‪‬ﺎ ﻭﻻﺌ ‪‬ـﺎ‬ ‫ﻤ‬ ‫ﺒ‬ ‫ﺤ‬ ‫ﻓﻲ ﺫﺍﺕ ﺍﻟﻭﻗﺕ:‬ ‫- ﺩﺍ ﻜﺩﺓ ﻴﺒﻘﻰ ﺍﻨﺎ ﺸﺤﺎﺕ ﺒﺼﺤﻴﺢ ﺯﻱ ﺍﻟﺴﻭﺍﻕ ﻤﺎ ﻗـﺎل‬ ‫ﻴﺎ ﺴﻴﺩ ﺃﻓﻨﺩﻱ ... ﺘﺭﻀﺎﻫﺎ ﻟﻲ...؟‬ ‫- ﺃﻨﺎ ﺁﺴﻑ ﺠ ‪‬ﺍ .. ﻤﺎ ﺍﻗﺼﺩﺵ ﺨﺎﻟﺹ .. ﺃﺼل..‬ ‫ﺩ‬ ‫- ﻭﻻ ﺃﺼل ﻭﻻ ﻓﺼل .. ﺤﻤﺩ ﺍﷲ ﻋﻠﻰ ﺴﻼﻤﺘﻙ.‬ ‫ﻗﺎل ﺍﻟﻌﺒﺎﺭﺓ ﺍﻷﺨﻴﺭﺓ ﺒﻤﻭﺩﺓ ﻭﺍﺸـﺘﻴﺎﻕ ﻋـﺎﺒ ‪‬ﺍ ﺇﺤﺴﺎﺴـﻪ‬ ‫ﺭ‬ ‫ﺒﺎﻟﺠﺭﺡ ﺍﻟﺫﻱ ﻻﺒﺩ ﺃﻨﻨﻲ ﺴﺒﺒﺘﻪ ﻟﻪ ﺩﻭﻥ ﻗﺼﺩ، ﺘﻨﺎﻭﻟﺕ ﺍﻟﺠﻨﻴﻬﺎﺕ‬ ‫ﻤﻥ ﻴﺩﻩ ﺍﻟﻤﻤﺩﻭﺩﺓ ﻭﺩﺴﺴﺘﻬﺎ ﻓﻲ ﺠﻴﺒﻲ ﺒﻐﻴﺭ ﺍﻫﺘﻤﺎﻡ ﺒﻴﻨﻤﺎ ﻴﺴﺎﺭﻉ‬ ‫ﻫﻭ ﺒﻨﻔﺱ ﺍﻟﻴﺩ ﺍﻟﺘﻲ ﺘﺨﻠﺼﺕ ﻤﻥ ﻋﺏﺀ ﺍﻟﻌﻤﻠﺔ ﺒﺤﻤل ﺤﻘﻴﺒﺘـﻲ،‬ ‫ﻴﺴﺄﻟﻨﻲ ﺒﻤﻭﺩﺓ ﻋﻠﻰ ﻋﺎﺩﺘﻪ ﻟﻴﺴﺘﻔﺴﺭ ﻋﻥ ﻭﺠﻬﺘـﻲ ﻤﺜـل ﻜـل‬ ‫ﺍﻟﻤﺭﺍﺕ ﺍﻟﺴﺎﺒﻘﺔ:‬ ‫- ﻋﻠﻰ ﻓﻴﻥ ﺍﻟﻌﺯﻡ ﺍﻥ ﺸﺎﺀ ﺍﷲ...؟‬
  • 18. ‫- ﻋﻠﻰ ﺒﻴﺕ ﺼﺎﻟﺢ.‬ ‫*****‬ ‫* ﺜﻡ ﺃﻏﻨﻴﺔ: ﻤﻠﻌﻭﻥ ﺍﻟﻔﻘﺭ‬ ‫ﻤﻠﻌﻭﻥ ﺃﺒﻭ ﺨﺎﺵ ﺍﻟﻔﻘﺭ ﻴـﺎ ﺴـﻴﺩﻱ .. ﻭﻤﻠﻌ ـﻭﻥ ﺼ ـﻭﺕ ﺍﻟﻔﻘ ـﺭ‬ ‫ـ‬ ‫ـ‬ ‫ـ‬ ‫ـﺎ ـﻭل ﺍﻟﻌ ـﺭ‬ ‫‪‬ﻤـ‬ ‫ﻭﻻ ﻟﺤﻅﺔ ﺴﺎﺒﻭﻨﺎ ﻑ ﺤﺎﻟﻨﺎ ﻴﺎ ﺴﻴﺩﻱ .. ﻤﻌﺎﻨـ ﻁـ‬ ‫ﻤﺴﺎﻜﻴﻥ ﻋﻠﻰ ﻁﻭل.. ﻭﺍﻟﻜل ﻴﻘـﻭل .. ﺍﻟﺼﺒﺭ ﻴﺎ ﻋﻴﻨـﻲ ﺍﻟﺼـﺒﺭ‬ ‫ْ‬ ‫ْ‬ ‫ﻤﻠﻌﻭﻥ‬ ‫ﺃﻨـﺎ ﻟﻴـل ﻭﻨﻬـﺎﺭ ﺸـ ﱠﺎل ﺯﻨﻬـﺎﺭ .. ﻭﺍﻟﺸ ـﻐل ـﺩ ﺍﻟﺤﻴـ ْ‬ ‫ـل‬ ‫ﻴﻬـ‬ ‫ﹸـ‬ ‫ـ‬ ‫ﻐ‬ ‫ـ‬ ‫ـ ـ‬ ‫ﻭﺍﻟﻬﺒﺵ ﻤﺎ ﺠﺎﺒﺵ ﻨﺘﻴﺠﺔ ﻴـﺎ ﺴـﻴﺩﻱ .. ﺤﺘــﻰ ﻭﻟــﻭ ﺒﺎﻟﻜﻴــﻙ‬ ‫‪‬‬ ‫ﻓﺭﻀﻴﺕ ﺒـﺎﻟﻐﻴﻁ ﻭﺒﺸـﻐل ﺍﻟﻐـﻴﻁ .. ﻤﺭﺒﻭﻁ ﻓﻴـﻪ ﺯﻱ ﺍﻟﺨﻴـل‬ ‫ْ‬ ‫ﻤﻠﻌﻭﻥ‬ ‫ـﺵ‬ ‫ـﺎﻭﻱ .. ﻭﻋﺭﺍﺒــ‬ ‫ـﻲ ﻭﺩﺭﻭﻴــ ﹾ‬ ‫ـﺎﻡ ﻁﻬﻁــ‬ ‫ﺍﷲ ـﺭﺤﻡ ﺃﻴــ‬ ‫ﻴــ‬ ‫ﻋﺼﺭ ﺍﻷﻓﻨﺩﻴـﺔ ﺍﻟﻠـﻲ ﺒـﺄﺭﻭﺍﺤﻬﻡ .. ﻴﻔ ـﺩﻭﺍ ﺍﻟﻨ ـﺎﺱ ﻭﺍﻟﺠ ـﻴﺵ‬ ‫ـ‬ ‫ـ‬ ‫ـ‬ ‫ـﺩﻨﺎﻫﻡ ـﺩﻭﺍ ـﺩﻨﺎ .. ﻤﺎ ﻜﺎﻨﺵ ﻴﻘﻭﻟـﻭﺍ ﻤﻔـﻴﺵ‬ ‫ﻴﺎﺨـ ﺒﺈﻴـ‬ ‫ـﺎ ﻗﺼـ‬ ‫ﻭﺃﻤـ‬ ‫ﻤﻠﻌﻭﻥ‬
  • 19. ‫*****‬ ‫ﺘﻌﺭﻑ ﻴﺎ ﺴﻴﺩ ﺃﻓﻨﺩﻱ ﺇﻥ ﺍﻟﺴﻭﺍﻕ ﺍﻟﺨﻁـﺎﻑ ﺩﻩ ﻓﻜﺭﻨـﻲ‬ ‫ﺒﺄﻓﻨﺩﻴﺔ ﺯﻤﺎﻥ، ﺭﻓﺎﻋﺔ ﺃﻓﻨﺩﻱ ﺍﻟﻁﻬﻁﺎﻭﻱ، ﻭﺴﻴﺩ ﺃﻓﻨﺩﻱ ﺩﺭﻭﻴﺵ‬ ‫ﻭﺃﺤﻤﺩ ﺃﻓﻨﺩﻱ ﻋﺭﺍﺒﻲ ﻭﻋﺒﺩ ﺍﷲ ﺃﻓﻨﺩﻱ ﺍﻟﻨﺩﻴﻡ.‬ ‫- ﺇﺯﺍﻱ ﻴﻌﻨﻲ ﻴﺎ ﻋﻡ ﺤﺴﻨﻴﻥ...؟‬ ‫- ﺃﺼﻠﻪ ﻟﻤﺎ ﻗﺎل ﻋﻠﻴﻙ ﺃﻓﻨﺩﻱ ﺍﻓﺘﻜﺭﺕ ﺃﻓﻨﺩﻴﺔ ﺯﻤﺎﻥ ﺍﻟﻠﻲ‬ ‫ﻗﻠﺕ ﻟﻙ ﻋﻠﻴﻬﻡ، ﻭﺍﻓﺘﻜﺭﺕ ﻋﺒﺎﺱ ﺍﻓﻨﺩﻱ ﺍﻟﻌﻘﺎﺩ ﻭﻤﺤﻤﺩ‬ ‫ﺍﻓﻨﺩﻱ ﻋﺒﺩﻩ ﻭﺴﻌﺩ ﺃﻓﻨﺩﻱ ﺯﻏﻠﻭل ﻤﺵ ﻜـﺎﻨﻭﺍ ﺍﻓﻨﺩﻴـﺔ‬ ‫ﺒﺭﻀﻪ...؟‬ ‫- ﻜﺎﻨﻭﺍ ﻴﺎ ﻋﻡ ﺤﺴﻨﻴﻥ.... ﻜﺎﻨﻭﺍ.‬ ‫- ﺇﻨﺕ ﺒﺘﺭﻴﺤﻨﻲ ﻴﺎ ﺴﻲ ﺍﻟﺴﻴﺩ ...؟ ﻭﺍﺨﺩﻨﻲ ﻋﻠـﻰ ﻗـﺩ‬ ‫ﻋﻘﻠﻲ ﻴﻌﻨﻲ...؟‬ ‫- ﻟﻴﻪ ﺒﺱ ...؟ ﻜﻠﻬﻡ ﻜﺎﻨﻭﺍ ﻓﻌﻼ ﺃﻓﻨﺩﻴﺔ ﻑ ﺍﻷﻭل، ﺒـﺱ‬ ‫ﹰ‬ ‫ﻨﺎﺱ ﻤﻨﻬﻡ ﺒﻘﻭﺍ ﺒﻬﻭﺍﺕ ﻭﺒﺎﺸﻭﺍﺕ ﺒﻌﺩ ﻜﺩﻩ.‬
  • 20. ‫- ﻤﺎ ﺍﻨﺎ ﻋﺎﺭﻑ ... ﺃﺼل ﺃﻨﺎ ﻗﺭﻴﺕ ﻓـﻲ ﺍﻟﻤﻜﺎﺘﺒـﺎﺕ‬ ‫ﺒﺘﺎﻋﺔ ﺍﻟﺘﻼﻤﺫﺓ ﺤﻜﺎﻴﺎﺕ ﻜﺩﺓ ﺨﻠﻴﺘﻨـﻲ ﺃﺤـﺒﻬﻡ ﻭﻫﻤـﺎ‬ ‫ﺃﻓﻨﺩﻴﺔ ... ﺘﻌﺭﻑ ﺇﻥ ﻤﺤﻤﺩ ﻋﻠﻲ ﺒﺎﺸﺎ ﻴﻠﻴﻕ ﻋﻠﻴﻪ ﻗﻭﻟﺔ‬ ‫ﻤﺤﻤﺩ ﺍﻓﻨﺩﻱ ﻋﻠﻲ ﺃﻜﺜﺭ ﻤﻥ ﻗﻭﻟﺔ ﻤﺤﻤﺩ ﻋﻠﻲ ﺒﺎﺸﺎ.‬ ‫- ﺇﺯﺍﻱ ﺒﻘﻰ ﻴﺎ ﻋﻡ ﺤﺴﻨﻴﻥ...؟‬ ‫ﻤﺤﻤﺩ ﺃﻓﻨﺩﻱ ﻋﻠﻲ ﻴﺒﻘﻰ ﻤﻨﻨﺎ، ﺇﻨﻤﺎ ﻟﻤﺎ ﻴﺒﻘﻰ ﺒﺎﺸـﺎ ﻴﺒﻘـﻰ‬ ‫ﻤﻨﻬﻡ، ﻡ ﺍﻟﺘﺭﺍﻜﻭﻩ ﺍﻟﻠﻲ ﺃﺩﻭﻩ ﺭﺘﺒﺔ ﺍﻟﺒﺎﺸﻭﻴﺔ، ﻫﻤﺎ ﻤﺵ ﻜﺎﻨﻭﺍ ﻑ‬ ‫ﺍﻷﻭل ﺒﻴﻘﻭﻟﻭﺍ ﻋﻠﻴﻪ ﺃﻓﻨﺩﻴﻨﺎ...؟‬ ‫- ﻓﻌﻼ ... ﻜﺎﻨﻭﺍ ﺒﻴﻘﻭﻟﻭﺍ ﻋﻠﻴﻪ ﺃﻓﻨﺩﻴﻨﺎ.‬ ‫ﹰ‬ ‫ﺃﻫﻭ ﻟﺤﺩ ﻤﺎ ﻜﺎﻨﺕ ﺍﻟﻨﺎﺱ ﺒﺘﻘﻭل ﻋﻠﻴـﻪ ﺃﻓﻨـﺩﻴﻨﺎ ﻴﺨﺼـﻨﺎ‬ ‫ﻭﺤﺎﺴﺱ ﺒﻴﻨﺎ، ﻟﻜﻥ ﻟﻤﺎ ﺒﻘﻰ ﺒﺎﺸﺎ ﺩﺨل ﻑ ﺴﻜﺔ ﺍﻟﻠﻲ ﻴﺭﻭﺡ ﻤـﺎ‬ ‫ﻴﺭﺠﻌﺵ، ﺘﻔﺘﻜﺭ ﺠﻤﺎل ﻋﺒﺩ ﺍﻟﻨﺎﺼﺭ ﺩﻩ ﺘﻠﻴﻕ ﻋﻠﻴﻪ ﻜﻠﻤﺔ ﺃﻓﻨـﺩﻱ‬ ‫ﻭﺍﻟﻼ ﺒﺎﺸﺎ...؟ ﺃﻨﺎ ﺒﻴﺘﻬﻴﺄ ﻟﻲ ﺃﻨﻪ ﺃﻓﻨﺩﻱ ﺯﻴﻙ ﻜﺩﻩ، ﻤﺎ ﻴـﻨﻔﻌﺵ‬ ‫ﻴﺒﻘﻰ ﺒﺎﺸﺎ.‬ ‫- ﻏﺭﻴﺒﺔ ﺍﻟﻜﻼﻡ ﺍﻟﻠﻲ ﺍﻨﺕ ﺒﺘﻘﻭﻟﻪ ﺩﻩ ﻴﺎ ﻋﻡ ﺤﺴﻨﻴﻥ.‬
  • 21. ‫- ﻭﻻ ﻏﺭﻴﺒﺔ ﻭﻻ ﺤﺎﺠﺔ، ﺃﻫﻲ ﺭﻁﺭﻁﺔ ﻜـﻼﻡ ﻨﺴـﻠﻲ‬ ‫ﺭﻭﺤﻨﺎ ﺒﻴﻪ ﻑ ﺍﻟﺴﻜﺔ ﻴﺎ ﺴﻴﺩ ﺍﻓﻨﺩﻱ.‬ ‫- ﻷ ... ﺩﻱ ﻤﺵ ﺭﻁﺭﻁﺔ ﻜﻼﻡ ... ﺩﻩ ﻜﻼﻡ ﻤـﻭﺯﻭﻥ‬ ‫ﻭﻭﺭﺍﻩ ﻤﻌﺎﻨﻲ ﻭﻤﺤﺘﺎﺝ ﺘﻔﻜﻴﺭ ﻭﻗﻌﺎﺩ.‬ ‫- ﻟﻤﺎ ﺘﺒﻘﻰ ﻓﺎﻀﻲ ﻴﺎ ﺴﻴﺩ ﺃﻓﻨﺩﻱ ﻨﺒﻘﻰ ﻨﻘﻌﺩ ﻭﻨﺘﺎﺤﻜﻰ..‬ ‫ﺒﺱ ﺇﻨﺕ ﻤﻭﺍﻓﻕ ﺇﻨﻙ ﺡ ﺘﺒﻘﻰ ﺒﺎﻟﻨﺴﺒﺔ ﻟﻲ ﺴﻴﺩ ﺃﻓﻨـﺩﻱ‬ ‫ﻋﻠﻰ ﻁﻭل ﻭﻤﺵ ﺒﻴﻪ ﻭﻻ ﺒﺎﺸﺎ...؟‬ ‫- ﻤﻭﺍﻓﻕ ﻴﺎ ﻋﻡ ﺤﺴﻨﻴﻥ.‬ ‫ﻤﺎ ﺃﻫﻭ ﺇﻨﺕ ﺭﺍﺨﺭ ﺒﺘﻘﻭﻟﻠﻲ ﻴﺎ ﻋﻡ ﺤﺴﻨﻴﻥ، ﺍﻟﻭﺤﻴﺩ ﺍﻟﻠـﻲ‬ ‫ﺒﻴﻔﻜﺭﻨﻲ ﺒﺎﺴﻤﻰ ﺍﻷﻭﻻﻨﻲ، ﻜﻠﻬﻡ ﺒﻴﻘﻭﻟﻭﻟﻲ ﻴﺎ ﻤﺩﻨﺩﺵ، ﻨﺴـﻴﻭﺍ‬ ‫ﺤﺴﻨﻴﻥ ﺩﺍ ﺨﺎﻟﺹ، ﻭﺍﻨﺕ ﺍﻟﻠﻲ ﺒﺘﻔﻜﺭﻨﻲ ﺒﻴﻪ ﻴﺎ ﺴـﻴﺩ ﺃﻓﻨـﺩﻱ،‬ ‫ﻴﻌﻨﻲ ﻭﺍﺤﺩﺓ ﺒﻭﺍﺤﺩﺓ .‬ ‫ﻜﺎﻥ ﺼﺎﻟﺢ ﻓﻲ ﻤﻭﺍﺠﻬﺘﻲ، ﻭﺍﻗﻔﺎ ﻜﺄﻨﻤﺎ ﻟﻴﻌﺘﺭﺽ ﻁﺭﻴﻘﻲ،‬ ‫ﻜﻨﺕ ﺃﻟﻤﺢ ﻋﻠﻰ ﺘﻘﺎﻁﻴﻌﻪ ﺸﺒﺢ ﺍﺒﺘﺴﺎﻤﺔ ﻤﻥ ﺃﻓﻠﺢ ﻓـﻲ ﻤﻔﺎﺠـﺄﺓ‬ ‫ﺯﻤﻴﻠﻪ ﻓﻲ ﻟﻌﺒﺔ ﺍﻟﺼﻴﺎﺩ ﻭﺍﻟﺤﻤﺎﻡ، ﻫﻡ ﺒﺄﻥ ﻴﻘـﻭل ﻜﻼﻤـﺎ ﺜـﻡ‬ ‫‪‬‬
  • 22. ‫ﺘﺭﺍﺠﻊ، ﻨﻅﺭ ﺇﻟﻰ ﻋﻡ ﺤﺴﻨﻴﻥ ﻭﺍﻟﺤﻘﻴﺒﺔ ﺍﻟﺘﻲ ﻴﺤﻤﻠﻬﺎ، ﺒﺩﺍ ﻟﻲ ﺃﻨﻪ‬ ‫ﻓﻜﺭ ﻗﺒل ﺃﻥ ﻴﻁﺭﺡ ﺴﺅﺍﻟﻪ ﻭﻫﻭ ﻴﺄﺨﺫﻨﻲ ﻓﻲ ﺼﺩﺭﻩ:‬ ‫- ﻋﻠﻰ ﻓﻴﻥ ﺍﻟﻌﺯﻡ ﻜﺩﺓ...؟‬ ‫- ﺴﻴﺩ ﺃﻓﻨﺩﻱ ﻁﻠﺏ ﻤﻨﻲ ﺃﻭﺼل ﺍﻟﺸﻨﻁﺔ ﺩﻱ ﻟﺤﺩ ﺩﺍﺭﻜﻡ‬ ‫ﻴﺎ ﺴﻲ ﺼﺎﻟﺢ، ﻫﻤﺎ ﺍﻟﺠﻤﺎﻋﺔ ﻤﺵ ﻑ ﺍﻟﺩﺍﺭ ﺒﺭﻀﻪ...؟‬ ‫- ﺒﺫﻟﻙ ﺘﻁﻭﻉ ﺍﻟﻤﺩﻨﺩﺵ ﻤﻭﻀ ‪‬ﺎ ﻗﺒـل ﺃﻥ ﻴﺘﻠﻘـﻰ ﺭﺩ‬ ‫ﺤ‬ ‫ﺼﺎﻟﺢ.‬ ‫- ﺃﻫﻡ ﻑ ﺍﻟﺩﺍﺭ ﻴﺎ ﻤﺩﻨﺩﺵ .. ﺡ ﻴﺭﺤﻭﺍ ﻓﻴﻥ ...؟‬ ‫- ﺃﻓﻭﺘﻜﻡ ﺃﻨﺎ ﺒﻘﻰ ... ﻗﺎل ﻴـﺎ ﺩﺍﺨـل ﺒـﻴﻥ ﺍﻟﺒﺼـﻠﺔ‬ ‫ﻭﻗﺸﺭﺘﻬﺎ.‬ ‫- ﻤﻴﻥ ﻓﻴﻨﺎ ﻴﺎ ﻟﻠﻲ ﺘﻨﺨﺒﻁ ﻑ ﻨﺎﻓﻭﺨﻙ ﺍﻟﺒﺼـﻠﺔ ﻭﻤـﻴﻥ‬ ‫ﻗﺸﺭﺘﻬﺎ...؟‬ ‫- ﺃﻨﺎ ﻋﺎﺭﻑ ﺒﻘﻰ...؟ ﺃﻫﻭ ﻜﻼﻡ ﻴﺎ ﺴﻲ ﺼﺎﻟﺢ.‬
  • 23. ‫- ﻗﺎل ﺍﻟﻤﺩﻨﺩﺵ ﻋﺒﺎﺭﺘﻪ ﺍﻷﺨﻴﺭﺓ ﻭﻫﻭ ﻴﺘﻠﻔﺕ ﻤﺘﺒﺎﻁ ًﺎ ﺜﻡ‬ ‫ﺌ‬ ‫ﻤﻌﺘﺩﻻ ﻭﻤﺘﺴﺎﺭ ‪‬ﺎ ﻓﻲ ﺍﺘﺠﺎﻩ ﺒﻴﺕ ﺼﺎﻟﺢ، ﻟﻌﻠﻪ ﻓﻜﺭ ﺃﻥ‬ ‫ﻋ‬ ‫ﹰ‬ ‫ﻭﺠﻭﺩﻩ ﺒﻴﻨﻨﺎ ﻟﻡ ﻴﻜﻥ ﻤﻁﻠﻭ ‪‬ﺎ، ﻭﻟﻌﻠﻪ ﺃﺭﺩ ﺃﻥ ﻴﺘﻴﺢ ﻟﻨـﺎ‬ ‫ﺒ‬ ‫ﻓﺭﺼﺔ ﺍﻟﺘﻌﺎﻤل ﻤﻨﻔﺭﺩﻴﻥ ﺩﻭﻥ ﺭﻗﻴﺏ، ﺃﻭﻤـﺄ ﺼـﺎﻟﺢ‬ ‫ﺭﺍﻀ ‪‬ﺎ ﻋﻥ ﺘﺼﺭﻑ ﺍﻟﻤﺩﻨﺩﺵ ﻭﻤﺩ ﻴﺩﻩ ﺍﻟﻴﻤﻨﻰ ﻟﻴﻤﺴﻙ‬ ‫ﻴ‬ ‫ﻗﺒﻀﺘﻲ ﻭﻴﻘﻭﺩﻨﻲ ﺇﻟﻰ ﻤﻌﻜﻭﺱ ﺍﻻﺘﺠﺎﻩ ﺍﻟـﺫﻱ ﻜﻨـﺕ‬ ‫ﺃﺴﻴﺭ ﻓﻴﻪ، ﻜﺄﻨﻤﺎ ﻜﺎﻥ ﻴﻔﺭ ﻤﻥ ﺸﻲﺀ ﻤﺠﻬﻭل ﻭﻤﺘﻭﺍﺠﺩ‬ ‫ﻓﻲ ﺩﺍﺭﻩ، ﻫﻤﺱ ﺒﻌﺩ ﺘﻨﻬﻴﺩﺓ:‬ ‫ﺇﺤﻨﺎ ﺡ ﻨﺘﻐﺩﻯ ﻑ ﺍﻟﻐﻴﻁ ﻴﺎ ﺃﺴﺘﺎﺫ.‬ ‫-‬ ‫*****‬ ‫* ﺜﻡ ﻤﻭﺍل: ﻟﻴﻪ ﻴﺎ ﺍﺒﻥ ﺁﺩﻡ‬ ‫ﻟﻴــﻪ ﻴــﺎ ﺒــﻥ ﺁﺩﻡ ﺘﻨﺴــﻰ ﺨﻼ ﹶــﻙ‬ ‫‪‬‬ ‫ﱠﻨ‬ ‫ﺃﻫﻠــﻙ ﻭﻨﺎ ‪‬ــﻙ ‪‬ــ ‪ ‬ﺃﻭﻟــﻰ ﺒﻴــﻙ‬ ‫‪‬‬ ‫‪‬ﻫ ﻡ‬ ‫ﺴ‬ ‫ـﻙ‬ ‫ـﻭ ـﺎﻥ ـﺎﻥ ـﺭﺵ ﺩﻩ ﺯﻤﺎﻨـ ‪‬‬ ‫ﻟـ ﻜـ ﺯﻤـ ﺍﻟﻘـ‬ ‫ـﻪ ـﻰ ـﻙ‬ ‫ـﻙ ﺒﺭﻀـ ﺃﻭﻟـ ﺒﻴـ ‪‬‬ ‫ـﻙ ﻭﻨﺎﺴـ‬ ‫ﺃﻫﻠـ‬ ‫ـﻙ‬ ‫ـﺭﺽ ﻭﻫ ـ ‪‬ﻩ ﺩﻩ ﻤﻜﺎﻨــ ‪‬‬ ‫‪‬ــ ﻭ‬ ‫ﺍﻷﺭﺽ ﻋــ‬
  • 24. ‫ـﻪ ـﻙ‬ ‫ـﻁ ـﺩﺍﺭ ﺤﻤﺎﻴـ ﻟﻴـ ‪‬‬ ‫ﻭﺍﻟﻠ ـﻪ ﻭﺴـ ﺍﻟـ‬ ‫ﱠﻤـ ‪‬‬ ‫*****‬ ‫* ﺜﻡ ﻗﺼﺔ: ﺍﻟﻤﺸــﻭﺍﺭ ﺍﻟﺜﺎﻨـﻲ‬ ‫ﻜﺎﻥ ﻴﺸﻴﺭ ﺒﺎﻟﺴﺒﺎﺒﺘﻴﻥ ﺇﻟﻰ ﺘﻠﻙ ﺍﻟﻤﺴﺎﺤﺔ ﺍﻟﺘﻲ ﻜﺎﻨـﺕ ﻤـﺎ‬ ‫ﺘﺯﺍل ﻓﻲ ﺤﻭﺯﺘﻪ ﻗﺎﺌﻼ ﺒﺘﺴﺎﻤﺢ ﻭﻫﻤﻲ:‬ ‫ﹰ‬ ‫ﺍﷲ ﻴﺴﺎﻤﺤﻬﻡ ﺒﻘﻰ، ﻜﺒﺎﺭﺍﺕ ﺍﻟﻌﻴﻠﺔ ﻤﺎ ﻜـﺎﻨﻭﺵ ﻋـﺎﺭﻓﻴﻥ‬ ‫ﻗﻴﻤﺔ ﺍﻷﺭﺽ، ﺃﻏﻠﻁ ﻟﻭ ﻗﻠﺕ ﺇﻥ ﻋﻘﻭﻟﻬﻡ ﻜﺎﻨﺕ ﻓﺎﻀﻴﺔ ﺯﻤـﺎﻥ،‬ ‫ﻭﺍﷲ ﻴﺭﺤﻤﻪ ﺠﺩﻙ ﻋﺒﺩ ﺍﻟﻘﺎﺩﺭ ﻜﺎﻥ ﺃﻨﺼﺤﻬﻡ. ﻭﻗﻑ ﻟﻠﻤﺭﺤـﻭﻡ‬ ‫ﺃﺒﻭﻩ ﻻﺠل ﻴﻤﻨﻌﻪ ﻤﻥ ﺒﻴﺎﻋﺔ ﺍﻷﺭﺽ ﻭﻨﻔﺫ ﻏﺭﻀﻪ، ﻭﻟـﻭﻻ ﺇﻥ‬ ‫ﺍﻟﺭﺍﺠل ﺤﺴﺏ ﻤﺎ ﺴﻤﻌﺕ ﻜﺎﻥ ﺒﻴﻌﻤل ﻟﻪ ﺃﻟﻑ ﺤﺴﺎﺏ ﻜﺎﻥ ﺒﺎﻉ‬ ‫ﺃﻜﺘﺭ ﺯﻱ ﺍﻟﻠﻲ ﺒﺎﻋﻭﺍ، ﻭﻟﻭ ﻜل ﺭﺠﺎﻟﺔ ﺍﻟﻌﻴﻠﺔ ﻋﻤﻠﻭﺍ ﺯ ‪‬ﻪ ﻜـﺎﻥ‬ ‫ﻴ‬ ‫ﺃﻜﺘﺭ ﻤﻥ ﻨﺹ ﺯﻤﺎﻡ ﺍﻟﻜﻔﺭ ﻓﻀل ﻑ ﺇﻴـﺩﻴﻨﺎ، ﺒـﺱ ﺡ ﻨﻌﻤـل‬ ‫ﺃﻴﻪ...؟‬ ‫- ﺍﻟﻤﻬﻡ ﺘﺤﺎﻓﻁﻭﺍ ﻉ ﺍﻟﻤﻭﺠﻭﺩ.‬
  • 25. ‫- ﺍﻟﻤﻭﺠﻭﺩ ...؟ ﺩﺍ ﺃﻨﺎ ﺴﺎﻋﺎﺕ ﻴﺘﻬﻴﺄ ﻟﻲ ﺃﺸـﻴل ﺤﺩﻴـﺩ‬ ‫ﺍﻟﺤﺩ ﺒﻴﻥ ﺃﺭﻀﻨﺎ ﻭﺃﺭﺽ "ﺍﻟﻤﺩﻋﻭﻕ" ﺴـﻠﻤﺎﻥ ﺸـﻠﺒﻲ‬ ‫ﻭﺍﻟﻠﻲ ﻴﺤﺼل ﺒﻌﺩﻫﺎ ﻴﺤﺼل، ﺃﺼـﻠﻪ ﺨـﺩﻩ ﺒﺘـﺭﺍﺏ‬ ‫ﺍﻟﻔﻠﻭﺱ، ﺇﻴﻪ ﻗﻭﻟﻙ ﺇﻨﻲ ﻤﻨﻌﺕ ﺃﻨﻔﺎﺭﻩ ﺘﻨﺯل ﻨﺹ ﺍﻟﻔﺩﺍﻥ‬ ‫ﺍﻟﻠﻲ ﻨﺎﺤﻴﺔ ﺍﻟﺘﺎﺒﻭﺕ ﺯﺭﻋﺘﻴﻥ ﺍﺘﻨﻴﻥ ﺒﺱ ﺩﻭل ﻜﺎﻨﺕ ﻟﻬﻡ‬ ‫ﺤﻜﺎﻴﺔ ﻴﺎ ﺃﺴﺘﺎﺫ.‬ ‫- ﻤﺎ ﺒﻼﺵ ﺤﻜﺎﻴﺔ ﺃﺴﺘﺎﺫ ﺩﻱ ﻭﺘﻘﻭﻟﻠﻲ ﻴﺎ ﺴـﻴﺩ، ﺩﺍ ﺃﻨـﺎ‬ ‫ﺃﺨﻭﻙ.‬ ‫- ﻤﺎ ﺃﻗﺩﺭﺵ ﻴﺎ ﺃﺴﺘﺎﺫ، ﻟﺴﺎﻨﻲ ﻤﺎ ﻴﻁﺎﻭﻋﻨﻴﺵ، ﺴـﻴﺒﻨﻲ‬ ‫ﻋﻠﻰ ﺭﺍﺤﺘﻲ، ﻟﻭ ﻁﻠﻌﺕ ﻟﻭﺤﺩﻫﺎ ﻤﺵ ﺡ ﺍﻤﻨﻌﻬﺎ.‬ ‫ﺒﺩﺍ ﻟﻲ ﺃﻨﻪ ﻟﻭ ﺍﺴﺘﻁﺎﻉ ﺒﺎﻟﻔﻌل ﻤﺎ ﻭﻀﻊ ﺒﻴﻨﻲ ﻭﺒﻴﻨﻪ ﺤـﺎﺠ ‪‬ﺍ‬ ‫ﺯ‬ ‫ﻜﺎﻥ ﺒﺎﻟﻔﻌل ﻴﺤﺴﻪ، ﻓﻘﻠﺕ ﻟﻨﻔﺴﻲ ﺇﻨﻪ ﺴﻭﻑ ﻴﺘﺨﻠﺹ ﻤﻨـﻪ ﻓـﻲ‬ ‫ﻤﺴﺘﻘﺒل ﺍﻷﻴﺎﻡ ﻓﻠﻡ ﺃﻀﻐﻁ ﻋﻠﻴﻪ ﻭﺘﺭﻜﺕ ﻟﻪ ﺤﺭﻴﺔ ﺍﺨﺘﻴﺎﺭ ﺍﻟﻭﻗﺕ‬ ‫ﻟﻴﺯﻴﺢ ﻤﺎ ﻴﻤﻜﻥ ﺃﻥ ﻴﻜﻭﻥ ﺤﺩﻭ ‪‬ﺍ ﺘﻠﺯﻡ ﻤﺭﺍﻋﺎﺘﻬﺎ ﺒﻴﻨﻲ ﻭﺒﻴﻨـﻪ،‬ ‫ﺩ‬ ‫ﻭﺒﺩﺍ ﻟﻲ ﺃﻨﻪ ﻟﻡ ﻴﻜﻥ ﻟﻴﺘﺭﺍﺠﻊ ﺃﺒ ‪‬ﺍ ﻟﻭ ﺍﺴـﺘﻁﺎﻉ ﻋـﻥ ﺇﺯﺍﺤـﺔ‬ ‫ﺩ‬
  • 26. ‫ﺍﻟﺤﺩﻭﺩ ﺃﻭ ﺇﺯﺍﻟﺘﻬﺎ ﺒﻴﻨﻪ ﻭﺒﻴﻥ ﺴﻠﻤﺎﻥ ﺸﻠﺒﻲ، ﺘﺄﻜﺩ ﻟـﻲ ﺃﻨـﻪ ﻻ‬ ‫ﻴﺤﺏ ﺃﻭﻻﺩ ﺸﻠﺒﻲ ﻭﺃﻥ ﻜﺭﺍﻫﻴﺘﻪ ﻟﻬﻡ ﻜﺎﻨﺕ ﺒﻼ ﺤﺩ ﺒﺴﺒﺏ ﺤﺩﻭﺩ‬ ‫ﺍﻷﺭﺽ ﻋﻠﻰ ﻭﺠﻪ ﺍﻟﺘﺤﺩﻴﺩ، ﻭﺭﺒﻤﺎ ﻜﺎﻨﺕ ﺭﻏﺒﺘﻪ ﻓﻲ ﺇﺯﺍﻟﺔ ﺍﻟﺤﺩ‬ ‫ﺒﻴﻨﻪ ﻭﺒﻴﻥ ﺃﺭﺽ ﺴﻠﻤﺎﻥ ﺸﻠﺒﻲ ﺘﻘﺎﺒﻠﻬﺎ ﻓﻲ ﺍﻟﻨﺎﺤﻴـﺔ ﺍﻷﺨـﺭﻯ‬ ‫ﻜﺭﺍﻫﻴﺔ ﺘﻭﺍﺯﻱ ﻜﺭﺍﻫﻴﺘﻪ ﺃﻭ ﺘﺯﻴﺩ، ﻟﻜﻨﻬﻡ ﻜـﺎﻨﻭﺍ ﻴﺴـﺘﻁﻴﻌﻭﻥ‬ ‫ﺘﺯﻭﻴﺩ ﺍﻟﻤﺴﺎﺤﺎﺕ ﻋﻠﻰ ﺤﺴـﺎﺏ ﺃﻭﻻﺩ ﻋـﻭﻑ ﺍﻟـﺫﻴﻥ ﻜـﺎﻨﻭﺍ‬ ‫ﺒﺤﺴﺎﺒﺎﺘﻪ ﻓﻲ ﻏﻔﻠﺔ ﺠﻌﻠﺘﻬﻡ ﻴﻔﺭﻁـﻭﻥ ﻓـﻲ ﺃﺭﺽ ﺯﺭﻋﻭﻫـﺎ‬ ‫ﻭﻋﺠﻨﻭﻫﺎ ﺒﻜﺩ ﺃﻋﻤﺎﺭﻫﻡ ﻭﺃﻨﻬﺎﺭ ﻋﺭﻕ ﻋﻴﺎﻟﻬﻡ ﻭﺃﺒﻘﻭﻫﺎ ﻗـﺎﺩﺭﺓ‬ ‫ﻋﻠﻰ ﺍﻹﺜﻤﺎﺭ ﻟﺤﺴﺎﺏ ﺍﻟﻐﺭﺒﺎﺀ، ﻫل ﻭﺴﻭﺴﺕ ﻟﻲ ﺍﻟﺭﻴـﺎﺡ ﻓـﻲ‬ ‫ﺍﻷﺫﻨﻴﻥ ﺒﻬﻤﺴﺎﺕ ﺍﻋﺘﺫﺍﺭﺍﺕ ﻓﺎﺕ ﺃﻭﺍﻨﻬﺎ ﻤﻤﺯﻭﺠﺔ ﺒﺘﺤﺫﻴﺭﺍﺕ ﻤﻥ‬ ‫ﻤﻌﺎﻭﺩﺓ ﺘﺒﺎﻋﺩﻱ ﻋﻥ ﻜﻔﺭ ﻋﺴﻜﺭ ﺃﻭ ﺍﻻﺒﺘﻌﺎﺩ ﻋﻥ ﺃﻭﻻﺩ ﻋـﻭﻑ‬ ‫ﻷﺸﻬﺩ ﺒﻨﻔﺴﻲ ﻭﺃﻓﺴﺭ ﻭﺃﻜﺘﺸﻑ ﺼﻼﺒﺔ ﺍﻟﺠﺫﻭﺭ...؟‬ ‫ﻭﻟﻭ ﺍﻨﻲ ﻤﺎ ﺒﺤﺒﺵ ﺍﻟﺠﻤﺎﻋﺔ ﺩﻭل ﻤﻥ ﺃﺼﻠﻪ، ﺇﻨﻤﺎ ﺍﻟﻭﺍﺠﺏ‬ ‫ﺒﺭﻀﻪ ﻤﺎ ﺩﺍﻡ ﻨﺯﻟﺕ ﺍﻟﻜﻔﺭ ﺘﺸﻭﻑ ﺍﻟﺴﺕ ﻭﺍﻟﺩﺘﻙ، ﺃﺼل ﻋﻴـﺏ‬ ‫ﺘﺒﻘﻰ ﺭﺍﻴﺢ ﺠﺎﻱ ﻭﻻ ﺘﺸﻭﻓﻜﺵ، ﺃﺼل ﺇﻨﺕ ﻀـﻨﺎﻫﺎ ﻉ ﺍﻟﺒﻌـﺩ‬ ‫ﻭﺍﻟﻘﺭﺏ ﻴﺎ ﺃﺴﺘﺎﺫ، ﻫﻭ ﺃﻨﺎ ﻻ ﻤﺅﺍﺨﺫﺓ ﺃﻋﻠ ﱢﻤﻙ ﺍﻷﺼﻭل...؟‬ ‫ـ‬
  • 27. ‫- ﺒﺱ، ﻗﺼﺩﻱ ﺇﻨﺕ ﻋﺎﺭﻑ ﺇﻨﻬﺎ .....‬ ‫- ﻤﺎ ﺍﻨﺎ ﻋﺎﺭﻑ ﺡ ﺘﻘﻭل ﺇﻴﻪ، ﺇﻨﻤﺎ ﺠﺩﺍﺭ ﺠﺩﻙ ﻋﺒﺩ‬ ‫ﺍﻟﺴﺘﺎﺭ ﻤﻭﺠﻭﺩﺓ،‬ ‫ﻭﺍﻟﺴﺕ ﻭﺍﻟﺩﺘﻬﺎ ﻤﻭﺠﻭﺩﺓ، ﻭﻴﺼﺢ ﺒﺭﻀﻪ ﺘﻔﻭﺕ ﻋﻠﻴﻬﺎ، ﻤﺎ‬ ‫ﻫﻤﺎ ﺃﻫﻠﻙ ﺒﺭﻀﻪ، ﻭﺍﻷﻡ ﻤﺎ ﺒﺘﺘﻌﻭﻀﺵ ﻤﻬﻤﺎ ﺇﻥ ﻜﺎﻥ.‬ ‫ﺸﻌﺭﺕ ﺒﺸﻲﺀ ﻤﻥ ﺍﻟﻭﺠﻊ، ﺭﺒﻤﺎ ﻷﻨﻪ ﻜـﺎﻥ ﻴـﺘﻜﻠﻡ ﻤﻨـﺫ‬ ‫ﻟﺤﻅﺎﺕ ﻋﻥ ﺃﻭﻻﺩ ﺸﻠﺒﻲ ﺒﻜل ﻜﺭﺍﻫﻴﺔ ﻭﺭﺒﻤﺎ ﺍﺯﺩﺭﺍﺀ ﻭﺇﻨﻪ ﻟـﻡ‬ ‫ﻴﺨﻑ ﻤﺸﺎﻋﺭﻩ ﻋﻨﻲ ﻭﺍﺜ ﹰﺎ ﺃﻨﻨﻲ ﻟﻡ ﺃﻜﻥ ﺒﻘﺎﺩﺭ ﻋﻠـﻰ ﻤﻨﻌـﻪ ﺃﻭ‬ ‫ﻘ‬ ‫ﺍﻟﺘﻔﻜﻴﺭ ﻓﻲ ﺍﻻﻋﺘﺭﺍﺽ ﻋﻠﻴﻪ؛ ﻷﻨﻨﻲ ﺃﻨﺘﺴﺏ ﻟﻬﻡ ﻤﻥ ﻨﺎﺤﻴﺔ ﺍﻷﻡ،‬ ‫ﻜﺎﻥ ﻤﻥ ﺍﻟﻌﺴﻴﺭ ﺃﻥ ﺃﻨﺴﻰ ﺤﻜﺎﻴﺎﺕ ﺃﺒﻲ ﻋﻨﻬﻡ ﻭﻋﻨﻬﺎ ﻭﻜﻴﻑ ﺃﻨﻪ‬ ‫ﺃﺤﻴﺎ ﹰﺎ ﻜﺎﻥ ﻴﻨﺴﻰ ﻨﻔﺴﻪ ﻭﻴﻭﺸﻙ ﻋﻠﻰ ﻟﻭﻤﻲ ﻭﺘﻭﺒﻴﺨﻲ ﻭﺍﻫ ‪‬ـﺎ‬ ‫ﻤ‬ ‫ﻨ‬ ‫ﺃﻨﻨﻲ ﻤﻨﻬﻡ ﺃﻜﺜﺭ ﻤﻥ ﻜﻭﻨﻲ ﺍﺒﻨﻪ ﻭﺃﺤﻤل ﺍﺴﻤﻪ ﺍﻟـﺫﻱ ﻴﺘﺒـﺎﻫﻰ،‬ ‫ﺭﻏﻡ ﻜل ﺸﻲﺀ ﺒﻪ ﻓﻲ ﻜل ﺍﻟﻤﻨﺎﺴﺒﺎﺕ، ﺤﺘﻰ ﻓﻲ ﺤﺎﻻﺕ ﺍﻟﻤﺭﺍﺭﺓ‬ ‫ﺍﻟﺘﻲ ﺴﺒﺒﺘﻬﺎ ﻟﻪ ﺴﻨﻭﺍﺕ ﺍﻏﺘﺭﺍﺒﻪ، ﻏﺼﺒﺎ ﻜﺎﻥ ﻴﻌﺘـﺯ ﺒﺎﻨﺘﺴـﺎﺒﻨﺎ‬ ‫ﻟﻬﻡ، ﻭﻫﺎ ﻫﻭ ﺼﺎﻟﺢ ﻴﻌﺒﺭ ﺒﻜﻠﻤﺎﺘﻪ ﻋﻠـﻰ ﺴـﻁﺢ ﺍﻟﺠـﺭﺡ ﺃﻭ‬
  • 28. ‫ﻴﻐﻭﺹ ﺒﻤﺸﺭﻁ ﺒﺘﺎﺭ ﻋﻠﻰ ﻤﻨﻁﻘﺔ ﺍﻟﻭﺠﻊ ﺍﻟﻘﺩﻴﻡ، ﻭﻋﻠﻰ ﻨﺤـﻭ‬ ‫ﻏﺎﻤﺽ ﻜﻨﺕ ﺃﺸﻌﺭ ﺃﻨﻪ ﻤﺜل ﺃﺒﻲ ﻤﺴﺘﻌﺩ ﺃﻥ ﻴﻠﻭﻤﻨﻲ ﻷﻥ ﺃﻤـﻲ‬ ‫ﺍﻟﺘﻲ ﻴﻭﺼﻴﻨﻲ ﻋﻠﻴﻬﺎ ﻤﻥ ﺃﻭﻻﺩ ﺸﻠﺒﻲ ﻭﺭﺒﻤـﺎ ﻜـﺎﻥ ﺼـﺎﻟﺢ‬ ‫ﻴﻌﺘﺒﺭﻫﺎ ﺒﻜل ﺍﻟﺤﺴﺎﺒﺎﺕ ﺍﻟﺴﺎﺭﻴﺔ ﻤﺴﺌﻭﻟﺔ ﻋﻥ ﺃﺯﻤﺘﻪ، ﻷﻥ ﺃﺒـﻲ‬ ‫ﺘﺯﻭﺠﻬﺎ ﺒﻌﺩ ﺃﻥ ﺸﺎﻏﻠﺘﻪ ﺒﺠﻤﺎﻟﻬﺎ ﻓﺘﺭﺓ ﻭﻜﻴﻑ ﺃﻨﻪ ﺘﺭﻙ ﺼـﺎﻟﺢ‬ ‫ﺒﺤﺴﺏ ﻤﺎ ﺸﺎﻉ ﺃﻴﺎﻤﻬﺎ ﺒﺴﺒﺏ ﺃﻤﻲ ﻟﻴﻜﻭﻥ ﻓﻲ ﺭﻋﺎﻴﺔ ﺃﻤﻪ ﻓﻜﺎﺒﺩ‬ ‫ﺤﺭﻤﺎﻨﻪ ﻤﻥ ﺭﻋﺎﻴﺔ ﺍﻷﺏ ﻋﻠﻰ ﺍﻟﻌﻜﺱ ﻤﻨﻲ ﻷﻨﻨﻲ ﺍﻨﺤﺭﻤﺕ ﻤﻥ‬ ‫ﺘﻠﻙ ﺍﻷﻡ، ﺭﺒﻤﺎ ﻜﺎﻥ ﻴﻭﻀﺢ ﻟﻲ ﺍﻟﻔﺎﺭﻕ ﺒﻴﻨﻲ ﻭﺒﻴﻨﻪ ﻷﻨﻪ ﻴﻨﺴﺏ‬ ‫ﻷﻭﻻﺩ ﻋﻭﻑ ﺃﻤﺎ ﻭﺃ ‪‬ﺎ ﺒﻴﻨﻤﺎ ﺃﻨـﺎ ﺨﻠـﻴﻁ ﺃﻭ ﻨﺘـﺎﺝ ﺃﺴـﺭﺘﻴﻥ‬ ‫ﺒ‬ ‫ﻤﺘﻨﺎﻓﺭﺘﻴﻥ ﻭﻤﺘﺼﺎﺭﻋﺘﻴﻥ ﻋﻠﻰ ﺍﻤﺘﺩﺍﺩ ﺴﻨﻭﺍﺕ، ﻭﻓﻲ ﺤﻜﺎﻴـﺎﺘﻬﻡ‬ ‫ﺃﺴﻘﻁﻭﺍ ﻤﺎ ﻜﺎﻥ ﻴﺭﻭﻴﻪ ﺃﺒﻲ ﻋﻥ ﺯﻭﺠﺔ ﺃﺒﻴﻪ ﺍﻟﺜﺎﻨﻴﺔ ﻭﻜﻴﻑ ﺃﻨﻬـﺎ‬ ‫ﻜﺎﻨﺕ ﻭﺭﺍﺀ ﺇﺨﺭﺍﺠﻬﻡ ﻤﻥ ﺍﻟـﺩﺍﺭ، ﻜﺎﻨـﺕ ﺍﻟﻤﺴـﺎﺌل ﺸـﺎﺌﻜﺔ‬ ‫ﻭﻤﺘﺩﺍﺨﻠﺔ، ﻟﻜﻨﻨﻲ ﻜﻨﺕ ﺃﺤﺎﻭل، ﺍﺴﺘﻌﺎﺩﺓ ﻤﻼﻤﺢ ﺃﻤﻲ ﺍﻟﻤﺴﺘﺤﻴﻠﺔ‬ ‫ﻓﻼ ﺃﺴﺘﻁﻴﻊ ﺭﻏﻡ ﻤﻌﺭﻓﺘﻲ ﺒﺄﻨﻬﺎ ﺘﺘﻨﻔﺱ ﻭﺘﻌﻴﺵ ﻓﻲ ﺤﻴﺯ ﻨﻔـﺱ‬ ‫ﻫﺫﺍ ﺍﻟﻜﻔﺭ ﺍﻟﺼﻐﻴﺭ، ﻗﺭﻴﺒﺔ ﺠ ‪‬ﺍ ﻭﺒﻌﻴﺩﺓ ﺍﻟﻤﻨﺎل ﺠـ ‪‬ﺍ ﻓـﻲ ﺫﺍﺕ‬ ‫ﺩ‬ ‫ﺩ‬ ‫ﺍﻟﻭﻗﺕ، ﻜﺎﻥ ﻤﻥ ﺍﻟﺼﻌﺏ ﺃﻥ ﺃﺤﺩﺩ ﻫﺩﻓﻪ ﻤﻥ ﺍﻗﺘﺭﺍﺤﻪ ﺍﻟﻤﺒﺎﻏﺕ‬
  • 29. ‫ﺃﻭ ﺃﺴﺘﻁﻴﻊ ﺃﻥ ﺃﺘﺨﻠﺹ ﻤﻥ ﺒﻌﺽ ﺍﻟﺨﺠل ﺍﻟﻁـﺎﺭﺉ ﻓﻐﻴـﺭﺕ‬ ‫ﺍﻟﻤﻭﻀﻭﻉ:‬ ‫ﻫ ‪‬ﺔ ﻨﺨﻠﺔ ﺍﻟﺒﻠﺢ ﺒﺘﻁﺭﺡ ﺒﻌﺩ ﻜﺎﻡ ﺴﻨﺔ...؟‬ ‫ﻴ‬ ‫-‬ ‫*****‬ ‫* ﺜﻡ ﺃﻏﻨﻴﺔ: ﻴﺎ ﻨﺨل‬ ‫ﻀﻠل ﻋﻠﻰ ﺍﻷﺤﺒﺎﺏ ﻭﻉ ﺍﻟﻌﻴﻠﻪ‬ ‫‪‬‬ ‫ﻴﺎ ﻨﺨل ﻁـﺎﻟﻊ ﻓـﻲ ﺍﻟﻌﻼﻟـﻲ ﻓـﻭﻕ‬ ‫ﻭﻴﻜﻭﻥ ﻓﻲ ﻋﺯ ﺍﻟﺸﻤﺱ ‪‬ﻠﻴﻠﻪ‬ ‫ﻀ ‪‬‬ ‫ﻭﺍﺒﻌﺕ ﻨﺴﻴﻡ ﺸـﺒﻙ ﺃﻏـﺎﻨﻲ ﻭﺸـﻭﻕ‬ ‫ﻨﻔﺴﻲ ﺒﻘﻰ ﻑ ﻫﻴﺼﻪ ﻭﻫﻠﻴﻠـﻪ‬ ‫ﺠ ‪‬ﻊ ﻗﻠﻭﺒﻨـﺎ ﻭﺨﻠـﻲ ﺒﺎﻟﻨـﺎ ﻴـﺭﻭﻕ‬ ‫ﻤ‬ ‫ـــــــــــ‬ ‫ﻴﺎ ﻨﺨل ﺼـﻭﺘﻙ ﻓـﻴﻥ ﺒﻘﺎﻟـﻪ ﺯﻤـﺎﻥ‬ ‫ﻴﺎ ﻨﺨـل ﺍﺴـﻤﻊ ﺼـﻭﺘﻲ ﺒﺎﻨـﺩﻫﻠﻙ‬ ‫‪‬‬ ‫ـﺎﻥ‬ ‫ـﻔ ‪ ‬ﻟﻌﻠ ـﺔ ﺍﻷﻭﻁـ ‪‬‬ ‫ﺒﻠﺤ ـﻙ ﺩﻩ ﻭﺼـ ﹶﻪ ِ ِﱢـ ﹾ‬ ‫‪‬ـ ‪‬‬ ‫ـﺘﺎﻫﻠﻙ‬ ‫‪‬‬ ‫ـﻕ ﻴﺴـ‬‫ـﺎﻟﻰ ـﻲ ﺒﺤـ‬ ‫ﻟﻠـ‬ ‫ﻓﺘﻌـ‬ ‫ﺠ ‪‬ﻌﻨــﺎ ﻭ ‪‬ــﺎ ﺍﻷﻫــل ﻭﺍﻟﺨــﻼﻥ‬ ‫‪‬‬ ‫ﻴ‬ ‫ﻤ‬ ‫ﺯﻤ ـﻥ ﺍﻟﺤﻨ ـﺎﻥ ﻭﺍﻟﺤ ـﺏ ﺯﻫﺯﻫﻠ ـﻙ‬ ‫ـ‬ ‫ـ‬ ‫ـ‬ ‫ـ‬ ‫ـــــــــ‬
  • 30. ‫ﻭﺍﻟﺩﻨﻴﺎ ﺘﺒﻘﻰ ﺒ ‪‬ﺭﻫﺎ ﺤﻠـﻭﻩ‬ ‫ﻤ‬ ‫ﻭﻑ ‪‬ﻀﻥ ﺃﺨﻭﻴﺎ ﺍﻟﻠﻴل ﻴﺒﻘـﻰ ﻨﻬـﺎﺭ‬ ‫ﺤ‬ ‫ﺇﺨﻭﺍﻨﻲ ﻫ ‪ ‬ﺍﻟﻌﻴﻠﻪ ﻭﺍﻟﻌﺯﻭﻩ‬ ‫‪‬ﻡ‬ ‫ﺃﻨﺎ ﺒﻴـﻪ ﺃﻋـ ‪‬ﻱ ﻡ ﺍﻟﺤﺩﻴـﺩ ﻭﺍﻟﻨـﺎﺭ‬ ‫ﺩ‬ ‫ﺨﻠﻴﻨﺎ ﻨﺒﻘﻰ ﻋﻠﻰ ﺍﻟﺯﻤﺎﻥ ﻗﻭﻩ‬ ‫ﻴﺎ ﻨﺨل ﻤﺎ ﺘﺴـﻴﺒﻨﻴﺵ ﻜـﺩﻩ ﻤﺤﺘـﺎﺭ‬ ‫*****‬ ‫* ﺜﻡ ﻗﺼﺔ: ﺍﻟﺯﻴﺎﺭﺓ‬ ‫ﻜﻨﺕ ﻗﺩ ﻗﺭﺭﺕ ﺍﻟﺫﻫﺎﺏ ﺇﻟﻰ ﺍﻟﻜﻔﺭ، ﺩﻓﻌﺘﻨﻲ ﺇﻟﻴـﻪ ﻏﺭﺒـﺔ‬ ‫ﺍﻟﺴﻨﻭﺍﺕ ﻓﻲ ﺍﻟﻤﺩﻥ ﺍﻟﻐﺭﻴﺒﺔ، ﻗﻠﺕ ﻟﻨﻔﺴﻲ ﺃﺴﺎﻓﺭ ﻷﻜـﻭﻥ ﻭﻓ ‪‬ـﺎ‬ ‫ﻴ‬ ‫ﺒﺎﻟﻭﻋﺩ ﺍﻟﺫﻱ ﻗﻁﻌﺘﻪ ﻋﻠﻰ ﻨﻔﺴﻲ ﺒﺎﻟﺯﻴﺎﺭﺓ ﻭﺭﺍﻏ ‪‬ﺎ ﻓﻴﻬﺎ ﻓﻲ ﻨﻔﺱ‬ ‫ﺒ‬ ‫ﺍﻟﻭﻗﺕ، ﻭﻓﻲ ﺨﻴﺎﻟﻲ ﻁﻭﺍل ﺍﻟﻁﺭﻴﻕ ﻜﺎﻨﺕ ﺘﺘﻭﺍﻟﻰ ﺴﻴﺭ ﺍﻟﺭﺠﺎل‬ ‫ﺍﻟﻘﺩﺍﻤﻰ ﻭﺃﺴﺘﺭﺠﻊ ﻜل ﻤﺎ ﺘﺒﻘﻰ ﻓﻲ ﺫﺍﻜﺭﺘـﻲ ﻤـﻥ ﻤﻼﻤﺤﻬـﻡ‬ ‫ﺍﻟﺴﻤﺭﺍﺀ ﺍﻟﺤﺎﺩﺓ ﻭﺍﻟﻨﺴﻭﺓ ﺍﻟﻔﺎﺭﻋﺎﺕ ﺍﻟﻤﺘﺸﺤﺎﺕ ﺒﺎﻟﺴـﻭﺍﺩ ﺍﻟﺘـﻲ‬ ‫ﺃﻨﺴﻨﻬﺎ ﻤﺨﺘﺎﺭ ﻓﻲ ﺘﻤﺎﺜﻴﻠﻪ ﺒﻤﺜل ﻤﺎ ﻤﺯﺠﻬﺎ ﺒﻤﻼﻤـﺢ ﺍﻷﺴـﻼﻑ‬ ‫ﺍﻟﻘﺩﺍﻤﻰ ﻤﻥ ﺒﺩﺍﻴﺎﺕ ﺍﻟﺘﺎﺭﻴﺦ ﺍﻟﻤﻜﺘﻭﺏ ﻭﺍﻟﻤﺭﻭﻱ، ﻜﻨﺕ ﺃﺜﻕ ﺃﻨﻪ‬ ‫ﻫﻨﺎﻙ ﻓﻲ ﻜﻔﺭﻨﺎ ﺃﺸﻴﺎﺀ ﻴﻠﺯﻡ ﺃﻥ ﺃﻜﺘﺸﻔﻬﺎ ﺒﻤﺜل ﻤﺎ ﻓﻴﻪ ﻤﻥ ﺃﺸﻴﺎﺀ‬ ‫ﻏﺎﻤﻀﺔ ﻴﻠﺯﻡ ﺃﻥ ﺃﺴﺘﻭﻀﺤﻬﺎ.‬
  • 31. ‫ﻨﺯﻟﺕ ﺍﻟﻜﻔﺭ ﻓﻲ ﻭﻀﺢ ﺍﻟﻨﻬﺎﺭ ﻭﻨﺯﻟﺕ ﻋﻠـﻰ ﺍﻟﻜـﻭﺒﺭﻱ،‬ ‫ﺤﺎﺼﺭﺘﻨﻲ ﻋﻴﻭﻥ ﺍﻟﻨﺎﺱ ﺘﺘﺄﻤﻠﻨﻲ ﻭﺘﺴﺘﻁﻠﻊ ﺒﺎﺭﺘﻴـﺎﺏ، ﺘﺘـﺎﺒﻊ‬ ‫ﺨﻁﻭﺍﺘﻲ ﻭﺇﻟﻰ ﺃﻱ ﺍﺘﺠﺎﻩ ﺃﺘﻭﺠﻪ ﻭﻜﺄﻨﻨﻲ ﺃﺨﻔﻲ ﺃﻏﺭﺍ ‪‬ﺎ ﺘﺤـﺕ‬ ‫ﻀ‬ ‫ﻗﻤﻴﺼﻲ ﺃﻭ ﺒﻴﻥ ﻁﻴﺎﺕ ﺍﻟﺒﻨﻁﻠﻭﻥ، ﺃﺸﻌﺭ ﺒﺎﻟﺨﺠل ﻭﺃﻟﻭﻡ ﻨﻔﺴـﻲ‬ ‫ﻷﻨﻨﻲ ﻏﺎﻤﺭﺕ ﻭﺠﺌﺕ ﻭﺤﺩﻱ، ﺃﻭﺸﻙ ﻋﻠـﻰ ﺍﻟﺼـﺭﺍﺥ ﻓـﻲ‬ ‫ﺍﻟﻭﺠﻭﻩ ﺍﻟﻤﺘﺴﺎﺌﻠﺔ ﺒﺄﻨﻨﻲ ﻤﻨﻬﻡ ﻭﺇﻥ ﻜﻨﺕ ﻗﺩ ﺨﺭﺠﺕ ﻓﻲ ﺍﻟـﺯﻤﻥ‬ ‫ﺍﻟﻘﺩﻴﻡ ﻋﻠﻰ ﻏﻴﺭ ﺇﺭﺍﺩﺓ ﻤﻨﻲ.‬ ‫ﻁﺎل ﻤﺸﻭﺍﺭﻱ ﻟﻠﻭﺼﻭل ﺇﻟﻰ ﺩﺍﺭ ﺼﺎﻟﺢ ﺩﻭﻥ ﺃﻥ ﺃﺴـﺄل‬ ‫ﻜﻤﺎ ﻴﻔﻌل ﺃﻱ ﻏﺭﻴﺏ ﻭﺍﻓﺩ ﻟﺸﻭﺍﺭﻉ ﺃﻭ ﺩﺭﻭﺏ ﻜﻔﺭ ﺼـﻐﻴﺭ ﻻ‬ ‫ﻴﺨﺼﻪ، ﻜﻨﺕ ﺃﻋﺘﻤﺩ ﻋﻠﻰ ﺃﻭﺼﺎﻑ ﺴﻤﻌﺘﻬﺎ ﻤﺭﺍ ‪‬ﺍ ﻤﻥ ﺠـﺩﺘﻲ‬ ‫ﺭ‬ ‫ﻭﺃﺒﻲ ﻋﺸﺭﺍﺕ ﺍﻟﻤﺭﺍﺕ ﻭﺫﺍﻜﺭﺓ ﺸﺎﺤﺒﺔ ﻟﻜﻨﻬﺎ ﻜﺎﺸـﻔﺔ ﺃﻴ ‪‬ـﺎ،‬ ‫ﻀ‬ ‫ﻟﻜﻨﻨﻲ ﻭﺼﻠﺕ ﺇﻟﻰ ﺩﺍﺭ ﺼﺎﻟﺢ، ﻜﺎﻥ ﺍﻟﺒﺎﺏ ﻤﻭﺍﺭ ‪‬ﺎ ﻓﻨﺎﺩﻴﺕ ﻋﻠﻴﻪ‬ ‫ﺒ‬ ‫ﻤﺭﺓ ﻭﺍﺤﺩﺓ، ﻻﺒﺩ ﺃﻨﻪ ﻜـﺎﻥ ﺒﺎﻟﺼـﺩﻓﺔ ﻭﺭﺍﺀﻩ ﻟﻐـﺭﺽ ﻤـﻥ‬ ‫ﺍﻷﻏﺭﺍﺽ؛ ﻷﻨﻪ ﺍﻨﻔﺘﺢ ﻋﻠﻰ ﻤﺼﺭﺍﻋﻴﻪ ﻭﺭﺃﻴﺘﻪ ﺃﻤﺎﻤﻲ، ﻋﻴﻨـﺎﻩ‬ ‫ﻤﺘﺴﻌﺘﺎﻥ ﺒﺎﻨﺩﻫﺎﺵ ﻭﻫﻭ ﻴﺴﺭﻉ ﻨﺎﺤﻴﺘﻲ ﻟﻴﺄﺨﺫﻨﻲ ﻓـﻲ ﺤﻀـﻨﻪ‬ ‫ﺒﺎﺸﺘﻴﺎﻕ ﺤﻘﻴﻘﻲ ﺃﺤﺴﺴﺘﻪ:‬
  • 32. ‫- ﻴﺎ ﺤﺎﻤﻲ ﻴﺎ ﻭﻻﺩ، ﺘﻌﺎﻟﻭﺍ ﺸﻭﻓﻭﺍ .. ﺘﻌﺎﻟﻭﺍ ﺸﻭﻓﻭﺍ ﻤﻴﻥ ﺠﻪ..‬ ‫ﺘﻌﺎﻟﻭﺍ...!‬ ‫- ﻗﺎﻟﻬﺎ ﺒﻔﺭﺡ ﻭﻫﻭ ﻴﺨﺒﻁ ﻅﻬﺭﻱ ﻭﺃﻜﺘﺎﻓﻲ ﻭﻴﺘـﺄﻤﻠﻨﻲ ﺒﻴﻨﻤـﺎ‬ ‫ﻴﺘﺤﺭﻙ ﻤﻌﻲ ﻋﻠﻰ ﻤﻬل ﻭﺃﻨﺎ ﺘﺤﺕ ﺇﺒﻁﻪ، ﻤﺎ ﺃﺯﺍل، ﻜﺎﻨﺕ ﻓﻲ‬ ‫ﺍﻟﺩﺍﺭ ﺯﺤﻤﺔ ﻤﻥ ﺭﺠﺎل ﻭﻨﺴﻭﺓ ﻭﺼﺒﻴﺎﻥ ﻭﺒﻨﺎﺕ ﻭﻋﻴﻭﻥ ﺍﻟﻜل‬ ‫ﺘﺘﻁﻠﻊ ﻓﻲ ﻓﺭﺡ ﺴﺎﺒﻕ ﻋﻠﻰ ﻤﻌﺭﻓﺔ ﻫﻭﻴﺘﻲ ﻭﺭﺒﻤـﺎ ﻋﺭﻓﻬـﺎ‬ ‫ﺍﻟﺒﻌﺽ ﺘﺨﻤﻴ ﹰﺎ:‬ ‫ﻨ‬ ‫ﺘﻌﺎل ﺨﺵ ﺍﻟﻤﻨﺩﺭﺓ، ﺨﺵ ﻴﺎ ﺃﺴﺘﺎﺫ ﺴﻴﺩ، ﺒﻴﺘﻙ ﻭﻤﻁﺭﺤﻙ ﺩﺍ‬ ‫-‬ ‫ﺍﻨﺕ ﻨﻭﺭﺕ ﺍﻟﺩﺍﺭ ﻭﺍﻟﺒﻠﺩ ﺒﺤﺎﻟﻬﺎ.‬ ‫*****‬ ‫* ﺜﻡ ﺇﻟﻘﺎﺀ ﺸﻌﺭﻱ ﻟﻠﺸﺎﻋﺭﺓ ﺸﺭﻴﻔﺔ ﺍﻟﺴﻴﺩ:‬ ‫ﺇﺤﺴﺎﺱ ﺠﻤﻴل‬ ‫ﺇﺤﺴﺎﺱ ﺠﻤﻴل ﺴﺎﻋﺔ ﹸﻘـﺎ ﺍﻻﺨـﻭﺍﺕ .. ﺍﻷﺥ ﻴﺤﻀﻥ ﺍﺨﻭﻩ ﻭﺍﻟﻨﺎﺱ ﺒﺘﺘﻔﺭﺝ‬ ‫ﻟ‬ ‫ﻋ ‪‬ﻴﺕ ﻓﻲ ‪‬ﻌﺩﻩ ﺍﻟﻴﻭﻡ ﻋﺸﺭ ﺴـﻨﻭﺍﺕ .. ﻴﺎﻤﺎ ﻗﻠﺕ ﺒﻌﺩ ﺍﻟﻀﻴﻘﺔ ﺭﺍﺡ ﹸﻔـﺭﺝ‬ ‫ﺘ‬ ‫ﺒ‬ ‫ﺩ‬ ‫ﺍﻟ ﱠﻌﺭ ﺸﺎﺏ ﻭﺍﻟﻌﻤﺭ ﻋـ ‪‬ﻯ ﻭﻓـﺎﺕ .. ﻴﺎﻤﺎ ﻜﻨﺕ ﺨﺎﻴﻑ ﻴﺠـﻲ ﻤﺘﻔـﺭﻨﺞ‬ ‫ﺩ‬ ‫ﺸ‬
  • 33. ‫ـﺎﻓﺎﺕ .. ‪‬ﻤﺎﻥ ﻫﻭﺍﻩ ﻋﻠﻰ ﺼﺩﺭﻱ ﻴﺘﺩﺤﺭﺝ‬ ‫ﺭ‬ ‫ﻟﻜﻨ ـﻪ ـﺎﻱ ﻭ ـل ﺍﻟﻤﺴـ‬ ‫ﺒﻴﻘﺘـ‬ ‫ﹾـ ﺠـ‬ ‫ﻴﺎ ﻭﺍﺤﺸﻨﻲ ‪‬ﻀﻨﻙ ﺤﺘﻰ ﻟﻭ ﺒﺂﻫـﺎﺕ .. ﺍﺤﻀـﻥ ﻭﺨﻠـﻲ ﺍﻟـﺩﻨﻴﺎ ﺘﺘﻔـﺭﺝ‬ ‫ـ‬ ‫‪  ‬ـ ـ‬ ‫ﺤ‬ ‫* ﺜﻡ ﺠﺯﺀ ﻤﻥ ﺃﻏﻨﻴﺔ ﻴﺎ ﻨﺨل:‬ ‫ﻭﻑ ‪‬ﻀﻥ ﺃﺨﻭﻴﺎ ﺍﻟﻠﻴل ﻴﺒﻘﻰ ﻨﻬـﺎﺭ .. ﻭﺍﻟﺩﻨﻴﺎ ﺘﺒﻘﻰ ﺒ ‪‬ﺭﻫﺎ ﺤﻠـﻭﻩ‬ ‫ﻤ‬ ‫ﺤ‬ ‫ﺃﻨﺎ ﺒﻴـﻪ ﺃﻋـ ‪‬ﻱ ﻡ ﺍﻟﺤﺩﻴـﺩ ﻭﺍﻟﻨـﺎﺭ .. ﺇﺨﻭﺍﻨﻲ ﻫ ‪ ‬ﺍﻟﻌﻴﻠﻪ ﻭﺍﻟﻌﺯﻭﻩ‬ ‫‪‬ﻡ‬ ‫ﺩ‬ ‫ﻴﺎ ﻨﺨل ﻤﺎ ﺘﺴـﻴﺒﻨﻴﺵ ﻜـﺩﻩ ﻤﺤﺘـﺎﺭ .. ﺨﻠﻴﻨﺎ ﻨﺒﻘﻰ ﻋﻠﻰ ﺍﻟﺯﻤﺎﻥ ﻗﻭﻩ‬ ‫*****‬ ‫ﻜﺎﻨﺕ ﺍﻟﻤﻨﺩﺭﺓ ﻋﻠﻰ ﻴﺴﺎﺭ ﺍﻟﺩﺍﺨل ﻜﻤﺎ ﻗﺎل ﺃﺒـﻲ ﻤـﺭﺍ ‪‬ﺍ‬ ‫ﺭ‬ ‫ﻭﺘﻜﺭﺍ ‪‬ﺍ ﻓﺘﻭﺠﻬﺕ ﺇﻟﻴﻬﺎ ﺩﻭﻥ ﺃﻥ ﺃﺸﻌﺭ ﺃﻥ ﺼـﺎﻟﺢ ﻭﺠﻬﻨـﻲ،‬ ‫ﺭ‬ ‫ﻜﺎﻨﺕ ﺍﻟﻤﻨﺩﺭﺓ ﺒﺭﺍﺡ ﻭﻟﻬﺎ ﺃﺭﺒﻌﺔ ﺸﺒﺎﺒﻴﻙ ﻤﻤـﺩﻭﺩﺓ ﻭﻤﺘﻁﺎﻭﻟـﺔ‬ ‫ﻭﻤﻘﺴﻭﻤﺔ ﺘﻘﺭﻴ ‪‬ﺎ ﻤﻥ ﻨﺼﻔﻬﺎ ﺃﻓﻘ ‪‬ﺎ ﺒﺤﻴﺙ ﻴﻤﻜﻥ ﻓـﺘﺢ ﺍﻟﺠـﺯﺀ‬ ‫ﻴ‬ ‫ﺒ‬ ‫ﺍﻷﻋﻠﻰ ﺃﻭ ﺍﻟﺠﺯﺃﻴﻥ ﻤ ‪‬ﺎ ﻟﻴﺩﺨل ﺍﻟﻨﻭﺭ ﻭﺘـﺩﺨل ﺍﻟﺸـﻤﺱ ﻓـﻲ‬ ‫ﻌ‬ ‫ﺃﺭﻜﺎﻨﻬﺎ ﻟﻴﺘﺄﻜﺩ ﻟﻤﻥ ﻴﺠﻠﺱ ﻓﻴﻬﺎ ﺃﻨﻪ ﺍﻟﻅﻬﺭ ﺍﻟﻤﻤﺘﺩ ﺍﻟﻤﺘﻭﺍﺼل ﺃﻭ‬ ‫ﺍﻟﻠﻴل ﺍﻟﻁﻭﻴل ﺍﻟﺫﻱ ﻟﻪ ﻓﻲ ﺍﻟﻨﻬﺎﻴﺔ ﺁﺨﺭ، ﻭﻜﺎﻨﺕ ﺍﻟﺴﺕ ﻜﻨﺒـﺎﺕ‬ ‫ﻭﺍﻟﺜﻼﺙ " ﺘﺭﺍﺒﻴﺯﺍﺕ " ﺒﻴﻀﺎﻭﻴﺔ ﺭﺨـﺎﻡ ﺍﻟﺴـﻁﻭﺡ ﺍﻷﺒـﻴﺽ،‬ ‫ﺒﺎﻹﻀﺎﻓﺔ ﺇﻟﻰ ﺃﺭﺒﻊ ﻤﻘﺎﻋﺩ ﺃﺭﺍﺒﻴﺴﻙ ﻓﻲ ﺍﻟﺼﺩﺍﺭﺓ ﺘﺒﺩﻭ ﺸـﺩﻴﺩﺓ‬
  • 34. ‫ﺍﻟﺘﺒﺎﻋﺩ ﺒﺴﺒﺏ ﺍﺘﺴﺎﻉ ﺍﻟﻤﻜﺎﻥ ﺍﻟﺫﻱ ﺫﻜﺭﻨـﻲ ﺒﺼـﺤﻥ ﺠـﺎﻤﻊ‬ ‫ﻤﻔﺘﻭﺡ، ﺃﺠﻠﺴﻨﻲ ﻋﻠﻰ ﺃﺤﺩ ﺍﻟﻤﻘﺎﻋﺩ ﻋﻠﻰ ﻁﺭﻑ ﻷﻜـﻭﻥ ﻓـﻲ‬ ‫ﻤﻭﺍﺠﻬﺔ ﺍﻟﺒﺎﺏ ﺍﻟﻜﺒﻴﺭ ﺍﻟﻤﻔﺘﻭﺡ ﻭﺠﻠﺱ ﻋﻠﻰ ﻁﺭﻑ ﺍﻟﻜﻨﺒﺔ ﺍﻟﺘﻲ‬ ‫ﺘﺠﺎﻭﺭﻨﻲ، ﺘﻭﺍﻓﺩ ﺃﺭﺒﻌﺔ ﺭﺠﺎل ﻭﺠﻠﺴﻭﺍ ﻋﻠﻰ ﺃﻁﺭﺍﻑ ﺍﻟﻜﻨﺒـﺎﺕ‬ ‫ﻭﺤﺎﻡ ﺤﻭل ﺍﻟﺒﺎﺏ ﺍﻟﻤﻔﺘﻭﺡ ﻋﺩﺩ ﻤﻥ ﺍﻷﻁﻔﺎل ﺼﺒﻴﺔ ﻭﺒﻨﺎﺕ ﻤﻥ‬ ‫ﻜل ﺍﻷﻋﻤﺎﺭ، ﻴﻨﻅﺭﻭﻥ ﻭﻴﺭﻤﺤﻭﻥ ﺜﻡ ﻴﻌـﻭﺩﻭﻥ ﻭﻴﺘﻀـﺎﺤﻜﻭﻥ‬ ‫ﺒﺨﺠل، ﻜﺎﻥ ﺍﻟﺭﺠﺎل ﺍﻟﺠﺎﻟﺴﻭﻥ ﻴﺘـﺄﻤﻠﻭﻥ ﺒﺤـﺫﺭ ﻭﻴﺭﺤﺒـﻭﻥ‬ ‫ﺒﺎﻹﺸﺎﺭﺓ ﻭﺍﻟﻜﻠﻤﺎﺕ ﺍﻟﻤﺘﻭﺠﺴﺔ ﻗﺒل ﻁﺭﺡ ﺍﻷﺴﺌﻠﺔ ﺍﻟﻤﻜﺘﻭﻤﺔ ﻋﻥ‬ ‫ﻫﻭﻴﺔ ﺍﻟﻀﻴﻑ، ﺠﺎﺀ ﺼﺒﻲ ﻓﻲ ﺴﻥ ﺍﻟﻤﺭﺍﻫﻘﺔ، ﻴﻭﺸﻙ ﺃﻥ ﻴﺴﺄل‬ ‫ﺇﻥ ﻜﺎﻥ ﻴﺤﻕ ﻟﻪ ﺍﻟﻤﺸﺎﺭﻜﺔ ﻓﻲ ﻤﺠﻠﺱ ﺍﻟﺭﺠﺎﻟﺔ ﻟﻜﻨﻪ ﻟﻡ ﻴﺠـﺭﺅ‬ ‫ﻋﻠﻰ ﺍﻟﺴﺅﺍل ﻓﺠﻠﺱ ﺼﺎﻤ ﹰﺎ ﻭﻨﻅﺭ ﻟﺼﺎﻟﺢ ﺍﻟﺫﻱ ﺃﻤﺭﻩ:‬ ‫ﺘ‬ ‫- ﻓﺯ ﻗﻭﻡ ﺴﻠﻡ ﻋﻠﻰ ﻋﻤﻙ ﺍﻷﺴﺘﺎﺫ ﺴﻴﺩ ﻭﺤﺏ ﻋﻠﻰ ﺇﻴﺩﻩ.‬ ‫ﻭﻗﺎﻡ ﺍﻟﻭﻟﺩ ﻭﺴﻤﻌﺕ ﺍﻟﺭﺠﺎل ﻴﺯﻭﻤﻭﻥ ﻭﻴﺘﺒﺎﺩﻟﻭﻥ ﺍﻟﻨﻅﺭﺍﺕ‬ ‫ﻭﻗﺩ ﺘﺄﻜﺩﻭﺍ ﻤﻥ ﻫﻭﻴﺘﻲ، ﻭﻋﻨﺩﻤﺎ ﺴﻠﻡ ﺍﻟﻭﻟﺩ ﻤﻨﻌﺘﻪ ﻤـﻥ ﺘﻘﺒﻴـل‬ ‫ﻴﺩﻱ:‬
  • 35. ‫ﻷ .. ﻤﺎ ﺘﺒﻭﺴﺵ ﺇﻴﺩ ﺤﺩ ﺃﺒ ‪‬ﺍ ﻤﻬﻤﺎ ﻜﺎﻥ.‬ ‫ﺩ‬ ‫- ﺇﻨﺕ ﻜﺩﻩ ﺡ ﺘﻔﺴﺩ ﻋﻠﻴﻨﺎ ﺍﻟﻌﻴﺎل ﻴﺎ ﺃﺴﺘﺎﺫ...!‬ ‫ﻜﺎﻥ ﻤﻥ ﺍﻟﻭﺍﻀـﺢ ﺃﻨﻬـﺎ ﺩﻋﺎﺒـﺔ ﻤﻘﺼـﻭﺩﺓ ﻓﺎﻨﻁﻠﻘـﺕ‬ ‫ﺍﻟﻀﺤﻜﺎﺕ ﻭﺫﻭﺒﺕ ﻜل ﺍﻟﺘﺤﻔﻅ ﻓﻲ ﻟﺤﻅﺎﺕ، ﺭﺩ ﻤﻥ ﻴﺠـﺎﻭﺭﻩ‬ ‫ﻤﺸﺎﻜ ‪‬ﺎ.‬ ‫ﺴ‬ ‫- ﻤﺎ ﺘﺨﺭﺱ ﻴﺎ ﺸﻴﺦ ﻋﻔﺭﻴﺕ، ﻴﻔﺴﺩ ﻋﻠﻴﻨﺎ ﺍﻟﻌﻴﺎل ﺩﺍ ﺇﻴـﻪ ...؟‬ ‫ﺩﺍ ﺇﻨﺕ ﺍﻟﻠﻲ ﻤﺘﺨﺼﺹ ﺘﻘﻠﺏ ﻤﻭﺍﺯﻴﻨﻬﻡ ﻭﺘﻌـﻭﺝ ﺍﻟﻤﻌـﺩﻭل‬ ‫ﻓﻴﻬﻡ.‬ ‫- ﺃﻫﻭ ﻜﻼﻡ، ﻁﺏ ﺇﻴﻪ ﺭﺃﻴﻜﻡ ﺇﻨﻲ ﻋﺭﻓﺘﻪ ﻤﻥ ﺃﻭل ﻤـﺎ ﺤـﻁ‬ ‫ﺭﺠﻠﻪ ﻭﺨﻁﻰ ﻋﺘﺒﺔ ﺍﻟﺩﺍﺭ، ﻭﻫﻭ ﺤﺩ ﻤﻨﻜﻡ ﺸﺎﻑ ﺼﺎﻟﺢ ﺒﻴﺎﺨﺩ‬ ‫ﺤﺩ ﻑ ﺤﻀﻨﻪ ﻤﻥ ﻴﻭﻡ ﻤﺎ ﺭﺒﻨﺎ ﺨﻠﻘﻪ...؟ ﺩﺍ ﺒﺭﺍﻭﻱ ﻭﺭﺍﻀﻊ‬ ‫ﻟﺒﻥ ﺩﻴﺎﺒﺔ.‬ ‫ﻭﻤﺭﺓ ﺃﺨﺭﻯ ﺍﻨﻁﻠﻘﺕ ﺍﻟﻀﺤﻜﺎﺕ ﺍﻟﺘﻲ ﺘﻨﺎﻭﺵ ﺼﺎﻟﺢ ﺍﻟﺫﻱ‬ ‫ﺒﺩﺍ ﻜﺄﻨﻪ ﺼﺎﺭ ﻤﺴﺘﻬﺩ ﹰﺎ ﻓﻲ ﺤﻤﺎﻴﺔ ﻀﻴﻔﻪ ﻓﻠﻤﻌﺕ ﻋﻴﻨﺎﻩ ﻭﻫـﺯ‬ ‫ﻓ‬ ‫ﺭﺃﺴﻪ ﻤﺘﻭﻋ ‪‬ﺍ ﺒﺨﻔﺔ ﻭﺴﺎﺨﺭﺍ ﻓﻲ ﺫﺍﺕ ﺍﻟﻭﻗﺕ:‬ ‫ﺩ‬
  • 36. ‫- ﻤﻘﺒﻭﻟﺔ ﻤﻨﻙ ﻟﺠل ﺴﻭﺍﺩ ﻋﻴﻭﻥ ﺍﻷﺴﺘﺎﺫ ﻴﺎ ﻓﺘﺤـﻲ، ﺸـﺎﻴﻑ‬ ‫ﺃﺨﻭﻙ ﻴﺎ ﻋﺒﺩ ﺍﻟﻔﻀﻴل...؟ ﺒﻌﺩﻴﻥ، ﺒﻌﺩﻴﻥ، ﻨﺘﺤﺎﺴﺏ ﻭﻨﺸﻭﻑ.‬ ‫ﻟﻜﻥ ﻓﺘﺤﻲ ﻗﺎﻡ ﻭﺍﻗ ﹰﺎ ﻭﺍﻗﺘﺭﺏ ﻤﻨﻲ ﻭﻤﺩ ﻴﺩﻩ ﻨﺎﺤﻴﺘﻲ ﻟﻴﺴﻠﻡ‬ ‫ﻔ‬ ‫ﻓﻘﻤﺕ ﻭﺴﻠﻤﺕ ﻋﻠﻴﻪ، ﺃﺨﺫﻨﻲ ﻓﻲ ﺤﻀﻨﻪ ﺒﻤﻭﺩﺓ ﻭﻋﺎﻴﺭ ﺼﺎﻟﺢ:‬ ‫- ﻭﺍﻨﺎ ﻴﺎ ﺼﺎﻟﺢ ﻤﺤﻤﻲ ﻑ ﺍﺒﻥ ﻋﻤﻲ ﺩﻫﻪ، ﺡ ﻴﺠﻴﺏ ﻟﻲ ﺤﻘﻲ‬ ‫ﻤﻨـــــﻙ ﻤـــــﻥ ﻴـــــﻭﻡ ﻭﺭﺍﻴـــــﺢ،‬ ‫ﺩﺍ ﻤﻐﻠﺒﻨﺎ ﻴﺎ ﺃﺴﺘﺎﺫ ﺴﻴﺩ، ﺡ ﺘﺤﻤﻴﻨﻲ ﻤﻥ ﺭﺯﺍﻟﺘﻪ...؟ ﺃﺼـﻠﻲ‬ ‫ﻭﻟﻭ ﺇﻨﻲ ﺍﺒﻥ ﻋﻤﻪ ﺍﻟﻜﺒﻴﺭ ﻤﺵ ﻗﺎﺩﺭ ﻋﻠﻴﻪ . ﻭﺍﷲ ﻭﺒﻘﻰ ﻟﻙ ﺃﺥ‬ ‫ﻤﻔﺘﺵ ﻴﺎ ﺼﺎﻟﺢ ﻴﺎ ﺒﻥ ﻋﻤﻲ ﻋﻠﻰ ﺁﺨﺭ ﺍﻟﺯﻤﻥ، ﻷ ﻭﺇﻴﻪ ﺒﺎﻴﻥ‬ ‫ﻋﻠﻴﻪ ﺯﻱ ﺍﻟﺒﻬﻭﺍﺕ ﺒﺘﻭﻉ ﻤﺼﺭ.‬ ‫- ﻴﺎ ﺭﺍﺠل ﻴﺎ ﺴﻭ، ﺨﻠﻠﻲ ﻋﻨﺩﻙ ﺸـﻭﻴﺔ ﺘﻤﻴﻴـﺯ، ﺩﺍ ﺍﻟﺨـﺎﻟﻕ‬ ‫ﺍﻟﻨﺎﻁﻕ ﺃﺒﻭ ﺤﺴﻥ.‬ ‫- ﻭﻓﻴﻪ ﻤﻥ ﺼﺎﻟﺢ، ﻭﺍﻟﻼ ﺡ ﺘﻘﻭل ﻤﺎ ﻓﻴﻬﺵ ﻤﻨﻪ...؟ ﻟﻭ ﺭﺍﺠل‬ ‫ﻗﻭل...!‬
  • 37. ‫ﻜﺎﻥ ﺍﻟﻜل ﻴﻀﺤﻙ، ﻭﺒﺩﺍ ﻟﻲ ﺃﻨﻬﺎ ﻤﺴﺭﺤﻴﺔ ﻤﺭﺘﺠﻠـﺔ ﻟـﻡ‬ ‫ﻴﻜﺘﺒﻬﺎ ﻤﺅﻟﻑ ﺃﻭ ﻴﺤﺩﺩ ﺤﺭﻜﺔ ﺃﺒﻁﺎﻟﻬﺎ ﻤﺨﺭﺝ ﻤﺤﺘﺭﻑ، ﻟﻜﻨﻬـﺎ‬ ‫ﻜﺎﻨﺕ ﺒﺎﻟﻨﺴﺒﺔ ﻟﻲ ﻤﺴﺭﺤﻴﺔ ﺸﻴﻘﺔ ﻭﻤﻥ ﻓﺭﻁ ﻋﻔﻭﻴﺘﻬﺎ ﺘﻤﻨﻴﺕ ﻟﻭ‬ ‫ﺃﺸﺎﺭﻙ ﻓﻴﻬﺎ ﻟﻭﻻ ﺨﺠل ﻤﻭﺭﻭﺙ ﻜﺎﻥ ﻴﻌﺘﺭﻴﻨﻲ ﻭﻴﻤﻨﻌﻨﻲ ﺃﺤﻴﺎ ﹰﺎ‬ ‫ﻨ‬ ‫ﻤﻥ ﺍﻟﻜﻼﻡ، ﻟﻜﻨﻨﻲ ﻜﻨﺕ ﺃﺒﺘﺴﻡ ﻭﺃﺘﺄﻤﻠﻬﻡ ﻜﺄﻨﻨﻲ ﻨﺎﻗﺩ ﻤﻜﻠﻑ ﺒﻜﺘﺎﺒﺔ‬ ‫ﺩﺭﺍﺴﺔ ﻋﻥ ﻋﺭﺽ ﻤﺸﺤﻭﻥ ﺒﺎﻟﺩﻻﻻﺕ، ﻟﻌل ﺤﻭﺍﺭﻫﻡ ﺍﻟﻤﻤﺘـﺩ‬ ‫ﻏﻴﺭ ﺍﻟﻤﺭﺘﺏ ﺃﺩﻫﺸﻨﻲ ﺇﻟﻰ ﺤﺩ ﺃﻨﻨﻲ ﻜﻨﺕ ﺃﻭﺸﻙ ﻋﻠﻰ ﻤﻁﺎﻟﺒﺘﻬﻡ‬ ‫ﺒﺎﻟﻤﺯﻴﺩ، ﻭﻻﺒﺩ ﺃﻨﻬﻡ ﺍﺴﺘﺸﻌﺭﻭﺍ ﺘﺭﺤﻴﺒﻲ ﻭﻤـﻭﺍﻓﻘﺘﻲ ﻜﺠﻤﻬـﻭﺭ‬ ‫ﻭﺍﺤﺩ ﻭﺤﻴﺩ ﺒﻘﺭﺍﺀﺓ ﺘﻌﺒﻴـﺭﺍﺕ ﻭﺠﻬـﻲ ﺍﻟﻔﺭﺤـﺎﻥ ﺒـﺎﻟﻌﺭﺽ‬ ‫ﻓﻭﺍﺼﻠﻭﺍ ﻭﻀﺤﻜﻭﺍ ﻭﺃﻀﺤﻜﻭﻨﻲ ﻓﺄﻨﺴﻭﻨﻲ ﻜل ﻫﻤﻭﻤﻲ، ﻭﺭﺃﻴﺕ‬ ‫ﺼﺎﻟﺢ ﻴﻘﻑ ﻭﻴﺸﻴﺭ ﺇﻟﻴﻬﻡ ﺒﺎﻟﻜﻔﻴﻥ ﺍﻟﻤﻔﺭﻭﺩﻴﻥ ﻴﻁﻠﺏ ﻤﻨﻬﻡ ﺒﻌﺽ‬ ‫ﺍﻟﺴﻜﻭﺕ ﻓﺴﻜﺘﻭﺍ ﻟﻠﺤﻅﺎﺕ ﻟﻴﺴﻤﻌﻭﺍ ﻜﻠﻤﺎﺘﻪ:‬ ‫- ﻁﺏ ﺇﻴﻪ ﺍﻟﻘﻭل ﻴﺎ ﺠﻤﺎﻋﺔ ﺇﻨﻲ ﻤﺎ ﻜﻨﺘﺵ ﻤﺼﺩﻕ ﺇﻨﻪ ﺡ ﻴﺒﺠﻲ‬ ‫ﺒﺼﺤﻴﺢ، ﺃﻨﺎ ﻗﻠﺕ ﻟﺭﻭﺤﻲ ﺃﻫﻭ ﻜﻼ ﻓﺽ ﻤﺠﺎﻟﺱ ﻴـﺎ ﺼـﺎﻟﺢ،‬ ‫ﻭﺃﺼل ﺃﻨﺎ ﻜﻨﺕ ﺭﺍﻴﺢ ﺃﻋﺯﻡ ﺃﺒﻭﻴﺎ ﻴﺤﻀﺭ ﺸﺭﻁ ﺍﻟﺒﻨﺕ ﻭﺍﺘﻘﺎﺒﻠﻨﺎ‬ ‫ﻫﻨﺎﻙ، ﺃﻫﻭ ﺃﺒﻭﻴﺎ ﻤﺎ ﺠﺎﺵ، ﺡ ﺃﻗﻭل ﺇﻴﻪ ﻑ ﺍﻟﺭﺍﺠل ﺩﻩ ﺒﺱ...؟‬
  • 38. ‫ﻫﻭ ﺃﻨﺎ ﻤﺵ ﺍﺒﻨﻪ ﻭﺭﺍﻴﺢ ﻟﻪ ﻋﺸﺎﻥ ﺃﺭﺩﻡ ﻋﻠﻰ ﺍﻟﻠﻲ ﻓﺎﺕ...؟ ﺒﺱ‬ ‫ﺃﻨﺕ ﻴﺎ ﺃﺴﺘﺎﺫ ﻤﺎ ﻜﺩﺒﺘﺵ ﺨﺒﺭ ﻭﺠﻴﺕ ﻭﻓ ‪‬ﺤـﺕ ﻗﻠﻭﺒﻨـﺎ ﻜﻠﻨـﺎ‬ ‫ﺭ‬ ‫ﺒﺼﺤﻴﺢ، ﺤﺩ ﻤﻨﻨﺎ ﻀـﺤﻙ ﺯﻱ ﻤـﺎ ﻀـﺤﻜﻨﺎ ﺍﻟﻨﻬـﺎﺭﺩﺓ ﻴـﺎ‬ ‫ﺠﻤﺎﻋﺔ...؟‬ ‫ﻫﺯﻭﺍ ﺭﺀﻭﺴﻬﻡ ﻨﻔ ‪‬ﺎ ﻭﻋﻠﻘﻭﺍ ﺒﻌﺒﺎﺭﺍﺕ ﻤﺘﺘﺎﺒﻌﺔ ﺘﺅﻴﺩ ﺼﺎﻟﺢ‬ ‫ﻴ‬ ‫ﻭﻋﻠﻰ ﻭﺠﻭﻫﻬﻡ ﻋﻼﻤﺎﺕ ﻤﻥ ﺍﻜﺘﺸﻔﻭﺍ ﻤﻭﻫﺒﺘﻪ ﻋﻠﻰ ﻏﻴﺭ ﺘﻭﻗﻊ‬ ‫ﻤﻨﻬﻡ ﺃﻭ ﺨﻁﺭﺕ ﻋﻠﻰ ﺒﺎﻟﻬﻡ، ﺘﺒﺎﺩﻟﻭﺍ ﺍﻟﻨﻅﺭﺍﺕ ﻗﺒـل ﺃﻥ ﻴﻘـﻭﻡ‬ ‫ﻓﺘﺤﻲ ﻟﻴﺅﻜﺩ:‬ ‫- ﻋﻠﻲ ﺍﻟﻨﻌﻤﺔ .. ﻭﺍﻟﻤﺼﺤﻑ ﺍﻟﺸﺭﻴﻑ، ﻭﺍﻟﻤﺼﺤﻑ ﺍﻟﺸﺭﻴﻑ،‬ ‫‪‬‬ ‫ﺇﻥ ﺍﻟﻘﻌﺩﺓ ﺩﻱ ﻤﺎ ﺤﺼﻠﺕ ﻤﻥ ﺃﻴـﺎﻡ ﺃﺒﻬﺎﺘﻨـﺎ ﻭﺃﻋﻤﺎﻤﻨـﺎ ﺍﷲ‬ ‫ﻴﺭﺤﻤﻬﻡ ﻭﻴﻤﻜﻥ ﻤﻥ ﺃﻴﺎﻡ ﺍﻟﺠﺩﻭﺩ ﻜﻤﺎﻥ، ﺠﺎﺘﻜﻡ ﻨﻴﻠـﺔ ﻋﻴﻠـﺔ‬ ‫ﻏﺎﻭﻴﺔ ﻨﻜﺩ ﺒﻤﻨﺎﺴﺒﺔ ﻭﻏﻴﺭ ﻏﻴﺭ ﻤﻨﺎﺴﺒﺔ، ﻴﺠﺭﻯ ﺇﻴﻪ ﻟﻭ ﺍﺘﻠﻤﻴﻨﺎ‬ ‫ﺘﺎﻨﻲ ﻴﺎ ﻭﻻﺩ ﺍﻟـ...؟ ﻴﺠﺭﻯ ﺇﻴﻪ...؟‬ ‫*****‬ ‫* ﺜﻡ ﺠﺯﺀ ﻤﻥ ﺃﻏﻨﻴﺔ ﻴﺎ ﻨﺨل:‬
  • 39. ‫ﻴﺎ ﻨﺨل ﺼـﻭﺘﻙ ﻓـﻴﻥ ﺒﻘﺎﻟـﻪ ﺯﻤـﺎﻥ‬ ‫ﻴﺎ ﻨﺨـل ﺍﺴـﻤﻊ ﺼـﻭﺘﻲ ﺒﺎﻨـﺩﻫﻠﻙ‬ ‫‪‬‬ ‫ـﺎﻥ‬ ‫ـﻔ ‪ ‬ﻟﻌﻠ ـﺔ ﺍﻷﻭﻁـ ‪‬‬ ‫ﺒﻠﺤ ـﻙ ﺩﻩ ﻭﺼـ ﹶﻪ ِ ِﱢـ ﹾ‬ ‫‪‬ـ ‪‬‬ ‫ـﺘﺎﻫﻠﻙ‬ ‫‪‬‬ ‫ـﻕ ﻴﺴـ‬‫ﻓ ـﺎﻟﻰ ـﻲ ﺒﺤـ‬ ‫ﻟﻠـ‬ ‫ﺘﻌـ‬ ‫ﺠ ‪‬ﻌﻨــﺎ ﻭ ‪‬ــﺎ ﺍﻷﻫــل ﻭﺍﻟﺨــﻼﻥ‬ ‫‪‬‬ ‫ﻴ‬ ‫ﻤ‬ ‫ﺯﻤ ـﻥ ﺍﻟﺤﻨ ـﺎﻥ ﻭﺍﻟﺤ ـﺏ ﺯﻫﺯﻫﻠ ـﻙ‬ ‫ـ‬ ‫ـ‬ ‫ـ‬ ‫ـ‬ ‫ﻁﺭﺡ ﺴﺅﺍﻟﻪ ﺍﻷﺨﻴﺭ ﺒﺼﻭﺕ ﻤﺘﺤﺸﺭﺝ ﻭﻟﻡ ﻴـﺘﻤﻜﻥ ﻤـﻥ‬ ‫ﺍﻟﺴﻴﻁﺭﺓ ﻋﻠﻰ ﻨﻔﺴﻪ ﻓﺠﻠﺱ ﻤﻜﺎﻨﻪ ﻴﺒﻜـﻰ ﻭﻴﺠﻬـﺵ ﺒﺼـﻭﺕ‬ ‫ﻤﺴﻤﻭﻉ ﻭﻜﻠﻤﺎ ﺍﻗﺘﺭﺏ ﻤﻨﻪ ﻭﺍﺤﺩ ﺃﺯﺍﺤﻪ ﻋﻨﻪ ﻜﺄﻨﻪ ﻤﺠﺭﻭﺡ ﻤﻥ‬ ‫ﺩﺍﺨل ﺍﻟﺩﺍﺨل ﻭﻋﻠﻰ ﻟﺴﺎﻨﻪ ﻨﻔﺱ ﺍﻟﺴﺅﺍل ﻤﻤﺯﻭﺠﺎ ﺒﺤﺴﺭﺓ ﻋﻠﻰ‬ ‫‪‬‬ ‫ﻜل ﻤﺎ ﻓﺎﺕ:‬ ‫- ﻴﺠﺭﻯ ﺇﻴﻪ ...؟ ﻴﺠﺭﻯ ﺇﻴﻪ ﻟﻭ ﺍﺘﻠﻤﻴﻨﺎ ﻋﻠﻰ ﺒﻌﺽ ﺘﺎﻨﻲ...؟‬ ‫ﻴﺠﺭﻯ ﺇﻴﻪ...؟ ﻴﺠﺭﻯ ﺇﻴﻪ ﻴﺎ ﻭﻻﺩ ﺍﻟـ...؟‬ ‫ﻜﺎﻥ ﻓﻲ ﺇﻴﻘﺎﻉ ﻜﻠﻤﺎﺘﻪ ﺍﻟﺨﺎﻓﺘﺔ ﺍﻋﺘﺭﺍﺽ ﻭﻋﺠﺯ ﻭﺭﻏﺒـﺔ‬ ‫ﺼﺎﺩﻗﺔ ﻓﻲ ﺍﻟﺨﺭﻭﺝ ﻤﻥ ﻤﺄﺯﻕ ﻴﻌﻴﺵ ﺍﻟﻜل ﻓﻴﻪ، ﻭﻜﺎﻨﻭﺍ ﺠﻤﻴ ‪‬ﺎ‬ ‫ﻌ‬ ‫ﻴﺘﺒﺎﺩﻟﻭﻥ ﺍﻟﻨﻅﺭﺍﺕ ﺍﻟﻤﺭﺘﺒﻜﺔ ﻭﻴﻤﺴﺤﻭﻥ ﺁﺜـﺎﺭ ﺩﻤـﻭﻉ ﺘﺘﺴـﻠل‬
  • 40. ‫ﺨﻠﺴﺔ ﻤﻥ ﺍﻟﻌﻴﻭﻥ ﺇﺸﻔﺎ ﹰﺎ ﻋﻠﻴﻪ ﺃﻭ ﻋﻠـﻰ ﺃﻨﻔﺴـﻬﻡ ﺭﻏـﻡ ﻜـل‬ ‫ﻗ‬ ‫ﻤﺤﺎﻭﻻﺘﻬﻡ ﻟﻠﺘﻤﺎﺴﻙ ﺒﻴﻨﻤـﺎ ﺍﻷﻁﻔـﺎل ﻴﻨﻔﻠﺘـﻭﻥ ﻭﻴﺘﺠﺎﺴـﺭﻭﻥ‬ ‫ﻭﻴﺭﻤﺤﻭﻥ ﻭﻴﻀﺤﻜﻭﻥ ﻭﻴﺘﺄﻤﻠﻭﻥ ﻓﻲ ﺩﺍﺨل ﺍﻟﻤﻨﺩﺭﺓ ﻭﻋﻨﺩ ﺒﺎﺒﻬﺎ‬ ‫ﺍﻟﻤﻔﺘﻭﺡ.‬ ‫*****‬ ‫* ﺜﻡ ﺇﻟﻘﺎﺀ ﺸﻌﺭﻱ ﻟﻠﺸﺎﻋﺭﺓ ﺸﺭﻴﻔﺔ ﺍﻟﺴﻴﺩ:‬ ‫ـﻪ ـ ‪‬ﺍ‬ ‫ـﺄﻟﻪ ـﻙ ـﺎ ـﻭﻩ ﻁﻴﺒـ ﺠـ ﺩ‬ ‫ﺍﻟﻤﺴـ ‪ ‬ﺇﻨـ ﻴـ ﺤﻠـ‬ ‫ﻭﻓﺘﺤﺘﻲ ﺼﺩﺭﻙ ﻟﻠﻐﺭﻴﺏ ﻭﺍﺭﺘﺤﺘـﻲ ﻟﻴـﻪ ﺠـ ‪‬ﺍ‬ ‫ﺩ‬ ‫ﺒ ‪‬ﻴﺕ ﻋﻠﻰ ﻨﻔﺴﻲ ﻟﻘﻴﺘﻨـﻲ ﺍﻟﺼـﺒﺢ ﻉ ﺍﻟﻤﺩ ﹶـﻪ‬ ‫‪‬ﻨ ‪‬‬ ‫ﺼ‬ ‫ﺘﺎﻴﻪ ﻓﻲ ‪‬ﻀﻨﻙ ﻭﺍﻟﻐﺭﻴﺏ ﻫ ‪‬ﻩ ﺍﻟﻠﻲ ﺒﻘـﻰ ﻴـﺩﻥ‬ ‫‪‬‬ ‫‪‬ﻭ‬ ‫ﺤ‬ ‫ـــــــــ‬ ‫‪‬ﺒﻙ ﻴـﺎ ﺴـﺕ ﺍﻟﻜـل ﻻ ﻫـﻭ ﻁـﻭل ﻭﻻ ﻫـﻭ ﻋـﺭﺽ‬ ‫‪‬‬ ‫ﺤ‬ ‫ﺤﺒﻙ ﻤﺎﻫﻭﺵ ﻓـﻲ ﺍﻟﻨﻴـل ﻭﻻ ﻜـﺎﻥ ﻓـﻲ ﺭﻴﺤـﺔ ﺍﻷﺭﺽ‬ ‫‪‬‬ ‫ﻜــل ﺍﻟﺤﻜﺎﻴــﺔ ﻴــﺎ ﺴــﺘﻨﺎ ﻴــﺎ ﻤﻜﺤﻠــﺔ ﻋﻨﻴﻜــﻲ‬
  • 41. ‫ﺤﺒﻙ ﻋﻠﻰ ﺍﻟﻌﺎﺸﻘﻴﻥ ﺩﻩ ﺴﻨﻪ ﻭﻓﺭﺽ‬ ‫*****‬ ‫* ﺜﻡ ﺃﻏﻨﻴﺔ: ﻴﺎ ﻋﻴﻨﻲ ﻴﺎ ﺤﻅﻨﺎ‬ ‫ـﺎ‬ ‫ـﺯل ـﻥ ﻫﻨــ‬ ‫ـﺎ ﻤﻌــ ‪ ْ ‬ﻤــ‬ ‫ـﺎ .. ﻴــ‬ ‫ـﻲ ـﺎ ﺤﻅﻨــ‬ ‫ﺁﻩ ـﺎ ﻋﻴﻨــ ﻴــ‬ ‫ﻴــ‬ ‫ـﺎ‬ ‫ـﺭﻗﻭﻫﺎ ﻤﻨﻨـــــ‬ ‫ﻭﺭﺍ ﻜـــل ﻟﺤﻅـــﺔ ﺤﻠـــﻭﻩ .. ﺴـــــ‬ ‫ـــــــ‬ ‫ـﺎ‬ ‫ـﻥ ﻫﻨـــ‬ ‫ـﻲ ـﺎﻨﻲ .. ﻭﺘﺤـــ‬ ‫ـﻭﺩ ﻤـــ‬ ‫ـﺎ ـﻼﻡ ـﻭ ﺘﻴﺠـ ﺘـ‬ ‫ﻟـ‬ ‫ﻴـ ﺴـ‬ ‫ﻭﺘﺨﻠـــﻲ ﺍﻟﺒﺴـــﻤﺔ ﺘﺭﺠـــﻊ .. ﻭﺘﻨــــــﻭﺭ ﺤﻴﻨــــــﺎ‬ ‫ـﺩﻨﺎ‬ ‫ﻭﺍﻟﻨـــــ ـﻲ ﺒﺘﻭ ‪‬ﻨـــــ ـﺎ .. ﻭﺘﺒ ‪‬ـــــ ﹾ‬ ‫ـﺕ ﻋﻨـــــ‬ ‫‪‬ﻴ‬ ‫ـ‬ ‫ﺩ‬ ‫ـ‬ ‫ﻭﺘﺠﻴــﺏ ﻟﻨــﺎ ِﺩﻤــﻪ ﺤﻠــﻭﻩ .. ﺘﻌﻁﻴﻨــــــﺎ ﻜﻠﻨــــــﺎ‬ ‫ﻫ‬ ‫ــــــ‬ ‫ـﺔ .. ﻏﻴـــﺭ ﺒـــﺱ ﻑ ﺤﻘﻨـــﺎ‬‫ـﺎﻨﻴﻥ ـﻲ ﺤﺎﺠـ‬ ‫ﻓـ‬ ‫ـﺵ ﻁﻤﻌـ‬‫ﻤـ‬ ‫ـﺎ‬ ‫ـﻭﺍ ﺩﻤﻨـــــ‬ ‫‪‬ـ ـﻡ ﺍﻟﻠـ ـﻲ ﻁﻤﻭﻋـ ـﺎ ﻓﻴﻨـ ـﺎ .. ﻭﻤ ‪‬ـــــ‬ ‫ﺼ‬ ‫ـ‬ ‫ـ‬ ‫ـ‬ ‫ﻫ ‪‬‬ ‫ﻭﺠﻴﻭﺒﻨـــــﺎ ﺍﻨﺘﻔﻀـــــﺕ .. ﻭﺩﻤﻭﻋﻨــــﺎ ﺍﺘﻔﺭﻓﻁــــﺕ‬ ‫ﻤﺎ ﺘﺠﻴﺏ ﻟـﻲ ﻤﻌـﺎﻙ ﻴـﺎ ﻏـﺎﻟﻲ .. ﻓﺭﺨــــ ـﺔ ﻤﺘﺴــــ ـ ‪‬ﻨﻪ‬ ‫ﻤ ‪‬‬ ‫ـ‬ ‫ــــــــ‬ ‫ـﺎ‬ ‫ـﻅ ـﺎ ﺤﻅﻨــ‬ ‫ـﺎ ﺤــ ﻴــ‬ ‫ـﻙ .. ﻴــ‬ ‫ـﻴﻥ ﺯﻤﺎﻨـــ‬ ‫ـﻙ ﻭﻓـــ‬ ‫ﻓﻴﻨـــ‬
  • 42. ‫ـﻊ .. ﺒـــﺩﺭﻱ ﻤـــﻥ ﺸـــﻐﻠﻨﺎ‬ ‫ـ‬ ‫ـ‬ ‫ـ‬ ‫ـﺎ ﻨﺭﺠــ‬ ‫ـﺎ ﻜﻨــ‬ ‫ـﺎﻡ ﻤــ‬ ‫ﺃﻴــ‬ ‫ﻭﻨــ ـﺭﻭﺡ ﺴــ ـﻴﻨﻤﺎ ﺴــ ـﻭﺍ .. ﻭﻨﺴـــــﻠﻡ ﻉ ﺍﻟﻬـــــﻭﺍ‬ ‫ـ‬ ‫ـ‬ ‫ـ‬ ‫ـﺎ‬‫ـ ‪‬ﺡ ﻗﻠﺒﻨـــــ‬ ‫ﻓﻴـــﺎ ﺭﺏ ﺘﺠﻴﻠﻨـــﺎ ﺘـــﺎﻨﻲ .. ﻭﺘﻔـــــ ﺭ‬ ‫* ﺜﻡ ﻗﺼﺔ:ﺍﻟﻤﺸﺭﻭﻉ‬ ‫"ﺴﻴﺩ ﺍﻟﻜﺭﺍﻡ ﺒﻥ ﺍﻟﺴﻌﺩﻭﻨﻲ" ﻜﺎﻥ ﻴﺒـﺭﺒﺵ ﺒﻌﻴﻨﻴـﻪ ﻗﻠﻴﻠـﺔ‬ ‫ﺍﻟﺭﻤﻭﺵ ﻭﻗﺩ ﺍﺤﺘﻘﻨﺕ ﺠﻔﻭﻨﻪ ﻭﺍﺤﻤﺭﺕ ﺒﺸﻜل ﻤﺯﻤﻥ ﺘﻘﺭﻴ ‪‬ـﺎ،‬ ‫ﺒ‬ ‫ﻗﻴﻤﺼﻪ ﻫﻭ ﻨﻔﺱ ﺠﻠﺒﺎﺒﻪ ﺍﻷﺒﻴﺽ "ﻤﺩﻓﻭ ‪‬ﺎ"، ﺩﺍﺨـل ﺒﻨﻁﻠﻭﻨـﻪ‬ ‫ﺴ‬ ‫ﺒﺸﻜل ﻓﺎﻀﺢ ﻴﺴﻤﺢ ﻟﻜل ﻤﻥ ﻴﺩﻗﻕ ﺍﻟﻨﻅﺭ ﺒـﺄﻥ ﻴﻜﺘﺸـﻑ ﺃﻨـﻪ‬ ‫ﺠﻠﺒﺎﺏ، ﻭﻜﺜﻴ ‪‬ﺍ ﻤﺎ ﻜﺎﻥ ﺘﻼﻤﺫﺓ ﻓﺼـﻠﻨﺎ ﻴﺴـﺤﺒﻭﻥ ﺍﻟﺠﻠﺒـﺎﺏ‬ ‫ﺭ‬ ‫ﻷﻋﻠﻰ ﺒﻴﻨﻤﺎ ﻴﻠﺘﻔﻭﻥ ﺤﻭﻟﻪ ﻭﻴﻀﺤﻜﻭﻥ ﻭﻫﻭ ﻴﺤﺎﻭل ﺃﻥ ﻴﻌـﺎﻭﺩ‬ ‫ﺇﺩﺨﺎﻟﻪ ﻤﻜﺎﻨﻪ ﺩﺍﺨل ﺍﻟﺒﻨﻁﻠﻭﻥ ﺒﻴﻨﻤﺎ ﻴﺩﻭﺭ ﻨﻔﺴﻪ ﻭﻜﺄﻨﻪ ﻴـﺩﺍﺭﻱ‬ ‫ﻋﻭﺭﺘﻪ، ﻭﻜﻨﺕ ﺃﺸﺎﺭﻙ ﺍﻟﺼﺒﻴﺔ ﺍﻟﻁﻴﺒﻴﻥ ﻤﺤـﺎﻭﻻﺕ ﺇﺒﻌـﺎﺩﻫﻡ؛‬ ‫ﻓﻴﺘﺒﺎﻋﺩﻭﻥ ﺃﺤﻴﺎ ﹰﺎ ﺃﻭ ﻻ ﻴﺘﺒﺎﻋﺩﻭﻥ ﻟﻜﻨﻬﻡ ﻓـﻲ ﻜـل ﺍﻟﺤـﺎﻻﺕ‬ ‫ﻨ‬ ‫ﻴﻀﺤﻜﻭﻥ ﻓﻨﻀﺤﻙ ﻭﻫﻭ ﻴﺴﺏ ﻭﻴﻠﻌﻥ ﺍﻟﻌﻴﺎل ﻤﻌﺩﻭﻤﺔ ﺍﻷﺼﻭل‬ ‫ﻭﺍﻟﺘﺭﺒﻴﺔ، ﻜﺎﻥ ﻴﺠﺎﻭﺭﻨﻲ ﻋﻠﻰ ﻨﻔﺱ ﺍﻟﺘﺨﺘﺔ ﻓـﻲ ﺴـﻨﺔ ﺃﻭﻟـﻰ‬ ‫ﺇﻋﺩﺍﺩﻱ، ﻭﺒﻴﻨﻲ ﻭﺒﻴﻨﻪ ﻴﺤﺩﺜﻨﻲ ﻋﻥ ﻗﺭﻴﺘﻪ ﺍﻟﺘﻲ ﺠﺎﺀ ﻤﻨﻬﺎ ﺒﺯﻫﻭ‬
  • 43. ‫ﻴﻔﻭﻕ ﺯﻫﻭ ﺃﺒﻲ ﺒﻜﻔﺭﻨﺎ، ﻴﺤﻜﻲ ﻋﻥ ﺍﻷﺸﺠﺎﺭ ﺍﻟﺘﻲ ﺯﺭﻋﻬﺎ ﺠﺩﻩ‬ ‫ﻭﺍﻟﺘﻲ ﺘﻁﺭﺡ ﺍﻟﺘﻭﺕ ﻭﺍﻟﺠﻤﻴﺯ ﻭﻴﺤﻜﻲ ﻋﻥ ﺜﻤﺎﺭ ﺍﻟﺒﻠﺢ ﺍﻟﺴﻤﺎﻨﻲ‬ ‫ﻭﺴﻌﻑ ﺍﻟﻨﺨﻠﺔ ﺍﻟﻌﺭﻴﺽ ﺍﻟﺫﻱ ﻴﺩﺍﻋﺒﻪ ﺍﻟﻨﺴﻴﻡ ﻭﻴﻬـﺯﻩ ﻓﺘﺼـﺩﺭ‬ ‫ﻋﻨﻪ ﺃﺼﻭﺍﺕ، ﺃﻨﺼﺕ ﻟﺤﺩﻴﺜﻪ ﺒﺎﻫﺘﻤﺎﻡ ﻭﺃﺘﺨﻴل ﺒﺭﺍﺡ ﻏﻴﻁﺎﻨﻨـﺎ‬ ‫ﻫﻨﺎﻙ ﻤﺒﺴﻭﻁﺎ ﻋﻠﻰ ﺍﻤﺘﺩﺍﺩ "ﺍﻟﺸﻭﻑ" ﻜﻤﺎ ﻴﻘﻭل ﺃﺒـﻲ ﻋﻨـﺩﻤﺎ‬ ‫ﹰ‬ ‫ﻴﺘﺤﺩﺙ ﻋﻥ ﺤﻭﺽ ﺃﻭﻻﺩ ﻋﻭﻑ ﺍﻟﻜﺒﻴﺭ ﻭﺍﻟﺼﻐﻴﺭ ﻓـﻲ ﻜﻔـﺭ‬ ‫ﻋﺴﻜﺭ ﺍﻟﺘﻲ ﻫﻲ ﻤﺴﻘﻁ ﺭﺃﺴﻪ ﻭﺭﺃﺴﻲ ﻭﺭﺃﺱ ﻜل ﺃﻭﻻﺩ ﻋﻭﻑ،‬ ‫ﺃﺴﺄل ﺍﺒﻥ ﺍﻟﺴﻌﺩﻭﻨﻲ ﻋﻥ ﺒﻠﺩﺘﻪ ﺍﻟﺘﻲ ﻴﺤﻜﻲ ﻋﻨﻬﺎ ﻭﻜﺄﻨﻬﺎ ﺠﻨـﺔ‬ ‫ﺍﷲ ﻋﻠﻰ ﺃﺭﻀﻪ ﻓﻼ ﻴﻨﺸﻐل ﺒﺎﻟﺭﺩ ﻭﻴﻭﺍﺼل ﺤﺩﻴﺜﻪ ﻋﻥ ﻋﺸـﻘﻪ‬ ‫ﻟﻸﺭﺽ ﻤﺘﺒﺎﻫﻴﺎ ﺒﺄﻨﻬﻡ ﻴﻤﻠﻜﻭﻥ ﺴﺘﺔ ﻗﺭﺍﺭﻴﻁ ﺒﺎﻹﻀﺎﻓﺔ ﻟﻔـﺩﺍﻥ‬ ‫ﺒﺎﻹﻴﺠﺎﺭ، ﻴﺤﺩﺜﻨﻲ ﻋﻥ ﺍﻟﺨﺒﺯ ﺍﻟﺠﺎﻑ ﺍﻟﺫﻱ ﻴﻔﻀﻠﻪ ﻋـﻥ ﺨﺒـﺯ‬ ‫ﺍﻟﻤﺩﻴﻨﺔ ﺍﻟﻁﺭﻱ ﺍﻟﺫﻱ ﻴﻭﺠﻊ ﺍﻟﺒﻁﻥ، ﻭﻜﻴﻑ ﺃﻨﻪ ﻴـﺄﺘﻲ ﺒﺨﺒـﺯﻩ‬ ‫ﺍﻟﺫﻱ ﺨﺒﺯﺘﻪ ﺃﻤﻪ ﻭﻴﺤﺘﻔﻅ ﺒﻪ ﻓﻲ ﺍﻟﺤﺠﺭﺓ ﺍﻟﺘـﻲ ﻴﺴـﻜﻨﻬﺎ ﻤـﻊ‬ ‫ﻭﻟﺩﻴﻥ ﻤﻥ ﻨﻔﺱ ﻗﺭﻴﺘﻪ ﻓﻲ ﺘﻠﻙ ﺍﻟﺤﺎﺭﺓ ﺍﻟﻤﺘﻔﺭﻋـﺔ ﻤـﻥ ﻨﻔـﺱ‬ ‫ﺍﻟﺸﺎﺭﻉ ﺍﻟﺫﻱ ﻨﺴﻜﻨﻪ، ﻜﺎﻥ ﻴﻘﻑ ﺃﻤﺎﻡ ﺒﺎﺏ ﺍﻟﺒﻴﺕ ﻜـل ﺼـﺒﺎﺡ‬ ‫ﻭﻴﻨﺎﺩﻱ ﺒﺎﻻﺴﻡ ﻓﺄﻁل ﻤﻥ ﺍﻟﻨﺎﻓﺫﺓ ﻭﺃﺸﻴﺭ ﻟﻪ ﺒﺄﻥ ﻴﻨﺘﻅﺭﻨـﻲ ﺜـﻡ‬
  • 44. ‫ﺃﻨﺯل ﺇﻟﻴﻪ، ﻨﻤﺸﻰ ﻓﻲ ﺍﻟﺸﻭﺍﺭﻉ ﺸﺒﻪ ﺍﻟﺨﺎﻟﻴﺔ ﺤﺘﻰ ﻨﺼـل ﺇﻟـﻰ‬ ‫ﻤﺩﺭﺴﺔ ﺍﻟﻨﺠﺎﺡ ﺍﻹﻋﺩﺍﺩﻴﺔ ﻭﺴﻁ ﺍﻟﻤﺩﻴﻨﺔ، ﺜﻡ ﻨﻘﻑ ﻤﺘﺠﺎﻭﺭﻴﻥ ﻓﻲ‬ ‫ﻁﺎﺒﻭﺭ ﺍﻟﺼﺒﺎﺡ ﺒﻌﺩ ﺴﻤﺎﻋﻨﺎ ﻟﺼﻭﺕ ﺍﻟﺠﺭﺱ، ﻜﻨﺕ ﺃﺘﻌﺠﺏ ﻤﻨﻪ‬ ‫ﻷﻨﻪ ﺒﺭﻏﻡ ﺍﻟﻌﺴﺭ ﺍﻟﺫﻱ ﻴﻌﺎﻨﻴﻪ ﻴﻌﺘﺯ ﺒﻘﺭﻴﺘﻪ ﻭﺒﻌﺎﺌﻠﺘﻪ ﻭﻴﺘﺤـﺩﺙ‬ ‫ﻋﻨﻬﻡ ﻤﺘﺼﻭ ‪‬ﺍ ﺃﻨﻨﻲ ﻤﻥ ﺃﻫﺎﻟﻲ ﺘﻠﻙ ﺍﻟﻤﺩﻴﻨﺔ ﺍﻟﺘﻲ ﻻ ﻴﻌﺸﻘﻬﺎ ﻭﻻ‬ ‫ﺭ‬ ‫ﻴﺭﺘﺎﺡ ﻟﻨﺎﺴﻬﺎ ﺭﻏﻡ ﺸﻬﺭﺘﻬﻡ ﺒﺎﻟﻤﻭﺩﺓ ﻤﻊ ﺍﻟﻐﺭﺒﺎﺀ، ﻭﺫﺍﺕ ﻅﻬﻴﺭﺓ‬ ‫ﻗﻠﺕ ﻟﻪ ﻓﻲ ﻤﺸﻭﺍﺭ ﺍﻟﺭﺠﻭﻉ ﺃﻨﻨﻲ ﻤﻥ ﻤﻭﺍﻟﻴـﺩ ﻜﻔـﺭ ﻋﺴـﻜﺭ‬ ‫ﻓﺎﺴﺘﻨﻜﺭ ﻭﻜﺫﺒﻨﻲ ﻭﺃﻜﺩ ﺃﻨﻪ ﻴﻌﺭﻑ ﻜل ﺍﻟﺘﻼﻤﺫﺓ ﺍﻟﻜﺒﺎﺭ ﻭﺍﻟﺼﻐﺎﺭ‬ ‫ﺍﻟﺫﻴﻥ ﻫﻡ ﻤﻥ ﻜﻔﺭ ﻋﺴﻜﺭ ﻷﻥ ﻗﺭﻴﺘﻬﻡ ﺘﺠﺎﻭﺭﻫﻡ "ﻭﺍﻟﺤـﺩ ﻓـﻲ‬ ‫ﺍﻟﺤﺩ" ﻓﻠﻡ ﺃﻓﻬﻡ ﻤﻘﺼﺩﻩ ﻤﻤﺎ ﺯﻭﺩ ﺸﻜﻭﻜﻪ، ﺭﺍﺡ ﻴﺴـﺄﻟﻨﻲ ﻋـﻥ‬ ‫ﺃﺸﻴﺎﺀ ﺃﺠﻬﻠﻬﺎ ﻭﻋﻴﺎل ﺼﻐﺎﺭ ﻟﻡ ﺃﺴـﻤﻊ ﺃﺴـﻤﺎﺀﻫﻡ ﻤـﻥ ﺃﻭﻻﺩ‬ ‫ﻋﻭﻑ، ﻓﺠﻌﻠﻨﻲ ﺃﺸﻌﺭ ﺒﺎﻟﺨﺠل ﺒﺴﺒﺏ ﻗﻠﺔ ﻤﻌﺭﻓﺘـﻲ ﺒﺘﻔﺎﺼـﻴل‬ ‫ﺩﺭﻭﺏ ﺍﻟﻜﻔﺭ ﺃﻭ ﺃﺴﻤﺎﺀ ﺍﻟﻌﻴﺎل ﻓﻲ ﻤﺜل ﺃﻋﻤﺎﺭﻨـﺎ، ﻓﺘﺯﺍﻴـﺩﺕ‬ ‫ﻓﺭﺤﺘﻪ ﻭﺴﺨﺭ ﻤﻨﻲ ﺒﺠﺭﺃﺓ ﺃﺩﻫﺸﺘﻨﻲ ﻭﻜﺄﻨﻪ ﻀﺒﻁﻨﻲ ﻋﺭﻴﺎﻨﺎ ﻓﻲ‬ ‫ﻭﺴﻁ ﺍﻟﺸﺎﺭﻉ، ﺃﻏﺎﻅﻨﻲ ﺒﺎﻋﺘﺭﺍﻀﺎﺘﻪ ﺍﻟﺴﺎﺨﺭﺓ ﻋﻠـﻰ ﺍﻟﺤﻘﻴﻘـﺔ‬ ‫ﻓﻭﺼﻔﺘﻪ ﺒﺎﻟﻐﺒﺎﺀ ﻷﻨﻪ ﺘﻨﺎﺴﻰ ﺍﺴﻤﻰ ﺍﻟﺫﻱ ﻫﻭ ﺴﻴﺩ ﺤﺴﻥ ﻋﺒـﺩ‬
  • 45. ‫ﺍﻟﻘﺎﺩﺭ ﻋﻭﻑ، ﻟﻜﻥ ﺍﺒﻥ ﺍﻟﺴﻌﺩﻭﻨﻲ ﻭﻗﻑ ﻨﻔﺱ ﻤﻜﺎﻨﻪ ﻤﺘﺴـﻤ ‪‬ﺍ‬ ‫ﺭ‬ ‫ﻟﻴﺘﺄﻤﻠﻨﻲ ﻗﺒل ﺃﻥ ﻴﻨﺩﻓﻊ ﻓﻲ ﺍﺘﻬﺎﻤﻲ ﺒﺎﺩﻋﺎﺀ ﻗﺭﺍﺒﺘﻲ ﻷﻭﻻﺩ ﻋﻭﻑ‬ ‫ﻓﻲ ﻜﻔﺭ ﻋﺴﻜﺭ ﺃﻭ ﺒﻌﺒﺩ ﺍﻟﻘﺎﺩﺭ ﻋﻭﻑ ﻨﻔﺴﻪ ﻤﺅﻜ ‪‬ﺍ ﺃﻥ ﺍﻟﻤﺴـﺄﻟﺔ‬ ‫ﺩ‬ ‫ﻤﺠﺭﺩ ﺘﺸﺎﺒﻪ ﻓﻲ ﺍﻷﺴﻤﺎﺀ:‬ ‫‪‬ﻜ ‪‬ﻡ ﻨﺎﺱ ﻤﺄ ‪‬ﻠﻴﻥ ﺒﺼﺤﻴﺢ، ﻋ ‪‬ﺩ ﻭﺃﻭﻻﺩ ﻋ ‪‬ـﺩ، ﺇﺯﺍﻱ‬ ‫‪‬ﻤ‬ ‫‪‬ﻤ‬ ‫ﺼ‬ ‫ﺩﻬ‬ ‫ﺘﺒﻘﻰ ﻤﺵ ﻗﺎﺩﺭ ﺘﺩﻓﻊ ﺍﻟﻤﺼﺎﺭﻴﻑ ﻟﺤﺩ ﺍﻟﻨﻬﺎﺭﺩﺓ ﻭﺘﻘﻭل ﺇﻨﻙ ﻤﻥ‬ ‫ﻭﻻﺩ ﻋﻭﻑ...؟ ﻗﺎل ﻤﻥ ﻭﻻﺩ ﻋﻭﻑ ﻗﺎل ﻭﺍﺒﻥ ﺍﺒﻥ ﻋﺒﺩ ﺍﻟﻘﺎﺩﺭ‬ ‫ﻜﻤﺎﻥ، ﺩﺍ ﺤﺘﻰ ﻋﻴﺏ ﻋﻠﻴﻙ ﻟﻤﺎ ﺘﺘﻤﺴﺢ ﻑ ﻭﻻﺩ ﺍﻷﺼﻭل ﺍﻟﻠﻲ‬ ‫ﺇﺤﻨﺎ ﻋﺎﺭﻓﻴﻨﻬﻡ ﻭﻤﻌﺎﺸﺭﻴﻨﻬﻡ ﻤﻥ ﺴﻨﻴﻥ.‬ ‫ﻜﺎﻨﺕ ﻤﻌﺎﻴﺭﺘﻪ ﻟﻲ ﺒﺴﺒﺏ ﺍﻟﻤﺼﺎﺭﻴﻑ ﺍﻟﻤﺩﺭﺴﻴﺔ ﺍﻟﺘﻲ ﻟـﻡ‬ ‫ﺃﺩﻓﻌﻬﺎ ﻤﻭﺠﻌﺔ ﺃﻜﺜﺭ ﻤﻥ ﻜل ﻤﺎ ﻗﺎﻟﻪ، ﺭﺒﻤﺎ ﻷﻥ ﺍﻷﺴﺘﺎﺫ ﺭﺠـﺏ‬ ‫ﻤﺩﺭﺱ ﺍﻟﻌﺭﺒﻲ ﻭﺍﻟﺩﻴﻥ ﻜﺎﻥ ﻗﺩ ﺃﻤﺭﻨﻲ ﺒﺎﻟﻭﻗﻭﻑ ﻁﻭﺍل ﺤﺼﺘﻪ‬ ‫ﻭﺃﺸﺒﻌﻨﻲ ﻟﻭ ‪‬ﺎ ﻭﺘﻭﺒﻴ ﹰﺎ ﻓﻲ ﻨﻔﺱ ﺍﻟﻴﻭﻡ ﻷﻥ ﺍﻟﻔﺼل ﻜﻠﻪ‬ ‫ﺨ‬ ‫ﻤ‬ ‫ﺩﻓﻊ ﺍﻟﻤﺼﺎﺭﻴﻑ ﺒﻤﺎ ﻓﻲ ﺫﻟﻙ "ﺴﻴﺩ ﺍﻟﻜﺭﺍﻡ ﺍﻟﺴﻌﺩﻭﻨﻲ" ﺍﻟﺫﻱ‬ ‫ﻜﺎﻥ ﻴﻨﻅﺭ ﻨﺎﺤﻴﺘﻪ ﻤﺘﻌﺎﻁ ﹰﺎ ﺒﻌﻴﻨﻴﻪ ﺸﺒﻪ ﺍﻟﻀﺭﻴﺭﺘﻴﻥ ﺘﻐﻁﻴﻬﻤـﺎ‬ ‫ﻔ‬
  • 46. ‫ﻤﺴﺎﺤﺎﺕ ﺭﻤﺎﺩﻴﺔ ﻓﻭﻕ ﺴﻭﺍﺩ ﺍﻟﻌﻴﻨﻴﻥ ﻭﻴﺸـﻴﺭ ﺇﻟﻴـﻪ ﺒﺈﺼـﺒﻌﻪ‬ ‫ﻤﺘﻌﺎﻁ ﹰﺎ ﻤﻌﻪ:‬ ‫ﻔ‬ ‫- ﺩﺍ ﺤﺘﻰ ﺍﺒﻥ ﺍﻟﻨﺎﺱ ﺍﻟﻔﻼﺤﻴﻥ ﺍﻟﻐﻼﺒﺔ ﺩﻓﻊ، ﻤﺴﺘﻨﻲ ﺇﻴﻪ...؟‬ ‫- ﻟﻡ ﺃﻜﻥ ﺒﻘﺎﺩﺭ ﻋﻠﻰ ﺸﺭﺡ ﺤﺎﻟﺔ ﺃﺒﻲ ﺍﻟﺫﻱ ﺃﺼـﺎﺒﻪ ﺍﻟﻤـﺭﺽ‬ ‫ﻭﺃﺭﻗﺩﻩ ﻤﺸﻠﻭﻻ ﻭﻋﺎﺠ ‪‬ﺍ ﻋﻥ ﺍﻟﺤﺭﻜﺔ ﻋﻠﻰ ﻨﺤﻭ ﻤﻔﺎﺠﺊ ﻤﻨـﺫ‬ ‫ﺯ‬ ‫ﹰ‬ ‫ﺜﻼﺜﺔ ﺃﺸﻬﺭ ﺃﻭ ﺘﺯﻴﺩ، ﻜﻨﺕ ﻤﻭﺠﻭ ‪‬ﺎ ﻭﺨﺠﻼﻥ ﻤـﻥ ﻓﻘﺭﻨـﺎ‬ ‫ﻋ‬ ‫ﻭﺍﻨﻜﺸﺎﻑ ﺤﺎﻟﻨﺎ، ﺃﺴﺘﻌﻴﺩ ﻤﺎ ﻜﺎﻥ ﻗﺩ ﻗﺎﻟﻪ ﺼﺎﺤﺒﻪ ﺇﺴـﻤﺎﻋﻴل‬ ‫ﻤﻨﺫ ﺃﺴﺒﻭﻋﻴﻥ ﻭﻫﻭ ﻴﻨﻅﺭ ﻨﺎﺤﻴﺘﻲ:‬ ‫- ﻤﺎ ﺘﻘﺩﻡ ﻟﻪ ﺸﻬﺎﺩﺓ ﻓﻘﺭ ﻋﺸﺎﻥ ﻴﻌﻔﻭﻩ ﻡ ﺍﻟﻤﺼﺎﺭﻴﻑ.‬ ‫- ﻷ، ﺸﻬﺎﺩﺓ ﻓﻘﺭ ﻷ، ﻋﺎﻴﺯﻨﻲ ﻋﻠﻰ ﺁﺨﺭ ﺍﻟﺯﻤﻥ ﺃﻜﺘﺏ ﺸـﻬﺎﺩﺓ‬ ‫ﻓﻘﺭ ﻴﺎ ﺍﺴﻤﺎﻋﻴﻥ ...؟ ﻴﺒﻘﻰ ﻓﻘـﺭ ﻭﻋﻴـﺎ ﻭﺍﻜﺴـﺭ ﻋﻴﻨﻴـﻪ‬ ‫ﻜﻤﺎﻥ...؟‬ ‫- ﻤﺵ ﺃﺤﺴﻥ ﻤﺎ ﻴﺭﻓﺩﻭﻩ ﻡ ﺍﻟﻤﺩﺭﺴﺔ ﻴﺎ ﺤﺴﻥ...؟‬ ‫- ﻴﺭﻓﺩﻭﻩ ﻴﺎ ﺍﺴﻤﺎﻋﻴﻥ، ﺨﻠﻴﻬﻡ ﻴﺭﻓﺩﻭﻩ، ﻫﻭ ﻁﻪ ﺤﺴﻴﻥ...؟!‬
  • 47. ‫- ﻤﺵ ﻗﺎل ﺇﻥ ﺍﻟﺘﻌﻠﻴﻡ ﻤﺠﺎﻨﻲ. ﻗﺎل ﻭﺍﻟﻼ ﻤﺎ ﻗﺎﻟﺵ...؟ ﻭﺍﻟـﻼ‬ ‫ﻫﻭ ﻜﻼﻡ ﺒﺘﻀﺤﻙ ﺒﻴﻪ ﺍﻟﺤﻜﻭﻤﺔ ﻋﻠﻰ ﺨﻠﻕ ﺍﷲ...؟‬ ‫ﺃﻋﺎﺩﻨﻲ ﺼﻭﺕ " ﺴﻴﺩ ﺍﻟﻜﺭﺍﻡ ﺍﻟﺴﻌﺩﻭﻨﻲ " ﺇﻟـﻰ ﺍﻟـﻭﻋﻲ‬ ‫ﺒﻴﻨﻤﺎ ﻴﺘﻘﺎﻓﺯ ﺤﻭﻟﻲ ﻭﻴﻠﻤﻠﻡ ﻨﺎﺱ ﺍﻟﺸـﺎﺭﻉ ﺤﻭﻟﻨـﺎ ﻴﺴـﺘﻁﻠﻌﻭﻥ‬ ‫ﻭﻴﺘﺴﻤﻌﻭﻥ ﻤﺎ ﻜﺎﻥ ﻴﺭﺩﺩﻩ ﺘﻜﺭﺍ ‪‬ﺍ ﻤﺯﻋ ‪‬ﺎ ﻟﻨﻔﺱ ﺍﻟﻌﺒﺎﺭﺍﺕ ﺍﻟﺘﻲ‬ ‫ﺠ‬ ‫ﺭ‬ ‫ﻗﺎﻟﻬﺎ ﺇﻟﻰ ﺤﺩ ﺃﻨﻨﻲ ﻟﻡ ﺃﺸﻌﺭ ﻜﻴﻑ ﻜﻨﺕ ﺃﻜﻴل ﻟﻪ ﺍﻟﻠﻜﻤﺎﺕ ﻭﻫـﻭ‬ ‫ﺭﺍﻗﺩ ﻋﻠﻰ ﺍﻷﺭﺽ ﻴﻁﻠﺏ ﻤﻥ ﺍﻟﻨﺎﺱ ﺇﺒﻌﺎﺩﻱ ﻋﻨﻪ ﻓﻴﺼـﺭﺨﻭﻥ‬ ‫ﻤﻥ ﺤﻭﻟﻲ ﻭﻻ ﺃﺘﻭﻗﻑ ﻓﻴﺭﻓﻌﻭﻨﻨﻲ ﺭﻓ ‪‬ﺎ ﻭﻴﺒﻌﺩﻭﻨﻨﻲ ﻋﻨﻪ ﺒﻜـل‬ ‫ﻌ‬ ‫ﺍﻟﻌﺴﺭ.‬ ‫ﻗﺎﻁﻌﻨﻲ " ﺴﻴﺩ ﺍﻟﻜﺭﺍﻡ " ﺃﺴﺒﻭﻋﻴﻥ ﻭﺘﺭﻙ ﺍﻟﺘﺨﺘﺔ ﺍﻟﻤﺸﺘﺭﻜﺔ‬ ‫ﺍﻟﺘﻲ ﻜﻨﺎ ﻨﺠﻠﺱ ﻋﻠﻴﻬﺎ ﻤ ‪‬ﺎ ﻓﺠﻠﺴﺕ ﻭﺤﻴ ‪‬ﺍ، ﻜﺎﻥ ﻴﺘﻨﻘل ﻤﻥ ﺘﺨﺘﺔ‬ ‫ﺩ‬ ‫ﻌ‬ ‫ﻟﺘﺨﺘﺔ ﻭﻴﺘﻬﺎﻤﺱ ﻤﻊ ﻤﻥ ﻴﺠﻠﺴﻭﻥ ﺇﻟﻰ ﺠـﻭﺍﺭﻩ ﺒﻴﻨﻤـﺎ ﻴﻨﻅـﺭ‬ ‫ﻨﺎﺤﻴﺘﻲ ﻓﺘﺘﺴﻊ ﺍﻷﺤﺩﺍﻕ ﻤﺴﺘﻨﻜﺭﺓ، ﺃﺸﻌﺭ ﺃﻨﻪ ﻴﺤﺭﻀـﻬﻡ ﻋﻠـﻰ‬ ‫ﻤﺨﺎﺼﻤﺘﻲ ﺃﻭ ﻤﻘﺎﻁﻌﺘﻲ ﻓﺄﻓﻜﺭ ﻓﻲ ﻀﺭﺒﻪ ﻤﺭﺓ ﺃﺨﺭﻯ، ﻟﻜﻨـﻪ‬ ‫ﺠﺎﺀ ﻓﻲ ﺼﺒﺎﺡ ﻴﻭﻡ ﺴﺒﺕ ﻭﻭﻗﻑ ﺃﻤﺎﻡ ﺒﺎﺏ ﺒﻴﺘﻨﺎ ﻭﻨﺎﺩﺍﻨﻲ ﻤﺜﻠﻤﺎ‬
  • 48. ‫ﻜﺎﻥ ﻴﻔﻌل ﻓﻲ ﺍﻟﺴﺎﺒﻕ، ﻨﻅﺭﺕ ﺇﻟﻴﻪ ﻤﻥ ﺍﻟﻨﺎﻓﺫﺓ، ﻭﺃﺸـﺭﺕ ﻟـﻪ‬ ‫ﺒﺄﻨﻨﻲ ﻨﺎﺯل ﻭﻨﺯﻟﺕ، ﻜﺎﻥ ﺼﺎﻤ ﹰﺎ ﻭﻜﻨﺕ ﻤﺜﻠﻪ، ﻟﻌﻠﻨـﻲ ﻜﻨـﺕ‬ ‫ﺘ‬ ‫ﺃﻨﺘﻅﺭ ﻤﻨﻪ ﻴﻔﺎﺘﺤﻨﻲ ﻭﻟﻌﻠﻪ ﻜﺎﻥ ﻴﻨﺘﻅﺭ ﺍﻋﺘﺫﺍﺭﻱ ﻋـﻥ ﻀـﺭﺒﻪ‬ ‫ﻟﻜﻨﻨﺎ ﻟﻡ ﻨﻔﻌل ﺤﺘﻰ ﻭﻗﻑ ﺍﻟﺩﺴﻭﻗﻲ ﺭﻀﻭﺍﻥ ﻓﻲ ﺴﻜﺘﻨﺎ ﻤﺎﺯﺤـﺎ‬ ‫ﻭﺍﻨﻀﻡ ﺇﻟﻴﻨﺎ، ﻟﻌل ﻭﺠﻭﺩ ﺍﻟﺩﺴﻭﻗﻲ ﺒﻴﻨﻨﺎ ﺴﻬل ﻋﻠﻴﻨـﺎ ﺍﻷﻤـﺭ،‬ ‫ﻓﺘﺼﺎﻟﺤﻨﺎ ﺩﻭﻥ ﻋﺘﺎﺏ، ﻭﻜﺄﻨﻨﺎ ﺃﺴﻘﻁﻨﺎ ﻤﺎ ﺠـﺭﻯ ﺒﻴﻨﻨـﺎ ﻤـﻥ‬ ‫ﺍﻟﺫﺍﻜﺭﺘﻴﻥ ﻤ ‪‬ﺎ ﻤﻥ ﻏﻴﺭ ﺍﺘﻔﺎﻕ ﻤﺴﺒﻕ.‬ ‫ﻌ‬ ‫*****‬ ‫ﺴﺄﻟﻨﻲ "ﺴﻴﺩ ﺍﻟﻜﺭﺍﻡ" ﻤﺭﺓ ﺇﻥ ﻜﻨﺕ ﺃﻋﺭﻑ ﻋﻴـﺎل ﺍﻟﺸـﻴﺦ‬ ‫ﺴﻌﺩ ﻋﻭﻑ ﻓﺠﺎﻭﺒﺘﻪ ﺒﺄﻨﻨﻲ ﺴﻤﻌﺕ ﺍﺴﻤﻪ ﻤﻥ ﺃﺒﻲ ﻭﺇﻥ ﻜﻨﺕ ﻟﻡ‬ ‫ﺃﻗﺎﺒﻠﻪ ﺃﻭ ﺃﻋﺭﻑ ﻋﻴﺎﻟﻪ، ﻓﻬﺯ ﺭﺃﺴﻪ ﻭﺘﻠﻔﺕ ﺤﻭﻟﻪ ﺜﻡ ﻗﺎل ﻭﻜﺄﻨﻪ‬ ‫ﻴﺒﻭﺡ ﺒﺴﺭ:‬ ‫- ﺇﻨﺕ ﻁﻠﻌﺕ ﻤﻥ ﻭﻻﺩ ﻋﻭﻑ ﺒﺘﻭﻉ ﻜﻔﺭ ﻋﺴـﻜﺭ ﺒﺼـﺤﻴﺢ،‬ ‫ﺃﺼل ﺃﻨﺎ ﻜﻨﺕ ﻑ ﺍﻟﺒﻠﺩ ﺨﻤﻴﺱ ﻭﺠﻤﻌﺔ ﻭﺴﺄﻟﺕ ﺃﺒﻭﻴﺎ ﻗﺎﻟﻠﻲ.‬ ‫- ﻗﺎﻟﻙ ﺇﻴﻪ ...؟‬
  • 49. ‫- ﻗﺎل ﺇﻥ ﺃﺒﻭﻙ ﺍﺒﻥ ﻋﺒﺩ ﺍﻟﻘﺎﺩﺭ ﻋﻭﻑ ﺒﺼﺤﻴﺢ، ﺤﺘﻰ ﺒﺎﻷﻤﺎﺭﺓ‬ ‫ﺇﻥ ﻟﻙ ﺃﺥ ﻤﻥ ﺃﺒﻭﻙ ﺍﺴﻤﻪ ﺼﺎﻟﺢ، ﺩﺍ ﺃﺒﻭﻙ ﻟﻪ ﻭﺭﺙ ﻟﻭ ﻁﺎﻟﻪ‬ ‫ﺡ ﻴﺒﻘﻰ ﻡ ﺍﻷﻋﻴﺎﻥ، ﺃﺒﻭﻴﺎ ﻗﺎل ﻟﻲ ﻜﺩﻩ.‬ ‫- ﻤﺵ ﻟﻭ ﻁﺎﻟﻪ...؟‬ ‫ﺘﺫﻜﺭﺕ ﺤﻜﺎﻴﺎﺕ ﺃﺒﻲ ﻋﻥ ﺃﺭﻀﻪ ﺍﻟﻤﺨﻁﻭﻓﺔ ﻤﻨﻪ ﻭﻗﻀـﻴﺔ‬ ‫ﺍﻟﻤﻴﺭﺍﺙ، ﺘﺫﻜﺭﺕ ﻜﻼﻤﻪ ﻋﻥ ﺍﻟﻤﺤـﺎﻤﻲ ﺍﻟﻨﺼـﺎﺏ ﻭﺍﻷﻭﺭﺍﻕ‬ ‫ﺍﻟﻤﺯﻭﺭﺓ ﺍﻟﺘﻲ ﺃﺠﻠﺕ ﺍﻟﻨﻁﻕ ﺒﺎﻟﺤﻜﻡ ﻟﺼﺎﻟﺤﻪ ﻋﺩﺓ ﻤﺭﺍﺕ، ﻜل ﻤﺎ‬ ‫ﻜﻨﺕ ﺃﺘﻤﻨﺎﻩ ﻫﻭ ﺃﻥ ﻴﻘﻭﻡ ﻤﻥ ﺭﻗﺩﺘﻪ، ﻴﺘﺤﺭﻙ ﻭﻴﻤﺸﻲ ﻭﻴﻌـﺎﻭﺩ‬ ‫ﺤﻜﺎﻴﺎﺘﻪ ﻋﻥ ﻜل ﻤﺎ ﺠﺭﻱ ﻭﻜﺎﻥ، ﻭﻟﻌل ﺍﻟﺤﺯﻥ ﻜﺎﻥ ﺃﻜﺜﺭ ﻤـﻥ‬ ‫ﻁﺎﻗﺘﻲ ﻋﻠﻰ ﺍﻻﺤﺘﻤﺎل ﻓﺩﻤﻌﺕ ﻋﻴﻨﺎﻱ ﻏﺼﺒﺎ ﻋﻨﻲ ﻭﺸﺎﻑ ﺴﻴﺩ‬ ‫ﺍﻟﻜﺭﺍﻡ ﺩﻤﻭﻋﻲ ﻓﻭﺍﺴﺎﻨﻲ:‬ ‫- ﻭﻻ ﺘﺯﻋل ﻨﻔﺴﻙ ﻴﺎ ﺴﻴﺩ، ﺃﺒﻭﻴﺎ ﻗﺎل ﻤﺎ ﻓﻴﺵ ﺃﺭﺽ ﺒﺘـﺭﻭﺡ‬ ‫ﻤﻥ ﺼﺎﺤﺒﻬﺎ ﺒﺎﻟﺘﺯﻭﻴﺭ، ﺒﻜﺭﺓ ﺍﻟﻤﺤﻜﻤﺔ ﺘﺤﻜﻡ ﻻﺒﻭﻙ ﻭﺃﺒﻘـﻰ‬ ‫ﺸﻭﻑ.‬
  • 50. ‫ﺴﺎﺩ ﺼﻤﺕ ﺒﻴﻨﻨﺎ ﻭﺒﺩﺕ ﺍﻟﺸﻭﺍﺭﻉ ﺍﻟﻤﺄﻟﻭﻓﺔ ﻏﺭﻴﺒﺔ ﻋﻨـﻲ،‬ ‫ﻟﻌﻠﻨﻲ ﻜﻨﺕ ﺃﺴﺘﻌﻴﺩ ﻓﻲ ﺍﻟﺫﺍﻜﺭﺓ ﺒﻜل ﺍﻟﻌﺴـﺭ ﺩﺭﻭﺏ ﺍﻟﻜﻔـﺭ ﺃﻭ‬ ‫ﻜﻨﺕ ﺃﺸﺘﺎﻕ ﻟﻨﺎﺴﻪ ﺃﻜﺜﺭ ﻤﻥ ﻜل ﺍﻷﻭﻗـﺎﺕ ﺍﻟﺴـﺎﺒﻘﺔ، ﻭﻟﻌﻠﻨـﻲ‬ ‫ﺸﺎﺭﻜﺕ ﺍﻟﺴﻌﺩﻭﻨﻲ ﺇﺤﺴﺎﺴﻪ ﺒﺎﻟﻐﺭﺒﺔ ﻓﻲ ﺘﻠـﻙ ﺍﻟﻤﺩﻴﻨـﺔ، ﻫـل‬ ‫ﺍﻨﺯﺭﻋﺕ ﻓﻲ ﺩﺍﺨﻠﻲ ﺭﻏﺒﺔ ﺃﻜﺜﺭ ﻟﻠﺭﺠﻭﻉ ﺇﻟﻰ ﺘﻠﻙ ﺍﻟﻐﻴﻁﺎﻥ ﺃﻭ‬ ‫ﺍﺴﺘﻌﺩﺕ ﻤﻼﻤﺢ ﺍﻟﺠﺩ ﺍﻟﻘﺩﻴﻡ ﺒﻜل ﺘﻔﺎﺼﻴﻠﻬﺎ ﺍﻟﺘﻲ ﻜﺎﻨﺕ ﻗﺩ ﺘﺎﻫﺕ‬ ‫ﻤﻨﻰ...؟ ﺭﺒﻤﺎ ﺤﺩﺙ ﻜل ﻫﺫﺍ ﻓﻲ ﻅﻬﻴﺭﺓ ﺫﻟﻙ ﺍﻟﻴﻭﻡ ﻷﻨﻨﻲ ﻗﻠﺕ‬ ‫ﻟﻨﻔﺴﻲ ﺃﻭ ﻟﻠﺴﻌﺩﻭﻨﻲ:‬ ‫- ﻋﺎﻴﺯ ﺃﺭﻭﺡ ﻜﻔﺭ ﻋﺴﻜﺭ. ﻋﺎﻴﺯ ﺃﺭﻭﺡ ﻜﻔﺭ ﻋﺴﻜﺭ..!‬ ‫- ﺴﻬﻠﺔ ﺨﺎﻟﺹ، ﺃﺭﻜﺏ ﻤﻌﺎﻴﺎ ﺍﻟﻘﻁﺭ ﻴﻭﻡ ﺍﻟﺨﻤﻴﺱ ﻤـﻥ ﻏﻴـﺭ‬ ‫ﺘﺫﻜﺭﺓ ﻭﺍﻨﺯل ﻤﻌﺎﻴﺎ، ﺡ ﻨﻤﺸﻲ ﻉ ﺍﻟﺴﻜﺔ ﺍﻟﺯﺭﺍﻋﻴﺔ ﺭﺒﻊ ﺴﺎﻋﺔ‬ ‫ﺒﺎﻟﻜﺘﻴﺭ، ﺘﺤﻭﺩ ﺇﻨﺕ ﻋﻠﻰ ﻜﻔﺭ ﻋﺴﻜﺭ ﻭﺃﻨﺎ ﺃﻜﻤل ﻟﺤﺩ ﻋﺯﺒـﺔ‬ ‫ﺍﻟﻜﻭﻡ ﺍﻷﺨﻀﺭ، ﻤﺎ ﻫﻭ ﺯﻤﺎﻡ ﺍﻟﺒﻠﺩﻴﻥ ﻭﺍﺤﺩ ﻭﺍﻟﺤﺩ ﻑ ﺍﻟﺤﺩ.‬ ‫ﻴﻭﻡ ﺍﻟﺨﻤﻴﺱ ﺘﻭﺠﻬﺕ ﻤﻊ ﺴﻴﺩ ﺍﻟﻜـﺭﺍﻡ ﻨﺎﺤﻴـﺔ ﺍﻟﻤﺤﻁـﺔ‬ ‫ﻭﺩﺨﻠﻨﺎ ﺩﻭﻥ ﺃﻥ ﻨﻘﻁﻊ ﺘﺫﺍﻜﺭ ﻭﻭﻗﻔﻨﺎ ﻨﻨﺘﻅﺭ ﻋﻠﻰ ﺍﻟﺭﺼﻴﻑ ﻭﻫﻭ‬