Uraren kutsadura

1. 5.GAIA: URAREN
KUTSADURA
Gure planetan

2. SARRERA
Naturan den urari ezaugarri kimiko eta fisikoak
aldatzean, kutsatu egiten da. Ura kutsatzeko era
asko dagoen arren, kutsadura-iturri handienak
hurrengo hiru multzo hauetan bana daitezke:
•Hirikoa
•Nekazaritza eta abeltzaintza arlokoa
•Industriakoa

3. HIRIETAN SORTUTAKO KUTSADURA:
KUTSADURA FISIKOA
Hirietako hondakin
horiek, bere aldetik,
inguruko urak
kutsatzen dituzte,
batzuetan hondakinak
uretara jaurti direlako
zuzenean eta,
bestetan, ura filtratu
egiten delako
zabortegietara.

4. NEKAZARITZARI ETA ABELTZAINTZAN
SORTUTAKOA: KUTSADURA FISKOA ETA
BIOLOGIKOA
Nekazaritzaren
produktibitatea
handitzearekin batera,
hainbat substantzia
kimikoren erabilera ere
handiagotu da: ongarriak,
pestizidak, herbizidak…
Substantzia horietako
zenbaitek, azkenean,
inguruko uretan amaitzen
dute, ura kutsatuz.

5. INDUSTRIAK SORTUAK: KUTSADURA
FISIKOA
Egiten diren prozesu
industrialetan,
kutsatzaile kimiko
ugari isurtzen da
uretara

6. 1.URAREN KUTSADURA KIMIKOA
Definizioa: Kutsadura honen jatorri nagusia nekazaritzan eta
abeltzaintzan erabilitako ongarri eta substantziak eta industria-
prozesuetan isuritako hondakinak dira. Materiak izaera ez-organikoa
eta organikoa izan dezake:
Materia ez-organikoen artean: pH-a aldatzen duten azidoak eta baseak,
zianuroaren edo metal astunen antzeko substantzia toxikoak, eta eutofrizazioa
sortzen duten substantzia nutritiboak dauzkagu kausa nagusiak.
Materia organikoak: biodegradagarria denez, beste era bateko kutsadura sortzen
du: biologikoa; substantzia organiko horien deskonposizio-prozesuan uretako
oxigenoa kontsumitzen da eta horrek arazoak dakarzkio ekosistemari.

7. 2.URAREN KUTSADURA FISIKOA
Definizioa: Kutsadura fisikoa hainbat motatakoa izan liteke: hondakin
solidoek eragina, kutsadura termikoa, erradioaktiboa… Nabarmenena
hondakin solidoek sortzen dutena izan arren, larriagoa da, askotan,
ikusezinak diren kutsadura termikoa eta erradioaktiboa.
Kutsadura termikoaren eraginez, uraren tenperatura igotzen denean, uretako
oxigeno-kontzentrazioa txikitu egiten da eta horrek kalte handia eragiten die
ekosistema urtarrei.
Kutsadura erradioaktiboari dagokionez, urak daramatzan partikula erradioaktiboek
bizidun guztiak kaltetzen dituzte, begiz ikusezina bada ere kutsadura hau.

8. 3. URAREN KUTSADURA
BIOLOGIKOA
Definizioa: Kutsadura hau uretan hainbat motatako mikroorganismo
kaltegarriak ugaltzen direnean sortzen da. Elikagai ugari aurkitzen dutenean,
modu esponentzialean ugaltzen dira.
Mikroorganismo kaltegarriak:
• Bakterioak
• Algak
• Onddoak
• Onddo antzeko izaki bizidunak
Mikroorganismoen ugalketa ahalbidetzen duen elikagaien ugaritasun horrek
bi jatorri ditu, nagusiki:
 Batetik, gizakiek isuritako hondakin organikoak.
 Bestetik, nekazaritza intentsiboan erabilitako ongarri edo substantzia
kimikoak.

9. 4. EUTROFIZAZIOA
Definizioa: Ura materia elikagarriz aberastea da eutrofizazioa. Materia
elikagarri horiek nitrogeno, fosforo edo sufretan aberatsak diren
konposatu ez-organikoak izaten dira.
Oso elikagai egokiak direnez uretako landareentzat, mugagabe
ugalarazten diete; ur-azalekoei, bereziki, geruza berde bat sortu eta
ur barnera argia sartzen eragozteraino.
Argi faltaz, planktona hil egiten da eta ur-hondoan metatzen; eta
usteltze-prozesuan uretako oxigenoa kontsumitzen du. Eutrofizazioa
nozitzen duten urek kolore berdea izaten dute eta kirats handia.
Bertako ekosistemek, gainera, oxigeno- eta energia-eskasia jasaten
dute.