1. 07.04.2015
Prezes Najwyższej Izby Kontroli
Sz.P. Krzysztof Kwiatkowski
Warszawa, ul. Filtrowa 57
Niniejszym zwracamy się do Najwyższej Izby Kontroli o podjęcie działań kontrolnych w
zakresie przyjęcia odpowiednich norm jakości węgla przez Ministerstwo Gospodarki.
W opublikowanym niedawno raporcie NIK dotyczącym kontroli jakości powietrza w Polsce
stwierdza się, że ze względu na bardzo wysoki stopień zanieczyszczenia powietrza w naszym
kraju należy określić minimalne wymagania jakościowe dla paliw stałych (w tym węgla).
Obecnie Ministerstwo Gospodarki kończy prace nad rozporządzeniem wprowadzającym
normy dla węgla kamiennego – niestety w zaproponowanej formie nie dają one żadnej
nadziei na poprawę jakości powietrza w Polsce1
.
Wyrażamy głębokie zaniepokojenie faktem, że wymagania zawarte w propozycji
rozporządzenia są zbyt niskie, przez co nie wykluczają z obrotu praktycznie żadnego z
produktów oferowanych przez górnictwo węgla kamiennego – nawet tak szkodliwych dla
jakości powietrza produktów jak flotokoncentraty czy miały. Przykładowo: rozporządzenie
dopuszcza do sprzedaży gospodarstwom domowym muły oraz flotokoncentraty o
maksymalnej zawartości popiołu 50%, siarki 1,2% oraz minimalnej wartości opałowej 7
MJ/kg, czy też miały o maksymalnej zawartości popiołu 35%, siarki 1,8% oraz minimalnej
wartości opałowej 17 MJ/kg. Produkty te nie powinny być dostępne dla gospodarstw
domowych. Ich spalanie w piecach domowych (które nie posiadają instalacji oczyszczania
spalin) powoduje bardzo wysoką emisję pyłów, rakotwórczych i mutagennych
wielopierścieniowych węglowodorów aromatycznych, a także silnie toksycznych dioksyn i
furanów.
Dla porównania, organizacje eksperckie takie jak: Polska Izba Ekologii czy Instytut
Chemicznej Przeróbki Węgla proponowały maksymalną zawartość popiołu na poziomie 8-
10% i siarki 0,6%2
- spełnienie tych wymogów przez produkty węglowe oferowane na rynku
gospodarstw domowych przełożyłoby się na poprawę jakości powietrza w naszym kraju. W
projekcie rozporządzenia Ministerstwo Gospodarki nawet nie nawiązało do tych propozycji.
1
Projekt rozporządzenia Ministra Gospodarki w sprawie wymagań jakościowych dla paliw stałych przedłożony
do konsultacji społecznych: https://legislacja.rcl.gov.pl/projekt/12268453
2
Propozycja wymagań jakościowych dla węgla jako paliwa dla sektora komunalno-bytowego; Polska Izba Ekologii, Katowice,
15 styczeń 2013

2. Organizacje te postulują również całkowite wyłączenie ze sprzedaży na rynku gospodarstw
domowych miałów o wysokiej zawartości popiołu, mułów oraz flotokoncentratów.
Podczas konsultacji międzyresortowych zaproponowane normy zostały ostro skrytykowane
przez Ministerstwo Środowiska, które stwierdza: „przyjęcie rozporządzenia w obecnej
wersji nie przyczyni się do poprawy stanu środowiska, ograniczenia tzw. niskiej emisji i
ochrony zdrowia”3
.
Do rozporządzenia krytycznie odniosło się szereg innych instytucji4
, w tym Urząd
Marszałkowski Województwa Małopolskiego, pisząc: „Parametry [...] zaproponowane w
projekcie rozporządzenia Ministra Gospodarki są kuriozalne i zupełnie nieuzasadnione pod
względem środowiskowym, zdrowotnym, a także ekonomicznym [...]. Sytuacja, gdy za
paliwa węglowe spełniające standardy jakościowe uznaje się muł [...], świadczy o kpiącym
podejściu do problemów środowiskowych i zdrowotnych [...]”5
. Uwagi w podobnym tonie
zgłosił również Urząd Marszałkowski Województwa Łódzkiego: „[…] dopuszczenie do obrotu
handlowego paliw stałych o niskiej wartości opałowej, wysokiej zawartości popiołu i wilgoci
bez wskazania w jakich instalacjach mogą być spalane nie będzie służyło ani poprawie jakości
powietrza, ani ochronie zdrowia ludzi i zamiast ułatwić, wręcz utrudni realizację programów
ochrony powietrza i wywiązanie się Polski z obowiązków wynikających z dyrektywy CAFE.”6
Nawet Izba Gospodarcza Sprzedawców Polskiego Węgla postuluje wyłączenie mułów i
flotokoncentratów z obrotu na rynku gospodarstw domowych, właśnie z powodu bardzo
negatywnego wpływu na zanieczyszczenie powietrza7
.
Ponadto, kierując się wytycznymi Polskiej Izby Ekologii oraz Instytutu Chemicznej Przeróbki
Węgla, uważamy, że wymagania jakościowe powinny bezwzględnie odnosić się także do
zawartości rtęci oraz chloru. Przy spalaniu paliw o wysokiej zawartości chloru dochodzi do
emisji silnie toksycznych dioksyn – tak jak przy spalaniu odpadów.
Należy również zwrócić uwagę, że rozporządzenie jest dziurawe – odnosi się jedynie do
produktów zwierających ponad 90% węgla kamiennego. Nie odnosi się do innych paliw
stałych: węgla brunatnego oraz drewna. Mieszanki węgla kamiennego oraz innych paliw
stałych nie są objęte rozporządzeniem.
Biorąc powyższe pod uwagę, apelujemy do Najwyższej Izby Kontroli o podjęcie pilnych
działań kontrolnych w Ministerstwie Gospodarki, tak aby normy wprowadzały rzeczywiste,
a nie pozorne wymagania jakościowe dla węgla oraz aby docelowo zostały opracowane dla
wszystkich paliw stałych. Przyjęcie norm w proponowanym obecnie kształcie nie będzie
miało żadnego wpływu na poprawę jakości powietrza w Polsce, a tym samym będzie
3
https://legislacja.rcl.gov.pl/docs//503/12268453/12272275/12272278/dokument151229.pdf
4
Uwagi Polskiej Izby Ekologii dostępne pod adresem: http://www.pie.pl/aktualnosci/opinia-pie-do-projektu-
rozporzadzenia-mg-w-sprawie-wymagan-jakosciowych-dla-pali.html
5
Stanowisko Urzędu Marszałkowskiego Województwa Małopolskiego w sprawie rozporządzenia Ministerstwa Gospodarki
w sprawie wymagań jakościowych dla paliw stałych
6
https://legislacja.rcl.gov.pl/docs//503/12268453/12272281/12272284/dokument151251.pdf
7
http://www.polski-wegiel.pl/component/k2/item/488-koniec-konsultacji-ws-jakosci.html

3. sprzeczne z zaleceniami Najwyższej Izby Kontroli. Konieczne jest również stworzenie
systemu monitorowania i kontrolowania rzeczywistej jakości paliw stałych – bez takiego
systemu nawet najlepsze rozporządzenie zostanie martwym zapisem.
W załączniku przesyłamy także uwagi złożone przez Polski Alarm Smogowy w ramach
konsultacji rozporządzenia Ministra Gospodarki dotyczącego wymagań jakościowych dla
paliw stałych.
Inicjatywa Polski Alarm Smogowy
W imieniu Stowarzyszenia Krakowski Alarm Smogowy
Andrzej Guła
W imieniu Dolnośląskiego Alarmu Smogowego
Radosław Gawlik
W imieniu Podhalańskiego Alarmu Smogowego
Piotr Manowiecki
Kontakt:
www. polskialarmsmogowy.pl
polskialarmsmogowy@gmail.com
telefon: 607 94 00 47