1. პირველი მსოფლიო ომი
პირველი მსოფლიო ომი
რამდენიმე
ფაქტორით
იყო
განპირებებული.
ესენი იყო მსოფლიოს
პოლიტიკური,
ეკონომიკური
და
სოციალური
განვითარება.
ნინო მიქაძე

2. • გერმანიას სხვა ევროპული
ქვეყნების მსგავსად სურდა
მოეპოვებინა კოლონიები
აფრიკისა და აზიის ქვეყნებში.
ზოგიერთ კოლონიურ
კონფლიქტში გერმანელები
ეხმარებოდნენ საფრანგეთისა
და დიდი ბრიტანეთის
წინააღმდეგ აჯანყებულ
ერებს, რის გამოც გერმანიის
ურთიერთობები ამ ორ
ქვეყანასთან საკმაოდ დაიძაბა.
კოლონიურმა კონფლიქტებმა
გამოიწვია ევროპაში
რამდენიმე მტრული ბანაკის
ჩამოყალიბება.

3. • მეცხრამეტე საუკუნის 70-იანი
წლებიდან დაიწყო სახელმწიფოების
გაერთიანება სამხედრო-პოლიტიკურ
ბლოკებში. 1879 წელს სამხედრო
პოლიტიკური კავშირი დაიდო
გერმანიასა და ავსტრია უნგრეთს
შორის. 1882 წელს ამ კავშირს
შეუერთდა იტალია, ასე შეიქმნა
ევროპაში პირველი სამხედრო
პოლიტიკური ბლოკი, რომელსაც
„სამთა კავშირს უწოდებენ“
მოგვიანებით „სამთა კავშირს“
შეუერთდა ოსმალეთიც. 1904-1907
წლებში სამხედრო კავშირი დაიდო
დიდ ბრიტანეთს, საფრანგეთსა და
რუსეთის იმპერიას შორის. ამ კავშირს
„ანტანტა“ ანუ გულითად კავშირს
უწოდებდნენ. 1915 წელს იტალია
გამოვიდა სამთა კავშირიდან და
ანტანტას შეუერთდა. მოგვიანებით
1917 წელს „ანტანტის“ მხარეს ჩაება
აშშ ომში.

4. • „სამთა კავშირის“ და „ანტანტის“ ინტერესები ერთმანეთს
უპირისპირდებოდა რამაც ცხადი გახადა ომის გარდაუვალობა.
„სამთა კავშირიდან“ გერმანიის ინტერესები იყო: ბელგიის
აღმოსავლეთ პროვინციების ლიეჟის და ანტვერპენის მიღება,
რუსეთისაგან და დიდი ბრიტანეთისაგან კოლონიების დათმობა და
ცენტრალურ ევროპაში ჰეგემონიის (ბატონობის) დამკვიდრება.
ავსტრია უნგრეთს სურდა სერბეთის და რუმინეთის ნაწილის
მიღება ხოლო იტალიას იტალიელებით დასახლებული მოსაზღვრე
მიწების მიერთება.
„ანტანტის“ ქვეყნების მიზნები იყო: საფრანგეთისთვის ელზასის
და ლოტარინგიის დაბრუნება, რუსეთს სურდა ტერიტორიის
გაფართოება და სრუტეებზე კონტროლი ხოლო დიდი ბრიტანეთი
როგორც იმ დროს ყველაზე ძლიერი ქვეყანა არ ჩქარობდა
გადაწყვეტილებების მიღებას თუმცა ზედმეტ ტერიტორიებზე
უარის თქმას არ აპირებდა.

5. • ევროპის გარეთ არსებობდა
ორი ძლიერი სახელმწიფო,
ესენი იყო აშშ და იაპონია.
ეს ორი ქვეყანა აქტიურად
ცდილობდა საერთაშორისო
ასპარეზზე გამოსვლას. აშშს ეკონომიკა საგრძნობლად
ვითარდებოდა , იაპონია კი
ცდილობდა სამხედრო და
ტექნოლოგიურ სფეროში
დასავლეთ ევროპას
დასწეოდა. იაპონია ასევე
შეიძლო დაემარცხებინა
ჩინეთი და რუსეთი რაც მის
ამბიციებს ზრდიდა.

6. • პირველი მსოფლიო ომის დაწყების საბაბი გახდა 1914 წლის 28
ივნისს ქალაქ სარაევოში ავსტრია-უნგრეთის იმპერიის ტახტის
მემკვიდრის ერცჰერცოგ ფრანც-ფერდინანდის მკვლელობა
ახალგაზრდა სერბი ნაციონალისტის გავრილო პრინციპის მიერ,
რამაც გამოიწვია ე.წ. „ბოსნიის კრიზისი“. ავსტრია-უნგრეთს
ტახტის მემკვიდრის მკვლელობაში ავსტრიელები დამნაშავებად
სერბებს მიიჩნევდნენ. გერმანიათან კონსულტაციის შემდეგ 23
ივლისს ვენამ ბელგრადს ულტიმატუმი წამოუყენა, რომლის
მიხედვითაც სერბეთს უნდა შეეწყვიტა ანტიავსტრიული პოლიტიკა
და ავსტრიის წარმომადგენლები დაეშვა მკვლელობის
გამოსაძიებლად. სერბებმა ამ ულტიმატუმზე უარი განაცხადეს 28
ივლისს კი ავსტრიამ სერბეთს ომი გამოუცხადა. გერმანიამ
გააფრთხილა რუსეთი, რომ თუ ის მობილიზაციას მოახდენდა
გერმანიაც ჩაებმებოდა ომში. 30 ივლისს როდესაც ავსტრიის
არტილერიამ დაბომბა ბელგრადი, რუსეთმა მობილიზაცია
გამოაცხადა და გერმანიასთან ომში ჩაება. 1 აგვისტოს საფრანგეთმა
გამოაცხადა მობილიზაცია საპასუხოდ 3 აგვისტოს გერმანიამ
საფრანგეთსაც გამოუცხადა ომი. დიდ ბრიტანეთს სურდა
ნეიტრალიტეტი შეენარჩუნებინა მაგრამ 4 აგვისტოს გერმანიის
ჯარების ბელგიაში შეჭრის შემდეგ ბრიტანეთის მთავრობამ აზრი
შეიცვალა და ომში ჩაება.