5. ’
DANH SÁCH BANG 1
`
¯ˆ
Loi nói dau
`’
D ’ ´
ˆ ’`’ ’ ’
¯ ây là ban dich cuon "Linux cho nguoi dùng" (sêri sách tu hoc) cua Kostromin Victor
Alexeevich co ˙ng thêm mot vài (rat ít) kinh nghiem su dung Linux cua teppi. Ban goc d oc
´
ˆ ’’ ˙ ˙ ’ ’ ´ ¯u ’
ˆ ˆ ˆ ˆ ’
´ ´
viet trên tieng˙ Nga. Theo˙yêu cau cua Kostromin˙ A. V., xin d oc d a ra các liên ket toi ban
` ’ ˙ ´ ´’ ’ ˙
ˆ ˆ ˆ ¯u ’ ¯u
’ ’ ˆ
´ ¯ây:
goc d ˙
ˆ
http://rus-linux.net/book1.php?name=book1/oglavl
http://linux-ve.chat.ru/
`’ ’ ’
Loi cam on
’ ’ ¯ã ¯o ¯ã ´ ˆ ˆ ´
ˆ `
Xin cam on các bác sau d giúp d ˜’: Kostromin V. A. d viet mot cuon sách ve Linux cho
ˆ
nguoi dùng moi tuyet voi; Truong Manh Cuong d dành cho teppi ˆ ˙ mot khoang không trên
’
’`’ ´’ ˆ `’ ’’ ’`’ ¯ã
˙ d ’ d ˘ t cuon sách này; hai bác Nguyen Dai Quý và Nguyen Dang
http://phoc.minidns.net ¯e ¯a ´ ˙ ˆ˜ ¯ ˙ ˜
ˆ ˘
ˆ ˆ
˙ c su dung LT X. Bác Nguyen Da˙ Quý d d c và su¯ ˙
Hoàng Tuân d giúp trong vie ’’ A ˜
ˆ ¯ i ’’a cho
¯ã ˆ E ¯ã ¯o
phiên ban 0.9. Xin hãy gui thu nhac teppi tai teppi@vnlinux.org neu nhu teppi ˙ quên ai d
’ ’’ ’ ˙ ´ ˘ ˙ ˙
´
ˆ ’ có ¯ó.
˙
’ `
ˆ
Ban quyen
´ ’’ ’ `
Cuon "Bash cho nguoi dùng" này su dung ban quyen GPL. Nói mot cách ngan gon, ban có
ˆ ’`’ ˆ ˆ ´
˘
theˆ’ làm bat ký thu gì: in, tang, bán, d´ t,... nhung xin hãy thêm hai d ˙’ong dan sau vào các ban
´
ˆ ´’ ˘ ¯oˆ
˙
’ ¯u `’ ˜
ˆ
˙ ˙ ’
’
sao cua mình: ˙
http://rus-linux.net/book1.php?name=book1/oglavl
http://teppi.org/l4u/
’ `
Tác gia Kostromin V. A. cung nhu nguoi dich không chiu trách nhiem ve hau qua do viec su
˜ ’ ’`’ ˆ ˆ ˆ ’ ˆ ’’
´
dung cuon sách này gây ra. ˙ ˙ ˙ ˙ ˙
ˆ
˙
’ ˆ ˆ
Phiên ban và cap nhat
’
Phiên ban 0.9 ˙ ˙
ˆ ˆ ´
Cap nhat cuoi cùng Ngày 9 tháng 2 nam 2005
ˆ ˘
˙ i d ` ˙nghi sua d ’i, thông báo loi chính ta, loi kien thuc cua ban dich cung nhu d ` nghi giúp
Mo ¯e ’’ ¯o ˜ ’ ˆ ´˜ ˆ ´’ ’ ’
ˆ ˆ ˆ ˜ ’ ¯e
ˆ
d ˜’˙dich xin ˙gui cho Phan Vınh Thinh theo d a chı teppi@vnlinux.org.
’’ ’ ˙ ˙
¯o ˜ ¯i
˙ ˙ ˙
6. Chuong 1
’’
’’ ’ ´
ˆ
HDH Linux: lich su và các ban phân phoi
¯
˙
7. Chuong 2
’’
Cài dat HDH Linux trên cùng máy tính
¯˘ ¯
´’ ˙
voi Windows
’ ’’ ¯a `
Van su khoi d ˆ u nan – Trung Quoc ´ˆ
˙ ˙
¯ı ’ ’ ´
Thông thuong trên các d˜a cua ban phân phoi Linux d có huong dan ngan gon cách cài d ˘ t
’`’ ˆ ¯ã ’´’ ˜
ˆ ´
˘ ¯a
Linux. Ngoài ra, trên Internet ban có the ’ tìm thay rat nhieu cuon sách nó ve van d ˆ này. Và tat
ˆ ´ ´
ˆ ˆ ˆ` ´
ˆ ` ´ ˙ ¯e
ˆ ˆ ` ´˙
ˆ
ca ´ ´’ ˙
’ các ban phân phoi lon (Debian, Slackware, Fedora, Mandrake, ...) d ˆ u d có cuon huong
’ ` ¯ã ´
ˆ ¯e ˆ ’´’
˜
ˆ ¯a ´ ˆ ´
ˆ ´
ˆ ’’
dan cài d ˘ t rat chi tiet, cho moi tình huong su dung. Hãy cho d ’i và hy vong trong tuong lai `’ ¯o ’’
không xa˙se có ban dich Tieng Viet cua nhung cuon sách này. Chính vì vay trong cuon sách
˜ ’ ´ ˙ ˆ ’
ˆ ˜’
˙ ´
ˆ
˙ ˙
ˆ ´
ˆ
˙ d a ra các buoc cu the cua viec cài d ˘ t, mà xin ba˙n d c hãy tìm các
˙ ´
’ ˜
này, tác gia se không ¯u ’ ’’ ˆ’ ’ ˆ ¯a ¯o
cuon huong dan tuong ung. Thay vào d ˙ là nhung gì ban ca˙ biet và chuan bi truoc khi cài
´
ˆ ’´’ ˜
ˆ ’ ’ ´’ ¯ó ˜’
˙
ˆn ´
` ˆ
˙’ ˙
ˆ ’´’
d ˘ t, d ˆ `’ ’ ˜ ¯i ’ ´ ˙
`ng thoi, tác gia se d cu the và chi tiet vào nhung gì d ˘ c biet khi cài d ˘ t Linux trên máy ˙
¯a ¯o ˆ ˆ ˜’ ¯a ˆ ¯a
tính d có mot trong các he d˙ ˆ u hành Windows cung nhu viec khoi d ˆ ng nhieu he d ˆ u hành.
˙
¯ã ˆ ˆ ¯ie ` ˜ ’
˙
ˆ
˙’
’ ¯o
˙`
ˆ ˆ ¯ie `
˙ ˜ ˙
´ n d ˆ o cho, phan lon nguoi dùng Viet Nam truoc khi bat d ˆ u hoc Linux d làm quen và
` ’’ ˆ ` ´’ ˙´ ` ˙ ˙
Va ¯e
ˆ ˆ ’`’ ˆ ’´’ ˘ ¯a ¯ã
rat có the d có kinh nghiem su dung các˙ HDH dòng Windows nhu˙Windows 98, Windows
´ˆ ˆ’ ¯ã ˆ ’’ ¯ ’
2000 và Windows XP. Và trên thuc˙te thì tam thoi Linux khó có the là HDH d ˆ u tiên mà nguoi
˙
’ ´ ˆ `’ ˆ’ ¯ `
¯a ’`’
dùng làm quen. Nhu the ˆ ˙ ˙
´ , mot cách tu nhiên, neu nguoi dùng d làm viec voi HDH Windows
´
’ ˆ ’ ˆ ’`’ ¯ã ˆ ´’ ¯
và quyet d nh thu nghiem voi Linux, thì ho không muon mat d môi ˙ ’ong làm viec quen
´ ¯i
ˆ ’’ ˆ
˙´
’
˙ ´ˆ ´ ¯i
ˆ tru `’ ˆ
˙ ˙´ i nhung gì d tao ra và d cau hình duoi duoi Windows. Rat˙ may là
˙ ´ ´
ˆ ’
thuoc cua mình, cùng vo ’ ˜’ ¯ã ¯ã ˆ ’´’ ’´’ ˆ
˙ nhat thiet phai d ´ ´ ’ ˙ ˜’
không ˆ ´ ´
ˆ ’ ¯ánh mat tat ca nhung thu d Boi vì trên mot máy tính có the cùng
ˆ ˆ ´’ ¯ó. ’’ ˆ ˆ’
´ ` ˙ ’ cho trên d a!). Chính
˜
"chung song hòa bình hai HDH và tham chí nhieu hon nua (neu có d
ˆ ¯ ˆ ˆ ’ ˜’ ´ ˆ ¯u ˆ ¯ı˜
´ , o phía duoi se nói cách cài d ˘ t˙HDH Linux trên máy tính d cài d ˘ t mot trong các he
vì the ’’
ˆ ’´’ ˜ ¯a ¯ ¯ã ¯a ˆ ˆ
` ’
d ˆ u hành cua hãng Microsoft. ˙ ˙ ˙ ˙
¯ie
2.1 ˆ’
Chuan bi cài dat
¯˘
˙ ˙
ˆ’ ¯a `
Có the cài d ˘ t Linux bang mot trong các cách sau:
˘ ˆ
˙ ˙
`’ ˆ’ ¯ı
• Tu o d˜a CD-ROM
`’ ’ ˆ’ ¯ı ´’
• Tu ban sao chép Linux trên o d˜a cung
’ ˆ ’
• Tu máy chu tap tin cua mang noi bo qua NFS;
`’ ˆ ˆ
˙ ˙ ˙ ˙
• Tu máy tính khác trong mang noi bo qua SMB;
`’ ˆ ˆ
˙ ˙ ˙
8. 4 Cài dat HDH Linux trên cùng máy tính voi Windows
¯˘ ¯ ´’
˙
`’ ’’
• Tu máy tính o xa (ví du tu Internet) qua giao thuc FTP;
`’ ´’
˙
`’ ˆ ’
• Tu mot máy chu WWW qua giao thuc HTTP. ´’
˙
´
ˆ ’ ’ ˆ ˆ ’ ´ ´
Theo ý kien cá nhân cua tác gia thì thuan tien và có tính thuc te nhat là cài d ˘ t Linux tu
ˆ ˆ ¯a `’
CD-ROM, hon nua viec mua các d˜a CD bây `’ ˙ gio không gây khó khan gì.
˙ ˙ ˘ ˙
’ ˜’ ˆ ¯ı
Truoc khi bat d ˆ u ˙cài d ˘ t, hãy thu thap (hãy viet lên mot to giay) tat ca nhung thông tin
’´’ ´ ¯a
˘ ` ¯a ˆ ´
ˆ ˆ `’ ´ ˆ ´ ’ ˜’
ˆ
´ ` ´ ’
cau hình can thiet cua máy ˙tính. Neu nhu máy tính cua ban tam thoi van còn làm viec duoi
´ ˙ ’ ˙ `’ ˆ ˜
ˆ ˆ ˆ ˆ ’ ˆ ’´’
HDH Windows 95/98/2000/XP, thì ban se tìm thay rat nhie ´ ´ ˙ `u ˙thông tin neu nhan chuot phai
´ ´ ˙ ’
¯ ˜ ˆ ˆ ˆ ˆ ˆ ˆ
’u tuong My Computer, chon lenh Properties. O d ban có the tìm thay gan he˙ tat ca
vào bie ’ ’
ˆ ˆ
˙ ’’ ¯ây ’
ˆ ´ ˆ ´t ´ ’
ˆ ` ˆ ˆ
thông tin can thiet. Neu nhu ban không thay thông tin nào d ˙ thì can tìm kiem theo các cách
`
ˆ
˙ ´
ˆ ´
ˆ ’
˙ ˙ ´
ˆ ¯ó, `
ˆ ´
ˆ
˙
ˆ’ ’ ˆ ’’ ’
khác, ke ca viec mo vo máy và d c nhung dòng chu trên thiet bi.
¯o ˜’ ˜’ ´
ˆ
’ giúp ba ¯o˙n d c, xin d oc d ˙a ra d danh sách nhung thông tin can thu thap. Xin d ` ng
˙ `
¯ e
Dˆ ¯u ’ ¯u
’ ’ ¯ây ˜’
˙ co gang ghi càng nhieu du lieu ve mot thiet bi càng tot (tat ca ˙ ng thông
˙´ ˘ ˙
ˆ ˆ ¯u’
luoi bieng và hãy ˆ ´
’`’ ´ ˆ `
ˆ ˜’ ˆ ˆ ˆ ` ´
ˆ ´ ´ ’ nhu
ˆ ˆ ˜’
tin có the tìm thay), nhung du lieu này se can˙d´ n khi cài d ˘ t ˙ cau hình, khi mà viec tìm
ˆ’ ´
ˆ ˜’ ˜’ ˆ ` ˆ
˜ ˆ ¯e
˙
¯a và ´ ˆ ˆ
´
kiem chúng se khó khan hon. ˘ ˙ ˙ ˙
ˆ ˜ ’
• BIOS:
’ ´
– nhà san xuat;ˆ
´ ˆ
– so hieu phiên ban.
ˆ ’
˙
ˆ’ ¯ı ´’ ’’ ’ ˆ’ ¯ı ´
• Controller o d˜a cung: loai (IDE hay SCSI) và dung luong cua o d˜a (neu nhu ban d c
ˆ ’ ¯o
˙’ ˜ ’ ˙ˆ ´ ¯o ˙ ˙
`n kiem tra xem BIOS có ho tro viec truy cap o che d ˆ LBA hay
dùng d˜a IDE, thì ca
¯ı ˆ ˆ ˆ ˆ ’’ ˆ
không): ˙ ˙ ˙ ˙
´
– hda (Master trên controller so 1 hay Primary Master);
ˆ
´
– hdb (Slave trên controller so 1 hay Primary Slave);
ˆ
´
– hdc (Master trên controller so 2 hay Secondary Master);
ˆ
´
– hdd (Slave trên controller so 2 hay Secondary Slave).
ˆ
’ ´ ˆ ˜
´ ˆ ’ ´
– nhà san xuat và so mau mã cua adapter SCSI (neu có).
ˆ ˆ
’ ˆ ´’ `
• Dung luong cua bo nho (tính bang Kilobyte
’’ ˘
˙ ˙
• CD-ROM:
– Giao dien (IDE, SCSI, hay giao dien khác);
ˆ ˆ
˙ ˙
¯o ´’
ˆ ˆ’ ¯ı
– d´ i voi các o d˜a CD-ROM không phai IDE, cung nhu SCSI - nhà san xuat và so
’ ˜ ’ ’ ´
ˆ ´
ˆ
˜
mau mã.
ˆ
• Chuot:
ˆ
˙
– loai chuot (serial, PS/2, hay bus mouse);
ˆ
˙ ˙
– giao thuc (Microsoft, Logitech, MouseMan, v.v. . . );
´’
´
– so nút;
ˆ
¯o ´’
ˆ ˆ ˘ ˆ’ ˆ ˆ ˆ ´ ´’ ’ ’ ˆ’ ¯ó.
` ˆ
– d´ i voi chuot cam vào cong noi tiep thì can so thu tu cua cong d
´ ´ ´
˙ ˙
• Cac màn hình
˙
9. 2.2 Phòng xa và nhung loi khuyên
˜’ `’ 5
’ ´
– nhà san xuat;
ˆ
ˆ ˜
´ ˆ ’’
– so mau mã (hay chipset su dung)
˙
– dung luong bo nho;
’’ ˆ ´’
˙ ˙
• Màn hình
’ ´
– nhà san xuat
ˆ
ˆ ˜
´ ˆ
– so mau mã;
’ ˆ ´ ` ˆ `
– các giá tri gioi han (min, max) cua tan so làm moi theo chieu doc và theo chieu
´’ ´’ ˆ `
ˆ
˙ ng giá tri này ban d c chı có the tìm thay trong tài lieu˙ d kèm voi màn
˙
ngang (nhu ˜’ ¯o ’ ˆ’ ´
ˆ ˆ ¯i ´’
hình, Windows không ˆ ˙ hien thi˙ nhung giá tri này, và chúng rat˙ quan trong trong
’˙ ´
˜’ ˆ
khi ca ´ u hình giao dien d ˆ hoa).
` ˙ ˙ ˙
ˆ ˆ ¯o
˙ ˙
´
ˆ ’ ´ ´ ´
• Neu nhu ban d c muon ket noi mang (mà UNIX nói chung là HDH dành cho mang),
¯o ˆ ˆ ˆ ¯
thì hãy ghi˙lai nhung du lieu sau: ˙
˙
˜’ ˜’ ˆ
˙
˙ ˙
’ ´ ˆ ˜
´ ˆ
– nhà san xuat và so mau mã cac mang;
ˆ
˙ ˙
’ ’
– d a chı IP cua mình;
¯i
˙
’
– tên cua máy tính trong mang;
˙
– mat na mang con (subnet mask);
˘
˙ ˙ ˙
’ ’
– d a chı IP cua gateway;
¯i
˙
¯i ’ ’ ’ `
– d a chı IP cua các máy chu tên mien (DNS server);
ˆ
˙
’ ’ ’
– d a chı IP cua máy chu WINS(Windows Internet Name Service);
¯i
˙
`
ˆ ’
– tên mien cua công ty ban d c. ¯o
˙ ˙
’ ´
• Loai và nhà san xuat cac âm thanh và game controller (neu nhu có)
ˆ ´
ˆ ’
˙ ˙
2.2 Phòng xa và nhung loi khuyên
˜’ `’
¯a ¯ ´
Truoc khi cài d ˘ t HDH Linux sau Windows, rat nên thuc hien vài thao tác "phòng xa" ("phòng
’´’ ˆ ’ ˆ
˙cháy"). Vì rat có the ban d c se phai˙ phân vùng lai o d a, thay d ’i ban ghi
’ ˙
cháy hon chua ’ ˜’ ´ˆ ˆ ¯o ˜ ’ ˆ’ ¯ı ˜ ¯o ’
ˆ
’’i d ˆ ng (Boot Record) và làm viec vo
kho ¯o ˙ i các tap tin khoi d ng cung nhu các tap tin cau hình.
˙ ’’ ¯o ˙ ´
ˆ ´’ ˆ ˆ ˜ ’ ˆ ˆ
˙ tác này không phai lúc nào cung d ˙ lai d lai mot ket qua theo ý ˙ ´ n, và trong
˙ ˙
Các thao ’ ˜ ¯em ¯em ˆ ´ ˆ ’ muo
ˆ
truong hop xau có the máy tính cua ban d c se ˙không khoi ˙¯ong nua. Có biet cách thoát ra
’`’ ’ ´ ˆ ˆ’ ’ ¯o ˜
˙ ’ d
’ ˆ ˜’ ´
ˆ
kho ’ i tình ´ ˙huong này và phuc hoi du lieu can thiet không d còn˙là mot câu hoi. Nhung roi vào
` ˜’ ˆ ˆ ˙ `˙ ´ ’
ˆ ˆ ˆ ¯ó ˆ ’ ’
´ ˙ ˜ ˙´ ` ` ˙
ˆ ’ ˆ ´ ´’ ˆ
tình huong nhu vay het suc de dàng nhat là voi nguoi dùng lan d ˆ u tiên cài d ˘ t Linux. Chính
ˆ ˆ ´’ ’`’ ˆ ¯a ¯a
` ˙` ` ` ˙ `
ˆ ˆ ’’ ¯o
vì vay, d ˆ u tiên, can tao mot d˜a mem khoi d ˆ ng hay mot d˜a mem giúp phuc hoi he thong
ˆ ¯a ˆ ¯ı ˆ ¯ı ˆ ˆ ˆ ´ ˆ
(neu´ ˙ ban d c còn chu˙ tao). Thu hai, can ghi˙ lai nhung ˙du lieu có giá tri (backup).˙Và thu
a ˙ ´’ ` ˙ ´’
ˆ ¯o ’ ˆ ˜’ ˜’ ˆ
˙ ’n bi các tap tin (d a mem, CD) cài d ˘ t cho he thong cu. Mot loi khuyên quan trong
˙ ˙ ` ˙ ˙ ˙
ba, chua ˆ ˆ ˜
¯ı ˆ ¯a ˆ ´ ˆ ˜ ˆ `’
khác: ne ´ u có gì d ˙ xay ra không theo ý muo˙ thì không nên hoang mang. Xin chia se mot
ˆ
˙
¯ó ’ ´n
ˆ
˙ ˙ ’ ˙ˆ
` ` ` ’
kinh nghiem buon: khi lan d ˆ u tiên tác gia cài Linux trên máy tính d có Windows NT, và ˙
ˆ ˆ ˆ ¯a ¯ã
˙máy tính không the khoi d ng d oc. Không hieu het van d ` tác gia nghı là không
´
ket qua là
ˆ ’ ˆ’ ’’ ¯o ¯u ’ ˆ ’ ˆ’ ´ ´ ¯e
ˆ ˆ ˆ ’ ˜
còn cách gì khác ngoài d nh dang lai o ¯ı ˙’ d a và cài d ˘ t lai tu d `u. Bây gio thì tác gia d hieu là
˙ `’ ¯a `’ ’ ¯ã ˆ’
¯i ˆ ˜ ¯a ˆ
có the phuc hoi lai neu nhu không ˙quyet d nh quá˙vo˙ vàng. Vì vay có the nói rang Werner
ˆ’ `
ˆ ´ ˙ ’ ˙
ˆ ´ ¯i
ˆ ˆi ˆ ˆ’ `
˘
Almesberger ¯úng, ˙ d ˙ khi trong huong dan su˙ dung LILO có d a ra ˙ ng loi khuyên sau cho
˜ ’’ ˙ nhu
’´’ ˆ ¯u’ ˜’ `’
nguoi dùng khi roi vào truong hop khó khan nhu vay:
’ `’ ’ ’ `’ ’ ˘ ˙ ’ ˆ
˙ ˙
10. 6 Cài dat HDH Linux trên cùng máy tính voi Windows
¯˘ ¯ ´’
˙
• Không hoang hot. Neu nhu có gì d không làm viec, hãy thu moi cách d ˆ’ tìm ra nguyên
’ ´
ˆ ´ˆ ’ ¯ó ˆ ’’ ¯e
nhân, kiem tra lai nhieu lan thao tác cua mình. Chı sau khi d ˙moi thuc hien các buoc
ˆ’ ` `
ˆ ˆ ’ ˙’
¯ó ´’ ’ ˆ ’´’
’’ ˆ˜i.
sua lo ˙ ˙ ˙
¯o ˆ D˘ ˆ ’`’ ’ ˆ ´
• Hãy d c tài lieu. ¯ ac biet trong các truong hop, khi he thong làm nhung gì ban d c
ˆ ˜’ ¯o
không ˙mong d˙ i. ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙
¯o ’
˙
ˆ’ ´
Xin thêm mot loi khuyên pho bien sau: * Hãy xem các tap tin log, tuc là các tap tin ghi
ˆ `’ ˆ ˆ ´’ ˆ
lai su kien cua he ´ ˙ thong (can tìm chúng trong thu muc /var/log).
` ˙ ˙
’ ˆ ’ ˆ ˆ ˆ ’
˙ ˙ ˙ ˙
’’ ˙ ’ ` ’ ´
Nhu d nói o trên, quá trình cài d ˘ t HDH Linux nói riêng không phai là d ˆ tài cua cuon
’ ¯ã ¯a ¯ ¯e ˆ
`
sách. Nguoi dùng can tìm các cuon hu ´’
`’ ´ ˙ong dan tuong ung. Tuy nhiên, tác gia cung muon d a
˜ ’ ’ ´’ ’ ˜ ´ ¯u
’ ˆ ˆ ’ ˆ ˆ ’
ra vài loi khuyên d ˆ’ giúp nguoi dùng d ’a ra quyet d nh trong khi cài d ˘ t.
`’ ¯e ’`’ ¯u ´ ¯i
ˆ ¯a
˙ ˙
´’ ´ ¯u
Thu nhat, d `’ng voi vàng và hãy chú ý d c nhung thông báo se hien thi trên màn hình,
ˆ ˆ ¯o ˜’ ˜ ˆ’
˙ ’ `’ D ˆ’ ˙ ˙
và hãy suy nghı ky khi chon câu tra loi. ¯ e minh chung cho loi khuyên này xin d ’oc ke lai
˜ ˜ ´’ `’ ¯u ’ ˆ’
truong hop khi tác gia cài Red ’ ˙ Hat 7.1, và tu d ng nhan lên nút Next, vì cho rang phuong án
´ ` ˙ ˙
’`’ ’ ’ ¯o ˆ ˆ ˘ ’’
theo mac d nh là d ’ . Ket qua là tác gia không˙the truy cap d ’oc d´ n máy này qua các giao
˘ ˙ ¯i ¯u ´ ˆ ’ ’ ˙
ˆ’ ˆ ¯u ’ ¯e ˆ
thuc ma (telnet, ftp, NFS, Samba), mac dù d cau hình giao ˙dien mang cho máy. Nguyên
´’ ˙ ng ˙ ˘ ¯ã ´ ˆ
˙
ˆ
’’ ˘ ¯i ˙ ’`’ ’’ ¯u ’
nhân là˙trong phuong án theo mac d nh thì tuong lua d ’oc cài d ˘ t, và tuong lua d ¯a
˙ ˙`
’ ’ ’’ ¯óng het các ´ˆ
D ˆ’ ’’
truy cap tu mang. ¯ e mo truy cap
`’ ˙ này, thì trong quá trình cài d ˘ t can chı rõ các dich vu d oc
˙ ˙ ˙ ` ’
ˆ ˆ ¯a ˆ ¯u ’
’
’’
mo. Nhu ˙ ng chúng ta quá voi vàng! Thu hai, tác gia khuyên không nên d `ng ý˙voi viec ˙
˙ ˙ ´’ ’ ˙ ´’ ˆ ’˙ tu
’ ˆ ¯oˆ
’’ ¯o ˙ ` ´
d ˆ ng khoi d ˆ ng vào giao dien d ˆ hoa. Vì cuoi cùng nguoi dùng không khó khan gì khi gõ ˙ ˙
¯o ˆ ¯o ˆ ’`’ ˘
˙ ˙ ˙ ˙
ˆ ˆ ´ ˆ `
câu lenh startx, còn viec cau hình giao dien d ˆ hoa (neu có gì d làm viec không d
ˆ ¯o ´ˆ ¯ó ˆ ¯úng)
˙ oi dùng moi rat khó thành công.
voi ngu `’
´’ ´’ ˆ ´ ˙ ˙ ˙ ˙
’
`
Sau khi làm xong các công viec phòng xa, can quyet d nh se to chuc khoi d ˆ ng nhieu
ˆ ˆ ´ ¯i
ˆ ˜ ˆ’ ´’ ’’ ¯o ˆ`
˙ a (phân vùng) d ’ cài d ˘˙ tuc là can chia o d a thành so ˙
¯ ’ ´
HDH nhu the nào, chuan bi các o d˜
ˆ ˆ’ ˆ’ ¯ı ¯e
ˆ ¯at, ´’ `
ˆ ˆ’ ¯ı˜ ´ˆ
phân vùng ca ´ ˙ ’ ˙
`n thiet. Nhung truoc khi chuyen sang các buoc cu the d ˆ’ chuan bi o d˜a, xin ’ ¯e ’ ’ ¯ı
ˆ ˆ ’ ’´’ ˆ ’´’ ˆ ˆ ˆ
d ’oc nói qua mot chút ve cau trúc cua d˜a và quá trình khoi d ˆ ng HDH. Neu ai d˙ không d ’
¯u ’ ˆ ˆ ´
` ˆ ’ ¯ı ’’ ¯o ˙ ¯ ´ˆ ¯ó ¯u
˙ nhan d ’ d ˙c phan lý thuyet này, thì có the bo qua chúng và chuyen thang d´ n van d `
˜ ¯e ¯o ` ´ ’ ’ ˙ ’ ’
kiên ˆ ˆ ˆ ˆ ˆ ˆ ˘ ¯e ´ ¯e
ˆ ˆ ˆ
chon chuong trình ˙ khoi d ng.
’’ ¯o
’’ ˆ
˙ ˙
2.3 ’’ ¯ ˆ
Phân vùng trên d˜a và quá trình khoi dong
¯ı
˙
2.3.1 ´
ˆ ´
ˆ ’ ¯ı
The nào là cau trúc "hình hoc cua d˜a"
˙
’ ¯o ´ ¯ı ´’
ˆ `
ˆ ¯ı ’ ´’ `’ `
Nhu ban d c biet, d˜a cung gom vài d˜a có phu lop tu tính, nam trên cùng mot truc và quay
˘ ˆ
˙ toc lon. Doc/Ghi du lieu d oc thuc hien boi các d `u d c nam giua ˙ ˙ a này, di
voi van ´ ’ ¯ ˙ ´ ’’ `
´’ ˆ ˆ ˜’ ˆ ¯u ’ ’ ’ ˆ ¯a ¯o
ˆ ˘ ˜’ các d˜¯ı
chuye ˙n tu tâm d a ra rìa ngoài cua d ˙ Vòng tròn d `u d c ve ra ˙
’ `’ ˙ ˙’ ˙ ˙
ˆ ˜
¯ı ¯ıa.
˜ ¯a ¯o ˜ trên các d˜a khi quay quanh
ˆ ¯ı
ˆ ’ ` ˙ˆ
˘ `
chúng goi là rãnh (track), còn tap hop các rãnh nam chong lên nhau goi là cylinder. Moi ˜
ˆ
˙ ˙ có ˙the ghi vào moi sector 512 byte thông tin. Vì the d ˘ c
˙
rãnh lai chia thành các sector, và ˆ’ ˜
ˆ ´ ¯a
ˆ
dˆ ˙’
’m cua mot o d˜a thuong là tap hop ba sô: so cylinder/so rãnh trong cylinder/so sector trên
’ ¯ı ´ ´ ´ ˙
¯ie ˆ ˆ ’`’ ˆ ’ ˆ ˆ ˆ
rãnh hay còn viet tat là C/H/S ˙ chu cái d ˆ u tiên cua các thuat ngu Tieng Anh tuong ung:
˙ ´ ´
ˆ ˘ (ba ˙ ˜’ ¯a` ’ ˆ ˜’ ´ ˆ ’ ’ ´’
Cyliner/Head/Sector). Ba so này goi là cau trúc "hình hoc cua d˜ ¯ ˜ ´’ ´
´ ´ ’ ¯ı ˙a". Dıa voi cau trúc hình hoc
ˆ ˆ ˆ
˙
C/H/S có dung luong C*H*S*512˙byte.
’’
˙
˙ ´ ´ ´’ ¯o ´ ’
¯ ˜a cung là các thiet bi khoi, tu là d ˙ c và ghi thông tin theo các khoi, và kích thuoc nho
Dı ´’ ˆ
˙
ˆ ˆ ’´’
´ ’
ˆ ´ `
nhat cua khoi bang mot sector (512 byte). ¯ e
ˆ ˘ ˆ Dˆ ’ có the ghi thông tin lên d˜a, can d ˘ t d ˆ u d˜a
ˆ’ ¯ı `
ˆ ¯a ¯a ¯ı`
d ˙ ´ ˆ `
’ cho controller biet can ghi thông tin này vào sector nào. Sector d ’oc ˙
¯úng vi trí, tuc là chı
´’ ˆ ¯u ’
d ˙ ’ ´ ´’ ’ ´ ´’ ’ ¯a ¯o ` ´ ´’ ’ ˙
¯ánh d a chı theo so thu tu cylinder, so thu tu d ˆ u d c (hay rãnh) và so thu tu sector trên rãnh.
¯i ˆ ˆ ˆ
˙ ˙ ˙ ˙ ˙
11. ¯ı ’’ ¯ ˆ
2.3 Phân vùng trên d˜a và quá trình khoi dong 7
˙
2.3.2 ’ ’ ¯ı
Phân vùng và bang phân vùng cua d˜a
ˆ ´ ˆ’ ¯ı
Trong các he thong Intel o d˜a thuong d ’oc chia thành các phân vùng. Rat có the nguyên
ˆ ’`’ ¯u ’ ´
ˆ ˆ’
˙ phân vùng là nguyên nhân li˙ su: các phiên ban MS-DOS d `u tiên không the
’
nhân cua viec ˆ ch ’’ ’ ¯a
ˆ ˆ’
˙ c các d a lon, mà dung luong˙ d a lai phát trien nhanh hon kha nang cua DOS.
’’
su dung d ’o ¯u ’ ¯ı ´’
˜ ˜
’ ’ ¯ı ˆ’ ’ ’ ˘ ’
Khi d ¯ã˙ d nghı ra viec chia o d a thành các phân vùng. De làm d oc d `u này, trong sector
˙ ’ ¯ı ˙ ˙ ’
¯ó ˜ ˆ ˆ ˜ ¯ ˆ ¯u ’ ¯ie
’ ˆ
˙ ˙´ ’
´ˆ ’ ¯ı ´
ˆ ’ ` ´ ˆ’ ¯ı
so 0 cua d˜a (sector so 0 cua rãnh d ˆ u tiên trong cylinder so 0) ghi nho bang chia o d˜a thành
¯a ˆ ’
các phân vùng (partition table). Mo ˜i phân vùng d ’oc dùng nhu mot d˜a vat lý riêng re. Mot
ˆ ¯u ’ ’ ˆ ¯ı ˆ ˜ ˆ
truong hop nói riêng d là trong các phân vùng khác ˙ nhau có the˙ cài d ˘ t˙ các he d `u hành
’ ˙
’`’ ’ ¯ó ˆ ¯a ˆ ¯ie ˆ
khác nhau. ˙ ˙ ˙
’ ´’ ’ ˜
ˆ ’
Bang phân vùng chua 4 ban ghi 16 byte cho 4 phân vùng chính. Moi ban ghi có cau trúc ´
ˆ
nhu sau:
’
kênh giao tác
struct partition {
char active; /* 0x80: phân vùng kích hoat, 0: không kích hoat */
` ˙ ˙
char begin[3]; /* CHS sector dˆu tiên, 24 bit
¯a
char type; /* loai phân vùng (ví du, 83 — LINUX_NATIVE, 82 — LINUX_SWAP) */
˙ ´ ˙
char end[3]; /* ˆ
CHS sector cuoi cùng, 24 bit */
int start; /* ´ ’ `
so cua sector dˆu tiên (32-bit, tính tu 0) */
ˆ ¯a `
’
int length; /* ´
ˆ
so sector có trong phân vùng (32 bit) */
};
’ ¯ı ’`’ ¯u ’ ’’
Bang phân vùng d˜a thuong d ’oc tao boi chuong trình fdisk. Trên HDH Linux ngoài
’’ ¯
chuong trình fdisk "truye
’’ `n thong" (tuy˙vay rat khác so voi chuong trình fdisk trong MS-DOS
ˆ ´
ˆ
˙
ˆ ´ ˆ ´’ ’’
˙
và Windows), còn có hai chuong trình d ˆ’ làm viec voi phân vùng d˜a: cfdisk và sfdisk.
’’ ¯e ˆ ´’ ¯ı
’’ ´ˆ ’ ’ ˙ ¯e
Chuong trình cfdisk, giong nhu fdisk chı dành d ˆ’ làm viec voi bang phân vùng d˜a: nó ˆ ´’ ’ ¯ı
không quan tâm chú ý d ˆ ´ n thông tin có trên d˜a. Chı khác bie˙t voi fdisk o giao dien thuan
¯e ¯ı ’ ˆ ´’ ’’ ˆ ˆ
˜ ˙ ˙ ˙’
ˆ ’ ˆ ’’ ˆ ˆ ´
tien: chı dan su dung lenh và he thong trình d ’n (thuc d ’n). Chuong trình sfdisk có vài kha
ˆ ¯o ’ ¯o ’’
na˙ng cao hon, ví ˙ , cho phép ˙
˘ du ˙ thao tác trên các phân ˙ vùng d có cua d a. ’ ¯ı
’ ¯ã ˜
˙
’’ dung truong begin và end cua bang phân vùng và Interrupt 13 cua BIOS (Int 13h)
’ ’ ’
DOS su ’`’
d ˆ’ truy cap to ¯ı ˙i d a, vì the không the su dung d a có dung luong lon hon 8,4 Gbyte, ngay ca
¯e ˆ ´’ ˜ ´
ˆ ˆ’ ’’ ¯ı˜ ’’ ´’ ’ ’
˙
voi các BIOS moi (ve ˆ
´’ ´’ ˆ ` van d ˆ này se nói d˙ n o sau), còn phân˙ vùng thì không the lon hon 2,1
´ ¯e ` ´ ’’ ’ ´’ ’
˜ ¯eˆ ˆ
´ ’ ˆ ´
Gbyte (nhung d là do han che cua he thong tap tin FAT16).
’ ¯ây ˆ ˆ ˆ
’ ’’ ˙ ˙ ˙ ’ ’ ˜
Linux thì chı su dung truong start và length cua bang phân vùng d˜a và ho tro các phân
’ `’ ¯ı ˆ ’
vùng chua d ˆ´’ ¯e ˙
´ n 232 sector, tuc là dung luong có the d t 2 Tbyte
´’ ’ ¯a ˙
’’ ˆ
˙ ˙
’ ˆ’ ¯ı ’
Vì trong bang chia o d˜a chı có 4 dòng cho các phân vùng, so phân vùng chính trên d˜a ´
ˆ ¯ı
` ´ ˆ’ ´’ ’
ngay tu d ˆ u dã han che: không the lon hon 4. Khi mà 4 phân vùng tro thành ít, thì nguoi ta
`’ ¯a ˆ ’’ ’`’
sáng che ra phân ˙
´
ˆ ´
vùng lôgíc. Mot trong so các phân vùng chính tro thành mo rong (loai phân
ˆ ˆ ’’ ’ ˆ
’
˙
ˆ ’ ´ ’`’
vùng - 5 hay F hay 85 trong he co so muoi sáu). Và trong phân vùng mo rong nguoi ta tao ra
ˆ ’’ ˆ ˙ ’`’ ˙
˙
các phân vùng lôgíc. Phân vùng mo rong không d ’oc su dung truc tiep mà chı dùng d ˆ’ ghi ˙ ˙
’’ ˆ ¯u ’ ’’ ’ ´ ˆ ’ ¯e
các phân vùng lôgíc. Sector d ˆ u tiên cu ` ˙ ’ a phân vùng mo rong ghi nho bang phân vùng voi
˙ ’ ˙ ˙ ´’ ’ ´’
¯a ’ ˆ
´ ¯a `
bon d ˆ u vào: mot dùng cho phân vùng lôgíc, mot cho phân vùng mo rong khác, còn hai cái ˙ ’’ ˆ
ˆ ˆ ˆ
còn lai không d ˙oc su dung. Moi phân vùng mo ˙ ˆ ng có mot bang chia ˙ ’ a mình, trong bang
¯u ’ ’’
’ ˜
ˆ ’’ ro ˆ ’ cu ’
này, cu˙ ng giong nhu trong phân vùng mo rong chính, chı su dung có hai dòng d ’ d a ra mot
´ ˙ ˙ ’’ ˆ ˙ ’ ˙’
’
˜ ˆ ’ ¯e ¯u
ˆ ’ ˆ
phân vùng lôgíc và mot phân vùng mo rong. Nhu vay, thu d ˙oc mot chuoi các mat xích tu
ˆ ’’ ˆ ˙ ’ ˆ ¯u ’ ˆ
’ ˜
ˆ ´
˘ ˙`
’
’ ´ ˙
bang phân vùng, mat xích d ˆ u tiên mô ta
˘ ` ’˙ ba phân vùng chính, và moi mat xích tiep theo –
˙ ˙ ˙˜ ´ ´
¯a ˆ ˘ ˆ
mot phân vùng lôgíc và vi trí cua bang tiep theo.
ˆ ’ ’ ´
ˆ
˙ ˙ ´ ˜
Chuong trình sfdisk trên Linux cho thay toàn bo chuoi này:
’’ ˆ ˆ ˆ
˙
12. 8 Cài dat HDH Linux trên cùng máy tính voi Windows
¯˘ ¯ ´’
˙
kênh giao tác
[root]# sfdisk -l -x /dev/hda
Disk /dev/hda: 784 cylinders, 255 heads, 63 sectors/track
Units = cylinders of 8225280 bytes, blocks of 1024 bytes, counting from 0
Device Boot Start End #cyls #blocks Id System
/dev/hda1 * 0+ 189 190- 1526143+ 6 FAT16
/dev/hda2 190 783 594 4771305 5 Extended
/dev/hda3 0 — 0 0 0 Empty
/dev/hda4 0 — 0 0 0 Empty
/dev/hda5 190+ 380 191- 1534176 6 FAT16
— 381 783 403 3237097+ 5 Extended
— 190 189 0 0 0 Empty
— 190 189 0 0 0 Empty
/dev/hda6 381+ 783 403- 3237066 7 HPFS/NTFS
— 381 380 0 0 0 Empty
— 381 380 0 0 0 Empty
— 381 380 0 0 0 Empty
´ ´ ´
So phân vùng lôgíc theo nguyên tac không han che, vì moi phân vùng lôgíc có the chua
ˆ ˘ ˆ ˆ˜ ˆ’ ´’
˙ Tuy nhiên trên thuc the van có nhung han
’
bang phân vùng và các phân vùng lôgíc cua mình. ’ ’ ´ ˆ ˆ ˜ ˜’
che ’
´ . Ví du, Linux không the làm viec voi hon 15 phân vùng trên các d˜a SCSI và hon 63 phân ˙ ˙
ˆ ˆ ˆ ´’ ’ ¯ı ’
˙
vùng trên d˜a IDE. ˙
¯ı
’’ ˆ
Phân vùng mo rong trên mot d˜a vat lý, hay trong mot phân vùng mo rong chua nó (có
ˆ ¯ı ˆ ˆ ’’ ˆ ´’
the ’ goi là "me") chı có the làm mot: không mot chuong trình phân chia o d˜a˙nào trong so d
ˆ ’ ˙ ’
ˆ
˙
ˆ
˙
ˆ ’’
˙
ˆ’ ¯ı ´ ¯ã
ˆ
˙ ˙ tuong tu) có the tao˙ thêm mot phân vùng mo rong thu hai.
˙
có (fdisk và ’ ’ ’ ˆ’ ˆ ’’ ˆ ´’
˙ ˙’ ˙ ˙
ˆ’ d˜a trên Linux nói riêng (o d˜a vat lý) d ’oc truy cap qua tên cua thiet bi: /dev/hda,
O ¯ı ˆ ¯ı ˆ ¯u ’ ˆ ’ ´
ˆ
/dev/hdb, /dev/sda, v.v. . . Các phân
˙ vùng˙ chính có thêm so 1-4 trong˙ tên thiet bi:
˙ ´ ´
ˆ ˆ
/dev/hda1, /dev/hda2, /dev/hda3, còn phân vùng lôgíc thì có các tên: /dev/hda5, /dev/hda6, /dev/
˙
´ `
˘ ¯a `’ ´ ˆ `’ ˜’ `
¯e ˆ ¯e ’’ ˆ ˆ’
. . . (bat d ˆ u tu so 5). Tu nhung gì d ˆ cap d´ n o trên có the suy ra tai sao lai có the bo qua các ˆ’ ’
tên nhu /dev/hda3 hay /dev/hda4 ¯o ˙ (d n gian là phân vùng chính thu˙ba và thu tu không
’ ˙ ´’ ´’ ’
’ ’
d ’oc tao ra) và ngay sau /dev/hda2 ban d c tha
¯u ’ ¯o ´ y /dev/hda5 (phân vùng lôgíc trong phân
ˆ
vùng mo rong /dev/hda2), và sau d ˙ viec d
˙ ˙’
’ ˆ
˙ ´
¯ó thì ˆ ¯ánh so lai theo thu tu thông thuong.
ˆ ´’ ’ ’`’
˙
Trong Windows các phân vùng lôgíc nha ¯u ’ ˙ n d oc tên (chu cái), bat d `u tu chu cái cuoi
˙ ˙´˘ ¯a `’ ˜’ ´
ˆ ’ ˜’ ˆ ˆ
dùng dành cho phân vùng chính. Ví du neu mo ¯ı ’ ´ ˙ t d a cung có hai phân vùng chính (C: và D:)
˙ ´
ˆ ˆ ˜
’’ ˆ ˙ ˙’
và mot phân vùng mo rong, trong phân vùng mo rong tao ra hai phân vùng lôgíc, thì nhung
ˆ ’ ˆ ˜’
phân ˙vùng lôgíc này se ˙ oc d ˘ t tên E: và F:. Xin nói thêm, trong Windows NT và 2000/XP
˙ ˙
˜ d ’ ’ ¯a
¯u
có the thay d ˆ’i tên cua các˙phân vùng d˜a.
ˆ’ ¯o ’ ˙
¯ı
2.3.3 ’’ ¯ ˆ
Quá trình khoi dong HDH công ty Microsoft
¯
˙
Dù he d ˆ u hành có là gì, thì d ˆ’ có the bat d ˆ u d ˆ u khien máy tính, can nap HDH vào bo
`
ˆ ¯ie ¯e ˆ’ ´ ¯a ¯ie
˘ ` ` ˆ’ `
ˆ ˆ
´’ ˙ the hãy xem xét qua quá trình khoi d ng cua các HDH khác nhau. Chúng ¯ta chı quan
nho. Vì ´ ’’ ¯o ’ ˙ ’ ˙
ˆ ˆ ¯
’’ ¯o `’ ˆ’ ¯ı ´’
tâm d´ n viec khoi d ˆ ng tu o d˜a cung, nên se ˙không xem xét d´ n viec khoi d ng tu d a mem,
’’ ¯o `’ ¯ı `
¯e
ˆ ˆ ˜ ¯eˆ ˆ ˆ ˜ ˆ
CD-ROM và ˙ qua mang. Hãy bat d `u tu MS-DOS và MS Windows˙ cu (xin d ` ng quên rang,
˙ ´ ˆ
˘ ¯a `’ ˙ `
˘
˜ ¯u’
viec phát trie ˙
’n và hoàn thien máy tính cá nhân song song voi su phát trien cua HDH cua
´’ ’ ’ ’ ’
ˆ ˆ ˆ ˆ ¯
˙
Microsoft và nhung quye ¯i ´ t d nh su dung trong các HDH này có a˙ huong manh d´ n quyet
˙ ’’ ’ nh ’’’ ´
˜’ ˆ ¯ ¯e
ˆ ˆ
˙ ´ t bi). ˙ ˙
’ ˆ’
d nh cua các nhà phát trien thie
¯i ˆ
˙ ˙
