Elektrizitatearen historia

1. Iker Bermeosolo

2. Olio lampara

3. Elektrizitatearen ahurkipena

4. Lehen elektroestatika makina

5. Lehen tximistorratza

6. Lehen pila

7. Magnetorratza

8. Imana

9. Telefrafoa

10. Lampara inkastendentea

11. Olio lamparak
Olio lamparak egiteko metxa bat, olioa eta
hotzi bat behar dira. Metxa oliotan zegoan eta
piskanaka piskanaka olioa erretzen zijoan . Olio
lamparez aparte koipezkoakere egiten ziran
adibidez Alaskan . Alaskan olioa barik Baienen
koipea erabiltzen zan .

12. Thales de Miletus
k.a 624. urtean jaio zen eta k.a. 546.urtean hil
zen . Antzinako Greziar filosofoa izan zen eta
matematiko eta astronomo izatearekin batera
natur zientziak edo natur filosofiaren
sortzailea izan zen . Aristotelezen arabera
Mileto ko eskolako lehenengo ordezkaria izan
zen. Halaber zazpi jakintsuetako bat izan zan.
Naturari buruz jarri zituen hipotesiak ezagutza
zientifikorako bidea zabaldu zuen . Berau izan
zan erakarpen botere misteriotsu bat aurkitu
ebana anbar hori zati bat tela batekin igurtziz
sortzen zana . Substantzia horri elektroi izena
eman zion eta hortik izendatzen da
elektrizitate terminoa .

13. Theophrastus
k.a. 371.urtean jaio zan eta k.a 287,urtean hil
zen. Platon en eskolan ikasi eban . Bere izena
Tirtamo zan baina Teofrasto ezizenaz ezagutzen
da . Ezizen hau Aristotelesek ezarri eutson .
Honen lan garrantzitsuenetarikoa Sistema
Naturae liburua izan zan . Liburu hortan
landareak euren propietate medikoekin
ordenatuta egozan . 310.urtean k.a. Honek
elektrizitateari buruzko lehenengo tratatua
idatzi eban tratatu horretan idatzita egoan
ambarraz apartez badagozala beste materia
batzuk igurtzerakoan erakartzeko boterea
dutenak .

14. Otto von Guericke
1602.urtean jaio zan eta 1686.urtean hil
zan. Fisikari Aleman honek lehenengo
elektroestatika makina sortu zuen .
Tramankulu hau 1672.urtean sortu eban
eta deskarga eletrikoak erreproduzitzen
ebazan . Honek bere bizi guztian
astronomiara be dedikatu zan .

15. Benjamin Franklin
Editore, imprimitzaile eta fisikoa zan .
1706.urtean jaio zan eta 1790.urtean hil
zan. Fenomeno elektrikoak ikertu
ebazan eta tximistorratza sortu eban.
Teori bat garatu eban non esaten zan
eletrizitatea fluidu bakar bat zala eta
karga positibo eta negatiboz egina .
Konfirmatu eban ekaitzak fenomeno
elektrikoak zirela eta bere kometa baten
bidez demostratu eban tximistak
elektrostatika motako desgargak zirela .
Benjaminek bere bizitzan beste gauza
asko egin ebazan euretariko bat
Pensylvania Gazette periodikoa zuzendu
eban .

16. Luigi Galvani
Mediku eta fisikari italiarra 1737 .
urtean jaio zan eta 1798.urtean hil
zan . Famatue egin zan elektrizitatea
nerbioetan erabiltzko egin zituen
ikerketengaitik.

17. Alejandro volta
Fisikari Italiar hau 1745.urtean jaio
zan eta 1827 an hil zen .Hau famatu
egin zan pila elektrikoa sortzeagaitik
.Elektromotriz uniteateak voltio izana
darama beraren ohorean .
1775.urtean elektroforoa sortu eban
honek elektrizitate deskarga sortzen
ebazan.

18. Hans Christian Ørsted
Fisikari eta kimikari Danes hau
1777.urtean jaio zan eta 1851. urtean hil
zan . 1819. urtean fenomeno
elektromagnetikoen eziztentzia frogatu
eban Ampere rekin batera.
Horratz imantatu bat konduktore batekin
perpendikularki jarrita desbiatzen zanean.

19. André Marie Ampere
Fiskari matematiko Frantses hau
1775.urtean jaio zan eta 1836.urtean
hil zan . Amperek horrotz
magnetikoaren arauak sortu ebazan .
Horren hohorez amperio unitatea
dogu .

20. Humphry Davy
1778.urtean jaio zan eta 1829 an hil
zen . Kimikari Britaniar honek
elektrokimika sortu eban.
1807.urtean 2000 plaka bikoitz
baino gehiagozko pila fabrikatu eban
. 1809.urtean elektolisiari buruzko
ikerketa bat argitaratu zuen non
magnesioa , Barioa , Estrontzioa
,kaltzioa ,sodioa ,potasioa eta Boroa
banandu ebazan

21. William Sturgeon
Fisikari Britaniar hau 1783.urtean jaio
zen eta 1850. urtean hil zan. Honek
lehenengo elektroimana sortu eban
.Erradura itxurako burdin zati bat zan
bobina baten barruan zegoena eta
berarekin enroiatuta . Turgeon ek
potentsia demostratu eban 4kg 200g-
koburdin batekin igoten . Burdin ori
kableekin egoan eta kable horrek
bateri batera konektatuta egozan.

22. Michael Faraday
Fisikari eta kimigo ingles hau 1791.urtean
jaio zen eta 1867.urtean hil zen . Famatua
da indukzio elektromagnetikoa deskubritu
ebalako . Honek permitutu eban
genedadore eta motor elektrikoen sorrera
. Honek bere bizitza guztian zehar artikulu
espezializatu asko idatzi ebazan.
Kapazitanzia unitateak bere izena darama
Faradioa .

23. Samuel Morse
Sortzaile amerikar hau 1791.urtean jaio
zen eta 1872.urtean hil zen . Oso
famatua da Telefrafo elektrikoaren
sortzailea izateagaitik .Kode Morsea ere
berka sortu eban . 1844.urtean Honek
lehen telegrama bidali eban .

24. Joseph Henry
Fisiko Amerikarra 1797 .urtean jaio zan
eta 1878.urtean hil zan . Fisikari honek
elektromagnetismoa ikertu eban eta
bere aplikazioa elektroiman eta
erreleetan. Momentuko sarrera
elektromagnetikoa haurkitu eban .

25. Georg Simon Ohm
Fisikari matematiko Aleman hau
1789.urtean jaio zan eta 1854.urtean
hil zan .
Korriente elektrikoei buruzko lan
garrantzitzuak egin ebazan .Ohm en
araua sortu eban . Bere izena daramen
ekuazioak be badagoz.

26. James Prescott Joule
Fisikari ingles hau 1818.urtean jaio
zan eta 1889.urtean hil zan . Fmatua
egin zan bere energiari buruzko
ikerketengaitik . Geroago Joule en
araua ere sortu eban Q = 0,24 R I2t. .
Beroaren ekibalentziak ere sortu
ebazan ortik dator Julio

27. Zénobe-Théophile Gramme
Zientzilari Belga hau 1826.urtean jaio
zen eta 1901 .urtean hil zen
.Lehenengoko korriente makina sortu
zuen dinamo izenaz . Honek energia
mekanikoa energia elektriko
bihurtzen eban . Korrientea eremu
magnetiko batez sortzen zan .

28. James Clerk Maxwell
Fisikari eta matematiko hau 1831.urtean jaio
zen eta 1879.urtean hil zen .Arbenn eko
unibertsitateko irakaslea izan zan.Michael
Faraday ek egin eban elektromagnetismoari
buruzko ikerketa sakondu eban . Bere lanik
garrantzitsuena Treatise on Electricity and
Magnetism a izan zan . Gaseri buruzko lan
asko ere egin ebazan . Termodinamikan ere
asko lagundu eban .

29. Thomas Alva Edison
Ikertzaile amerikarra 1847.urtean jaio
zan eta 1931.urtean hil zan .
Hau munduko sortzailerik handiena
konsideratuta dago. Lampara
inkandesGrabadora, Pelikulak
proiektatzeko proiektore
bat, lehenengo ferrokaril elektrikoa
ere eraiki eban .

30. Nicola Tesla
Sortzailie kroata hau
1856.urtean jaio zen eta
1943.urtean hil zan. Praga ko
unibertsitatean ikasi eban .
Honek dembora sati beten
Edison tzako lan egin eban .
1888.urtean energia korriente
alternoa transmititzeko sistema
sortu zuen . Elektrizitate alterno
dun motorra ere sortu eban .