Phân loại các niên đại địa chất

1. Niên đại địa chất
Bởi:
Wiki Pedia
Các nhà địa chất học cho rằng Trái Đất hình thành cách đây khoảng 4.570 triệu năm.
Khoảng thời gian địa chất trong quá khứ của Trái Đất được xây dựng thành thang thời
gian địa chất có các cấp tính từ cao xuống thấp là liên đại (eon), nguyên đại hay đại
(era), kỷ (period), thế (epoch), kỳ (age) và thời (chron) khác nhau, tương ứng với thang
phân vị địa tầng: liên giới, giới, hệ, thống, bậc và đới. Nhưng cần lưu ý đây hà hai hệ
thống khác nhau. Ví dụ một đại là khoảng thời gian liên tục nhất định trong lịch sử Trái
Đất, trong khi địa tầng tương ứng của đại đó (nghĩa là giới) ở một khu vực nào đó thì là
các lớp đá có niên đại thuộc đại này nhưng có thể không liên tục, bị đứt đoạn hay mất
tích.
Các số liệu dưới đây phù hợp với số liệu và danh pháp được Ủy ban Địa tầng Quốc tế
(ICS) khuyến nghị.
Phân loại
* Liên đại Thái Viễn Cổ hay Hỏa Thành (Hadean): 3.800-4.500 triệu năm trước
- Đại Cryptic hay đại Bí ẩn: 4.100-4.500 triệu năm trước
- Các nhóm Lòng chảo (Basin Groups): 3.920-4.100 triệu năm trước
- Kỷ Nectaris (Nectarian): cùng thời kỳ với sự xuất hiện của lòng chảo Nectaris (biển
Mật Hoa) trên Mặt Trăng, khoảng 3.850-3.920 triệu năm trước
- Kỷ Imbrium Sớm (Lower Imbrian): khoảng 3.800-3.850 triệu năm trước, cùng niên
đại với sự xuất hiện của biển Imbrium (biển Mưa) trên Mặt Trăng
* Liên đại Thái Cổ (Archean/Archaean/Archeozoic) hay Vô Sinh (Azoic): khoảng
2.500-3.800 triệu năm trước
- Đại Tiền Thái Cổ (Eo-archean): khoảng 3.600-3.800 triệu năm trước
- Đại Cổ Thái Cổ (Paleo-archean): khoảng 3.200-3.600 triệu năm trước
Niên đại địa chất
1/4

2. - Đại Trung Thái Cổ (Meso-archean): khoảng 2.800-3.200 triệu năm trước
- Đại Tân Thái Cổ (Neo-archean): khoảng 2.500-2.800 triệu năm trước
* Liên đại Nguyên Sinh hay Nguyên Cổ (Proterozoic): khoảng 540-2.500 triệu năm
trước
- Đại Cổ Nguyên Sinh (Paleo-proterozoic): khoảng 1.600-2.500 triệu năm trước
+ Kỷ Sideros (Siderian) hay kỷ Thành Thiết: khoảng 2.300-2.500 triệu năm trước
+ Kỷ Rhyax (Rhyacian) hay kỷ Tằng Xâm: khoảng 2.050-2.300 triệu năm trước
+ Kỷ Orosira (Orosirian) hay kỷ Tạo Sơn: khoảng 1.800-2.050 triệu năm trước
+ Kỷ Statheros (Statherian) hay kỷ Cố Kết: khoảng 1.600-1.800 triệu năm trước
o Đại Trung Nguyên Sinh (Meso-proterozoic): khoảng 1.000-1.600 triệu năm trước
+ Kỷ Calymma (Calymmian) hay kỷ Cái Tằng: khoảng 1.400-1.600 triệu năm trước
+ Kỷ Ectasis (Ectasian) hay kỷ Duyên Triển: khoảng 1.200-1.400 triệu năm trước
+ Kỷ Stenos (Stenian) hay kỷ Hiệp Đái: khoảng 1.000-1.200 triệu năm trước
- Đại Tân Nguyên Sinh (Neo-proterozoic): khoảng 542-1.000 triệu năm trước
+ Kỷ Tonas (Tonian) hay kỷ Lạp Thân: khoảng 850-1.000 triệu năm trước
+ Kỷ Cryogen (Cryogenian) hay kỷ Thành Băng: khoảng 630-850 triệu năm trước
+ Kỷ Ediacara (Ediacaran): khoảng 542-630 triệu năm trước
Ba liên đại trên đây trước đây được gọi chung là Tiền Cambri hoặc Ẩn Sinh
(Cryptozoic).
* Liên đại Hiển Sinh (Phanerozoic)
- Đại Cổ Sinh (Paleozoic): khoảng 248-542 triệu năm trước
+ Kỷ Cambri (Cambrian): khoảng 490-542 triệu năm trước
+ Kỷ Ordovic (Ordovician): khoảng 440-490 triệu năm trước
Niên đại địa chất
2/4

3. + Kỷ Silur (Silurian): khoảng 409-439 triệu năm trước
+ Kỷ Devon (Devonian): khoảng 359-416 triệu năm trước
+ Kỷ Than Đá hay kỷ Thạch Thán (Carboniferous): khoảng 280-340 triệu năm trước
+ Kỷ Permi (Permian): khoảng 248-280 triệu năm trước
- Đại Trung Sinh (Mesozoic): khoảng 65-251 triệu năm trước
+ Kỷ Trias hay kỷ Tam Điệp (Triassic): khoảng 200-251 triệu năm trước
+ Kỷ Jura (Jurassic): khoảng 146-200 triệu năm trước
+ Kỷ Creta hay kỷ Phấn Trắng (Cretaceous): khoảng 65-146 triệu năm trước
- Đại Tân Sinh (Cenozoic): 0-65 triệu năm trước
+ Phân đại đệ Tam (T) hay trước đây là kỷ Đệ Tam (INQUA): 2,6-65 triệu năm trước
- Kỷ Paleogen hay kỷ Cổ Cận, Cổ Đệ Tam, Đệ Tam Hạ: khoảng 23-65 triệu năm trước
* Thế Paleocen hay Cổ Tân (Chớm Mới): khoảng 56-65 triệu năm trước
* Thế Eocen hay Thủy Tân (Hơi Mới): khoảng 34-56 triệu năm trước
* Thế Oligocen hay Tiệm Tân (Khá Mới, Mới Ít): khoảng 23-34 triệu năm trước
- Kỷ Neogen hay kỷ Tân Cận, Tân Đệ Tam, Đệ Tam Thượng: 0-23 triệu năm trước
* Thế Miocen hay Trung Tân (Nửa Mới): khoảng 5,3-23 triệu năm trước
* Thế Pliocen hay Thượng Tân (Thật Mới), trừ tầng Gelasia: khoảng 2,6-5,3 triệu năm
trước
+ Phân đại đệ Tứ (Q), trước đây là kỷ Đệ Tứ (INQUA): khoảng 0-2,6 triệu năm trước
- Kỷ Neogen: (đang diễn tiến)
* Thế Pleistocen truyền thống hay Canh Tân (Vừa Mới, Mới Nhiều): khoảng 10.000
năm-1,8 triệu năm trước. Từ 30-6-2009 được mở rộng để bao gồm cả tầng Gelasia. Tầng
Gelasia của thế Pliocen cũ/Pleistocen sửa đổi, ICS trước đây đặt tầng Gelasia trong thế
Pliocen nhưng từ 30-6-2009 đã chuyển tầng này sang thế Pleistocen, còn INQUA đặt
tầng này trong thế Pleistocen: khoảng 1,8-2,6 triệu năm trước
Niên đại địa chất
3/4

4. * Thế Holocen hay Toàn Tân (Rất Mới): khoảng 10.000 năm trở lại đây
Tóm tắt
Niên đại địa chất
4/4