Alle resultaten van Blauwdruk - het Grote Entrepot-onderzoek naar Atelierruimte - netjes in 44 bladzijden gebundeld! Met dank aan Hadewych Becuwe vor het ontwerp.

1. 3
RUIMTE VOOR BRUGSE ARTIESTEN
Het Grote Entrepot-Onderzoek
naar Atelierruimte
1

2. INLEIDING
Creativiteit van jongeren stimuleren: de kerndoelstelling van
Het Entrepot in vier woorden. De voorbereiding van een nieuw
beleidsplan 2017 – 2019, waarmee we deze doelstelling willen
realiseren, liet ons stilstaan bij verschillende actiepunten.
Zo werd duidelijk dat er naast evenementen, podiumkansen
en begeleiding ook effectief ruimte moet zijn voor het creatief
proces van jongeren. Met de aanwerving van een educatief
medewerker, verantwoordelijk voor de atelierwerking, zette
Het Entrepot een eerste stap.
De vraag naar creatieve ruimte en werkplekken in Brugge lijkt
groot. Kunstengroep Brugge zoekt al enkele jaren een werkplek
voor Brugse kunstenaars. Het Entrepot wordt regelmatig
gecontacteerd met de vraag om een werkplek. De Toekomst
van Brugge telt meerdere projectvoorstellen rond creatieve
werkplaatsen. Maar is de vraag daadwerkelijk zo groot?
Tijd voor een bevraging dus. In deze mini-publicatie zetten
we alle resultaten van de bevraging op een rijtje. Zo schetsen
we een duidelijk beeld van de ateliernoden en -wensen van de
Brugse kunstenaar.
Hiermee kan Het Entrepot aan de slag, maar… we willen dit
vooral samen met de Brugse artiesten, creatieve organisaties en
het stadsbestuur doen, om zo creativiteit de werkplek te geven
die het verdient.
3

3. WIE ZIJN ONZE
RESPONDENTEN?
In totaal werd deze enquête ingevuld door exact 200 individuele
kunstenaars, creatieve ondernemers, amateurkunstenaars en
collectieven.
Wat hierbij opvalt is dat 40% van de respondenten ouder is
dan 40 jaar (ter vergelijking: van de totale Brugse bevolking
is ongeveer 56 % ouder dan 40 jaar). 39 % van de bevraagden
is jonger dan 30 jaar (ter vergelijking: 17 % van de Brugse
bevolking is tussen de 16 en de 30 jaar). Met andere woorden:
in vergelijking met de algemene Brugse cijfers zijn de jongeren
in deze enquête oververtegenwoordigd.
54 % komt uit een randgemeente, ten opzichte van maar 39%
die in de stadskern woont. Zowat alle ondervraagde artiesten
gaan multidisciplinair te werk.
Background:
In de Brugse regio is geen enkele hogere kunstopleiding te vinden.
Dit brengt met zich mee dat jonge creatieve mensen voor een kunstopleiding
naar andere steden trekken. In andere steden zie je dat de kunstschool zelf
een deel van de ateliers voorziet. Anderzijds zijn er in die steden vaak ook
organisaties die bijkomende ateliers beheren. Voorbeelden hiervan zijn Vonk
in Genk, Hasselt & Godsheide, Studio Start in Antwerpen, Nucleo in Gent,
Casco en Batiment A in Leuven en Flacc in Genk.
44 5

4. 76

5. *
*: meerdere antwoorden mogelijk 98

6. 10
HUIDIGE SITUATIE
10
Hoewel 28 % van de respondenten aangeeft tevreden te
zijn over hun huidige werkplek is maar liefst 83 % van de
kunstenaars (of 166 respondenten) op zoek naar een nieuw
atelier. Zelfs kunstenaars die tevreden zijn over hun werkplek
zijn dus op zoek naar een nieuw atelier. Waarom?
De belangrijkste aangegeven redenen zijn meer ruimte
(54 %) en meer interactie met de andere kunstenaars (42 %).
Amper 9 % geeft aan te kunnen leven van zijn of haar kunst.
Dit wordt bevestigd door de recente studie ‘Passie Loont’
van de vakgroep Sociologie van Ugent CuDOS. Toch is een
te duur atelier voor slechts 5 % van de bevraagde kunstenaars
een reden om van atelier te willen veranderen.
11

7. 1312

8. 1514

9. *
1716

10. 18
HET IDEALE ATELIER
Maar liefst 91 % van de respondenten is op zoek naar een
atelierruimte. 54 % zou tevreden zijn met een ruimte van 20
tot 40 vierkante meter, voor een maximumprijs van € 100.
De gemiddelde prijs per vierkante meter bij atelierorganisaties
in Gent, Antwerpen, Genk, … ligt tussen de € 2 en de € 5 naar-
gelang van de grootte, de faciliteiten en het profiel van de
kunstenaar. Dat wil zeggen dat de prijs die Brugse artiesten
willen betalen conform de vraagprijs in andere steden is.
Maar aangezien er geen professionele atelierwerking in Brugge
is moeten kunstenaars momenteel noodgedwongen de privé-
markt op.
Background:
Volgens de huurbarometer van residentiële vastgoedgroep Dewaele Groep
was is er in 2016 een stijging van 5 % van de huurprijs van appartementen,
waarmee het gemiddelde in Vlaanderen op zo’n € 660 komt te liggen.
Voor een huurhuis betaalt men gemiddeld € 765.
18 19

11. 2120

12. *
2322

13. *
2524

14. 2726

15. 28
SHARING IS CARING
De artiest is een sociaal wezen, zo blijkt.
75 % van de ondervraagden is bereid om een werkruimte
of coworking space te delen met collega’s. Waarom? Vooral
voor het gezelschap, wederzijdse inspiratie én gedeelde huur.
De overgrote meerderheid wil de ruimtes ook proper houden.
Eveneens ¾ de
van de respondenten overweegt een coworking
space.
Background:
Werkt zoiets als delen eigenlijk wel? Onze noorderburen staan al enkele
stappen verder met hun atelierbeleid. Daar wordt het zogenaamde
Broedplaatsenbeleid succesvol uitgevoerd in verschillende steden.
Voortrekker hierin is Amsterdam, dat dit systeem al toepast sinds 2000.
De stad wil betaalbare ateliers voorzien voor kunstenaars, maar doet zo
ook op een slimme manier aan stadsontwikkeling, en opwaardering van
bepaalde wijken.
28 29

16. 3130

17. *
3332

18. 34
ATELIER =THUIS = ATELIER
60 % van de ondervraagde Brugse artiesten werkt thuis en
58 % daarvan gebruikt hun atelier ook als keuken, garage,
opbergplaats,... Diezelfde 58 % heeft geen geld voor een
andere ruimte.
Een bakker bakt zijn brood niet in zijn privé-keuken, om
ze vervolgens te verkopen in de woonkamer. Toch werkt
liefst 60 % van de Brugse kunstenaars gewoon thuis. In de
living, slaapkamer, garage, ... Net zoals eender welk beroep
heeft een kunstenaar een eigen ruimte nodig. Vaak werken
kunstenaars met materiaal als verftubes of terpentijn, die om
gezondheidsredenen beter niet in huis rondslingeren.
21 % heeft een atelier op meer dan 20 kilometer van zijn woning,
en trekt dus uit noodzaak naar een andere gemeente of stad.
34 35

19. 3736

20. 3938

21. 4140

22. ENKELE CONCLUSIES OM
MEE AAN DE SLAG TE GAAN
• 39 % van de kunstenaars is onder de 30, de jongeren zijn dus
sterk vertegenwoordigd.
• Schilderkunst is de meest beoefende discipline gevolgd
door tekenkunst, fotografie en beeldhouwkunst.
• 91 % kan niet leven van de kunst.
• 83 % is op zoek naar een andere ruimte.
• 54 % is tevreden met een aterlieroppervlakte van 20 tot 40 m2
.
• Betaalbaarheid, grootte, bereikbaarheid en contact met andere
kunstenaars zijn de belangrijkste karakteristieken van een
ideaal atelier.
• 65 % wil maximaal tussen de 50 en de 100 euro huur betalen
voor een atelier (zonder EGW).
• 75 % is bereid ruimte te delen met andere artiesten.
• 82 % wil verantwoordelijkheid nemen voor een werkplek.
• 80 % wil beroep doen op een atelierorganisatie.
They always say time changes things,
but you actually have to change them yourself
— Andy Warhol
42