1. MOLDAERA
Izaki bizidunek inguruko baldintzetara egokitzeko duten gaitasunari
esaten diogu.
Bere ingurura moldatzen diren ezpezieak gai dira:
Airea, ura eta elikagaiak lortzeko.
Tenperaturari eta klimari aurre egiteko.
Etsaietatik babezteko.
Ugaltzeko.
Inguruko aldaketei erantzuteko.
Gaitasunak ondorengoei transmititzeko.
Moldaera prozesuak oso astiro gertatzen dira, miloika urtean, eta izaki
bizidunek garatzen dituzte organo egokiak bere inguruan bizi ahal
izateko.
2. MOLDAERA MOTAK
MORFOLOGIKOA (gorputzaren aldaketak):
• Elikatzeko moldaerak:
Inguru bakoitzetan dauden elikagaiak aprobetxatzeko, landareek sustraiak
dituzte, lurzorutik subtantzia mineralak xurgatzeko.
Hegaztiek hainbat eratako mokoak dituzte, haziak zatitzeko, intzektuak eta
harrak euren gordelekuetatik ateratzeko, edo uretako organismo txikiak
iragatzeko…
Belarjaleek mamurtzeko hagin sendoak eta belarra mozteko inzisiboak
dituzte. Haragijaleek haragiak urratzeko moduko hagin eta lau betagin oso
zorrotzak. Haziak jaten dituztenek eten gabe hazten diren inzisiboak dituzte
asko higatzen direlako.
• Mugitzeko moldaerak:
Uretan bizitzeko, hegalak edo arraun itxurako hankak garatu dituzte,
airetan bizitzeko hegoak dituzte; lehorrean bizitzeko, hankak
lasterkariak,lurrai oratu ahal izateko edo lekutan goraka igo ahal izateko,
gorputz-adarrak, eta abar.
3. FISIOLOGIKOAK (funtzio aldaketak):
• Leku hotzetan bizi direnak hibernatzen dira edo leku epeletara joaten dira
urtarorik hotzenean.
• Itsaseko iguanek glandulak dituzte bere gorputzan sobera dagoen gatza
kanporatzeko.
ETOLOGIKA (konportaera):
• Hegazti arrek dantza egiten dute emeak erakartzeko eta horrela ugaltzen
dira.
KOLORE MOLDAERAK:
• Babesteko eta izkutatzeko: Inguruarekin kamuflatzen dira eta etsaiek ez
dituzte ikusten.
• Abizu emateko :Tonu deigarri eta dizdiratzuak dituzte animali pozointsuak
direla edota zapore naskagarria dutela esateko.
• Ugaltzeko: Loreek oso kolore deigarriak dituzte animalia polinizagarriak
erakartzeko (polena lore batetik bestera eramateko).
4. Izaki biziduek inguruko egoera oso desberdinetara egokitzeko moldaera ugari
eta oso bestelakoak dituzte, eta horri esker daude hainbeste organismo.
Azken batean, horregatik dago bioaniztasuna.