2.
Ջութակը (իտալերեն՝ violino) լարային
աղեղնավոր երաժշտական գործիք է,
ջութակների ընտանիքում (ալտ,
թավջութակ, կոնտրաբաս)՝ ռեգիստրով
ամենաբարձրը: Ամենատարածված
մենակատարային գործիքներից է:
3. Համառոտ նկարագրություն
Ունի չորս լար: Լարվածքը կվինտային է (փոքր օկտավայի
սոլ, առաջին օկտավայի ռե, լյա, երկրորդ օկտավայի մի):
Ձայնատարբերման հիմնական միջոցը լարերի վրայով
աղեղը սահեցնելն է (arco), նվագելու հատուկ միջոցներից
է պիցցիկատոն: Չափսը չի գերացանցում 600 մմ:
Ուսուցման ժամանակ օգտագործվում են 1/16, 1/8, 1/4, 1/2
չափերը, քանի որ երեխաները սկսում են պարապել երեք
տարեկանից: Նվագելուց գործիքը պահում են ուսի վրա:
4. Պատմությունը
Ծագել է VIII դարում արաբների կողմից Եվրոպական երկրներ բերված
աղեղնավոր նվագարաններից, ըստ այլ վարկածի միջնադարյան
նվագարաններից՝ կրոտայից և վիելայից: Ջութակի դասական տեսակը
մշակվել է XV - XVI դարերի ընթացքում
միաժամանակ Իտալիյաում, Ֆրանսիայում, Լեհաստանում: XVI - XVIII
դարերում հյուսիսային Իտալիայում ձևավորվեցին ջութակի
վարպետների խոշորագույն դպրոցներ՝ Բրեգայում (Գ. Դա սալո, Ջ.
Մաջինի) և Կրեմոնայում (Անդրեա և Նիկոլո. Ամատիներ, Ջ. Գվառների,
Ա. Ստրադիվարի): Վերջնականապես հաստատվեց ջութակի
կառուցվածքը, մշակվեց գործիքների յուրահատուկ տեմբրը: Կրեմոնայի
ջութակները մինչև այսօր էլ օգտագործվում են և համարվում են
չգերազանցված: Ջութակը որպես մենակատարային համերգային
գործիք, մեծ դեր խաղաց երաժշտական արվեստի պատմության մեջ: XVII
- XVIII դարերի երաժշտական գործիքային նոր ժանրերը (մենանվագ
սոնատ, կոնցերտ) առաջացան սկզբնապես որպես ջութակի
երաժշտական ժանրեր: Ջութակների ընտանիքը կազմում է սիմֆոնիկ
նվագախմբի կորիզը:
5. Կատարողները
XVII - XVIII դարերում ստեղծվեց ջութակի ընդարձակ
երկացանկ: Ջութակի կատարողական արվեստի
զարգացման գործում մեծ դեր են խաղացել՝ Նիկոլո
Պագանին, Լ.Աուեր, Ջ. Վիոտին, Ռ. Կրեյցերը, Ա.
Վյոտանը, Է. Իզային, Հ. Վեյնյավսկին, Ֆ.Կրայսլերը,
Ջ. Էնեսկուն, Դ Օյստրախը, Ի. Մենուհինը, Հայֆիցը,
Ի. Ստեռնը, Լ. Կոգանը:
