1. Christopher Tolkien: «Meu pai tiña unha
biblioteca con obras raras e moi difíciles de
conseguir»
O fillo do escritor cre que mercou o
seu dicionario galego por interese
filolóxico
En 1923, J.R.R. Tolkien incorporou o Diccionario GallegoCastellano de Marcial Valladares Núñez á súa biblioteca, na que
permanecería ata o falecemento do escritor en 1973. Pouco
despois, o volume pasou aos fondos da Taylor Institution de
Oxford, doado por Christopher Tolkien, testamenteiro literario do
pai. Esta práctica, a de doar ou vender as coleccións persoais de
profesores á súa morte ou no retiro da vida académica, era común
nas universidades británicas, e é case seguro que deste xeito o
dicionario galego acabou en mans do autor do Hobbit.
«Meu pai posuía unha biblioteca moi extensa, na súa gran maioría consistente de traballos dunha
natureza filolóxica, no seu sentido máis amplo, e moitos deles obras raras e difíciles de conseguir»,
explicou Christopher Tolkien a La Voz. «Alén dos seus intereses máis especializados e profesionais
nas linguas xermánicas, tiña un amplo interese nas formas da fala humana e as historias lingüísticas,
e a súa biblioteca contiña moitas obras sobre moitos idiomas dunha natureza histórico-filolóxica ou
gramatical», engade.
neste «contexto filolóxico xeral» no que Tolkien sitúa o dicionario de Valladares, ao non dispor «de
ningunha evidencia de que tivese un interese especial por Galicia», aínda que advirte: «Debo
subliñar que isto baséase na ausencia, ata onde eu sei ata onde eu sei, de probas que apunten o
contrario».
Porén, Tolkien ten máis claro o xeito no que o seu pai puido conseguir o dicionario. «Non podo
especificar as fontes das súas adquisicións, máis alá de constatar que el mesmo debeu de mercar
todos os seus libros en Inglaterra, na súa gran maioría a libreiros universitarios, que a miúdo
recibían para a súa venda as coleccións de profesores que se xubilaban ou dos executores dos seus
testamentos».
Unha desas librerías oxonienses é Blackwell?s, fundada en 1879 e orixe dunha cadea de
establecementos que segue a funcionar na actualidade. «Estou seguro de que Tolkien mercou libros
en Blackwell?s», sostén dende a librería o especialista en volumes antigos Derek Walker. «É
perfectamente plausible que Tolkien mercase o Diccionario Gallego-Castellano en Blackwell?s -era
un lingüista, despois de todo-, pero non dispoñemos de rexistros específicos para ese período, polo
que non podo confirmalo», afirma Walker. O libreiro refírese a que Blackwell?s é, dende hai moito
tempo, un dos lugares indicados para mercar obras de carácter filolóxico, aínda que no tempo no
que vivía Tolkien compartía protagonismo con Thornton?s e Parker?s, na mesma rúa.
En 1923 Tolkien ensinaba na universidade de Leeds, pero viaxaba con frecuencia a Oxford, onde
semella que facía a maioría das súas adquisicións bibliófilas nas súas librerías mellor fornecidas. O
especialista Carl F. Hostetter confirma que Tolkien era un comprador «voraz» de libros,
especialmente na década de 1920, cando se fixo con «milleiros de libros sobre lingüística, como ese
dicionario».