2. Asker, erden generale kadar orduda görevli
bulunan kişilere verilen isim.
Kökeni Arapça dan gelen asker kelimesi, askerlik
yükümlülüğü altına giren şahıslar (erbaş ve er) ile
özel kanunlarla silahlı kuvvetlere katılan ve resmi
bir kıyafet taşıyan şahıslar için de
kullanılmaktadır. Askeri Rütbelerden Bazıları :
er , erbaş , onbaşı çavuş ,ast subay ,subay ,yüzbaşı
,binbaşı ,yarbay ,albay
ASKER KİMDİR ?
3. Askerlik, Türk istiklal ve cumhuriyetini, Türk vatanını korumak ve kollamak için
harp sanatını öğrenmek ve yapmak mükellefiyetidir.
Askerlik deyince akla Asker gelir. Asker; Askerlik mükellefiyeti Altına giren
erbaş ve erlerle, özel kanunlarla Türk Silahlı Kuvvetlerine intisab eden ve resmi
bir kıyafet taşıyan şahsa denir.
Dünya tarihine, askerliği şan ve şerefle yazmış tek millet Türklerdir.
Yaratılışlarındaki asalet, İslam’ın şerefiyle birleşince askerlik tarihinin
unutulmaz destanlarını yazmışlardır. Asker deyince Türk, Türk deyince asker
akla gelmiştir. Dünya orduları içinde çeşitli muharebe usullerini en iyi bilen ve
uygulayanTürk askeri, yıldırım harbinin de ilk ve en güzel örneklerini iman,
cesaret ve kabiliyeti ile çok defa ortaya koymuştur.Türk Askerinin karşısında
ekseriya tek milletin ordusu değil, müttefik ordular zor dayanmış ve ekseri
mağlup olmuşlardır. Birinci Kosova, Niğbolu, İkinci Kosova, Varna, Moğaç
Meydan muharebeleri ve İstiklal Harbi bunun en güzel örnekleridir.
4. Türk milleti ve Türk Askeri normal zamanlarda ana karakterinin
gereği olarak barış severdir. İnsan sevgisi ile doludur. Ülke
savunmasında ve savaşta kükremiş aslan gibi cesur ve
mücadelecidir. Onu bu hale getiren hiç şüphesiz kutsal bir gaye için
savaşmaktan çekinmemesi ve “kalırsam gazi, ölürsem şehit”
inancıdır.
Türk ordusunda hizmet görmüş olan Fransız Conte de Bonneval,
Türk askeri için; “Türk askeri kahraman, sabırlı, yorulmak bilmez,
kanaatkar ve ateş karşısında emsalsizdir. Usta ve muktedir bir
komutan, bu askerlerle, dünyanın bir kutbundan diğer kutbuna
muzaffer olarak gidebilir.” demiştir.
5. Askerlik kanununa göre, Türkiye Cumhuriyeti uyruklu sağlam her
erkek, askerlik yapmakla görevlidir. Bu hizmet yirmi yaşına girince
başlar. 41 yaşına girince sona erer.Yirmi yaşına girdiği Ocak ayından
kırk bir yaşına girdiği Ocak ayına kadar geçen yirmi bir yıllık süreye
“Askerlik Çağı” denir. Bu çağ üç devreye ayrılır:
l.Yoklama devri: Asker olabilecek bir insanın askerlik çağına girdiği
yılın Ocak ayının birinci gününden, Askerlik Şubesinden
gönderilinceye kadar geçen süreyi içine alır. İlk ve son yoklama olmak
üzere ikiye ayrılır. İlk yoklamada, kimlik, adres ve Askere
alınacakların miktarları tespit edilir. Bu 1 Nisan ile 15 Mayıs tarihleri
arasında yapılır. Son yoklama yirmi yaşına girince başlayıp askerlik
kararı aldırmayı içine alır. Bu 1 Temmuz 31 Ekim tarihleri arasında
olur.
2. Muvazzaflık devri: Askerliğine karar alınmış şahsın, Askerlik
Şubesinden sevk tarihinden başlayarak terhis tarihine kadar devam
eder. Bu süre kanunla belirlenir.
6. 3.Yedeklik devri: Askerin terhis olduğu zamandan 41 yaşına girilen
senenin Ocak ayının birinci gününe kadar olan devredir. Bu devre içinde
eğitimin tazelenmesi, yeni silahların öğretilmesi için kısa sürelerle
askere çağrılabilir. Seferberlik ilanında ise tekrar askere alınabilirler.
Terhisten sonraki üç ay içinde, diğer seneler ilan edilen zamanda
Askerlik Şubesine uğramayan yükümlüler cezalandırılırlar.
Er ve erbaşlar için muvazzaflık süresi on beş aydır. Bu zaman, Bakanlar
Kurulu kararıyla iki ay kısaltılıp uzatılabilir.Yüksek öğrenim görmüş
olanlar on iki ay yedek subaylık, silahlı kuvvetlerin ihtiyacı dışında
kalanlar altı ay askerlik yaparlar.
7. Bedelli askerlik: Yabancı bir ülkede bir yıl süreyle işçi veya iş veren olarak bulunanlardan
askerlik çağına girenlere uygulanan sadece temel eğitim (iki ay) şeklindeki askerlik
hizmetidir. Şartları taşıyanlar, her sene hükumetçe tesbit edilen Türk lirası karşılığı
yabancı ülke parasını, askerliğe başvuru tarihinden başlayarak 32 yaşını tamamladıkları
yılın sonuna kadar ödeme mecburiyetindedirler. 27 Nisan 1986 yılında bedelli askerlikle
ilgili bir kanun çıkarıldı. Bu kanunun çıktığı tarihten önce bakaya ve yoklama kaçağı
olanlar, 1988 Nisan ayı sonuna kadar müracaat ettiklerinde bedelli askerlikten (üç aylık
temel eğitim) hükumetçe belirlenen ücreti ödemek şartıyla istifade edebileceklerdi.
Aynı kanuna göre; Silahlı Kuvvetlerin ihtiyacından fazla asker geldiğinde istekli
olanlar kura karşılığı bedelli askerlik yapabilmektedirler.
Döviz karşılığı askerlik yapanlar için Temel eğitim süresi 2 ay, bedelli askerlik
yapanlar için Temel eğitim süresi 3 aydır.
8. Askerlikle İlgili Tanımlar
Yükümlü: Askerlik hizmetini 1111 sayılı Askerlik Kanunu’na göre
yapmak mecburiyetinde olan erkek Türk vatandaşına yükümlü denir.
Türkiye Cumhuriyeti vatandaşı olan her erkek 1111 sayılı Askerlik
Kanunu’nun birinci maddesi gereğince askerlik yapmaya mecburdur.
Saklı: 20 yaşına girmiş oldukları halde isimlerini nüfus kütüğüne
yazdırarak nüfus cüzdanı almamış olanlara saklı denir.
Yoklama kaçağı: Mazereti olmaksızın kanuni süresi içerisinde son
yoklamasını yaptırmayanlara yoklama kaçağı denir.
Bakaya: Kanuni mazereti olmaksızın celbe icabet etmeyerek sevkini
yaptırmayanlar ile celbe icabet ederek sevkini yaptırdıkları halde
kıt’alarına katılmayanlara veya geç katılanlara bakaya denir.
Firar: Kıt’asından veya vazifenin isbatı vücut etmeye mecbur ettiği
mahalden izinsiz altı Günden fazla uzaklaşmaya firar denir.
İzin tecavüzü: İzin müddetini mazeretsiz altı Gün geçirmeye izin
tecavüzü denir.
Hava değişimi tecavüzü: Hava değişimi müddetini mazeretsiz altı gün
geçirmeye hava değişimi tecavüzü denir.
9. Ertesi yıla terk: Kanuni mazeretleri sebebiyle müteakip yıl işlem
göreceklere yapılan işleme ertesi yıla terk denir.
Sevk tehiri: Kanuni mazeretleri sebebiyle silah altına alınma işleminin
geciktirilmesine sevk tehiri denir.
Yükümlü sayısı (esnan): Askerlik görevini yapanlar dahil olmak üzere
halen muvazzaflık hizmetlerini yapmak için kıta’ larda bulunanlar,
yedeğe alınmış yedek subay ve astsubaylar, yoklama kaçakları,
bakayalar, kanuni sebeplerle sevkleri tehir edilenler ve askerlik
şubelerinde yabancı kütük defterlerine kayıtlı olan yabancı personelin
tamamına esnan denir.
10. Türk Ordusu’ndaki askeri rütbelerin sıralaması gönüllü olarak vatani
görevini yapmakta olan er ve erbaşlardan başlamak üzere, harp
okullarından mezun olarak subay olarak görev yapmakta olan
generallere kadar belli kurallara ve hak edişlere göre verilen rütbelerle
oluşmaktadır. Orduda görev yapan bütün askerler bir rütbeye sahiptir.
Sahip olunan rütbeler, belli aşamalara, kademelere ve sınırlara sahiptir.
Bunlar zaman içinde değişebilen rütbeler olabildiği gibi, sabit kalan
sınıfları da ifade edebilir. Kazanılan veya zamanla hak edilen rütbelerin
çoğu kara, hava ve deniz kuvvetlerinde ortak olmakla birlikte, bazı
yüksek rütbeler farklı adlandırılabilmektedir.
Rütbe, askerliğin temel direklerinden biridir. Çünkü askerlik, emir-
komuta ile sağlanır. Emir veren ve emri yerine getiren askerler,
birbirlerine göre “ast / üst” ilişkisiyle bağlıdır
ASKERİ RÜTBELER SIRALAMASI
11. Askerlik te emre bağlılık, rütbenin ast / üst oluşunun gerektirdiği bir
zorunluluktur. Bugün Türkiye ‘nin dört tarafına yayılmış bir milyona
yakın askerin bulunduğuTürk Ordusu’nda emre itaatsizlik veya genel
işleyişte düzensizlik çıkmayışının en önemli nedeni ve gereği askerlerin
rütbelerle birbirine bağlı bulunuyor olmalarıdır.
Türk ordusunun askeri sınıflandırması, Türk kara ordusunu
kurduğu kabul edilen Mete Han’ın “onluk sistemine” göre
yapılmıştır. Bu sınıflamaya göre, askerler onluk, yüzlük ve binlik
gruplara ayrılmaktadır. Her on askerin başında bir “onbaşı“, on
tane onbaşından sorumlu olan “yüzbaşı” ve on taneyüz başından
sorumlu olan “binbaşı” bulunmaktadır. Bu düzen, orduda emre
itaati ve yönetimi kolaylaştırmaktadır
12. Ordu da ki askeri rütbeler, genel olarak dört başlık altında
toplanabilir. Bu başlıklar şöyle gösterilebilir:
•“tuğgeneral ’ den orgeneral ’ e” kadar sıralanan “general”
rütbeleri;
• “teğmen ’den binbaşı ’na” kadar sıralanan “subay” rütbeleri;
• “astsubay çavuş ’ tan astsubay kıdemli başçavuş ’a” kadar
sıralanan “astsubay” rütbeleri
• “onbaşı ’ ndan kademeli uzman çavuş ’ a” kadar sıralanan “
erbaş ” rütbeleri olarak belirtilebilir.
13. Bu rütbe sınıfı, aslında “subay ” sınıfı içerisinde
olmakla birlikte, Albay’dan sonra sadece “kurmay”
olanların yükselebildikleri bir rütbe grubudur. Ordu,
kolordu ve tugay komutanlıkları gibi görevlerde
bulunan generallere ait rütbeler , aşağıda
gösterilmiştir.
GENERAL RÜTBELERİ
14.
15. Subay Rütbeleri
Temel olarak kara, deniz veya hava harp
okullarından veya GATA’dan mezun olunarak göreve
başlanan subaylığa, lisans mezunları da “sözleşmeli
subay” olarak katılabilmektedir. Ayrıca lisans
mezunları, ordudaki ihtiyacı karşılamak üzere
ülkenin çeşitli yerlerinde “yedek subay” (asteğmen)
olarak görevlendirilebilmektedir. “Binbaşı, yarbay
ve albay” subaylar içerisinde “üst subay” sınıfında
bulunurlar.
SUBAY RÜTBELERİ
16.
17. Astsubay meslek yüksek okullarından mezun olarak,
askeriyede bakım, sevk, emir-komuta ve muharebe
gibi çeşitli görevlerde bulunan askerlere astsubay
denir. Astsubaylık, subaylık ile erbaşlık arasındaki
rütbeleri kapsar.Türkiye Cumhuriyeti’ndeki askeri
personelin büyük kısmını oluşturan astsubaylar
eğitim, sevk ve idare konularında subaylara
yardımcı olan askerlerdir.
ASTSUBAY RÜTBELERİ
18.
19. Türk Silahlı Kuvvetleri’nde görev yapan erler ile
astsubaylar arasında bulunan rütbe sınıfına
“erbaş” denir. Erbaş grubu, hem askeri personel
olarak görev yapan uzman çavuşları hem de
emir-komuta görevinde bulunan ve sınavla
seçilen onbaşı ve çavuşları kapsar.
ERBAŞ RÜTBELERİ
