SlideShare a Scribd company logo
1 of 13
Download to read offline
Niniejsza darmowa publikacja zawiera jedynie fragment
                      pełnej wersji całej publikacji.

Aby przeczytać ten tytuł w pełnej wersji kliknij tutaj.
Niniejsza publikacja może być kopiowana, oraz dowolnie
rozprowadzana tylko i wyłącznie w formie dostarczonej przez
NetPress Digital Sp. z o.o., operatora sklepu na którym można
nabyć niniejszy tytuł w pełnej wersji. Zabronione są
jakiekolwiek zmiany w zawartości publikacji bez pisemnej zgody
NetPress oraz wydawcy niniejszej publikacji. Zabrania się jej
od-sprzedaży, zgodnie z regulaminem serwisu.
Pełna wersja niniejszej publikacji jest do nabycia w sklepie
internetowym e-booksweb.pl - Audiobooki, ksiązki audio,
e-booki .
SPIS TRE                                            I
             WYBRANE ZAGADNIENIA Z PRAWOZNAWSTWA
1. DEFINICJA PRAWA __________________________________________________________ 11
1.1. PRAWO A INNE SYSTEMY NORM __________________________________________________ 16
1.2. PRAWORZ5DNO67 _____________________________________________________________ 23
2. PRZEPIS PRAWA _____________________________________________________________ 27
2.1. PRZEPIS PRAWNY A NORMA PRAWNA ______________________________________________ 29
        2.1.1. BUDOWA PRZEPISU PRAWA _______________________________________________ 31
        2.1.2. RODZAJE PRZEPISÓW____________________________________________________ 37
3. TWORZENIE PRAWA_________________________________________________________ 43
3.1. STANOWI ENI E PRAWA __________________________________________________________ 43
        3.1.1. KONSTYTUCJA ________________________________________________________ 45
        3.1.2. USTAWA _____________________________________________________________ 46
        3.1.3. UMOWA MIHDZYNARODOWA______________________________________________ 53
        3.1.4. ROZPORZIDZENIE ______________________________________________________ 55
        3.1.5. AKT Y PRAWA MIEJSCOWEGO ______________________________________________ 56

                      ELEMENTY PRAWA CYWILNEGO
CZ867 OGÓLNA
1. STOSUNEK PRAWNY _________________________________________________________ 65
1.1. POJ8CI E STOSUNKU PRAWNEGO __________________________________________________ 65
1.2. POJ8CI E FAKTU PRAWNEGO _____________________________________________________ 69
        1.2.1. RODZAJE FAKTÓW PRAWNYCH ____________________________________________ 71
1.3. ELEMENTY STOSUNKU PRAWNEGO ________________________________________________ 74
        1.3.1. P ODMIOT STOSUNKU PRAWNEGO ___________________________________________ 74
                 1.3.1.1. OSOBY FIZYCZNE_______________________________________________ 75
                 1.3.1.2. OSOBY PRAWNE________________________________________________ 81
                 1.3.1.3. „UNOMNE” OSOBY PRAWNE_______________________________________ 83
        1.3.2. P RZEDMIOTY STOSUNKÓW PRAWNYCH ______________________________________ 84
        1.3.3. T REPQ STOSUNKU PRAWNEGO _____________________________________________ 85
        1.3.4. P RAWO PODMIOTOWE ___________________________________________________ 86
2. PRZEDMIOTY STOSUNKÓW CYWILNOPRAWNYCH ___________________________ 89
2.1. POJ8CI E RZECZY ______________________________________________________________ 89
2.2. KLASYFIKACJ A RZECZY__________________________________________________________ 92
        2.2.1. RZECZY RUCHOME I NIERUCHOME__________________________________________ 92
        2.2.2. RZECZY OZNACZONE CO DO GATUNKU I TORSAMOPCI ___________________________ 95
2.3. CZ86CI SK>ADOWE ____________________________________________________________ 97
2.4. PRZYNALE?NO6CI _____________________________________________________________ 99
2.5. PO?YTKI ___________________________________________________________________ 101
3. PRZEDMIOTY NIEMATERIALNE_____________________________________________ 103
3.1. DOBRA INTELEKTUALNE _______________________________________________________ 103
3.2. ENERGIA ___________________________________________________________________ 104
3.3. DOBRA OSOBISTE ____________________________________________________________ 105
3.4. PIENI5DZE __________________________________________________________________ 105
3.5. PAPIERY WARTO6CIOWE_______________________________________________________ 106
3.6. PRZEDSI 8BIORSTWO __________________________________________________________ 106
3.7. GOSPODARSTWO ROLNE _______________________________________________________ 107
4. CZYNNO6CI PRAWNE_______________________________________________________ 108
4.1. O6WIADCZENI E WOLI _________________________________________________________ 112
        4.1.1. WADY OPWIADCZENIA WOLI _____________________________________________ 114
4.3. FORMA CZYNNO6CI PRAWNEJ ___________________________________________________ 122
5. PRZEDSTAWICIELSTWO ____________________________________________________ 127
6. PRZEDAWNIENIE ROSZCZE@ _______________________________________________ 130


PRAWO RZECZOWE
1. POJ8CIE PRAWA RZECZOWEGO ____________________________________________ 135
2. PRAWO W>ASNO6CI ________________________________________________________ 136
2.1. WSPÓ>W>ASNO67 ____________________________________________________________ 138
2.2. NABYCIE I UTRATA W>ASNO6CI _________________________________________________ 140
3. U?YTKOWANIE WIECZYSTE ________________________________________________ 146
4. OGRANICZONE PRAWA RZECZOWE ________________________________________ 149
4.1. POJ8CI E OGRANICZONYCH PRAW RZECZOWYCH ____________________________________ 149
       4.1.1. URYTKOWANIE _______________________________________________________ 151
       4.1.2. SNUREBNOPQ_________________________________________________________ 153
       4.1.3. HIPOTEKA___________________________________________________________ 156
       4.1.4. ZASTAW ____________________________________________________________ 163
5. POSIADANIE _______________________________________________________________ 169

ELEMENTY CZ86CI OGÓLNEJ ZOBOWI5ZA@
1. ISTOTA ZOBOWI5ZANIA____________________________________________________ 175
2. WIELKO67 D>U?NIKÓW I WIERZYCIELI ___________________________________ 178
3. POWSTANIE ZOBOWI5ZA@ Z UMÓW ________________________________________ 183
4. CZYNY NIEDOZWOLONE ___________________________________________________ 190
4.1. UWAGI OGÓLNE _____________________________________________________________ 190
4.2. ZASADA WINY _______________________________________________________________ 193
4.3. ZASADA RYZYKA _____________________________________________________________ 197
4.4. ZASADA S>USZNO6CI __________________________________________________________ 198
5. WYKONANIE ZOBOWI5ZA@ ________________________________________________ 200
6. SKUTKI NIEWYKONANIA ZOBOWI5ZA@ ____________________________________ 204
Uwagi wst pne
   W dzisiejszym &wiecie prawo jest jednym z g ównych regulatorów )ycia
spo ecznego a to oznacza, )e jego znajomo&* jest wr+cz niezb+dna ka)-
demu cz onkowi spo ecze,stwa. Prawo towarzyszy nam stale, od chwili
narodzin a) do &mierci. Spe nia ogromn/ (czasem mo)e nawet zbyt du)/)
rol+ zarówno w )yciu zawodowym jak i prywatnym ka)dego z nas. Znajo-
mo&* problematyki prawnej jest zw aszcza niezb+dna tym, którzy pragn/
znale3* zatrudnienie w administracji publicznej, a tak)e w sferze politycznej
b/d3 gospodarczej. Z tych te) powodów program zdecydowanej wi+kszo&ci
uczelni wy)szych obejmuje – w w+)szym lub szerszym zakresie – nauk+
podstawowych dziedzin prawa.
   Seria Prawo dla nieprawników – a w niej pierwszy wolumin Elementy
prawoznawstwa i prawa cywilnego – jest adresowana do studentów wszyst-
kich uczelni o charakterze nieprawniczym po to, aby u atwi* im opanowanie
materia u i zdawanie egzaminów z, przynajmniej cz+&ci, obowi/zuj/cych ich
zagadnie, prawnych. Mo)e ona pomóc równie) i tym, którzy z problematyk/
prawn/ stykaj/ si+ w pracy zawodowej, a nie maj/ prawniczego wykszta ce-
nia, a wi+c dyrektorom, kierownikom, mened)erom, itp. Seria b+dzie obej-
mowa* kilka woluminów. Nast+pny, który uka)e si+ niebawem, b+dzie po-
&wi+cony wybranym elementom prawa gospodarczego i handlowego.
    Z w asnego do&wiadczenia dydaktycznego wiem, )e studenci, zw asz-
cza kierunków nieprawniczych, maj/ trudno&ci z opanowaniem terminologii
w a&ciwej dla podr+czników z prawa, dlatego te) stara em si+ prezentowa*
materia mo)liwie prosto i zrozumiale. Z tego te) powodu ograniczy em
liczb+ odsy aczy do 3róde do niezb+dnego minimum, za co z góry przepra-
szam autorów, których my&li i pogl/dy wykorzysta em. Mam jednak)e na-
dziej+, )e tym razem „cel u&wi+ci &rodki” to znaczy, )e publikacja któr/ od-
daj+ do waszych r/k pomo)e wam przebrn/* przez, nie ukrywajmy, wcale
nie atw/ problematyk+ prawa cywilnego i sprawi, )e egzaminy z tego
przedmiotu przestan/ by* zmor/ kolejnych sesji.


                                                      Roma,ski Romuald
1.
                        Definicja prawa


   Przyst+puj/c do rozwa)a, nad prawem nie sposób pomin/* jego zwi/z-
ków z pa,stwem. Przytaczanie bardzo licznych definicji pa,stwa oczywi-
&cie przekracza oby za o)one ramy niniejszej pracy, ograniczmy si+ wi+c
na razie do stwierdzenie, )e: pa stwo jest to organizacja spo eczna, te-
rytorialna i globalna.
   Jak ka)da du)a organizacja, pa,stwo musi by* wyposa)one w odpo-
wiedni aparat oraz w odpowiednie instrumenty umo)liwiaj/ce z jednej stro-
ny prawid owe funkcjonowanie tego) aparatu, a z drugiej okre&laj/ce grani-
ce praw i obowi/zków wszystkich osób zamieszkuj/cych terytorium pa,-
stwa – zarówno jego obywateli, jak i cudzoziemców.
   Takim w a&nie instrumentem umo)liwiaj/cym prawid owe funkcjonowa-
nie ca ego pa,stwa jest prawo rozumiane jako: 1




1
    Kompetentnych w tym sensie, )e uprawnionych do ich wydawania.
12                       Elementy prawoznawstwa i prawa cywilnego


   Zanim jednak zaproponujemy bardziej szczegó ow/ definicj+ prawa mu-
simy jeszcze wprowadzi* i wyja&ni* dwa dodatkowe elementy. Przede
wszystkim musimy zwróci* uwag+, i) mog/ istnie* regu y indywidualne
i generalne.
    Z regu indywidualn mamy do czynienia wówczas, gdy jest ona ad-
resowana do konkretnego, wskazanego co do to)samo&ci adresata (np.
Jan Kowalski jest zobowi/zany w dniu 1 kwietnia 2004 stawi* si+ do jed-
nostki wojskowej). Nie nale)y jednak myli* tak poj+tych regu indywidual-
nych z regu ami adresowanymi do konkretnych organów pa,stwa, aczkol-
wiek w danym czasie mo)e istnie* fizycznie tylko jeden cz owiek pe ni/cy
t+ funkcj+. Nie s/ wi+c regu ami indywidualnymi regu y adresowane, np. do
Prezydenta RP, premiera, itp. Regu y te adresowane s/ bowiem do ka"dej
osoby, która funkcj% t% w danym momencie pe ni. W obecnej kadencji
osob/ t/ jest Lech Kaczy,ski, a w nast+pnej mo)e by* to kto& zupe nie in-
ny, kto jednak)e b+dzie musia podporz/dkowa* si+ tym samym regu om,
a wi+c b+dzie mia te same prawa i te same obowi zki.

   Natomiast regu y generalne, to regu y adresowane albo do wszystkich
ludzi (zazwyczaj zaczynaj/ si+ one wówczas od s ów „kto”, „ka)dy”, itd.)
albo tylko do pewnej kategorii adresatów. Adresaci ci s/ wówczas okre&lani
w przepisie prawa, który wprowadza dan/ regu +. Mog/ to by*, na przy-
k ad, )o nierze, studenci, d u)nicy lub kobiety (przyk adem mo)e by* prze-
pis art. 149 kk, który stanowi, )e: „Matka, która zabija dziecko w okresie
porodu pod wp ywem jego przebiegu, podlega karze pozbawienia wolno ci
od 3 miesi cy do lat 5”. W dalszych naszych rozwa)aniach interesowa*
nas b+d/ jedynie regu y generalne, gdy) jedynie one tworz/ prawo –
system prawa w danym pa,stwie.

   W praktyce wyró)nia si+ te) regu y konkretne lub abstrakcyjne.
W pierwszym przypadku b+dziemy mieli do czynienia z regu / odnosz/c/
si+ do jednej, niepowtarzalnej sytuacji, jednorazowego zachowania si+ ad-
resata (np. studenci II semestru Wydzia u Prawa Uniwersytetu Warszaw-
skiego stawi/ si+ w dniu 1 czerwca 2007 na egzamin z prawa cywilnego).
Natomiast regu y abstrakcyjne s/ to regu y przeznaczone do wielokrot-
nego stosowania, dotycz ce zachowa powtarzalnych, a wi%c takich,
które mog zdarzy( si% w nieokre)lonej z góry liczbie przypadków (np.
ka)dy student powinien przyst/pi* w trakcie sesji egzaminacyjnej do eg-
zaminów przewidzianych programem studiów).
Wybrane zagadnienia z prawoznawstwa                                      13


   Uwzgl+dniaj/c powy)sze elementy mo)emy wi+c nieco rozbudowa(
proponowan/ poprzednio definicj+ prawa stwierdzaj/c, )e:




   Roli prawa w pa,stwie nie sposób przeceni*. Okre&la ono nasze post+-
powanie nie tylko w relacjach z innymi lud3mi ale równie), co nale)y uzna*
za szczególnie istotne, w stosunkach z organami pa stwa. Sprawia
(a przynajmniej powinno sprawia*), )e decyzje tych)e organów winne by*
przewidywalne, pozbawione elementów samowoli. Winno zapewnia*
 ad i porz dek w pa,stwie i zapobiega* powstawaniu konfliktów spo-
 ecznych okre&laj/c z jednej strony granice wolno&ci i swobody zachowa,
jednostek, a z drugiej kompetencje organów w adzy i administracji publicz-
nej. A je&li mimo to, konflikty spo eczne pojawi yby si+, to wówczas przepi-
sy prawa winny przewidywa* sposoby rozwi/zywania sytuacji spornych.
    W dzisiejszym spo ecze,stwie konfliktów niestety nie brak, tote) bez re-
gulacyjnej roli prawa, za którym stoi si a przymusu pa,stwa, bardzo szybko
mog yby one doprowadzi* do zdominowania s abszych jednostek przez
silniejsze, do powstania poczucia krzywdy spo ecznej, buntów a wreszcie
do anarchii.
   Wyobra3my sobie, na przyk ad, )e nie istnieje przepis prawa pracy, sta-
nowi/cy, )e umowa o prac+ musi by* zawsze umow/ odp atn/, co ozna-
cza, )e nawet „dobrowolna” rezygnacja pracownika z wynagrodzenia jest
prawnie nieskuteczna. Mo)na by* pewnym, )e pewna, zapewne do&* spo-
ra cz+&* pracodawców, skorzysta aby z takiej mo)liwo&ci i wprowadzi aby
praktyk+ zawierania bezp atnych umów na okres próbny aby nast+pnie, po
okresie obowi/zywania takiej umowy, zwalnia* tych pracowników i zawie-
14                       Elementy prawoznawstwa i prawa cywilnego


ra* nowe, identyczne umowy, z nast+pnymi. Przy wysokim bezrobociu,
z jakim mamy obecnie do czynienia, i rozchwianiu rynku pracy, pracownik
pozbawiony ochrony prawnej i pomocy organów pa,stwa stoj/cego na
stra)y przestrzegania norm prawa pracy (Pa,stwowa Inspekcja Pracy i S/-
dy Pracy) móg by jedynie liczy* na ask+ i dobr/ wol+ pracodawcy.
   Przyk ady tego rodzaju mo)na by mno)y* w niesko,czono&*, si+gaj/c
równie) do innych dziedzin )ycia spo ecznego i innych ga +zi prawa, cho-
cia)by do prawa karnego, gospodarczego, cywilnego (jak cz+sto na przy-
k ad mogliby&my liczy* na zwrot po)yczki gdyby nie s/dy cywilne i egzeku-
cja komornicza?). Dlatego te" wszelkie praktyki zmierzaj ce do os a-
biania roli prawa w pa stwie jak i os abienia roli samego pa stwa jako
organizacji nale"y uzna( za praktyki szkodliwe dla obywateli tego"
pa stwa.

   Nie oznacza to oczywi&cie, )e pa,stwo winno stara* si+ zbyt szczegó-
 owo regulowa* )ycie i post+powanie swych obywateli w drodze „nadregu-
lacji” prawnych. Praktyki takie, niestety zauwa)alne w naszym pa,stwie,
(cho* nie tylko), nale)y uzna* równie) za szkodliwe. Przyk adem takich
absurdalnych regulacji mo)e by* chocia)by wydany przez burmistrza
Le Lavandou na Lazurowym Wybrze)u (Francja) zakaz umierania w tym
mie)cie obowi/zuj/cy te osoby, które nie maj/ wykupionego miejsca na
miejscowym cmentarzu, a mimo to chcia yby by* w tej miejscowo&ci po-
chowane.

   Prawo powinno wi+c zapewnia* bezpiecze stwo wszystkim, którzy po-
st+puj/ zgodnie z jego normami, zapewnia* im respektowanie ich praw bez
konieczno&ci odwo ywania si+ do „samopomocy”, co nale)y rozumie* jako
konieczno&* wymuszania si / respektowania w asnych praw, a co w kon-
sekwencji prowadzi oby do samos/dów, „wendetty”, a tym samym do total-
nej anarchii w której bezwzgl+dn/ racj+ mia yby zawsze jednostki silniej-
sze. Tak zanarchizowane i zatomizowane spo ecze,stwo nie mog oby zbyt
d ugo przetrwa*. Tym, którzy maj/ jakie& w/tpliwo&ci, co do s uszno&ci tej
tezy, proponuj+ si+gn/* do historii I Rzeczpospolitej zako,czonej, jak pa-
mi+tamy, rozbiorami i zag ad/ pa,stwa. Zadecydowa a wówczas o tym
g ównie s abo)( pa stwa (wyra"aj ca si% s abo)ci w adzy wykonaw-
czej), niedorozwój administracji i s abo)( prawa, którego prawd+ mó-
wi/c nie mia kto stanowi* gdy ka)dy sejm móg by* zerwany przez liberum
veto.
Wybrane zagadnienia z prawoznawstwa                                      15


   Prawo jest obecne w naszym )yciu, dos ownie i bez przesady, nieustan-
nie i wci/), od chwili naszego urodzenia – a nawet wcze&niej, ju) od chwili
pocz+cia dziecka – gdy) to prawo (na równi z normami moralnymi) chroni
p ód ludzki przed przerwaniem jego rozwoju (zakaz aborcji) i przyznaje mu
szereg praw, jak na przyk ad prawo do spadku (gdy) dziecko pocz+te mo)e
sta* si+ spadkobierc/) – a) do &mierci. Towarzyszy nam zarówno w spra-
wach wa)nych, o znaczeniu kluczowym, jak i drobnych, wr+cz niezauwa-
)alnych (kupuj/c np. pras+ codzienn/, bu ki, chleb, itp. zawieramy przecie)
umow+ kupna–sprzeda)y regulowan/ przez prawo cywilne z wszelkimi
konsekwencjami tej regulacji i dlatego sprzedawca nie mo)e bezkarnie za-
oferowa* nam towaru nie&wie)ego, niezdatnego do u)ytku, krótko mówi/c
– niezgodnego z umow/).
   Ta wszechobecno&* prawa w naszym )yciu i w funkcjonowaniu pa,stwa
powoduje, )e istotna staje si+ nie tylko strona formalna tworzenia prawa
ale równie), a mo)e nawet przede wszystkim, jego tre)(. Prawo stanowio-
ne przez organa pa,stwa mo)e by* bowiem s uszne i sprawiedliwe (s yn-
ny filozof staro)ytno&ci Cyceron napisa ongi, )e: „[...] pocz/tek prawa sta-
nowionego wywodzi* nale)y z prawa przyrodzonego; ono bowiem jest
istot/ natury, a zarazem my&l/ i rozumem m+drca, tudzie) miernikiem
sprawiedliwo&ci i niesprawiedliwo&ci”.) a mo)e by* te) z e, niesprawiedli-
we, niegodziwe, a nawet wr%cz zbrodnicze (dobry przyk ad stanowi
w tym wzgl+dzie ustawodawstwo III Rzeszy Niemieckiej zak adaj/ce eks-
terminacj+ z powodów rasowych ca ych narodów, dopuszczaj/ce stosowanie
tortur, wykonywanie wyroków &mierci bez s/du, masowe egzekucje, itp.).
   W jednym i drugim przypadku normy prawne b+d/ stosowane i wykony-
wane gdy) stoi za nimi autorytet i si a pa,stwa, jednak)e w tym drugim
przypadku na pewno nie b+d/ one spe nia* tych zada, spo ecznych, o któ-
rych wspominali&my. Podobnie zreszt/ jak nie b+dzie spe nia* wymogów
sprawiedliwo&ci norma prawna nakazuj/ca p acenie, np. 92% podatku do-
chodowego. B+dzie ona oczywi&cie legalna je&li b+dzie ustanowiona przez
upowa)niony do tego organ ale nie b+dzie legitymowalna gdy) b+dzie
sta a w ra)/cej sprzeczno&ci z naszym poj+ciem sprawiedliwo&ci.
   Tak oto doszli&my do nast+pnego, bardzo wa)nego tematu naszych
rozwa)a, a mianowicie do zwi zków prawa z moralno)ci .
Niniejsza darmowa publikacja zawiera jedynie fragment
                      pełnej wersji całej publikacji.

Aby przeczytać ten tytuł w pełnej wersji kliknij tutaj.
Niniejsza publikacja może być kopiowana, oraz dowolnie
rozprowadzana tylko i wyłącznie w formie dostarczonej przez
NetPress Digital Sp. z o.o., operatora sklepu na którym można
nabyć niniejszy tytuł w pełnej wersji. Zabronione są
jakiekolwiek zmiany w zawartości publikacji bez pisemnej zgody
NetPress oraz wydawcy niniejszej publikacji. Zabrania się jej
od-sprzedaży, zgodnie z regulaminem serwisu.
Pełna wersja niniejszej publikacji jest do nabycia w sklepie
internetowym e-booksweb.pl - Audiobooki, ksiązki audio,
e-booki .

More Related Content

Similar to Elementy prawoznawstwa i prawa cywilnego - ebook

Zarządzanie pracą - ebook
Zarządzanie pracą - ebookZarządzanie pracą - ebook
Zarządzanie pracą - ebooke-booksweb.pl
 
Stosowanie prawa podatkowego - ebook
Stosowanie prawa podatkowego - ebookStosowanie prawa podatkowego - ebook
Stosowanie prawa podatkowego - ebooke-booksweb.pl
 
Stosowanie zasad ekonomii, przepisów BHP i przepisów prawa w działalności ma...
Stosowanie zasad ekonomii,  przepisów BHP i przepisów prawa w działalności ma...Stosowanie zasad ekonomii,  przepisów BHP i przepisów prawa w działalności ma...
Stosowanie zasad ekonomii, przepisów BHP i przepisów prawa w działalności ma...Szymon Konkol - Publikacje Cyfrowe
 
Forex 3-strategie-i-systemy-transakcyjne
Forex 3-strategie-i-systemy-transakcyjneForex 3-strategie-i-systemy-transakcyjne
Forex 3-strategie-i-systemy-transakcyjnePrzemysław Wolny
 
Ewd Specyfikacja We Wy 2 1[1]
Ewd Specyfikacja We Wy 2 1[1]Ewd Specyfikacja We Wy 2 1[1]
Ewd Specyfikacja We Wy 2 1[1]guest8258af12
 

Similar to Elementy prawoznawstwa i prawa cywilnego - ebook (6)

Zarządzanie pracą - ebook
Zarządzanie pracą - ebookZarządzanie pracą - ebook
Zarządzanie pracą - ebook
 
Stosowanie prawa podatkowego - ebook
Stosowanie prawa podatkowego - ebookStosowanie prawa podatkowego - ebook
Stosowanie prawa podatkowego - ebook
 
Stosowanie zasad ekonomii, przepisów BHP i przepisów prawa w działalności ma...
Stosowanie zasad ekonomii,  przepisów BHP i przepisów prawa w działalności ma...Stosowanie zasad ekonomii,  przepisów BHP i przepisów prawa w działalności ma...
Stosowanie zasad ekonomii, przepisów BHP i przepisów prawa w działalności ma...
 
Podejmowanie działalności gospodarczej
Podejmowanie działalności gospodarczejPodejmowanie działalności gospodarczej
Podejmowanie działalności gospodarczej
 
Forex 3-strategie-i-systemy-transakcyjne
Forex 3-strategie-i-systemy-transakcyjneForex 3-strategie-i-systemy-transakcyjne
Forex 3-strategie-i-systemy-transakcyjne
 
Ewd Specyfikacja We Wy 2 1[1]
Ewd Specyfikacja We Wy 2 1[1]Ewd Specyfikacja We Wy 2 1[1]
Ewd Specyfikacja We Wy 2 1[1]
 

More from e-booksweb.pl

Jak zdobyć zielona kartę i wizy czasowe - ebook
Jak zdobyć zielona kartę i wizy czasowe - ebookJak zdobyć zielona kartę i wizy czasowe - ebook
Jak zdobyć zielona kartę i wizy czasowe - ebooke-booksweb.pl
 
Jak zachęcać do czytania. Minilekcje dla uczniów gimnazjum i liceum - ebook
Jak zachęcać do czytania. Minilekcje dla uczniów gimnazjum i liceum - ebookJak zachęcać do czytania. Minilekcje dla uczniów gimnazjum i liceum - ebook
Jak zachęcać do czytania. Minilekcje dla uczniów gimnazjum i liceum - ebooke-booksweb.pl
 
ABC emigranta - Honorata Chorąży-Przybysz - ebook
ABC emigranta - Honorata Chorąży-Przybysz - ebookABC emigranta - Honorata Chorąży-Przybysz - ebook
ABC emigranta - Honorata Chorąży-Przybysz - ebooke-booksweb.pl
 
Życie, sprawy i wędrówka do piekła doktora jana fausta - ebook
Życie, sprawy i wędrówka do piekła doktora jana fausta - ebookŻycie, sprawy i wędrówka do piekła doktora jana fausta - ebook
Życie, sprawy i wędrówka do piekła doktora jana fausta - ebooke-booksweb.pl
 
żYcie przed życiem, życie po życiu. Zaświaty w tradycjach niebiblijnych - ebook
żYcie przed życiem, życie po życiu. Zaświaty w tradycjach niebiblijnych - ebookżYcie przed życiem, życie po życiu. Zaświaty w tradycjach niebiblijnych - ebook
żYcie przed życiem, życie po życiu. Zaświaty w tradycjach niebiblijnych - ebooke-booksweb.pl
 
Zwielokrotnianie umysłu - ebook
Zwielokrotnianie umysłu - ebookZwielokrotnianie umysłu - ebook
Zwielokrotnianie umysłu - ebooke-booksweb.pl
 
Zrobię to dzisiaj! - Bartłomiej Popiel - ebook
Zrobię to dzisiaj! - Bartłomiej Popiel - ebookZrobię to dzisiaj! - Bartłomiej Popiel - ebook
Zrobię to dzisiaj! - Bartłomiej Popiel - ebooke-booksweb.pl
 
Zostań Kopernikiem! - Halina Gumowska - ebook
Zostań Kopernikiem! - Halina Gumowska - ebookZostań Kopernikiem! - Halina Gumowska - ebook
Zostań Kopernikiem! - Halina Gumowska - ebooke-booksweb.pl
 
Znaki i przepowiednie nadchodzącego końca świata - ebook
Znaki i przepowiednie nadchodzącego końca świata - ebookZnaki i przepowiednie nadchodzącego końca świata - ebook
Znaki i przepowiednie nadchodzącego końca świata - ebooke-booksweb.pl
 
Złote pocałunki. Opowieści niezwykłe - ebook
Złote pocałunki. Opowieści niezwykłe - ebookZłote pocałunki. Opowieści niezwykłe - ebook
Złote pocałunki. Opowieści niezwykłe - ebooke-booksweb.pl
 
Złodziejka pamięci - Krystyna Kofta - ebook
Złodziejka pamięci - Krystyna Kofta - ebookZłodziejka pamięci - Krystyna Kofta - ebook
Złodziejka pamięci - Krystyna Kofta - ebooke-booksweb.pl
 
Zdobycie sandomierza (rok 1809) - Walery Przyborowski - ebook
Zdobycie sandomierza (rok 1809) - Walery Przyborowski - ebookZdobycie sandomierza (rok 1809) - Walery Przyborowski - ebook
Zdobycie sandomierza (rok 1809) - Walery Przyborowski - ebooke-booksweb.pl
 
Zbuduj trwałą i szczęśliwą przyjaźń - Anna Grabka - ebook
Zbuduj trwałą i szczęśliwą przyjaźń - Anna Grabka - ebookZbuduj trwałą i szczęśliwą przyjaźń - Anna Grabka - ebook
Zbuduj trwałą i szczęśliwą przyjaźń - Anna Grabka - ebooke-booksweb.pl
 
Zakłady sportowe i bukmacherskie kontra multilotek - ebook
Zakłady sportowe i bukmacherskie kontra multilotek - ebookZakłady sportowe i bukmacherskie kontra multilotek - ebook
Zakłady sportowe i bukmacherskie kontra multilotek - ebooke-booksweb.pl
 
Zagadki ludzkiej natury huna - tajemna wiedza kahunów, hipnoza, duchy, zjawy,...
Zagadki ludzkiej natury huna - tajemna wiedza kahunów, hipnoza, duchy, zjawy,...Zagadki ludzkiej natury huna - tajemna wiedza kahunów, hipnoza, duchy, zjawy,...
Zagadki ludzkiej natury huna - tajemna wiedza kahunów, hipnoza, duchy, zjawy,...e-booksweb.pl
 
Wypełnianie dokumentów ZUS - ebook
Wypełnianie dokumentów ZUS - ebookWypełnianie dokumentów ZUS - ebook
Wypełnianie dokumentów ZUS - ebooke-booksweb.pl
 
Wymiar i rozkład czasu pracy - ebook
Wymiar i rozkład czasu pracy - ebookWymiar i rozkład czasu pracy - ebook
Wymiar i rozkład czasu pracy - ebooke-booksweb.pl
 
Warsztaty edukacji twórczej. Jak rozwijać osobowość przez sztukę. Program int...
Warsztaty edukacji twórczej. Jak rozwijać osobowość przez sztukę. Program int...Warsztaty edukacji twórczej. Jak rozwijać osobowość przez sztukę. Program int...
Warsztaty edukacji twórczej. Jak rozwijać osobowość przez sztukę. Program int...e-booksweb.pl
 
Warsztaty edukacji teatralnej - ebook
Warsztaty edukacji teatralnej - ebookWarsztaty edukacji teatralnej - ebook
Warsztaty edukacji teatralnej - ebooke-booksweb.pl
 
Udręczeni przez demony. Opowieści o szatańskim zniewoleniu - ebook
Udręczeni przez demony. Opowieści o szatańskim zniewoleniu - ebookUdręczeni przez demony. Opowieści o szatańskim zniewoleniu - ebook
Udręczeni przez demony. Opowieści o szatańskim zniewoleniu - ebooke-booksweb.pl
 

More from e-booksweb.pl (20)

Jak zdobyć zielona kartę i wizy czasowe - ebook
Jak zdobyć zielona kartę i wizy czasowe - ebookJak zdobyć zielona kartę i wizy czasowe - ebook
Jak zdobyć zielona kartę i wizy czasowe - ebook
 
Jak zachęcać do czytania. Minilekcje dla uczniów gimnazjum i liceum - ebook
Jak zachęcać do czytania. Minilekcje dla uczniów gimnazjum i liceum - ebookJak zachęcać do czytania. Minilekcje dla uczniów gimnazjum i liceum - ebook
Jak zachęcać do czytania. Minilekcje dla uczniów gimnazjum i liceum - ebook
 
ABC emigranta - Honorata Chorąży-Przybysz - ebook
ABC emigranta - Honorata Chorąży-Przybysz - ebookABC emigranta - Honorata Chorąży-Przybysz - ebook
ABC emigranta - Honorata Chorąży-Przybysz - ebook
 
Życie, sprawy i wędrówka do piekła doktora jana fausta - ebook
Życie, sprawy i wędrówka do piekła doktora jana fausta - ebookŻycie, sprawy i wędrówka do piekła doktora jana fausta - ebook
Życie, sprawy i wędrówka do piekła doktora jana fausta - ebook
 
żYcie przed życiem, życie po życiu. Zaświaty w tradycjach niebiblijnych - ebook
żYcie przed życiem, życie po życiu. Zaświaty w tradycjach niebiblijnych - ebookżYcie przed życiem, życie po życiu. Zaświaty w tradycjach niebiblijnych - ebook
żYcie przed życiem, życie po życiu. Zaświaty w tradycjach niebiblijnych - ebook
 
Zwielokrotnianie umysłu - ebook
Zwielokrotnianie umysłu - ebookZwielokrotnianie umysłu - ebook
Zwielokrotnianie umysłu - ebook
 
Zrobię to dzisiaj! - Bartłomiej Popiel - ebook
Zrobię to dzisiaj! - Bartłomiej Popiel - ebookZrobię to dzisiaj! - Bartłomiej Popiel - ebook
Zrobię to dzisiaj! - Bartłomiej Popiel - ebook
 
Zostań Kopernikiem! - Halina Gumowska - ebook
Zostań Kopernikiem! - Halina Gumowska - ebookZostań Kopernikiem! - Halina Gumowska - ebook
Zostań Kopernikiem! - Halina Gumowska - ebook
 
Znaki i przepowiednie nadchodzącego końca świata - ebook
Znaki i przepowiednie nadchodzącego końca świata - ebookZnaki i przepowiednie nadchodzącego końca świata - ebook
Znaki i przepowiednie nadchodzącego końca świata - ebook
 
Złote pocałunki. Opowieści niezwykłe - ebook
Złote pocałunki. Opowieści niezwykłe - ebookZłote pocałunki. Opowieści niezwykłe - ebook
Złote pocałunki. Opowieści niezwykłe - ebook
 
Złodziejka pamięci - Krystyna Kofta - ebook
Złodziejka pamięci - Krystyna Kofta - ebookZłodziejka pamięci - Krystyna Kofta - ebook
Złodziejka pamięci - Krystyna Kofta - ebook
 
Zdobycie sandomierza (rok 1809) - Walery Przyborowski - ebook
Zdobycie sandomierza (rok 1809) - Walery Przyborowski - ebookZdobycie sandomierza (rok 1809) - Walery Przyborowski - ebook
Zdobycie sandomierza (rok 1809) - Walery Przyborowski - ebook
 
Zbuduj trwałą i szczęśliwą przyjaźń - Anna Grabka - ebook
Zbuduj trwałą i szczęśliwą przyjaźń - Anna Grabka - ebookZbuduj trwałą i szczęśliwą przyjaźń - Anna Grabka - ebook
Zbuduj trwałą i szczęśliwą przyjaźń - Anna Grabka - ebook
 
Zakłady sportowe i bukmacherskie kontra multilotek - ebook
Zakłady sportowe i bukmacherskie kontra multilotek - ebookZakłady sportowe i bukmacherskie kontra multilotek - ebook
Zakłady sportowe i bukmacherskie kontra multilotek - ebook
 
Zagadki ludzkiej natury huna - tajemna wiedza kahunów, hipnoza, duchy, zjawy,...
Zagadki ludzkiej natury huna - tajemna wiedza kahunów, hipnoza, duchy, zjawy,...Zagadki ludzkiej natury huna - tajemna wiedza kahunów, hipnoza, duchy, zjawy,...
Zagadki ludzkiej natury huna - tajemna wiedza kahunów, hipnoza, duchy, zjawy,...
 
Wypełnianie dokumentów ZUS - ebook
Wypełnianie dokumentów ZUS - ebookWypełnianie dokumentów ZUS - ebook
Wypełnianie dokumentów ZUS - ebook
 
Wymiar i rozkład czasu pracy - ebook
Wymiar i rozkład czasu pracy - ebookWymiar i rozkład czasu pracy - ebook
Wymiar i rozkład czasu pracy - ebook
 
Warsztaty edukacji twórczej. Jak rozwijać osobowość przez sztukę. Program int...
Warsztaty edukacji twórczej. Jak rozwijać osobowość przez sztukę. Program int...Warsztaty edukacji twórczej. Jak rozwijać osobowość przez sztukę. Program int...
Warsztaty edukacji twórczej. Jak rozwijać osobowość przez sztukę. Program int...
 
Warsztaty edukacji teatralnej - ebook
Warsztaty edukacji teatralnej - ebookWarsztaty edukacji teatralnej - ebook
Warsztaty edukacji teatralnej - ebook
 
Udręczeni przez demony. Opowieści o szatańskim zniewoleniu - ebook
Udręczeni przez demony. Opowieści o szatańskim zniewoleniu - ebookUdręczeni przez demony. Opowieści o szatańskim zniewoleniu - ebook
Udręczeni przez demony. Opowieści o szatańskim zniewoleniu - ebook
 

Elementy prawoznawstwa i prawa cywilnego - ebook

  • 1.
  • 2. Niniejsza darmowa publikacja zawiera jedynie fragment pełnej wersji całej publikacji. Aby przeczytać ten tytuł w pełnej wersji kliknij tutaj. Niniejsza publikacja może być kopiowana, oraz dowolnie rozprowadzana tylko i wyłącznie w formie dostarczonej przez NetPress Digital Sp. z o.o., operatora sklepu na którym można nabyć niniejszy tytuł w pełnej wersji. Zabronione są jakiekolwiek zmiany w zawartości publikacji bez pisemnej zgody NetPress oraz wydawcy niniejszej publikacji. Zabrania się jej od-sprzedaży, zgodnie z regulaminem serwisu. Pełna wersja niniejszej publikacji jest do nabycia w sklepie internetowym e-booksweb.pl - Audiobooki, ksiązki audio, e-booki .
  • 3.
  • 4. SPIS TRE I WYBRANE ZAGADNIENIA Z PRAWOZNAWSTWA 1. DEFINICJA PRAWA __________________________________________________________ 11 1.1. PRAWO A INNE SYSTEMY NORM __________________________________________________ 16 1.2. PRAWORZ5DNO67 _____________________________________________________________ 23 2. PRZEPIS PRAWA _____________________________________________________________ 27 2.1. PRZEPIS PRAWNY A NORMA PRAWNA ______________________________________________ 29 2.1.1. BUDOWA PRZEPISU PRAWA _______________________________________________ 31 2.1.2. RODZAJE PRZEPISÓW____________________________________________________ 37 3. TWORZENIE PRAWA_________________________________________________________ 43 3.1. STANOWI ENI E PRAWA __________________________________________________________ 43 3.1.1. KONSTYTUCJA ________________________________________________________ 45 3.1.2. USTAWA _____________________________________________________________ 46 3.1.3. UMOWA MIHDZYNARODOWA______________________________________________ 53 3.1.4. ROZPORZIDZENIE ______________________________________________________ 55 3.1.5. AKT Y PRAWA MIEJSCOWEGO ______________________________________________ 56 ELEMENTY PRAWA CYWILNEGO CZ867 OGÓLNA 1. STOSUNEK PRAWNY _________________________________________________________ 65 1.1. POJ8CI E STOSUNKU PRAWNEGO __________________________________________________ 65 1.2. POJ8CI E FAKTU PRAWNEGO _____________________________________________________ 69 1.2.1. RODZAJE FAKTÓW PRAWNYCH ____________________________________________ 71 1.3. ELEMENTY STOSUNKU PRAWNEGO ________________________________________________ 74 1.3.1. P ODMIOT STOSUNKU PRAWNEGO ___________________________________________ 74 1.3.1.1. OSOBY FIZYCZNE_______________________________________________ 75 1.3.1.2. OSOBY PRAWNE________________________________________________ 81 1.3.1.3. „UNOMNE” OSOBY PRAWNE_______________________________________ 83 1.3.2. P RZEDMIOTY STOSUNKÓW PRAWNYCH ______________________________________ 84 1.3.3. T REPQ STOSUNKU PRAWNEGO _____________________________________________ 85 1.3.4. P RAWO PODMIOTOWE ___________________________________________________ 86 2. PRZEDMIOTY STOSUNKÓW CYWILNOPRAWNYCH ___________________________ 89 2.1. POJ8CI E RZECZY ______________________________________________________________ 89 2.2. KLASYFIKACJ A RZECZY__________________________________________________________ 92 2.2.1. RZECZY RUCHOME I NIERUCHOME__________________________________________ 92 2.2.2. RZECZY OZNACZONE CO DO GATUNKU I TORSAMOPCI ___________________________ 95 2.3. CZ86CI SK>ADOWE ____________________________________________________________ 97 2.4. PRZYNALE?NO6CI _____________________________________________________________ 99 2.5. PO?YTKI ___________________________________________________________________ 101 3. PRZEDMIOTY NIEMATERIALNE_____________________________________________ 103 3.1. DOBRA INTELEKTUALNE _______________________________________________________ 103
  • 5. 3.2. ENERGIA ___________________________________________________________________ 104 3.3. DOBRA OSOBISTE ____________________________________________________________ 105 3.4. PIENI5DZE __________________________________________________________________ 105 3.5. PAPIERY WARTO6CIOWE_______________________________________________________ 106 3.6. PRZEDSI 8BIORSTWO __________________________________________________________ 106 3.7. GOSPODARSTWO ROLNE _______________________________________________________ 107 4. CZYNNO6CI PRAWNE_______________________________________________________ 108 4.1. O6WIADCZENI E WOLI _________________________________________________________ 112 4.1.1. WADY OPWIADCZENIA WOLI _____________________________________________ 114 4.3. FORMA CZYNNO6CI PRAWNEJ ___________________________________________________ 122 5. PRZEDSTAWICIELSTWO ____________________________________________________ 127 6. PRZEDAWNIENIE ROSZCZE@ _______________________________________________ 130 PRAWO RZECZOWE 1. POJ8CIE PRAWA RZECZOWEGO ____________________________________________ 135 2. PRAWO W>ASNO6CI ________________________________________________________ 136 2.1. WSPÓ>W>ASNO67 ____________________________________________________________ 138 2.2. NABYCIE I UTRATA W>ASNO6CI _________________________________________________ 140 3. U?YTKOWANIE WIECZYSTE ________________________________________________ 146 4. OGRANICZONE PRAWA RZECZOWE ________________________________________ 149 4.1. POJ8CI E OGRANICZONYCH PRAW RZECZOWYCH ____________________________________ 149 4.1.1. URYTKOWANIE _______________________________________________________ 151 4.1.2. SNUREBNOPQ_________________________________________________________ 153 4.1.3. HIPOTEKA___________________________________________________________ 156 4.1.4. ZASTAW ____________________________________________________________ 163 5. POSIADANIE _______________________________________________________________ 169 ELEMENTY CZ86CI OGÓLNEJ ZOBOWI5ZA@ 1. ISTOTA ZOBOWI5ZANIA____________________________________________________ 175 2. WIELKO67 D>U?NIKÓW I WIERZYCIELI ___________________________________ 178 3. POWSTANIE ZOBOWI5ZA@ Z UMÓW ________________________________________ 183 4. CZYNY NIEDOZWOLONE ___________________________________________________ 190 4.1. UWAGI OGÓLNE _____________________________________________________________ 190 4.2. ZASADA WINY _______________________________________________________________ 193 4.3. ZASADA RYZYKA _____________________________________________________________ 197 4.4. ZASADA S>USZNO6CI __________________________________________________________ 198 5. WYKONANIE ZOBOWI5ZA@ ________________________________________________ 200 6. SKUTKI NIEWYKONANIA ZOBOWI5ZA@ ____________________________________ 204
  • 6. Uwagi wst pne W dzisiejszym &wiecie prawo jest jednym z g ównych regulatorów )ycia spo ecznego a to oznacza, )e jego znajomo&* jest wr+cz niezb+dna ka)- demu cz onkowi spo ecze,stwa. Prawo towarzyszy nam stale, od chwili narodzin a) do &mierci. Spe nia ogromn/ (czasem mo)e nawet zbyt du)/) rol+ zarówno w )yciu zawodowym jak i prywatnym ka)dego z nas. Znajo- mo&* problematyki prawnej jest zw aszcza niezb+dna tym, którzy pragn/ znale3* zatrudnienie w administracji publicznej, a tak)e w sferze politycznej b/d3 gospodarczej. Z tych te) powodów program zdecydowanej wi+kszo&ci uczelni wy)szych obejmuje – w w+)szym lub szerszym zakresie – nauk+ podstawowych dziedzin prawa. Seria Prawo dla nieprawników – a w niej pierwszy wolumin Elementy prawoznawstwa i prawa cywilnego – jest adresowana do studentów wszyst- kich uczelni o charakterze nieprawniczym po to, aby u atwi* im opanowanie materia u i zdawanie egzaminów z, przynajmniej cz+&ci, obowi/zuj/cych ich zagadnie, prawnych. Mo)e ona pomóc równie) i tym, którzy z problematyk/ prawn/ stykaj/ si+ w pracy zawodowej, a nie maj/ prawniczego wykszta ce- nia, a wi+c dyrektorom, kierownikom, mened)erom, itp. Seria b+dzie obej- mowa* kilka woluminów. Nast+pny, który uka)e si+ niebawem, b+dzie po- &wi+cony wybranym elementom prawa gospodarczego i handlowego. Z w asnego do&wiadczenia dydaktycznego wiem, )e studenci, zw asz- cza kierunków nieprawniczych, maj/ trudno&ci z opanowaniem terminologii w a&ciwej dla podr+czników z prawa, dlatego te) stara em si+ prezentowa* materia mo)liwie prosto i zrozumiale. Z tego te) powodu ograniczy em liczb+ odsy aczy do 3róde do niezb+dnego minimum, za co z góry przepra- szam autorów, których my&li i pogl/dy wykorzysta em. Mam jednak)e na- dziej+, )e tym razem „cel u&wi+ci &rodki” to znaczy, )e publikacja któr/ od- daj+ do waszych r/k pomo)e wam przebrn/* przez, nie ukrywajmy, wcale nie atw/ problematyk+ prawa cywilnego i sprawi, )e egzaminy z tego przedmiotu przestan/ by* zmor/ kolejnych sesji. Roma,ski Romuald
  • 7.
  • 8. 1. Definicja prawa Przyst+puj/c do rozwa)a, nad prawem nie sposób pomin/* jego zwi/z- ków z pa,stwem. Przytaczanie bardzo licznych definicji pa,stwa oczywi- &cie przekracza oby za o)one ramy niniejszej pracy, ograniczmy si+ wi+c na razie do stwierdzenie, )e: pa stwo jest to organizacja spo eczna, te- rytorialna i globalna. Jak ka)da du)a organizacja, pa,stwo musi by* wyposa)one w odpo- wiedni aparat oraz w odpowiednie instrumenty umo)liwiaj/ce z jednej stro- ny prawid owe funkcjonowanie tego) aparatu, a z drugiej okre&laj/ce grani- ce praw i obowi/zków wszystkich osób zamieszkuj/cych terytorium pa,- stwa – zarówno jego obywateli, jak i cudzoziemców. Takim w a&nie instrumentem umo)liwiaj/cym prawid owe funkcjonowa- nie ca ego pa,stwa jest prawo rozumiane jako: 1 1 Kompetentnych w tym sensie, )e uprawnionych do ich wydawania.
  • 9. 12 Elementy prawoznawstwa i prawa cywilnego Zanim jednak zaproponujemy bardziej szczegó ow/ definicj+ prawa mu- simy jeszcze wprowadzi* i wyja&ni* dwa dodatkowe elementy. Przede wszystkim musimy zwróci* uwag+, i) mog/ istnie* regu y indywidualne i generalne. Z regu indywidualn mamy do czynienia wówczas, gdy jest ona ad- resowana do konkretnego, wskazanego co do to)samo&ci adresata (np. Jan Kowalski jest zobowi/zany w dniu 1 kwietnia 2004 stawi* si+ do jed- nostki wojskowej). Nie nale)y jednak myli* tak poj+tych regu indywidual- nych z regu ami adresowanymi do konkretnych organów pa,stwa, aczkol- wiek w danym czasie mo)e istnie* fizycznie tylko jeden cz owiek pe ni/cy t+ funkcj+. Nie s/ wi+c regu ami indywidualnymi regu y adresowane, np. do Prezydenta RP, premiera, itp. Regu y te adresowane s/ bowiem do ka"dej osoby, która funkcj% t% w danym momencie pe ni. W obecnej kadencji osob/ t/ jest Lech Kaczy,ski, a w nast+pnej mo)e by* to kto& zupe nie in- ny, kto jednak)e b+dzie musia podporz/dkowa* si+ tym samym regu om, a wi+c b+dzie mia te same prawa i te same obowi zki. Natomiast regu y generalne, to regu y adresowane albo do wszystkich ludzi (zazwyczaj zaczynaj/ si+ one wówczas od s ów „kto”, „ka)dy”, itd.) albo tylko do pewnej kategorii adresatów. Adresaci ci s/ wówczas okre&lani w przepisie prawa, który wprowadza dan/ regu +. Mog/ to by*, na przy- k ad, )o nierze, studenci, d u)nicy lub kobiety (przyk adem mo)e by* prze- pis art. 149 kk, który stanowi, )e: „Matka, która zabija dziecko w okresie porodu pod wp ywem jego przebiegu, podlega karze pozbawienia wolno ci od 3 miesi cy do lat 5”. W dalszych naszych rozwa)aniach interesowa* nas b+d/ jedynie regu y generalne, gdy) jedynie one tworz/ prawo – system prawa w danym pa,stwie. W praktyce wyró)nia si+ te) regu y konkretne lub abstrakcyjne. W pierwszym przypadku b+dziemy mieli do czynienia z regu / odnosz/c/ si+ do jednej, niepowtarzalnej sytuacji, jednorazowego zachowania si+ ad- resata (np. studenci II semestru Wydzia u Prawa Uniwersytetu Warszaw- skiego stawi/ si+ w dniu 1 czerwca 2007 na egzamin z prawa cywilnego). Natomiast regu y abstrakcyjne s/ to regu y przeznaczone do wielokrot- nego stosowania, dotycz ce zachowa powtarzalnych, a wi%c takich, które mog zdarzy( si% w nieokre)lonej z góry liczbie przypadków (np. ka)dy student powinien przyst/pi* w trakcie sesji egzaminacyjnej do eg- zaminów przewidzianych programem studiów).
  • 10. Wybrane zagadnienia z prawoznawstwa 13 Uwzgl+dniaj/c powy)sze elementy mo)emy wi+c nieco rozbudowa( proponowan/ poprzednio definicj+ prawa stwierdzaj/c, )e: Roli prawa w pa,stwie nie sposób przeceni*. Okre&la ono nasze post+- powanie nie tylko w relacjach z innymi lud3mi ale równie), co nale)y uzna* za szczególnie istotne, w stosunkach z organami pa stwa. Sprawia (a przynajmniej powinno sprawia*), )e decyzje tych)e organów winne by* przewidywalne, pozbawione elementów samowoli. Winno zapewnia* ad i porz dek w pa,stwie i zapobiega* powstawaniu konfliktów spo- ecznych okre&laj/c z jednej strony granice wolno&ci i swobody zachowa, jednostek, a z drugiej kompetencje organów w adzy i administracji publicz- nej. A je&li mimo to, konflikty spo eczne pojawi yby si+, to wówczas przepi- sy prawa winny przewidywa* sposoby rozwi/zywania sytuacji spornych. W dzisiejszym spo ecze,stwie konfliktów niestety nie brak, tote) bez re- gulacyjnej roli prawa, za którym stoi si a przymusu pa,stwa, bardzo szybko mog yby one doprowadzi* do zdominowania s abszych jednostek przez silniejsze, do powstania poczucia krzywdy spo ecznej, buntów a wreszcie do anarchii. Wyobra3my sobie, na przyk ad, )e nie istnieje przepis prawa pracy, sta- nowi/cy, )e umowa o prac+ musi by* zawsze umow/ odp atn/, co ozna- cza, )e nawet „dobrowolna” rezygnacja pracownika z wynagrodzenia jest prawnie nieskuteczna. Mo)na by* pewnym, )e pewna, zapewne do&* spo- ra cz+&* pracodawców, skorzysta aby z takiej mo)liwo&ci i wprowadzi aby praktyk+ zawierania bezp atnych umów na okres próbny aby nast+pnie, po okresie obowi/zywania takiej umowy, zwalnia* tych pracowników i zawie-
  • 11. 14 Elementy prawoznawstwa i prawa cywilnego ra* nowe, identyczne umowy, z nast+pnymi. Przy wysokim bezrobociu, z jakim mamy obecnie do czynienia, i rozchwianiu rynku pracy, pracownik pozbawiony ochrony prawnej i pomocy organów pa,stwa stoj/cego na stra)y przestrzegania norm prawa pracy (Pa,stwowa Inspekcja Pracy i S/- dy Pracy) móg by jedynie liczy* na ask+ i dobr/ wol+ pracodawcy. Przyk ady tego rodzaju mo)na by mno)y* w niesko,czono&*, si+gaj/c równie) do innych dziedzin )ycia spo ecznego i innych ga +zi prawa, cho- cia)by do prawa karnego, gospodarczego, cywilnego (jak cz+sto na przy- k ad mogliby&my liczy* na zwrot po)yczki gdyby nie s/dy cywilne i egzeku- cja komornicza?). Dlatego te" wszelkie praktyki zmierzaj ce do os a- biania roli prawa w pa stwie jak i os abienia roli samego pa stwa jako organizacji nale"y uzna( za praktyki szkodliwe dla obywateli tego" pa stwa. Nie oznacza to oczywi&cie, )e pa,stwo winno stara* si+ zbyt szczegó- owo regulowa* )ycie i post+powanie swych obywateli w drodze „nadregu- lacji” prawnych. Praktyki takie, niestety zauwa)alne w naszym pa,stwie, (cho* nie tylko), nale)y uzna* równie) za szkodliwe. Przyk adem takich absurdalnych regulacji mo)e by* chocia)by wydany przez burmistrza Le Lavandou na Lazurowym Wybrze)u (Francja) zakaz umierania w tym mie)cie obowi/zuj/cy te osoby, które nie maj/ wykupionego miejsca na miejscowym cmentarzu, a mimo to chcia yby by* w tej miejscowo&ci po- chowane. Prawo powinno wi+c zapewnia* bezpiecze stwo wszystkim, którzy po- st+puj/ zgodnie z jego normami, zapewnia* im respektowanie ich praw bez konieczno&ci odwo ywania si+ do „samopomocy”, co nale)y rozumie* jako konieczno&* wymuszania si / respektowania w asnych praw, a co w kon- sekwencji prowadzi oby do samos/dów, „wendetty”, a tym samym do total- nej anarchii w której bezwzgl+dn/ racj+ mia yby zawsze jednostki silniej- sze. Tak zanarchizowane i zatomizowane spo ecze,stwo nie mog oby zbyt d ugo przetrwa*. Tym, którzy maj/ jakie& w/tpliwo&ci, co do s uszno&ci tej tezy, proponuj+ si+gn/* do historii I Rzeczpospolitej zako,czonej, jak pa- mi+tamy, rozbiorami i zag ad/ pa,stwa. Zadecydowa a wówczas o tym g ównie s abo)( pa stwa (wyra"aj ca si% s abo)ci w adzy wykonaw- czej), niedorozwój administracji i s abo)( prawa, którego prawd+ mó- wi/c nie mia kto stanowi* gdy ka)dy sejm móg by* zerwany przez liberum veto.
  • 12. Wybrane zagadnienia z prawoznawstwa 15 Prawo jest obecne w naszym )yciu, dos ownie i bez przesady, nieustan- nie i wci/), od chwili naszego urodzenia – a nawet wcze&niej, ju) od chwili pocz+cia dziecka – gdy) to prawo (na równi z normami moralnymi) chroni p ód ludzki przed przerwaniem jego rozwoju (zakaz aborcji) i przyznaje mu szereg praw, jak na przyk ad prawo do spadku (gdy) dziecko pocz+te mo)e sta* si+ spadkobierc/) – a) do &mierci. Towarzyszy nam zarówno w spra- wach wa)nych, o znaczeniu kluczowym, jak i drobnych, wr+cz niezauwa- )alnych (kupuj/c np. pras+ codzienn/, bu ki, chleb, itp. zawieramy przecie) umow+ kupna–sprzeda)y regulowan/ przez prawo cywilne z wszelkimi konsekwencjami tej regulacji i dlatego sprzedawca nie mo)e bezkarnie za- oferowa* nam towaru nie&wie)ego, niezdatnego do u)ytku, krótko mówi/c – niezgodnego z umow/). Ta wszechobecno&* prawa w naszym )yciu i w funkcjonowaniu pa,stwa powoduje, )e istotna staje si+ nie tylko strona formalna tworzenia prawa ale równie), a mo)e nawet przede wszystkim, jego tre)(. Prawo stanowio- ne przez organa pa,stwa mo)e by* bowiem s uszne i sprawiedliwe (s yn- ny filozof staro)ytno&ci Cyceron napisa ongi, )e: „[...] pocz/tek prawa sta- nowionego wywodzi* nale)y z prawa przyrodzonego; ono bowiem jest istot/ natury, a zarazem my&l/ i rozumem m+drca, tudzie) miernikiem sprawiedliwo&ci i niesprawiedliwo&ci”.) a mo)e by* te) z e, niesprawiedli- we, niegodziwe, a nawet wr%cz zbrodnicze (dobry przyk ad stanowi w tym wzgl+dzie ustawodawstwo III Rzeszy Niemieckiej zak adaj/ce eks- terminacj+ z powodów rasowych ca ych narodów, dopuszczaj/ce stosowanie tortur, wykonywanie wyroków &mierci bez s/du, masowe egzekucje, itp.). W jednym i drugim przypadku normy prawne b+d/ stosowane i wykony- wane gdy) stoi za nimi autorytet i si a pa,stwa, jednak)e w tym drugim przypadku na pewno nie b+d/ one spe nia* tych zada, spo ecznych, o któ- rych wspominali&my. Podobnie zreszt/ jak nie b+dzie spe nia* wymogów sprawiedliwo&ci norma prawna nakazuj/ca p acenie, np. 92% podatku do- chodowego. B+dzie ona oczywi&cie legalna je&li b+dzie ustanowiona przez upowa)niony do tego organ ale nie b+dzie legitymowalna gdy) b+dzie sta a w ra)/cej sprzeczno&ci z naszym poj+ciem sprawiedliwo&ci. Tak oto doszli&my do nast+pnego, bardzo wa)nego tematu naszych rozwa)a, a mianowicie do zwi zków prawa z moralno)ci .
  • 13. Niniejsza darmowa publikacja zawiera jedynie fragment pełnej wersji całej publikacji. Aby przeczytać ten tytuł w pełnej wersji kliknij tutaj. Niniejsza publikacja może być kopiowana, oraz dowolnie rozprowadzana tylko i wyłącznie w formie dostarczonej przez NetPress Digital Sp. z o.o., operatora sklepu na którym można nabyć niniejszy tytuł w pełnej wersji. Zabronione są jakiekolwiek zmiany w zawartości publikacji bez pisemnej zgody NetPress oraz wydawcy niniejszej publikacji. Zabrania się jej od-sprzedaży, zgodnie z regulaminem serwisu. Pełna wersja niniejszej publikacji jest do nabycia w sklepie internetowym e-booksweb.pl - Audiobooki, ksiązki audio, e-booki .