Koplopers Symposium 9 Nov 2010

KOPLOPERS ?!
VUURTORENPROJECTEN ?!
KOPLOPERSYMPOSIA ?!
VALORISATIE VAN OPEN RUIMTE ?!

26 januari
Josephine Green
Engaging with the future differently: from pyramids to pancakes

KOPLOPERS ?!
VUURTORENPROJECTEN ?!
KOPLOPERSSYMPOSIA ?!
VALORISATIE VAN OPEN RUIMTE ?!

Bas Van Der Veken
Philippe De Backer
Johan Van Den Bosch
Jasper Van Deurzen
Johny Geerinckx
Karl Van den Broeck

Landschap valoriseren: de
Kempen als kapitaal
Bas Van der Veken
Landschap valoriseren: de Kempen als kapitaal // Koplopers-symposium // 9 november 2010

‘In bovengenoemde landstreek (nl. Taxandria) ligt Campania (Kempen),
bestaande in ver uitgestrekte vlakten, die door de hitte van de zon verschroeid
zijn en helemaal ongeschikt voor enig menselijk ondernemen. De streek is vol
holen en schuilplaatsen van struikrovers, die met hun verdragend en scherp zicht,
over de kale vlakten, de vreemde reizigers zeer gemakkelijk in het oog krijgen’
Stephelinus, 1055 (Abdij van Sint-Truiden)

‘Van Lier naar Turnhout verandert het landschap van aanzien;
het is niet langer het vette, groene Vlaanderen; het is een
zandbank, een met as bedekte moeilijke weg, schraal gras,
dennenbossen, bosjes en eikenhakhout, heidevelden, hier en
daar een ven, wild en streng land, een soort Sologne. Ik heb in
die woestenij vier mijlen afgelegd zonder iemand anders te zien
dan een trappist die aan het ontginnen was, een triest werker op
een trieste akker. (...) De heide was oneindig en droog als een
vlakte in Oud-Castilië; de rossige, zondoorstoofde aarde vormde
hier en daar aan de horizon van die plotselinge kartelingen die
aan traptreden doen denken; geen toren in de verte, nauwelijks
een boom.’
(Victor Hugo, En Voyage. France et Belgique, 1837)

Waar de drie kronkelende Neten
een zilveren knoop leggen;
waar plots het spekbuikige,
overvloedhoornige Brabant
zich scheidt van ‘t mijmerend,
magere Kempenland,
… daar is het.
Felix Timmermans

KLEI
L E E M S T R E E K
zeezand en klei rivierzand
en grint
Arendonk
Mol
IJstijd 80 000 – 15 000 jaar (NO wind)
Maas
Demer
Schelde
Figuur: Karel Lhermitte

Foto’s: Maarten Jacobs

Eulogio Bordas
KUST
KUNSTSTEDEN
KEMPEN

1. Beleg in de troeven het landschap
> Open ruimte => stilte-economie
> Platteland => plattelandseconomie
> Natuur => natuureconomie
> Religieus erfgoed => bezinningseconomie

2. Beleg in ontsluiting
KUNSTSTEDEN

3. Beleg in ondernemers

4. Hoe een beurscrash vermijden?
> Landschap => ondernemer

4. Hoe een beurscrash vermijden?
Een plek om te ondernemen
Een bijdrage tot
het landschap
en erfgoed
Een landschap van kwaliteit
Cyclisch landschapsondernemen is: werken in een mooi landschap, daar
meerwaarde mee creëren en een deel van de meerwaarde in het landschap
investeren.

5. Een Tobin-taks voor het landschap?

6. Een nationaal park als hefboomfonds?

7. It’s all about the money...or not?

Duurzame valorisatie open ruimte

Kempens Landschap
- Opgericht in 1997
- Sindsdien verwerving van 700 ha
- Lidmaatschap van 51 gemeenten
- Landschapsvereniging: geïntegreerd beheer!
- natuur/ecologie
- landbouw
- erfgoed/cultuurpatrimonium
- recreatie/ontsluiting
Spanningsveld natuur / landbouw doorprikt

Kempens Landschap – Visie op landbouw
-Verwerving landbouwgronden ter vrijwaren van open ruimte
-Voorafgaand overleg met landbouwers
- Nieuwe pachtovereenkomst
- “Landbouwers als beheerders van open ruimte”
- Landschappelijke randvoorwaarden
- teeltomvorming: maïs graan/weiland (lage teelt)
- wettelijke bemestingsnormen
- buffering negatieve zichten
- kleinschalige percelering
- houtkanten/bomenrijen (KLE)
- Zacht recreatief medegebruik

Voorbeelddossiers: Geel Bel / Volmolen

Voorbeelddossiers:open ruimtegebied Borsbeek

Voorbeelddossiers: Kolonies van Wortel en Merksplas
Vanuit beschermingsbesluit orthogonaal drevenstelsel:
1) beheer van de dreven door schapenbegrazing
2) visie lage teelt ter benadrukking drevenstructuur
landbouw mee inschakelen

Voorbeelddossiers: Landgoed Hof Ter Laken
Behoud open ruimte!

DUURZAME VALORISATIE VAN DE OPEN RUIMTE
9/11/2010
NATUURBEHOUD & LANDSCHAPSZORG
ALS HEFBOOM VOOR
DUURZAME ECONOMISCHE ONTWIKKELING
Johan Van Den Bosch
johan@rlkm.be
Regionaal Landschap Kempen en Maasland
Projectleider Nationaal Park Hoge Kempen
www.nationaalpark.be

Pour la protection de la nature en Belgique
(Massart -1912)

Cycling network Today
(just our region – 12 municipalities)
Approximately 700.000 cyclists on the FRNW / year
Spending behaviour
Tourists (no sleepover = 80%) - 13 €/day
560.000 * 13 € = 7.280.000 €
Sleepover tourists (= 20%) - 66 €/day
140.000 * 66 € = 9.240.000 €
Economic return on yearly basis
7.280.000 + 9.240.000 = 16.520.000 €

WAT ?
• minstens 1000 ha 5700 ha natuur
• bijzondere natuurwaarden meer dan 7000 soorten
• Mensen welkom! Wandel-, Ruiter- en Fietsroute-netwerk

Red List of Threatened Species documents
the extinction risk of 47.677 species.
Threatened with extinction:
1 bird out of 8
1 mammal out of 4
1 conifer out of 4
1 amphibian out of 3
6 marine turtles out of 7
Biodiversity loss is high!
Species extinct 1.000 times faster
This biodiversity loss has grim
consequences for humanity
Over 1,1 billion people are directly
threatened by the loss of fish stock
…

Heard of it and knows what it
means
Heard of it but does not know
what it mean
Never heard of it
Don't know/no answer
0
20
40
35
30
35
1
38
28
34
1
Familiarity with the term biodiversity (%)
2010
2007
Source: EU – Flash Eurobarometer N° 290

0 50 100 150
A very serious problem
A fairly serious
problem
Not a serious problem
Not a problem at all
37
47
12
2
2
42
43
8
1
6
63
30
3
1
4
Seriousness of biodiversity loss - 2010 (%)
In country
In Europe
Globally

0 20 40 60
Acceptable
Shoud be prohibited
Only acceptable for major public
interest / fully compensated
6
48
41
5
The impact of economic development on nature
protection areas

Mensen welkom heten
WELKOM
MENSEN

WAT IS HET NATIONAAL PARK VOOR DE BEZOEKER?

Opgelet:
Deze economische impact is berekend
exclusief de uitgaven m.b.t. het verblijf.
Indien deze meegerekend worden komen
we op een totaal bedrag van €2.989.454
rekening houdend met het gemiddeld
aantal nachten en de kost per nacht pp.
Economische impact
De wandelaars van het Nationaal Park Hoge Kempen genereren een
economische impact van bijna 3 miljoen € waarvan meer dan de helft
gerealiseerd wordt in de Mechelse Heide

RANGERS STAAN VOOR JE KLAAR!
- keuze uit 21 verschillende activiteiten
- in 2009: 10 660 deelnemers

79.346.960
1.320.000
3.889.000
16.783.060
40.000.000
5.747.700
3.127.200
8.480.000
0
10.000.000
20.000.000
30.000.000
40.000.000
50.000.000
60.000.000
70.000.000
80.000.000
Totaalrechtsreekse
investeringen
Projectbureau
Projecten
Localepoorten
Hoofdtoegnangspoort
Ecoducten/,,,
ANB
Limburgplan
Rechtstreekse investeringen
Direct Investments National Park (Euro)

25.504.000
12.500.000
700.000 300.000 1.554.000
450.000
10.000.000
0
5.000.000
10.000.000
15.000.000
20.000.000
25.000.000
30.000.000
Onrechtstreekse
investeringen
BrugN75As
Molenvijverpark
Genk
Bloso
Bruglanklaar
Heempark
investering
CampingMooi
Zutendaal
Onrechtstreekse investeringen NPHK
Indirect Investments National Park

774.641
480.000
287.641
7.000
0
100.000
200.000
300.000
400.000
500.000
600.000
700.000
800.000
Bezoekers
cumulatief
Wandelen &
Fietsen
Bezoekers
toegangpoorten
Deelnemers
Rangers
Aantal bezoekers cumulatief 2007 (**)
Visitors 2007

Evolution Overnight Stays 2005-2007
• Flanders : + 5%
• Province of Limburg: + 4%
• Nationaal Park: + 10%
Evolution Daytrippers 2005-2007
• Amount: + 102%
• Economical Profit: + 71%

Valorisatie van de Groene Ruimte
van Noord-Brabant
Jasper van Deurzen

Deze presentatie
Ervaring ‘Regionaal Beeldverhaal’ met u delen
Samenwerking zoeken
1. Agro & Co
2. Hoe is ons beeldverhaal ontstaan
3. Beeldverhaal “Bossen van Bezinning”
4. Wat hebben wij geleerd

Groene ontwikkelingsmaatschappij

Regionaal beeldverhaal
• VROMraad advies "Groeten Uit Holland" (2006)
• Middel voor regionale gebiedsontwikkeling en
verbeteren van ruimtelijke kwaliteit
• Meerdere plaatsen in Nederland toegepast
• Ons beeldverhaal “Bossen van Bezinning”

Verloop van het proces in Brabant
a) Analyse van Noord-Brabant
b) Kansenkaarten
c) Concepten
d) Bouwen aan het inhoudelijk verhaal
e) Alliantie vorming

C) Concept ontwikkeling
Ondernemerstafels
Dialogen met marktpartijen

Vijf Concepten
economie
Unieke waarden van Brabant
stedelijk landelijke Concepten
Kleinschalige
Woon-werkplaatsen
Netwerkstructuur
Van dorpen
Regionaal
Productie landschap
Creatieve industrie
Religieus erfgoed
Groene kamer
coulissenlandschap
Nostalgische
landgemeenschappen
Innovatieve agrarische
productie
Capital of family
entertainment
Vennen en stuifduinen
Kennis economie
Senioren economie
Retail entertainment
Multimediale
entertainment
Verdieping,
bezinning
Erven voor
Ontwikkeling
Ons Dorp
Levendige
Langstraten
Spelend netwerk
Bossen van Bezinning

Regionaal beeldverhaal
“Bossen van Bezinning”

Bossen van Bezinning
• Transformatie klooster infrastructuur in
hoog tempo.
• Vaak zonder iets van de traditionele
culturele waarde over te laten.
• Liever nieuw bestaan voor erfgoed
aansluitend bij waarden die de plekken
ooit hun zin en betekenis gaven.
• Komt ten goede van de kwaliteit van de
locatie èn stelt resterende oorspronkelijke
bewoners in staat oude expertise onder de
aandacht te brengen.

Oude expertise: jarenlange ervaring

Franciscus: bemint hem in elkaar
Basis en voortgezet onderwijs en zorg

Augustinus: Tolle, lege! neem en lees
Grondleggers van universiteiten in de regio
Aandacht voor taal en boekdrukkunst

Benedictus: Ora et Labora – bid en werk
Eigen landbouw en voedselvoorziening,
meditatie & bezinning

Bouwen aan inhoudelijk verhaal

Alliantie vorming
?
± 150 organisaties
?

1. Altijd met lokale partijen
2. Reele verwachtingen doorlooptijd bij partijen
3. Trekkende “onafhankelijke” partij vooraf benoemen
4. Betrek partijen/actoren vroeger in het proces dan ….
5. Vervorming concept is nodig voor draagvlak
6. Gebruik verbeelding: veel krachtiger dan tekst
7. Mobiliseren & netwerken ipv sturen & structureren
8. Faciliteer het toeval: Neue Kombinationen
9. Consolideer de tussenstand van het concept
10. Meer gebruik open innovatie en tools (slide-share,
linkedin, google docs)
11. Ga uit van trial en dus ook error…..
Wat hebben we geleerd?

Pure Kempen: valorisatiePure Kempen: valorisatie
via regional brandingvia regional branding
Johny Geerinckx (RURANT vzw)
SPK Koplopers-symposium
Turnhout, dinsdag 9 november

Antwerpse KempenAntwerpse Kempen
46 steden en gemeenten in de provincie Antwerpen

Een economische hefboom
voor plattelandsondernemers
Met steun van:
Als identiteitsversterkende factor ook een hefboom voor
de hele streek (zelfvertrouwen, positief imago, zachte
vestigingsfactor, enz.)

Een streek als merkEen streek als merk
Place branding heeft te maken met …
- identiteit
- aanbod
- imago

Kempen: een sterk merkKempen: een sterk merk

Bekend én bemindBekend én bemind
ANTWERPEN MEETJESLAND
heel positief, 19%
positief, 60%
neutraal, 21%
heel positief, 21%
positief, 60%
neutraal, 18%
negatief, 1%
(bron: imago-onderzoek KHK 2009)

Kempense troevenKempense troeven
Lekker eten en drinken 85,5 %
Warme regio 83,5 %
Gastvrije mensen 82,0 %
Toeristische trekpleisters 81,0 %
Rust in het groen 73,5 %
(bron: imago-onderzoek KHK 2009)

Streekidentiteit als economische factor:Streekidentiteit als economische factor:
inspelen op de verwachtingeninspelen op de verwachtingen
…

Een kwaliteitslabel …Een kwaliteitslabel …
voor toeristische uitbatingen
voor streekgebonden producten
voor horecazaken
voor evenementen
voor culturele instellingen
voor openbare besturen
voor domeinen, …

Onze aanpak: samen sterkOnze aanpak: samen sterk
- Rurant vzw
- TPA
- Unizo
- Kempens Landschap vzw
+ voor allerleiconcreteacties samenwerking met lokale erfgoed+ voor allerleiconcreteacties samenwerking met lokale erfgoed+ voor allerleiconcreteacties samenwerking met lokale erfgoed+ voor allerleiconcreteacties samenwerking met lokale erfgoed----
en cultuursector en gedragen door een brede stuurgroep.en cultuursector en gedragen door een brede stuurgroep.en cultuursector en gedragen door een brede stuurgroep.en cultuursector en gedragen door een brede stuurgroep.

Het is bewezen dat RB …Het is bewezen dat RB …
- lokale economie stimuleert
- toegevoegde waarde geeft
aan diensten en producten
- zorgt voor nieuwe innova-
tieve netwerken
- sociale cohesie bevordert
- regioversterkend werkt

A matter of the heart!A matter of the heart!
www.rurant.be/pure-kempen
johny.geerinckx@rurant.provant.be

Koplopers Symposium 9 Nov 2010

Recommended

Recommended

More Related Content

Viewers also liked

Viewers also liked (7)

Similar to Koplopers Symposium 9 Nov 2010

Similar to Koplopers Symposium 9 Nov 2010 (9)

Koplopers Symposium 9 Nov 2010