เศรษฐศาสตร์การจัดการครั้งที่ 1

1. Managerial Economics
Business Economics Program
Faculty of Liberal Arts and Management Sciences
Prince of Songkla University, Surat Thani Campus
Email: drpazzpsu@gmail.com
Facebook: DrPazz Thammachote
Twitter: drpazzpsu
Slideshare: drpazzpsu

2. โครงสร้ างตลาดและการกาหนดราคาสินค้ า
• ผู้ประกอบการ ผู้จัดการ
• กลยุทธ์ ทางธุรกิจ
• โครงสร้ างตลาด
• การตัดสินใจทางธุรกิจในระยะสั้น และระยะยาว

3. คุณลักษณะของตลาด (Characteristics of Markets)
โครงสร้ างตลาด นิยาม คาว่ า “ตลาด”
และการกาหนดราคาสิ นค้ า กลุ่มของหน่ วยทางเศรษฐกิจ โดยเฉพาะบริษัท
่
(firms)และครั วเรือน (individual or household) ซึงมี
ปฏิสัมพันธ์ กันในสถานะผู้ขาย (seller) และผู้ซ้ือ (buyer)
ประเด็นอภิปราย: ประเภทหรือชนิดของสินค้ า จานวน
้ ่
ของสินค้ า และพืนทีหรือขอบเขตในการจาหน่ าย
สินค้ ามีความสาคัญต่ อคานิยามของคาว่ าตลาด
หรือไม่ ?
เครื่องดื่ม Coca-Cola ควรถูกจัดอยู่ในตลาด carbonated
drinks, a soft drink หรือ Beverage market (relevant
market )
การนิยามตลาดเดียวกัน สาคัญอย่ างไร
Federal Trade Commission (FTC)
• กรณีการขอควบกิจการระหว่ าง Coca-Cola and Dr.
Pepper
• กรณีกาแฟ Proctor and Gamble’s Folgers กับ กาแฟ
ของ General Food Maxwell เกี่ยวกับการแข่ งขันทาง
่
การค้ าทีไม่ เป็ นธรรมในบางเมืองของสหรั ฐอเมริ กา

4. โครงสร้างตลาดและการกาหนดราคาสิ นค้า
คานิยามของตลาดจึงครอบคลุมไปถึงชนิดหรื อคุณลักษณะของสิ นค้ า
และขอบเขตในการจาหน่ ายทางภูมิศาสตร์ (geographical)
กรณี Co-Cola กับ Dr. Pepper พิจารณา relevant market คือ Carbonate Soft
Drinks จากการทดแทนกันได้ ของสิ นค้ า (elasticity of substitution)
กรณี กาแฟ Folger พิจารณา relevant market ว่ าตลาดครอบคลุมทุกๆ เมืองใน
สหรั ฐอเมริ กา ไม่ ใช่ เฉพาะบางเมือง

5. โครงสร้างตลาดและการกาหนดราคาสิ นค้า
ประเภทของโครงสร้ างตลาด (Type of Market Structure)
• Perfect competition ตลาดแข่ งขันสมบูรณ์
• Monopoly ตลาดผูกขาด
• Monopolistic competition ตลาดกึ่งแข่ งขันกึ่งผูกขาด
• Oligopoly ตลาดผู้ขายน้ อยราย

6. โครงสร้างตลาดและการกาหนดราคาสิ นค้า
เกณฑ์ ในการพิจารณาประเภทของโครงสร้ างตลาด (Type of Market Structure)
• จานวนผู้ขาย ผู้ซื ้อ
• ประเภทของสินค้ า
• ข้ อกีดกันการเข้ ามาหรื อออกจากตลาด
• อานาจในการกาหนดราคาสินค้ า
• การแข่งขันที่ไม่ใช้ ราคา

7. โครงสร้างตลาดและการกาหนดราคาสิ นค้า
ความสัมพันธ์ ระหว่ าง structure, conduct and performance
• Structure: โครงสร้ างตลาด
• Conduct : Strategic behavior กลยทธ์ เช่ น การกาหนดราคา และ ปริมาณการ
ุ
ผลิต
• Performance : ผลการดาเนินงาน เช่ น กาไร และ ประสิทธิภาพ
การวิเคราะห์ โครงสร้ างตลาด
• เงื่อนไขของแต่ ละตลาด
• การวิเคราะห์ static, partial equilibrium
• การวิเคราะห์ โดยใช้ algebra

8. โครงสร้างตลาดและการกาหนดราคาสิ นค้า
ตลาดแข่ งขันสมบูรณ์
ตลาดแข่ งขันสมบูรณ์
• ผู้ขายและผู้ซื้อมากราย
• ผลิตภัณฑ์ เหมือนกันทุกประการ
• การเข้ าหรือออกจากตลาดทาได้ โดย
• ผู้ซื้อและผู้ขายมีข้อมูลข่ าวสารทีสมบูรณ์
่
• การเคลื่อนย้ ายสินค้ าและปั จจัยการผลิตทาได้ อย่ างไรเสรี
่
ภายใต้ เงือนไขข้ างต้ น ผู้ผลิตจะเป็ น price-taker
จะมีราคาตลาดเพียงราคาเดียวหรือสินค้ าจาหน่ ายในราคาเดียวกัน
่ ่ ้
จะเห็นว่ าหากพิจารณาเงือนไขของตลาดแข่ งขันสมบูรณ์ ค่อนข้ างยากทีจะเกิดขึนในความเป็ นจริง
มีแต่ ใกล้ เคียง (หากมีองค์ ประกอบแค่ 4 ข้ อแรก เรี ยกว่ า pure competition ตลาดแข่ งขันอย่ างแท้ จริง)
แต่ ประโยชน์ คือสามารถนาไปใช้ ในการวิเคราะห์ เปรียบเทียบกับโครงสร้ างตลาดแบบอื่นๆ

9. โครงสร้างตลาดและการกาหนดราคาสิ นค้า
ตลาดแข่ งขันสมบูรณ์
อุปสงค์ และอุปทาน
่
พิจารณาปั จจัยทีกาหนดอุปสงค์ และอุปทาน
***ข้ อควรระวัง อุปสงค์ ของหน่ วยธุรกิจหรื อผู้ผลิต vs อุปสงค์ ของตลาด (market)
อุปสงค์ของหน่วยธุรกิ จหรื อผูผลิ ต
้
ตลาดแข่งขันสมบูรณ์ ผู้ผลิ ตหรื อหน่วยธุรกิ จไม่มีอิทธิ พลเหนือราคาสิ นค้า (เป็ น price taker)
ราคาของสิ นค้าในตลาดแข่งขันสมบูรณ์ กาหนดขึ้นโดยอุปสงค์และอุปทานของตลาด (ไม่ใช่หน่วยธุรกิ จ)
นัยทางเศรษฐศาสตร์ : price taker คือ?
ผูผลิ ตเป็ น price taker ระดับราคาถูกกาหนดโดยอุปสงค์และอุปทานของตลาด
้
เส้นอุปสงค์ของผูผลิ ตจะเป็ นเส้นขนานกับแกนนอน ณ ระดับราคาดุลยภาพ
้
และเมื อราคาสิ นค้าคงที ไม่ว่าปริ มาณขายจะเป็ นเท่าใด รายรับเฉลียต่อหน่วย (AR = TR/Q = (PQ/Q) ย่อมคงทีเ่ ท่ากับ
่ ่ ่
ราคาต่อหน่วย (P) และรายรับหน่วยสุดท้าย (MR = dTR/dQ = d (PQ)/dQ = P)
**** ดังนันกรณี นีเ้ ป็ นเส้นอุปสงค์ของหน่วยธุรกิ จจึ งเป็ นเส้นเดียวกับเส้น AR และเส้น MR or (D=AR=MR=P)***
้

10. โครงสร้างตลาดและการกาหนดราคาสิ นค้า
ตลาดแข่ งขันสมบูรณ์
The firm’s supply function
• อุปทาน คือ ปริ มาณสิ นค้าทีผูผลิ ตต้องการผลิ ตเพือจาหน่ายในตลาดสิ นค้า ณ ช่วงเวลาใดเวลาหนึ่ง ณ ระดับราคา
่ ้ ่
ต่างๆ
• ในการจะสร้างเส้นอุปทาน มีสมมติ ฐานทีสาคัญว่าผูผลิ ตต้องการแสวงหากาไรสูงสุด
่ ้
จุดทีให้กาไรสูงสุด คือจุดที ่ MC = MR
่
• ดังนันผูผลิ ตจะผลิ ตสิ นค้าทีระดับ MR = MC กาหนดระดับราคาและปริ มาณการผลิ ตสิ นค้า โดยจากเส้นอุปสงค์
้ ้ ้ ่
MR=AR=P ดังนัน MR=MC=AR=P คือจุดทีผูผลิ ตเลือกทีจะผลิ ต
้ ่ ้ ่
• เส้นอุปทานของผูผลิ ตในระยะสัน คือ เส้นต้นทุนส่วนเพิ่มซึ่งอยู่เหนือเส้น ?
้ ้
• ถ้าระดับราคาสิ นค้าลดลงต่ากว่า AVC ผูผลิ ตจะขาดทุนและปิ ดโรงงาน เนืองจากราคาสิ นค้าไม่ครอบคลุมต้นทุน
้ ่
เฉลียแปรผัน (AVC) และปิ ดตัวลงในทีสด
่ ่ ุ

11. โครงสร้ างตลาดและการกาหนดราคาสิ นค้ า
ตลาดแข่ งขันสมบูรณ์
Graphical Analysis of equilibrium
ดุลยภาพในระยะสั้น
ผู้ผลิตเป็ น price taker ดังนั้นราคาตลาดถูกกาหนดโดยอุปสงค์
และอุปทานของตลาด
•ระดับราคาอยู่ที่ ?
•หลังจากนั้นผู้ผลิตกาหนดปริ มาณการผลิตสิ นค้ า ตามราคา
ตลาดที่ ถกกาหนดมา
ุ
•ปริ มาณการผลิตสิ นค้ าของผู้ผลิต อยู่ที่
ซึ่ งเป้ นจุดที่ MC= MR ซึ่ งเป้ นจุดที่ ผ้ ผ้ลิตได้ กาไรสู งสุด
ู
ดุลยภาพในระยะสัน ้
•P > ATC กาไรเกิ นปกติ super normal profit
(P-c)q
มี กาไรดูงดูดให้มีผูผลิ ตเข้ามาในระยะยาว
้
•P < ATC should leave the business ใน
ระยะยาว
•P= ATC กาไรปกติ normal profit
•P < AVC (P = AVC shut down point)
ควรปิ ดกิ จการทันทีในระยะสัน เพราะไม่ครอบคลุมแม้กระทัง
้ ้
ต้นทุนเฉลียนแปรผัน
่

12. โครงสร้ างตลาดและการกาหนดราคาสิ นค้ า
ตลาดแข่ งขันสมบูรณ์
Short-Run Equilibrium in Perfect Competition Market
Graphical Analysis of equilibrium
การวิ เคราะดุลยภาพในระยะสันและระยะยาว
้
ดุลยภาพในระยะยาว
• ในระยะยาวผูผลิ ตสามารถเข้าออกจากตลาดได้ (ไม่ใช่ใน
้
ระยะสัน) ดังนันผูผลิ ตจะผลิ ตสิ นค้า ณ จุดที ่
้ ้ ้
P= MR= LMC
ในกรณี นีหน่วยผลิ ตมี กาไรเกิ นปกติ P > ATC ทาให้
้
ดึงดูดให้ผูประกอบการรายใหม่เข้ามา
้
•เส้นอุปทานเคลื ่อนจาก S1 ไป S2 ระดับราคาลดลงจาก
P1 ไป P2 (สมมติ ไม่มีการเปลี ่ยนแปลงในด้านอุปสงค์ )
•จุดดุลยภาพในระยะยาวจุดใหม่คือจุดที ่ LAC = P โดย
ผูผลิ ต ผลิ ต ณ จุดที ่ SAC (SAC2) = LAC ณ
้
ปริ มาณ q2
•ณ ปริ มาณการผลิ ต q2 มี กาไรปกติ ทาให้ไม่มีการเข้าหรื อ
ออกของผูผลิ ต ซึ่งเป้ นจุดดุลยภาพระยะยาว
้

13. โครงสร้างตลาดและการกาหนดราคาสิ นค้า
ตลาดแข่ งขันสมบูรณ์
ในการวิ เคราะห์กราฟ สิ่ งทีตองควรคานึงถึง
่ ้
• การกาหนดจุดแสวงหากาไรสูงสุด หรื อ จุดทีผูผลิ ตตัดสิ นใจผลิ ต โดยต้องพิจารณาค่า MC = MR
่ ้
• การพิจารณากาไรหรื อขาดทุน โดยต้องพิจารณา P และ ATC
• การพิจารณาจุด shut down point ต้องพิจารณา P และ AVC
• ในดุลยภาพระยะยาว P = SMC = LMC = SAC = LAC = MR = AR

14. โครงสร้างตลาดและการกาหนดราคาสิ นค้า
ตลาดผกขาด
ู
ตลาดแข่ งขันผูกขาด
• ผู้ขายเพียงรายเดียว
• ผู้ซื ้อจานวนมาก
• สินค้ าไม่มีสินค้ าอื่นมาทดแทนกันได้
• มีข้อกีดขวางผู้อื่นเข้ ามาผลิตแข่งขัน
ตัวอย่างตลาดผูกขาด เช่น ไฟฟา ประปา สุรา (โดยรัฐเข้ ามาให้ สมปทานแก่เอกชน)
้ ั
การกาหนดราคาขายสินค้ าของตลาดผู้ขาด
ราคาขายถูกกาหนดโดยอุปสงค์ต่อสินค้ าของผู้ซื ้อต่างๆ ในตลาด และอุปทานของสินค้ า คือ ปริ มาณ
ผลิตของผู้ผกขาด
ู
่
เส้นอุปสงค์สินค้าเป็ นเส้นที่เอียงลาดจากซ้อมไปขวา รายรับหน่วยสุ ดท้าย (MR) อยูต่ากว่าเส้นอุปสงค์
(D=P=AR)

15. โครงสร้ างตลาดและการกาหนดราคาสิ นค้ า
ตลาดผูกขาด
การวิ เคราะห์กราฟ
•กรณีตลาดผูกขาดผูผลิ ตกับอุตสาหกรรมคือคนๆ เดียวกัน
้
•กราฟแสดงดุลยภาพในระยะสันและระยะยาว
้
•กรณีนีไม่มีเส้นอุปทานในระยะยาวเนืองจากผูผลิ ตไม่ใช่
้ ่ ้
price taker แต่เป็ น price maker
•กรณีของตลาดผูกขนาดเส้นอุปสงค์เป็ นเส้นชันลงตามกฏของ
อุปสงค์ ในการทีจะขายสิ นค้าให้มีปริ มาณสิ นค้าเพิ่มขึ้นจะต้อง
่
ลดราคาสิ นค้าลง
•กรณีตลาดผูกขนาด D = AR แต่จะเป็ นคนละเส้น กับ
MC
•และ MR < AR (slope ครึ่ ง)
•ปริ มาณการผลิ ตทีมีกาไรสูงสุดคือ MC = MR ราคาPm
่
•กาไร (Pm-AC1)Qm
ในระยะยาวมี แนวโน้มทีผูผลิ ตจะมี กาไรเกิ นปกติ มากกว่าในระยะ
่ ้
สันเนืองจาก ผูบริ โภคมี อปสงค์มากขึ้น ผูผูกขาดขยายการผลิ ต
้ ่ ้ ุ ้
และเกิ ดการประหยัดต่อขนาด

16. โครงสร้างตลาดและการกาหนดราคาสิ นค้า
ตลาดผกขาด
ู
ตลาดแข่ งขันผูกขาด
• ผู้ขายเพียงรายเดียว
• ผู้ซื ้อจานวนมาก
• สินค้ าไม่มีสินค้ าอื่นมาทดแทนกันได้
• มีข้อกีดขวางผู้อื่นเข้ ามาผลิตแข่งขัน
ตัวอย่างตลาดผูกขาด เช่น ไฟฟา ประปา สุรา (โดยรัฐเข้ ามาให้ สมปทานแก่เอกชน)
้ ั
การกาหนดราคาขายสินค้ าของตลาดผู้ขาด
ราคาขายถูกกาหนดโดยอุปสงค์ต่อสินค้ าของผู้ซื ้อต่างๆ ในตลาด และอุปทานของสินค้ า คือ ปริ มาณ
ผลิตของผู้ผกขาด
ู
่
เส้นอุปสงค์สินค้าเป็ นเส้นที่เอียงลาดจากซ้อมไปขวา รายรับหน่วยสุ ดท้าย (MR) อยูต่ากว่าเส้นอุปสงค์
(D=P=AR)

17. โครงสร้างตลาดและการกาหนดราคาสิ นค้า
การกาหนดราคาสิ นค้าในทางปฏิบติและการวัดอานาจการผูกขาดของผูผกขนาด
ั ู้
******ความสัมพันธ์ของ P MR และค่า price elasticity (ep)*********
MR = P(1+ (1/ep))
from TR = PQ : dTR/dQ = P + Q dP/dQ : multiply by (P/P) = P + P ((Q/P)*(dP/dQ) = P(1 + (1/ep))
Profit Maximization
MC = MR = P(1+ (1/ep))
P= MC ( (ep)/ ((ep)+1))
(P –MC)/ P = - (1/(ep))
• ค่า (P-MC) แสดงให้รู้อานาจของการผูกขนาด
• Lerner’s Degree of Monopoly : L = (P-MC)/P
• L มีค่าระหว่าง ศูนย์ ถึง หนึ่ง โดยตลาดแข่งขันสมบูรณ์ P = MC ดังนั้น L = 0
L มีค่าสูงอานาจการผูกขาดสู ง แต่มิได้หมายความว่า กาไรจะสู งขึ้นด้วย