KSUY 5328 hafta 12

Hafta 12: Türel Seçim Modellemesi

DOÇ. DR. DARÇIN AKIN
darcinakin1@gmail.com
www.slideshare.net/dr_darcinakin

İçerik
 Bu ders kapsamında,
 Bireylerin yolculuklarında “araç türü” tercihi

 birey karakteristiklerinin bir fonksiyonu olarak
modellenmiştir.

Doç. Dr. Darçın AKIN, darcinakin1@gmail.com, www.slideshare.net/dr_darcinakin

İçerik
 Modelleme
 Bağımlı değişken
 Araç türü seçimi
 Bağımsız değişkenler
 Birey karakteristikleri
 Cinsiyet

 Yaş

 Öğrenci olup olmama

 Egitim yılı

 Çalışma durumu

 Gelir

 Kentsel Bölge

 Arazi değeri

 ve Yoğunluk.


Modelleme
 Modelleme yaklaşımı olarak katlı terim lojit
(multinomial logit) regresyon yöntemi kullanılmıştır.

 Bu yöntemin çıktıları, doğrusal regresyon çıktılarına
benzer olup, modellerin uygulanabilir olup olmadığına
karar vermek ve farklı plan senaryolarına ait girdileri
modelde ifade etmek oldukça kolaydır.


Katlıterim Lojit regresyon modeli
 Doğrusal regresyon modelinin genel formu aşağıdaki
gibidir:

 Lojistik regresyonda ise
 Lojistik regresyon modelinin formu:

 Doğrusal dönüşüm sonrasında
lojistik regresyon formu:


Araç türü seçiminin modellenmesi


Araç türü seçiminin modellenmesi (1)
 Amacımız araç türü seçimini birey cinsiyeti ve yaşı ile
ilişkilendirmek.
 Bağımlı değişkenin dönüştürülmüş hali ile bağımsız
değişkenler (cinsiyet ve yaş) arasında doğrusal bir ilişki
olduğunu varsayıyoruz.
 Araç türünde 3 seçenek (1:yaya, 2 otomobil, 3:TT)
olduğu için, diğer kategorileri karşılaştırmak için bir
temel kategori (1:yaya) seçiyoruz.
 Syntax:
nomreg araçtürü (base = first) with cinsiyet yas
/print = lrt cps mfi parameter summary.

 Amacımız araç türü seçimini birey Cinsiyeti, Yaşı,
Öğrenci olup olmaması, Egitim yılı, Ehliyet,
Otosahipliliği, Çalışma durumu, Gelir, Kentsel Bölge,
Arazi değeri ve Yoğunluk ile ilişkilendirmek.
değişkenler arasında doğrusal bir ilişki olduğunu
varsayıyoruz.
 Araç türünde 3 seçenek (1:yaya, 2 otomobil, 3:TT) olduğu
için, diğer kategorileri karşılaştırmak için bir temel
kategori (1:yaya) seçiyoruz.
 Syntax:
nomreg araçtürü (base = first) with cinsiyet yas ogrenci
egitimyılı ehliyet otosahip çalışmadurumu gelir kentsel yapı
yogunluk_base arazidegeri_base

Parameter Estimates tablosunda iki kısım olup,
otomobil ve TT’nın yaya ulaşımına göre tercih edilme
denklemlerini vermektedir:
log(P(araçtürü=2)/P(araçtürü=1)) = b_10 + b_11*cinsiyet+
b_12*yas+b_13*ogrenci+b_14*egitimyılı+b_15*ehliyet+b_16*otosahip+
b_17*çalışmadurumu+b_18*gelir+b_19*kentselyapı+b_110*yogunluk_b
ase+b_111*arazdegeri_base

ase+b_211*arazdegeri_base

b’ler tablodaki parametre (B) değerleridir.


Öğrenci olup olmaması, Egitim yılı, Ehliyet,
Otosahipliliği, Çalışma durumu, Gelir, ile
ilişkilendirmek.
varsayıyoruz.
 Syntax:
nomreg araçtürü (base = first) with cinsiyet yas ogrenci
egitimyılı ehliyet otosahip çalışmadurumu gelir kentsel yapı
yogunluk_base arazidegeri_base

hanehalkı üyelik, Egitim yılı, Ehliyet, Çalışma durumu,
Gelir, kentselyapı, yoğunluk ve arazi değeri, yolculuk
süresi ile ilişkilendirmek.
varsayıyoruz.
 Syntax:
nomreg araçtürü (base = first) with yas cinsiyet ogrenci
hanehalkiuyelik egitimyılı çalışmadurumu gelir kentselyapı
yogunluk_base arazidegeri_base ylcsüresi

Araç türü seçiminin modellenmesi (4

Parameter Estimates tablosunda iki kısım olup,
otomobil ve TT’nın yaya ulaşımına göre tercih edilme
denklemlerini vermektedir:
ase+b_111*arazdegeri_base+b_112*ylcsüresi

ase+b_211*arazdegeri_base+b_212*ylcsüresi

b’ler tablodaki parametre (B) değerleridir.


Ulaşım türünün tercih olasılığı
Vi
e
Pi 
e
mM
Vm

 m = mod indeksi
 M = var olan modlar (türler)
 Vm = m modunun göreceli memnuniyeti (utility)
 Pi = var olan modlar içinden i modunun seçilme olasılığı
 i = seçilme olasılığı hesaplanan modun indeksi

06.01.2012 Doç. Dr. Darçın AKIN 25

Göreceli memnuniyet (utility) hesabı
 Ulaşım türü için göreceli memnuniyetin hesabı:

Vm  m,0  m,1 X m,1  m, 2 X m, 2

 Vm m modu için göreceli memnuniyet

 Βm,j m modu j değişkeni için parametre


Türel seçim örneği 1: Otomobil-Otobüs
O-D Yolculuk matrisi
 Zon B’den to Zon C’ye türel seçim?
Zon
 Var olan Modlar: Otomobil (auto),
Zon A B C
Otobüs (Bus) A 100 300 200
B 300 50 100
C 200 100 200

 Utility fonksiyonları

 Değişkenler


Türel seçim örneği 1: Otomobil-Otobüs
Vauto  .12  0.015TTauto  0.025ACCESS_T
  auto  0.002Costauto
 Vauto  0.623

Vbus  0.56  0.015TTbus  0.025ACCESS_T  0.002Cost bus
  bus  Vbus  1.361

Vauto Vbus
e e
Pauto  Pbus 
Vauto Vbus Vauto Vbus
e e e e

Pauto  0.677 Pbus  0.323

Pauto
Ratioauto_bus  Ratioauto_bus  2.092
Pbus


Türel seçim örneği 2: Otomobil, Otobüs ve LRT

VLRT  0.37  0.015TTLRT  0.025AC CESS_T
  LRT  0.002
Cost LRT VLRT  1.022

Vauto Vbus VLRT
e e e
Pauto  Pbus  PLRT 
Vauto Vbus VLRT Vauto Vbus VLRT Vauto Vbus VLRT
e e e e e e e e e

Pauto  0.465 Pbus  0.222 PLRT  0.312

Pauto
Ratioauto_bus  Ratioauto_bus  2.092
Pbus


Verilen iki örnekte Pauto/Pbus oranlarındaki
değişimin gösterimi
 Pauto/Pbus oranlarının alternatif bir başka ulaşım türü olup
olmamasına göre nasıl değişmektedir?

 Örnek 1 (Auto, Bus):
 Pauto/Pbus = 0,677/0,323=2,095

 Örnek 2 (Auto, Bus, LRT):
 Pauto/Pbus = 0,465/0,222=2,095


-1,25
=

1 dolarlık otopark ücreti bile otomobil kullanımında %5 değişime neden olmaktadır.


KSUY 5328 hafta 12

Recommended

Recommended

More Related Content

More from dr_darcinakin

More from dr_darcinakin (8)

KSUY 5328 hafta 12