1. Punoi:Diane Ramaj
UNIVERSITETI I PRISHTINES
FAKULTETI EKONOMIK
Lenda: E DREJTA
BIZNESORE
Profesori:Armand Krasniqi
Ass. e lendes:
Diamanta Sojeva
Punim seminarik me temen kontrata per FRANSHIZINGUN
2. Termi "franchising" rrjedh nga frëngjishtja e
lashtë, dhe është përcaktuar si një privilegj i
veçantë për mbajtjen ose gëzimin e një të drejte.
Franchising është një marrëdhënie biznesi në të cilën
pronari i franchises i jep te drejten nje ose nje grupi
individesh per tregtimit dhe shperndarjen e mallrave
ose sherbimeve duke perdorur emrin e kompanise
se tij.
Pra Franchising nuk është një biznes në vetvete, por
një mënyrë e të bërit biznes.
3. Shumë besojnë se Albert Singer, themelues i
makinës qepëse ‘’Singer’’, ishte iniciator i
franchising. Ai ishte në të vërtetë personi
hershem i njohur nga shumica si i lidhur me
franchising. Megjithatë, koncepti i franchising
vërtetë filloi shumë kohë më parë.
Me pas ajo u zhvillua dhe te udheheqsit vendore
te cilet jepin te drejta per zhvillimin e panaireve,
tregtimin ne tregje, etj.
Madje dhe zgjerimi i kishes eshte konsideruar
‘’Franchising’’
4. Gjate viteve 1840, disa prodhues Gjerman te
birres ''ale brewers'‘ japin te drejtat e prodhimit te
birres se tyre ne disa taverna ne Gjermani. Ky
ishte fillimi i tipit ‘’Franchising’’ qe u be me njohur
per ne gjate shek. XX. Pastaj ‘’Franchising’’ u
perhap dhe ne kontinentin Amerikan, aty dhe ku
perfundimisht do te formoj bazen e saj.
5. Albert Singer eshte emri i pare i njohur si franchisor, pervec kesaj ai
ishte dhe themeluesi i pare i kontrates franchise. Madje baza e atyre
kontratave perdoren dhe sot.
Pas Luftes se Dyte Boterore ‘’Franchising’’ u perhap me shpejtsi ne
shume vende dhe ne shume forma.
Por gjate viteve 60’-70’ franchising kaloi nje periudhe te veshtire
per shkak te disa mashtrimeve te disa kompanive te cilat moren
leke dhe pishen imazhin e ‘’Franchising’’.
Per kete arsye u krijua dhe Shoqata e Ekskluzivitetit Nderkombetar
(IFA). IFA vazhdimisht punon në lidhje me Kongresin e SHBA-së
dhe Komisioni Federal te Tregtisë (FTC) në përmirësimin e
marrëdhënieve të industrisë me franchisees.
Në vitin 1978, FTC krijoi Qarkoren Uniform Ofrimi (UFOC)e cila
kërkonë kompanitë ekskluzivitet për informacionin e dhënë te
detajuar në franchisees potencial. Ky dokument është përditësuar
në vitin 2007 dhe u quajt Dokumentin e Publikimit te Ekskluzivitet
(FDD).
6. Ka shume lloji te ndryshme te franchises.
Shume njerez preferojne biznesin e ushqimit
te shpejte per franchising, por sot ka mbi 120
lloje franchising ne dispozicion.
Vlen te permendim: automobilat, pastrimin,
mirmbajtjen, shendetin, palestren, sherbime
financiare, etj.
7. 1. Ekskluzivitet Njesia e Vetme. (Pra ne kete lloj
franchise do te kete nje pronar).
2. Blerja e një ekskluzivitet ekzistues.
3. Multi-Njësia ekskluzivitet. (Pra franchising per te
shitur me shume se nje njesi).
4. Developer Zone. (Pra franchising me shume se
nje vend te caktuar).
5. Ekskluzivitet Master. (Master Franchising lejon
kompanit ose korporatat per te blere te drejtat e
nen ekskluziviteteve brenda nje territori te
caktuar).
8. Marrveshja behet me anen e nje kontrate, sipas se
ciles marresi i franchises duhet te paguaj nje tarife per
te drejten qe i jepet, gjithashtu dhe nje % sipas te
ardhurave.
Por dhe nga ana tjeter dhenesi I franchises eshte i
detyruar t’i lejoj dhe ofroj marrsit:
- shfrytzimin e emrit
- mbeshtetje financiare dhe morale
- mbeshtetje ne marketing dhe reklama
- furnizim te vazhdushem
- trajnim te vazhdueshem
Ka dhe shume element te tjere te cilet specifikohen ne
kontrate.
9. Normalisht kostoja ndryshon sipas lloit te
franchises qe ne kerkojme. Por nje franchise ka
keto kosto:
- Tarifa ekskluzive (fillestare) te cilat varjojne nga
20-50.000$
- Tarifat ligjore
- Build-Out Cost (kostot e jashtme) qe do te duhen
per kete franchise
- Kosto Inventari: Ne fillim te kontrates mund t’ju
kerkohet te blini mallra, lende te pare, etj.
- Furnizimet
- Kapitali I punes
10. Imazhi dhe prestigji i markes
Risk i ulet dhe gjasa te larta per sukses
Lehtesi per te marre financime
Trajnim i vazhdueshem
Mbeshtetje ne marketing
Prioritet ne fushen dhe vendin ku operon
Besushmeri e larte te klientet
Lehtesi krijimi dhe menaxhimi
11. Sipermarje e varur
Kosto e larte e franchises
Kufizimet e rritjes
Mos zbatimi i kontrates me perpikmeri nga
frashinsori, etj.
12. 1.SUBWAY USA Food Franchises
2.McDonald's USA Food Franchises
3.KFC USA Food Franchises
4.7-Eleven USA Convenience Store Franchises
5.Burger King USA Food Franchises
6.Pizza Hut USA Food Franchises
7. Wyndham Hotel Group USA Hotel Franchises
8. Ace Hardware Corporation USA Home Improvement
Franchises
9. Dunkin' Donuts USA Food Franchises
10.Hertz 10 USA Car Rental Franchises
