1. ODD’larda Geçici Barınma Yerleri
ODD’larda Halk Sağlığı
Fzt.Cihan Kılıç
Kasım2011

2. ODD’larda Geçici Barınma Yerleri

3. ODD’larda Geçici Barınma Yerleri
Çadırkentler,
Prefabrik Yerleşkeler,
Geçici barınma Yerlerinin seçimi,
Geçici Barınma Yerlerinin Merkezi Kurulumu,
Geçici Barınma Yerlerinin Çevresel Kurulumu,
Geçici Barınma Yerlerinin Oluşturulması,
Dezenfeksiyon,
Katı Atıklar
Tuvaletler,

4. ODD’larda Geçici Barınma Yerleri
ODD sonrasında barınma sorunu geçici
barınma yerlerinin kurulmasıyla çözülmektedir.
Evsiz kalan insanlar aylarla belirtilebilecek belirli
bir süre geçici barınma yerlerinde barınmaktadır.
Bunlar genelde çadırlı veya prefabrik barınma
alanlarıdır.

5. ODD’larda Geçici Barınma Yerleri
Çadırkentler;
Çok sayıda çadırın bir kamp içerisinde sistematik
bir şekilde yerleştirilmesi ve altyapı hizmetlerinin
sağlanmasıyla oluşur.
Çok sayıda kişi yaşadığı ve yönetimi zor olduğu için
ortak kullanılan alanlarda bazı kullanım kuralları
konulabilir.
Afetzedelerden bu kurallara uymaları beklenir.
Çadırkentler genellikle afetin hemen ardından
değil, biraz zaman geçtikten sonra kurulur.

6. ODD’larda Geçici Barınma Yerleri
Prefabrik yerleşkeler;
Çadırkentlerden farkı, özellikle banyo,
tuvalet, elektrik, su gibi ihtiyaçların yaşam alanına
dahil edilebilmesidir.
Ayrıca izolasyonu, dayanıklılığı, zemin
yapısı ile daha sağlıklı ve güvenli yapılardır.
Dezavantajları, birim fiyatı yüksektir, tedarik
edilmesi zaman alır ve kurulması uzmanlık ister.
Çadır kadar kolay nakledilememesi ve özellikle
sıcak havalarda soğutma zorluğu olmasıdır.

7. ODD’larda Geçici Barınma Yerleri
Geçici Barınma Yerlerinin Seçimi;
Su;
En önemli kriterlerin başındadır. Her mevsim
yeterli miktarda su sağlanabilecek kaynaklara yakın
olmalı.
Seçilen yer suyun uzun süre taşınarak sağlanacağı
bir yer olmamalıdır.
Tercihen önceden belirlenmiş bir alana su
şebekeyle sağlanmış olmalıdır.
Yeraltı su tablasından en az 3 metre yukarıda
olmalıdır ve bu etkin bir drenaj için önemlidir.

8. ODD’larda Geçici Barınma Yerleri
Açık Alan;
Seçilen alan yerinden olanlara yeterli kullanım
alanı sağlayacak büyüklükte olmalıdır.
DSÖ kişi başına 30 m2 alan önermektedir.
Bunun en az 3.5m2si barınma yeri için olmalıdır.
Yer seçiminde sürekli yeni insanların
gelebileceği göz önünde bulundurulmalıdır.

9. ODD’larda Geçici Barınma Yerleri
Ulaşılabilirlik;
Seçilen alan motorlu taşıtların rahatlıkla
ulaşabileceği ve içine girebileceği özellikte ve ana
ulaşım hatlarına yakın olmalıdır.
Bu yakınlık gıda, iletişim, enerji hizmetlerinin ve
diğer malzeme ve hizmetlerin rahat elde edilmesi
için önemlidir.

10. ODD’larda Geçici Barınma Yerleri
Çevresel Koşullar;
Sanayi tesislerinden,
Katı ve sıvı atıkların depolama ve zararsızlaştırma
alanlarından,
Vektör üreme alanlarından,
Akarsu havzalarından,
Sel, toprak kayması, çığ gibi tehlikelerin
gerçekleşebileceği alanlardan uzak olmalıdır.

11. ODD’larda Geçici Barınma Yerleri
Toprak ve Bitki Örtüsü;
Toprak, su ve insan atıklarını emebilecek özellikte
olmalıdır.
Ayrıca gölge yapabilecek bir bitki örtüsünün bulunması
ve toprak yapısının bitki yetiştirmeye uygun olmasında
yarar bulunmaktadır.
Mülkiyet;
Seçilen alan kişisel mülkiyette olmamalıdır.
Tercihen hazine arazisi olmalıdır.
Eğer kişiye aitse en kısa zamanda kamulaştırılmalıdır.

12. ODD’larda Geçici Barınma Yerleri
YeryüzüŞekilleri;
Geçicibarınmayerininkurulacağıyer,çevresinegöredahaçukurbir
alanolmamalıdır.
Kullanımdaolacağısüreninkimizamanuzunolabileceği
düşünülerek,yağışlıdönemlerdeçukurnedeniyleönceliklesu
toplanabileceğiöngörülmelidir.
Yağışlarıngeçicibarınmayerindetoplanmasınıönlemek,drenajı
kolaylaştırmakiçin15derecedenfazlaolmayançokhafifeğimlibir
arazidekurulmasıgerekir.

13. ODD’larda Geçici Barınma Yerleri
Geçici Barınma Yerlerinin Merkezi Kurulumu;
Yönetim birimi,
Güvenlik birimi,
Temel hizmetler eşgüdüm birimi (sağlık, beslenme, su sağlama
ve eğitim hizmetleri),
Ambar ve depo,
İlk kayıt ve sağlık kontrol alanı,
Kayıp bulma servisi,
Tedavi amaçlı beslenme merkezi,
Merkezi mutfak

14. ODD’larda Geçici Barınma Yerleri
Kalabalık bir geçici barınma yerinin şematik yerleşim biçimi

15. ODD’larda Geçici Barınma Yerleri
Geçici Barınma Yerlerinin Çevresel Kurulumu;
Banyo ve yıkama (çamaşır, bulaşık) yerleri,
Sağlık birimi ve sosyal hizmetler birimi,
Toplu beslenme merkezi,
Eğitim birimi,
Kurumsal hizmet merkezi (özürlü ve ailesi
bulunamamış çocuklar için)(gerekliyse),
İletişim birimi,
Çocuklar için oyun merkezi

16. ODD’larda Geçici Barınma Yerleri
Küçük nüfuslu bir geçici barınma yeri yerleşim biçimi

17. ODD’larda Geçici Barınma Yerleri
Geçici Barınma Yerinin Oluşturulması;
Her 1000 kişi için 3-4 hektar alan,
10m. genişlikte yollar,
Çadırlar arası 8m. Uzaklık,
Her çadır için kişi başına 3,5m2 oturma alanı.

18. ODD’larda Geçici Barınma Yerleri
Geçici barınma yerinde çadır-çadır, çadır-yol ilişkisi

19. ODD’larda Geçici Barınma Yerleri
Su Dezenfeksiyonu;
Bu amaçla klor, iyot, potasyum permanganat
kullanılabilir.
Kullanımkolaylığı, kolay elde edilmesi ve özellikle
kalıcı dezenfektan etkisi nedeniyle klor yeğlenmelidir.
Litrede 0.7-1 mg. serbest klor yeterli dezenfeksiyon
düzeyi olarak kabul edilir.
Su dezenfekte edildikten en az 30dk. sonra
kullanılabilir.

20. ODD’larda Geçici Barınma Yerleri
Yemek Kaplarının Dezenfeksiyonu;
Yemek kapları kaynayan suda 5dk.da,
Litrede 100mgr. Klor içeren solüsyonda 30dk.da dezenfekte
olur.
Katı Atıklar;
Çadırlar arasına yeterli sayıda kapaklı çöp konteyneri (100
litre/50 kişi) yerleştirilmeli,
Günlük toplanıp geçici barınma yerinden en az 1km.
uzaklıkta geçirimsiz ve verimsiz yere açılan 2m.derinlik,
1.5m.genişlik, 1m.uzunlukta çukurlara dökülmeli, (1çukur
200 kişi için)

21. ODD’larda Geçici Barınma Yerleri
Günlük olarak atıkların üzeri 15-20cm. kalınlıkta
toprakla örtülmeli ve çukur dolunca üzeri
40cmkalınlığında toprakla örtülmelidir
Atık depolama alanı ODD’dan etkilenmemişse
kullanmaya devam edilmeli başka seçenek
aranmamalıdır.

22. ODD’larda Geçici Barınma Yerleri
Tuvaletler;
Çadırlardan en az 30 en çok 50 metre uzağa
ortalama 25 kişiye bir kabin düşecek sayıda tuvalet
kurulmalı,
Bunlar için yeterli büyüklükte tuvalet çukuru
açılmalıdır,
Tuvalet çukurları açılırken yeraltı su kaynaklarının
yüzeye yakınlığı ve toprak yapısı göz dikkate alınmalı,
Yeraltı su kaynakları yüzeye yakınsa açılan
çukurların sızdırmazlığı sağlanmış olmalıdır.

23. ODD’larda Geçici Barınma Yerleri
Tuvaletlerin bulunduğu alana her 50 kişiye bir duş
olarak yıkanma kabinleri ve çamaşır yıkama odaları
da kurulmalıdır,
Çamaşır yıkama ve yıkanma mekanları merkezi
birimlerin bulunduğu yere kurulabilir.
Tuvalet Çukurları;
Sahra tuvaleti, her 100 kişi için 90-150cm derinlik,
30cm genişlik, 3-3.5m. uzunlukta olmalıdır,
Çok kısa süreler için kullanılabilir, en kısa zamanda
çukurlu ve kabinli tuvaletler yapılmalıdır)

24. ODD’larda Geçici Barınma Yerleri
Kazılarak açılan çukurlar, her 100 kişi için 2.5m.
derinlik, 1m. genişlik, 3,5m.uzunlukta olmalı,
Oyularak açılan çukurlar, her 20 kişi için 5-6m.
derinlik, 40cm. çapta olmalıdır.
Belirtilen bu alt ve üst yapıların kurulması
sonrasında eğitimli bir ekip tarafından
koşulların uygunluğu sürekli olarak denetlenmelidir.

25. ODD’larda Geçici Barınma Yerleri

26. ODD’larda Geçici Barınma Yerleri

27. ODD’larda Geçici Barınma Yerleri

28. ODD’larda Geçici Barınma Yerleri

29. ODD’larda Geçici Barınma Yerleri

30. ODD’larda Geçici Barınma Yerleri
Kaynaklar;
KarababaA.O.,GeçiciBarınmaYerleriveÇevreSağlığı
Hizmetleri,in(OlağandışıDurumlardaSağlıkHizmetleriSağlık
ÇalışanınınElKitabı),KarababaA.O.,TürkTabiblerBirliği
MerkezKonseyi,Aralık2002,Ankara,155-164
GürerD.,OlağandışıDurumlardaYaşamıSürdürme,Kadıoğlu
M.,AFAD,Şubat2011,İstanbul,32-34