Niks

1. ආරක්ෂිත නික්ෂශේපණය
Dr. Kasun Senvirathne
MBBS, MSc. (Community Medicine)

2. ආරක්ෂිත නික්ෂශේපණය - Injection safety
• ප්රතිශක්ෂතිකරණය ශ ෝකශේ පවතින ඉතාම ආරක්ෂිත හා
ඵ දායි ශ ෞඛ්ය මැදිහත්වීමකි.
• ගුණාත්වමකභාවශයන් යුතු එන්නත්ව බා දීම.
• එන්නත්ව නිසි ශ ගබඩා කිරීම හා පරිහරණය කිරීම
• ආරක්ෂිත ශ නික්ෂශේපණ බා දීම ශේතුශවන්

3. ආරක්ෂිත නික්ෂශේපණය යනු
එන්නත්ව ාභියාශේ, එන්නත්ව බා ශදන්නාශේ හ
ප්රජාවශේ සුරක්ෂිතභාවය තහවුරු කිරීම ශම මගින්
බ ාශපාශරාත්වතු ශේ.

4. එන්නත්ව බා දීම ආරක්ෂිත ීමට නම්
• එන්නත්ව බා දීශම් ක්ෂරියාවලිශේ දී එන්නත්ව ාභියාට හානි ශනා විය යුතු
ය.
• එන්නත්ව බා ශදන්නා එම ක්ෂරියාවලිය සිදු කිරීශම් දි අනතුරකට භාජනය
ශනා විය යුතු ය.
• එම ක්ෂරියාවලිශේ දී නිෂ්පාදනය වන අපද්රේය මාජයට හානි ශනාවන
පරිදි අපහරණය කළ යුතු ය.

5. ආරක්ෂිත නික්ෂශේපණ ක්ෂරියාදාමයක්ෂ පවත්වවා ගැනීම
ඳහා පිළිපැදිය යුතු කරුණු
• අවේය කරන උපකරණ ශ ෞඛ්ය කාර්ය මණ්ඩ ය තු ව තිබිය යුතුය
• භාවිත කරනු බන සියලූ ම උපකරණ ආරක්ෂිත ශ භාවිත කිරීම
• ඉවත න උපකරණ නිසි පරිදි අපහරණය කිරීම
• අධීක්ෂෂණය කිරීම

6. ආරක්ෂිත නික්ෂශෂ්පණය ඳහා වේය උපකරණ
• සිරින්ජර්
• එන්නත්ව කටු
• safety boxes

7. සිරින්ජර්

8. සිරින්ජර
ශේ
ශකාටස්
හා
භාවිතය
AD සිරින්ජර් බාවිතශේදී “ක්ෂලික්ෂ” හඬ ඇශ න ශතක්ෂ ප් න්ජරය පිටුප ට ඇදිය යුතුය

9. සිරින්ජර්
• ජාතික ප්රතිශක්ෂතිකරණ වැඩ ටහශන් එන්නත්වකරණය ඳහා
දැන් ශයාදාගන්ශන් AD සිරින්ජර් පමණි
• අධි ශීත වියළි (Freeze dried) එන්නත්ව බා දීමට ශපර
• ද්රාවකය ( Diluent ) මග මිේර කිරීම ඳහා පමණක්ෂ වරක්ෂ
භාවිතශයන් පසු ඉවත Disposable සිරින්ජ දැනට භාවිත කරනු
ැශේ.

10. AD (ඒ ඩී ) සිරින්ජර්
• ස්වයන් අකර්මණ්ය සිරින්ජර්
• එක්ෂ පුද්ග යකුට භාවිතාක පහසුුු ඉශේම භාවිතා කළ ශනාහැකි
තත්වත්වවයට පත්වශවයි
• එන්නත්ව කටුව සිරින්ජරය ට ශනාගැ විය හැකි ශ විී ඇත
• එමනි ා එන්නත්ව කටු තැම්ීමක්ෂ සිදු ශනාශේ

11. AD සිරින්ජර් ව ඇති වාසි
• එක්ෂ වරක්ෂ පමණක්ෂ භාවිතා කළ හැකි ීම
• පුද්ග යකුශගන් තවත්ව පුද්ග යකුට ශරෝග ම්ප්ශර්ෂනය වැ ැක්ෂීම
• එන්නත්ව අපශත්ව යාම ද වළකයි
• එන්නත්ව බා දිමට භාවිත කිරීම ඳහා ශමම සිරින්ජය 0.5mm, 0.1mm
හ 0.05mm වශශයන් ප්රමාණ තුනකින් ඇත.
• ශ ෞඛ්ය ශස්වකයන් ශේ sterilization ඳහා ගතවන කා ය හා ේරමය
ඉතුරු ීම

12. ස්වයං අකර්මණ්ය සිරින්ජ භාවිතශේ දී පිළිපැදිය යුතු කරුණු
• පිස්ටනය පසුප ට ඇදීමට උත්ව ාහ ශනාකළ යුතුය
• ස්වයං අකර්මණ්ය සිරින්ජ භාවිත කර එන්නත්ව බා දීශම් දී පිස්ටනය පසුප ට ඇදීමට උත්ව ාහ
කළශහාත්ව එය පාවිච්චි කළ ශනා හැකිවන ශස් හිරශේ.
• එ බැවින් එන්නත්ව දීමට ශපර එන්නත්ව කටුව රුධිරවාහිනියකට ඇතුළු ී ඇති දැයි පරීක්ෂෂා කිරීමට
සිරින්ජය පසු ප ට ඇදීමට උත්ව ාහ ශනා කළ යුතුය.
• සිරින්ජර ශතතමනය ශනා මැති වියළි පිරිසිදු ස්ථානයක, දූවිලි ශනා ගැශටන ශ
ගබඩා කර තැබිය යුතු ය.
• ප් ාස්ික්ෂ ආවරණශේ කුඩා සිදුරු ඇති ී, ඒ තුළින් විෂීජ සිරින්ජය තුළට ඇතුළු විය හැකි ය.

13. එන්නත්ව ායනයකදී පිළිපැදිය යුතු
කරුණු
• එන්නත්ව ායනයකදී පිළිපැදිය යුතු කරුණු.pptx

14. අපද්රේය
අපහරණය
එන්නත ලබාදීමෙන් පසුව අදාල
සිරින්ජරය ඉවතලන ආකාරය
• සිරින්ජරය ශකාපුශවන්
නැවත ආවරණය ශනාකළ යුතුය
• සිරින්ජරය Safety box එකට දැමිය යුතුය

15. Safety box
• සිරින්ජ හ කටු විනාශ කරන ශතක්ෂ
• ප්රශයෝජනයට ගත්ව විග ම
• තාවකාලික ව දමා තැීම ඳහා
සිදුරු කළ මනා හැකි කාඩමබෝඩවලින් තැනූ ආරක්ෂක
මපට්ටි

16. Safety box
• එන්නත්ව බා ශදන ෑම අයකු අ ම
ශමම ආරක්ෂිත ශපට්ටියක්ෂ තබා තිබිය
යුතු ය.
• ශපට්ටිශයන් ¾ ක්ෂ පිරුණු පසු එම
ශපට්ටිය ඉවත්ව කළ යුතුය
• ශපට්ටිය ප්රවාහනය කරන විට ශහාඳින්
ව ා තිබිය යුතුය
• ශම්වා කිසි විශටක නැවත කටු ඉවත්වකර
පාවිච්චි ශනා කළ යුතු ය.

17. පහත ඳහන් ශද්වල් ආරක්ෂෂක
ශපට්ටිය තුළට ශනාදැමිය යුතුය
• හිස් එන්නත්ව කුප්පි
• ද්රාවක කුප්පි
• පුලුන් කැබලි
• සිරින්ජර් ආවරණ

18. Safety box
• අධි උෂ්ණත්වවශේ මගින් එන්නත්ව කටු විනාශ කිරීම
සිදුකළ යුතු වුවත්ව MOH කාර්යා ව පහසුකම්
අවම බැවින් කටු හිත ශපට්ටිය භූමිශතල් ශයාදා
පුළුස් ා දැමිය යුතුය
• ායනය හා MOH කාර්යා ය ඳහා අවේය ආරක්ෂිත
ශපට්ටි නියමිත කා යට ප්රමාණවත්ව ශතාග ඇනවුම්
කළ යුතුය
• ායනය තුළ අමතර හිස් ශපට්ටි කිහිපයක්ෂ
තබාගැනීම මගින් Safety box ශනාමැතිීශම්
අවදානශමන් මිදිය හැක

19. ආරක්ෂිත නික්ෂශේපණ ක්ෂරියාවලියක්ෂ දීර්ඝකාලීනව
පවත්වවා ගැනීම ඳහාවැදගත්ව වන ක්ෂරියාකාරකම්
• එන්නත්ව බා ශදන කාර්ය මණ්ඩ ය දැනුවත්ව කිරීම
• බැහැර කළ යුතු එන්නත්ව කටු නිසි පරිදි අපහරණය කිරීමට නිසි
ස්ථානයක්ෂ ක ා තිීම
• අපද්රේය අපහරණය කිරීම නිසි පරිදි සිදුකිරීම
• ශ ෞඛ්ය වවද්ය නි ධාරි ශකාට්ටඨා යට අවේය ආරක්ෂිත ශපට්ටි
කල්ඇති ව ඇනවුම් කිරීම
• ආරක්ෂිත ශපට්ටිශයන් 3/4ක්ෂ ඉවත න එන්නත්ව කටුවලින් පිරුණු පසු
අලූත්ව ආරක්ෂිත ශපට්ටියක්ෂ භාවිතය ආරම්භ කිරීම
• ආරක්ෂිත ශපට්ටි ළමයින්ට ළඟා විය ශනාහැකි ස්ථානයක තැීම

20. ආරක්ෂිත ප්රතිශක්ෂතිකරණ වැඩ ටහනක්ෂ
පවත්වවා ගැනීම ඳහා පිළිපැදිය යුතු
කරුණු
• ෑම එන්නතක්ෂ ම බා දීම දහා අලූත්ව ස් වයං අකර්මණ්ය සිරින්ජයක්ෂ
භාවිතා කළ යුතු ශේ.
• කුඩක්ෂ වශශයන් ඇති එන්නත්ව ද්රාවකයක්ෂ ශයාදා නැවත කස් කර
ගැනීශම් දී ද්රාවක කුප්පියකින් ද්රාවකය ශගන එන්නත්ව කු ප්පියට
දැමීම ඳහා ෑමවිටම ජීවානුහරිත අලූත්ව සිරින්ජයක්ෂ භාවිත කළ යුතු
ශේ. ඉන්පසු සිරින්ජය නිසි ශ අපහරණය කළ යුතු ශේ.
• ස්වයං අකර්මණ්ය සිරින්ජයක්ෂ ජීවාණුහරණය ී ශනාමැති ඕනෑම
පෘෂ්ඨයක ගැටුණු විට (උදාථ- ශම් ශයහි, අශතහි) එම සිරින්ජය හ
කටුව ඉවත දැමිය යුතු ය.

21. ආරක්ෂිත ප්රතිශක්ෂතිකරණ වැඩ ටහනක්ෂ
පවත්වවා ගැනීම ඳහා පිළිපැදිය යුතු
කරුණු
• එන්නත්ව බා දීමට ශපර එන්නත්ව කස් කර ගැනීම ඳහා පි රිසිදු පෘෂ්ඨයක්ෂ
ඇති ස්ථානයක්ෂ ශ ායා ගත යුතු ය.
• උදා- ශම් යක්ෂ
• ීදුරු එන්නත්ව කු ප්පි හා ද්රාවක කැඩීශම් දී කු ඩා ශගෝස් කැබැල් ක්ෂ තබා
තමාශේ ඇඟිලි ආවරණය කර ගත යුතු ය.
• බහු මාත්වරික එන්නත්ව කුප්පිවලින් එන්නත්ව බා ගැනීශම්දී එන්නත්ව ාභියාට
එන්නත බා දීමට භාවිත කරන ස්වයං අකර්මණ්ය සිරින්ජයම පමණක්ෂ
භාවිත කළ යුතුය.
• කිසිම විශටක ශවනම එන්නත්ව කටුවක්ෂ කු ප්පිශේ මූඩිශේ රඳවා ශනා තැබිය
යුතු ය.

22. ආරක්ෂිත ප්රතිශක්ෂතිකරණ වැඩ ටහනක්ෂ
පවත්වවා ගැනීම ඳහා පිළිපැදිය යුතු
කරුණු
• එන්නත්ව කුප්පියට ඇතුළු කිරීශම් අදහසින් සිරින්ජය තුළට වාතය
ඇතුළු ශනා කර ගත යුතු ය.
• එන්නත බා දීශම් දී එන්නත්ව කටුව රුධිර වාහිනියට ඇතුළු ී
ඇත්වදැයි දැනගැනීම ඳහා පි ස්ටනය පසුප ට ශනා ඇදිය යුතු ය.
• එන්නත බා දීශමන් පසු ස් වයං අකර්මණ්ය සිරින්ජයක්ෂ් නැවත
ආවරණය කිරීමට (recap) උත්ව ාහ ශනා කළ යුතු අතර, එම
සිරින්ජය හ එන්නත්ව බා දුන් කටුව හැකි ඉක්ෂමනින් ආරක්ෂිත
ශපට්ටියට දැමිය යුතු ය.

23. ආරක්ෂිත එන්නත්ව ක්ෂරියාවලියක්ෂ
පවත්වවාශගන යෑම ඳහා සිදුක යුතු
ක්ෂරියාකාරකම් ැයිස්තුගත කරන්න