1. ·Nork aurkitu zituen lehenengoz antibiotikoak? Eta, nola?
Alexander Fleming Eskoziako mendebaldean jaio zen, Ayrshire konderriko herri txiki batean.
Londresko Santa Maria Ospitaleko Mediku Eskolan ikasi zuen eta 1906an lizentziatu egin zen.
Ikasketak amaitu ondoren ere ospitalean jarraitu zuen eta, batez ere, bakteriologiaren inguruko
ikerketak egin zituen. Soldadutza-garaia alde batera utzita, gainerako urte guztiak ospitalean
eman zituen, lanean.
Lehen Mundu Gerra hasi zenean, ospitalea utzi eta errege-armadako mediku zerbitzuan aritu
zen. Bertan, soldaduen zauriak antiseptikoarekin garbituz gero gorputzaren berezko defentsak
kaltetu egiten zirela eta, gainera, barne-barneko bakterioak hiltzea oso zaila zela konturatu zen.
Horregatik, bere ikerketen helburu nagusia bakterioak hiltzen zituzten eta giza ehunetan kalterik
eragiten ez zuten substantziak aurkitzea zen. Horretaz gain, gerra-garaiko urteetan odol-
transfusioak egiteko metodo berriak asmatu zituen.
Gerra bukatu zenean, berriro ere Santa Maria Ospitalera itzuli eta, berehala, ikertzeari ekin
zion. 1928an penizilina aurkitu zuen, Penicillium notatum lizunetik ateratako antibiotikoa.
Aurkikuntzaren inguruko gorabeherak benetan harrigarriak dira.
·Zer dira antibiotikoak?
1Antibiotikoak mikroorganismoak hiltzen dituzten botikak dira.
2Antibiotikoa (grezierako anti, 'kontra', eta bios, 'bizitza') Organismo
kutsatzaileen hazkundea ezabatu edo eragozteko erabiltzen den edozein
konposaketa kimiko da. Antibiotikoek aukerazko toxikotasuna daukate, hau da,
bere ekintza toxikoa handiagoa da organismo erasotzaileentzat egoitza ematen
dietenentzat baino.
Antibiotiko ezagunenen artean, gaixotasun kutsakor anitzen tratamenduan
(adibidez, sifilia, gonokozia, tetanos edo eskarlatina) erabilitako penizilina aipa
liteke. Estreptomizina, tuberkulosiaren tratamenduan eta Bihotzaren
gaizkoaduraren prebentziorako erabiltzen den beste antibiotiko bat da.
Antibiotiko ugari, medikuaren errezetarik gabe erabiltzen dira auto-medikazio
prozesuetan eta gehienetan, ez dira behar bezalako baldintzetan hartzen. Hau
da, ez behar bezalako dosietan, ezta behar adina denboran ere. Horrek,
etorkizunean, botikaren eraginkortasuna galtzea dakar.
·Zer lotura dute onddoek antibiotikoekin?
Antibiotiko batzuk onddoez daudela osaturik: Penizilina esaterako.
2. Agaricus campestris
?
Agaricus campestris
Barrengorria
Sailkapen zientifikoa
Erreinua: Fungi
Dibisioa: Basidiomycota
Klasea: Homobasidiomycetes
Azpiklasea: Homobasidiomycetidae
Ordena: Agaricales
Familia: Agaricaceae
Generoa: Agaricus
Espeziea: Agaricus campestris
Barrengorria, Azpibeltza edo Urdintza (Agaricus campestris) perretxiko mota bat da.
Txanpinoi honen orriak kolore arrosa bizikoak dira gaztetik zahartu arte. Txapelak 6-12
cm-ko diametroa du, hasieran esferiko eta lodia baina gero laundua. Txapeleko azala
batzuetan leuna, zetakara eta zuria izaten da, noizbehinka hori samarra, eta besteetan
ilunagoa eta leuna edo ezkatatsua, barietateen arabera. Orri libre eta hertsiak ditu,
hasieran arrosak, gero lilak eta azkenik marroi ilunak, ia beltzak. Hanka motza, lodia,
betea eta zuriska. Goialdean eraztun baku, mehe, mintzaire eta hauskora du, batzuetan
desagertua. Mami trinko, lodi eta zuriska, baina ebakitzerakoan arrosa antxa bihurtzen
da. Zapore geza eta usain atsegina baina ez anisarena bezalakoa. Esporak marroi ilunak
eta eliptikoak. Jangarri ona da, baina ez du merezi ale zaharrak eta ia orri beltzak
dituztenak jateak. Euskal Herrian gehien ateratzen den perretxiku jangarrietakoa da.
Udaberrian kontuz ibili behar da kolore zurikoa den Amanita verna-rekin ez nahasteko.
Azken perretxiko hilgarri honek oinean bolba du eta bere orriak zuriak dira, ez arrosak,
eta ez beltziskak. Agaricus generoko esezieak bereiztea nahiko zaila da. Horretarako
ongi begiratu behar dira ezaugarriak: neurria, txapelaren kolorea, mamia ebakitzerakoan
zein koloretara aldatze den, erreakzio makrikimikoak, usaina, zein lekutan ateratze den
eta esporen neurria eta forma.
3. Agaricus arvensis-ekin nahastu ohi da
Bizilekua
Belardietako perretxikua da. Basotik kanpo aurkitzen da beti. Udaberrian ateratzen da,
euririk egiten ez duen udan desagertzeko, baina gero eurialdia ailegatzen denean, berriro
ateratzen hasten da, udazkena joan arte, abere larretan batipat. Taldeka ateratzen da,
"sorginen korroak" izeneko talde handitan, batez ere abereen zimaurra duten larreetan.
"http://eu.wikipedia.org/wiki/Agaricus_campestris"(e)tik eskuratuta
Kategoriak: Perretxikoak • Agaricaceae
Jangarria
Cantherellus Cibarius. ( Ziza horia)
Jangarria
Morchella esculenta ( Karraspina)
Jangarria
Boletus edulis ( Ontto zuria)
4. Jangarria
Russula virescens ( gibel urdina)
Clathurus ruber Ez da jangarria
.
Lycoperdon perlatun ( Astaputza ) Ez da jangarria
Jangarrria
Craterellus cornucopioides ( Tronpetz beltza )
5. Amanita muscaria ( kuletoa )
Ez da jangarria
Gure ogiak
Deskribapena: Ogi hau legamiarekin egin genuena da.
Nahiko hazi da. Tostatua dago eta oso goxoa. Izan ere lehenengo aldiz egin
dugu ogia.
Deskribapena: Hau berriz legamiarik gabe egin dugu
eta bestea baina txarragoa atera zaigu nahiz eta itxura hobeagoa izan. Hau
bestea baina gutxiago tostatua dago.
