فولاد ابزار سازی یا Tool Steel از انواع فولادهای کربنی و آلیاژی می باشند که با خواص و ویژگی های منحصر به فرد خود مانند مقاومت بالا در برابر سایش، دفرمگی و سختی بالا برای ساخت تجهیزات و ابزارهای فولادی مورد استفاده قرار می گیرند. بر همین اساس ابزارهای ساخته شده در صورت قرار گیری در برابر شرایط سخت محیطی و دمایی آسیب نمی بیند و خواص خود را از دست نخواهد داد. این دسته از فولاد که به دلیل ترکیبات ویژه از مقاومت بالا در برابر خوردگی و سایش برخوردار است، در دماهای بالا تغییر شکل نداده و از درصد چقرمگی بالایی هم برخوردار است. فولاد مناسب ابزار کار را با ترکیبات و گرید های متفاوت می سازند از همین رو در ساخت ابزار و برای استفاده در شرایط سخت مورد استفاده قرار می گیرد.

1. ‫دارد؟‬ ‫خصوصیاتی‬ ‫چه‬ ‫و‬ ‫چیست‬ ‫سازی‬ ‫ابزار‬ ‫فوالد‬

2. Page 2 of 5
‫دارد؟‬ ‫خصوصیاتی‬ ‫چه‬ ‫و‬ ‫چیست‬ ‫ابزارسازی‬ ‫فوالد‬
‫چیست؟‬ ‫ابزار‬ ‫فوالد‬
‫یا‬ ‫سازی‬ ‫ابزار‬ ‫فوالد‬Tool Steel‫و‬ ‫و‬ ‫خواص‬ ‫با‬ ‫که‬ ‫باشند‬ ‫می‬ ‫آلیاژی‬ ‫و‬ ‫کربنی‬ ‫فوالدهای‬ ‫انواع‬ ‫از‬‫منحصر‬ ‫های‬ ‫یژگی‬
‫ابزا‬ ‫و‬ ‫تجهیزات‬ ‫ساخت‬ ‫برای‬ ‫باال‬ ‫سختی‬ ‫و‬ ‫دفرمگی‬ ،‫سایش‬ ‫برابر‬ ‫در‬ ‫باال‬ ‫مقاومت‬ ‫مانند‬ ‫خود‬ ‫فرد‬ ‫به‬‫فوالدی‬ ‫رهای‬
‫همی‬ ‫بر‬ .‫گیرند‬ ‫می‬ ‫قرار‬ ‫استفاده‬ ‫مورد‬‫برابر‬ ‫در‬ ‫گیری‬ ‫قرار‬ ‫صورت‬ ‫در‬ ‫شده‬ ‫ساخته‬ ‫ابزارهای‬ ‫اساس‬ ‫ن‬‫ش‬‫سخت‬ ‫رایط‬
‫دل‬ ‫به‬ ‫که‬ ‫فوالد‬ ‫از‬ ‫دسته‬ ‫این‬ .‫داد‬ ‫نخواهد‬ ‫دست‬ ‫از‬ ‫را‬ ‫خود‬ ‫خواص‬ ‫و‬ ‫بیند‬ ‫نمی‬ ‫آسیب‬ ‫دمایی‬ ‫و‬ ‫محیطی‬‫ترکیبات‬ ‫یل‬
‫نداده‬ ‫شکل‬ ‫تغییر‬ ‫باال‬ ‫دماهای‬ ‫در‬ ،‫است‬ ‫برخوردار‬ ‫سایش‬ ‫و‬ ‫خوردگی‬ ‫برابر‬ ‫در‬ ‫باال‬ ‫مقاومت‬ ‫از‬ ‫ویژه‬‫در‬ ‫از‬ ‫و‬‫چقرمگی‬ ‫صد‬
‫سازند‬ ‫می‬ ‫متفاوت‬ ‫های‬ ‫گرید‬ ‫و‬ ‫ترکیبات‬ ‫با‬ ‫را‬ ‫کار‬ ‫ابزار‬ ‫مناسب‬ ‫فوالد‬ .‫است‬ ‫برخوردار‬ ‫هم‬ ‫باالیی‬‫ا‬‫در‬ ‫رو‬ ‫همین‬ ‫ز‬
‫گیرد‬ ‫می‬ ‫قرار‬ ‫استفاده‬ ‫مورد‬ ‫سخت‬ ‫شرایط‬ ‫در‬ ‫استفاده‬ ‫برای‬ ‫و‬ ‫ابزار‬ ‫ساخت‬.
‫ابزار‬ ‫فوالد‬ ‫انواع‬
‫گری‬ ‫در‬ ‫باید‬ ‫ها‬ ‫ابزار‬ ‫ساخت‬ ‫در‬ ‫وسیع‬ ‫تنوع‬ ‫دلیل‬ ‫به‬ ‫ابزاری‬ ‫فوالد‬‫چراک‬ ،‫شود‬ ‫تولید‬ ‫متفاوتی‬ ‫دهای‬‫می‬ ‫فوالد‬ ‫نوع‬ ‫هر‬ ‫ه‬
‫گر‬ ‫در‬ ‫تنوع‬ .‫باشد‬ ‫مقاوم‬ ‫گیرند‬ ‫می‬ ‫قرار‬ ‫استفاده‬ ‫مورد‬ ‫ابزار‬ ‫که‬ ‫متفاوتی‬ ‫شرایط‬ ‫برابر‬ ‫در‬ ‫بایست‬‫تنوع‬ ‫باعث‬ ‫فوالد‬ ‫ید‬
‫به‬ ‫منحصر‬ ‫های‬ ‫ویژگی‬ ‫انواع‬ ‫با‬ ‫مختلف‬ ‫انواع‬ ‫طلبد‬ ‫می‬ ‫که‬ ‫شد‬ ‫خواهد‬ ‫آن‬ ‫قیمت‬ ‫نهایت‬ ‫در‬ ‫و‬ ‫رفتار‬ ‫در‬‫را‬ ‫آن‬ ‫فرد‬
‫بشناسی‬‫پرداخت‬ ‫خواهیم‬ ‫آن‬ ‫های‬ ‫ویژگی‬ ‫و‬ ‫محصول‬ ‫این‬ ‫گریدهای‬ ‫انواع‬ ‫بررسی‬ ‫به‬ ‫ادامه‬ ‫در‬ .‫د‬.

3. Page 3 of 5
‫دارد؟‬ ‫خصوصیاتی‬ ‫چه‬ ‫و‬ ‫چیست‬ ‫ابزارسازی‬ ‫فوالد‬
‫کوئنچ‬ ‫شیوه‬ ‫اساس‬ ‫بر‬ ‫سازی‬ ‫ابزار‬ ‫فوالد‬ ‫بندی‬ ‫طبفه‬
‫فوال‬ ‫و‬ ‫آهن‬ ‫انجمن‬ ‫سوی‬ ‫از‬ ‫آنچه‬ ‫با‬ ‫مطابق‬ ‫که‬ ‫دارد‬ ‫نیز‬ ‫دیگری‬ ‫های‬ ‫بندی‬ ‫طبقه‬ ‫فوالد‬ ‫از‬ ‫گروه‬ ‫این‬‫آمریکا‬ ‫د‬(AISI)
‫خودرو‬ ‫مهندسان‬ ‫انجمن‬ ‫و‬(SAE)‫ن‬‫یا‬ ‫دهی‬ ‫آب‬ ‫شیوه‬ ‫اساس‬ ‫بر‬ ‫را‬ ‫سردکار‬ ‫ابزار‬ ‫فوالد‬ ‫گرفت‬ ‫صورت‬ ‫یز‬‫ک‬‫به‬ ‫وئنچ‬
‫کرد‬ ‫بندی‬ ‫تقسیم‬ ‫زیر‬ ‫های‬ ‫گروه‬:
1.‫گروه‬ ‫سخت‬ ‫هوا‬ ‫متوسط‬ ‫آلیاژ‬ ‫سردکار‬ ‫فوالدهای‬A
‫هم‬ ‫از‬ ‫باشد‬ ‫می‬ ‫ماشینکاری‬ ‫و‬ ‫سایش‬ ‫برابر‬ ‫در‬ ‫باالیی‬ ‫مقاومت‬ ‫دارای‬ ‫ابزاری‬ ‫فوالدهای‬ ‫از‬ ‫گروه‬ ‫این‬‫ساخت‬ ‫برای‬ ‫رو‬ ‫ین‬
،‫زنی‬ ‫کله‬ ‫ابزار‬‫ابزار‬ ،‫چاقو‬ ،‫سرد‬ ‫بری‬ ‫لبه‬ ،‫سردکار‬ ‫های‬ ‫قالب‬ ،‫زنی‬ ‫سکه‬ ‫های‬ ‫قالب‬ ،‫بندی‬ ‫دریچه‬‫ب‬‫ابزارهای‬ ،‫سرد‬ ‫رشی‬
‫کا‬ ‫برجسته‬ ‫ابزار‬ ‫و‬ ‫زنی‬ ‫سکه‬ ‫های‬ ‫قالب‬ ،‫بندی‬ ‫دریچه‬ ،‫سربی‬ ‫میله‬ ،‫کار‬ ‫چوب‬ ‫برشی‬ ‫ابزار‬ ،‫تراشکاری‬‫استفاده‬ ‫مورد‬ ‫ری‬
‫گیرد‬ ‫می‬ ‫قرار‬.
2.‫گروه‬ ‫پرکربن‬ ‫و‬ ‫پرکروم‬ ‫سردکار‬ ‫فوالدهای‬D
‫گروه‬ ‫در‬D( ‫کروم‬ ‫باالیی‬ ‫میزان‬ ‫به‬ ‫سردکار‬ ‫فوالد‬12‫باالی‬ ‫میزان‬ ‫کنار‬ ‫در‬ ‫که‬ ‫دارد‬ ‫وجود‬ )‫درصد‬‫ک‬( ‫ربن‬1.۵‫تا‬
2.2۵‫تا‬ ‫شده‬ ‫موجب‬ ‫کبالت‬ ،‫وانادیم‬ ،‫تنگستن‬ ،‫مولیبدن‬ ‫قبیل‬ ‫از‬ ‫آلیاژهایی‬ ‫دیگر‬ ‫همراه‬ ‫به‬ )‫درصد‬‫ب‬‫زیادی‬ ‫میزان‬ ‫ه‬
‫میزان‬ ‫تا‬ ‫مقاومت‬ ‫این‬ .‫باشد‬ ‫داشته‬ ‫مقاومت‬ ‫وارده‬ ‫های‬ ‫فشار‬ ‫برابر‬ ‫در‬‫نمو‬ ‫یک‬ ‫مقاومت‬ ‫که‬ ‫باالست‬ ‫ی‬‫از‬ ‫پس‬ ‫آن‬ ‫از‬ ‫نه‬
‫میزان‬ ‫به‬ ‫کوئنچ‬۶1-۶۸‫همچ‬ ‫کروم‬ ‫و‬ ‫کربن‬ ‫باالی‬ ‫میزان‬ ‫این‬ .‫باشد‬ ‫می‬ ‫مختلف‬ ‫های‬ ‫تیپ‬ ‫در‬ ‫سی‬ ‫راکول‬‫موجب‬ ‫نین‬
‫مقاو‬ ‫و‬ ‫شود‬ ‫ایجاد‬ ‫فوالد‬ ‫در‬ ‫است‬ ‫زیاد‬ ‫سختی‬ ‫دارای‬ ‫که‬ ‫آلیاژی‬ ‫کاربیدهای‬ ‫زیادی‬ ‫میزان‬ ‫به‬ ‫تا‬ ‫شده‬‫در‬ ‫را‬ ‫فوالد‬ ‫مت‬
‫سردکاری‬ ‫کاربردهای‬‫گروه‬ ‫فوالد‬ .‫ببرد‬ ‫باال‬D‫ها‬ ‫کاری‬ ‫سخت‬ ‫برابر‬ ‫در‬ ‫گیری‬ ‫قرار‬ ‫صورت‬ ‫در‬ ‫همچنین‬‫ماشینکاری‬ ‫و‬
‫براب‬ ‫در‬ ‫باالیی‬ ‫مقاومت‬ ‫آنکه‬ ‫ضمن‬ .‫داد‬ ‫خواهد‬ ‫نشان‬ ‫خود‬ ‫از‬ ‫کمی‬ ‫ابعادی‬ ‫تغییرات‬ ‫شدید‬ ‫بسیار‬ ‫های‬‫و‬ ‫خوردگی‬ ‫ر‬
‫سرد‬ ‫زنی‬ ‫قالب‬ ،‫کاغذ‬ ‫زنی‬ ‫برش‬ ‫دستگاه‬ ‫مثل‬ ‫برش‬ ‫ابزارهای‬ ‫ساخت‬ ‫برای‬ ،‫دارد‬ ‫شدن‬ ‫اکسید‬‫قا‬ ‫مثل‬ ‫کاری‬‫های‬ ‫لی‬
،‫مفتول‬ ‫و‬ ‫سیم‬ ‫ساخت‬ ،‫سرد‬ ‫بری‬ ‫لبه‬ ،‫سرد‬ ‫دهی‬ ‫شکل‬ ،‫سرد‬ ‫کاری‬ ‫حدیده‬ ،‫سازی‬ ‫برجسته‬ ‫ابزار‬ ،‫زنی‬ ‫سکه‬،‫کاتر‬
‫گیرد‬ ‫می‬ ‫قرار‬ ‫استفاده‬ ‫مورد‬ ‫نیز‬ ‫کار‬ ‫چوب‬ ‫برشی‬ ‫ابزار‬ ‫و‬ ‫نورلینگ‬ ‫ابزار‬.

4. Page 4 of 5
‫دارد؟‬ ‫خصوصیاتی‬ ‫چه‬ ‫و‬ ‫چیست‬ ‫ابزارسازی‬ ‫فوالد‬
3.‫گروه‬ ‫روغن‬ ‫در‬ ‫شونده‬ ‫سخت‬ ‫سردکار‬ ‫فوالدهای‬O
‫گروه‬O‫کاربر‬ ‫بیشترین‬ .‫است‬ ‫مقاوم‬ ‫خوردگی‬ ‫و‬ ‫سایش‬ ‫به‬ ‫ّت‬‫س‬‫ن‬ ‫و‬ ‫بوده‬ ‫باال‬ ‫بسیار‬ ‫مقاومت‬ ‫دارای‬ ‫هم‬‫ساخت‬ ‫در‬ ‫آن‬ ‫د‬
‫و‬ ‫نورلینگ‬ ‫ابزارهای‬ ،‫بوش‬ ‫دریل‬ ،‫سرد‬ ‫ریزی‬ ‫قالب‬ ،‫زنی‬ ‫برش‬ ‫های‬ ‫دستگاه‬ ،‫حدیده‬…‫مورد‬‫استفاده‬‫قرا‬‫ر‬‫می‬‫گیرد‬.
4.‫گروه‬ ‫کروم‬ ‫حاوی‬ ‫کار‬ ‫گرم‬ ‫ابزار‬ ‫فوالدهای‬H
‫گروه‬H‫را‬ ‫کاربرد‬ ‫بیشترین‬‫کم‬ ‫کربن‬ ‫فوالد‬ ‫نوع‬ ‫این‬ ‫ترکیبات‬ ‫در‬ .‫دارد‬ ‫باال‬ ‫دمای‬ ‫در‬ ‫های‬ ‫برش‬ ‫در‬‫ساخت‬ ‫در‬ ‫و‬ ‫بوده‬
‫از‬ ‫دست‬ ‫این‬ ‫و‬ ‫داغ‬ ‫اکستروژن‬ ،‫گری‬ ‫ریخته‬ ‫ابزار‬ ،‫داغ‬ ‫برشی‬ ‫ابزار‬ ،‫داغ‬ ‫ریزی‬ ‫قالب‬ :‫مانند‬ ‫ابزاری‬‫استفاده‬ ‫مورد‬ ‫ابزار‬
‫گیرد‬ ‫می‬ ‫قرار‬.
۵.‫گروه‬ ‫آب‬ ‫در‬ ‫شونده‬ ‫سخت‬ ‫کربنی‬ ‫فوالدهای‬w
‫فوالد‬ ‫این‬ ‫از‬ ‫گروهی‬‫گروه‬ ‫در‬ ‫که‬W‫نام‬ ‫به‬ ‫اساس‬ ‫همین‬ ‫بر‬ ‫شوند‬ ‫می‬ ‫سختکاری‬ ‫آب‬ ‫با‬ ‫گیرند‬ ‫می‬ ‫قرار‬‫سختکاری‬
‫پایی‬ ‫قیمت‬ ‫از‬ ‫که‬ ‫بوده‬ ‫استیل‬ ‫نوعی‬ ‫واقع‬ ‫در‬ ‫فوالد‬ ‫از‬ ‫دسته‬ ‫این‬ .‫اند‬ ‫شده‬ ‫نامگذاری‬ ‫آب‬ ‫با‬ ‫شونده‬‫برخوردار‬ ‫تری‬ ‫ن‬
‫د‬ ‫باید‬ ‫فوالد‬ ‫نوع‬ ‫این‬ ‫از‬ ‫استفاده‬ ‫مورد‬ ‫در‬ .‫باشد‬ ‫می‬ ‫پرکاربرد‬ ‫حال‬ ‫عین‬ ‫در‬ ‫ولی‬ ‫است‬‫در‬ ‫که‬ ‫شود‬ ‫قت‬‫با‬ ‫کاربردهایی‬
‫فشار‬ ‫که‬ ‫مواردی‬ ‫در‬ ‫نباید‬ ‫و‬ ‫بوده‬ ‫شکننده‬ ‫آنکه‬ ‫ضمن‬ ‫نگیرد‬ ‫قرار‬ ‫استفاده‬ ‫مورد‬ ‫باال‬ ‫بسیار‬ ‫دمای‬‫ز‬‫اعمال‬ ‫آن‬ ‫به‬ ‫یادی‬
‫و‬ ‫چنگال‬ ‫و‬ ‫کارد‬ ،‫چاقو‬ ‫قبیل‬ ‫از‬ ‫برشی‬ ‫ابزار‬ ‫ساخت‬ ‫در‬ ‫فوالد‬ ‫نوع‬ ‫این‬ ‫از‬ .‫شود‬ ‫استفاده‬ ‫شد‬ ‫خواهد‬‫ا‬‫زنی‬ ‫کله‬ ‫بزار‬
‫استفاده‬ ‫مورد‬ ‫نیز‬ ‫سردکار‬‫گیرد‬ ‫می‬ ‫قرار‬.
۶.‫گروه‬ ‫شوک‬ ‫و‬ ‫ضربه‬ ‫به‬ ‫مقاوم‬ ‫فوالدهای‬S
‫گروه‬S‫نوع‬ ‫این‬ ‫کاربرد‬ ‫موارد‬ .‫است‬ ‫برخوردار‬ ‫سایش‬ ‫برابر‬ ‫در‬ ‫پایین‬ ‫مقاومت‬ ‫ولی‬ ‫زیاد‬ ‫چقرمگی‬ ‫از‬‫ساخت‬ ‫در‬ ‫فوالد‬
‫گر‬ ‫ریزی‬ ‫قالب‬ ،‫سرد‬ ‫و‬ ‫گرم‬ ‫گریپور‬ ،‫کالچ‬ ‫قطعات‬ ،‫خفاری‬ ‫مته‬ ،‫زنی‬ ‫قلم‬ ‫ابزارهای‬ ،‫پز‬ ‫بخار‬ ‫دستگاه‬،‫گرم‬ ‫بری‬ ‫لبه‬ ،‫م‬
‫باشد‬ ‫می‬ ‫موارد‬ ‫این‬ ‫و‬ ‫گرم‬ ‫و‬ ‫سرد‬ ‫زنی‬ ‫برش‬.

5. Page 5 of 5
‫دارد؟‬ ‫خصوصیاتی‬ ‫چه‬ ‫و‬ ‫چیست‬ ‫ابزارسازی‬ ‫فوالد‬
‫سردکار‬ ‫ابزار‬ ‫فوالد‬
‫ا‬ ‫فوالدهای‬ .‫آید‬ ‫می‬ ‫حساب‬ ‫به‬ ‫ماشینی‬ ‫و‬ ‫دستی‬ ‫ابزار‬ ‫ساخت‬ ‫برای‬ ‫فوالد‬ ‫نوع‬ ‫بهترین‬ ‫فوالد‬ ‫نوع‬ ‫این‬‫گروه‬ ‫شامل‬ ‫بزاری‬
‫کربن‬ ‫گروه‬ ، ‫هوا‬ ‫در‬ ، ‫روغن‬ ‫با‬ ‫شونده‬ ‫سختکاری‬-‫بر‬ ‫در‬ ‫باالیی‬ ‫مقاومت‬ ‫از‬ ‫که‬ ‫شوند‬ ‫می‬ ‫باال‬ ‫کروم‬‫دم‬ ‫ابر‬‫و‬ ‫باال‬ ‫ای‬
‫های‬ ‫فوالد‬ .‫دهد‬ ‫نمی‬ ‫شکل‬ ‫تغییر‬ ‫و‬ ‫بوده‬ ‫سایش‬SPK – SPKR –‫فوالد‬2۸42–‫فوالد‬243۶–‫فوالد‬2۷۶۷
‫فوالد‬ ‫و‬23۷۹‫پذیری‬ ‫سختی‬ ‫نامبرده‬ ‫گروه‬ .‫آیند‬ ‫می‬ ‫حساب‬ ‫به‬ ‫مصرف‬ ‫پر‬ ‫سردکار‬ ‫های‬ ‫فوالد‬ ‫انواع‬ ‫از‬‫و‬ ‫چقرمگی‬ ،
‫دارد‬ ‫باالیی‬ ‫کاری‬ ‫ماشین‬ ‫قابلیت‬.
‫کار‬ ‫گرم‬ ‫ابزاری‬ ‫فوالدهای‬
‫ف‬‫فو‬ ‫مانند‬ ‫که‬ ‫باشد‬ ‫می‬ ‫ابزار‬ ‫ساخت‬ ‫در‬ ‫استفاده‬ ‫مورد‬ ‫فوالد‬ ‫از‬ ‫دیگر‬ ‫نوعی‬ ‫کربنی‬ ‫ابزاری‬ ‫والدهای‬‫سردکار‬ ‫ابزاری‬ ‫الد‬
‫گرم‬ ‫و‬ ‫سردکار‬ ‫فوالد‬ ‫میان‬ ‫عمده‬ ‫تفاوت‬ .‫دارد‬ ‫باال‬ ‫دمای‬ ‫ئ‬ ‫سایش‬ ‫برابر‬ ‫در‬ ‫باالیی‬ ‫مقاومت‬ ‫بسیار‬‫ک‬‫میزان‬ ‫در‬ ‫ار‬
‫باشد‬ ‫می‬ ‫باال‬ ‫دمای‬ ‫برابر‬ ‫در‬ ‫ها‬ ‫آن‬ ‫مقاومت‬.
‫فوال‬ ‫ابزاری‬‫جدول‬ ‫در‬ ‫دی‬
‫دقت‬ ‫زیر‬ ‫نکات‬ ‫به‬ ‫ابزار‬ ‫فوالد‬ ‫گرید‬ ‫نوع‬ ‫انتخاب‬ ‫در‬ ،‫کردید‬ ‫مطالعه‬ ‫مطلب‬ ‫اینجای‬ ‫تا‬ ‫آنچه‬ ‫بنابر‬‫ک‬‫نید‬:
‫دارید‬ ‫نیاز‬ ‫گرمایی‬ ‫مقاومت‬ ‫میزان‬ ‫چه‬ ‫به‬.
‫ابزار‬ ‫(این‬ ‫گیرد؟‬ ‫قرار‬ ‫استفاده‬ ‫مورد‬ ‫کلنگ‬ ‫یا‬ ‫چکش‬ ‫مانند‬ ‫ابزاری‬ ‫ساخت‬ ‫در‬ ‫فوالد‬ ‫است‬ ‫قرار‬‫برابر‬ ‫در‬ ‫باید‬ ‫ها‬
‫بسیا‬ ‫وارده‬ ‫فشار‬)‫باشد‬ ‫مقاوم‬ ‫ر‬
‫است‬ ‫نیاز‬ ‫سایش‬ ‫برابر‬ ‫در‬ ‫مقاومت‬ ‫میزان‬ ‫چه‬ ‫به‬.
‫خیر‬ ‫یا‬ ‫است‬ ‫نیاز‬ ‫ابزار‬ ‫ساخت‬ ‫در‬ ‫تیز‬ ‫برش‬ ‫به‬.